طول بلندترین روز در منظومهی شمسی با دقت بیشتری اندازهگیری شد
مشاهدات رادیویی سیارهی زهره، اطلاعات ارزشمند تازهای دربارهی ویژگیهای این سیاره از جمله طول دقیق روز و قطر هستهی آن آشکار کرده است.
پیش از این کشف شده بود که سیارهی زهره دارای بلندترین طول روز در منظومهی شمسی است. یعنی زمانی که طول میکشد تا سیاره یک دور کامل حول محور خود بزند. اگرچه اختلافهایی هم در تخمینهای قبلی وجود داشت.
مطالعهی اخیر که ۲۹ آوریل (۹ اردیبهشت) در نشریهی Nature Astronomy منتشر شده، نشان میدهد که هر چرخش سیارهی زهره به دور خودش ۲۴۳٫۰۲۲۶ روز زمینی طول میکشد و این یعنی یک روز ناهید بیشتر از یک سال آن که به اندازهی ۲۲۵ روز زمین است، طول میکشد.
این مطالعه همچنین کج شدن محور سیارهی زهره و اندازهی هستهی آن را اندازه گرفته است و امکانی برای درک عمیقتر این جهان پر رمز و راز را که گاهی دوقلوی شیطانی زمین هم نامیده میشود، فراهم میکند.
پژوهشگران از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۲۰ میلادی (۱۳۸۵ تا ۱۳۹۹ خورشیدی) ۲۱ بار از «آنتن گلدستون» (Goldstone Antenna) ناسا در صحرای موهاوی کالیفرنیا، امواج رادیویی را به سوی سیارهی زهره فرستادند و پژواک آن را در رصدخانههای «گلدستون» و «گرین بانک» (Green Bank) مطالعه کردند که دادههایی دقیق دربارهی برخی از ویژگیهای سیاره در اختیار دانشمندان قرار داده است.
«جین-لوک مارگوت» (Jean-Luc Margot) سرپرست این مطالعه و استاد علوم سیارهای دانشگاه یوسیالای گفت: «هر یک از اندازهگیریها توسط استفاده از زهره بهعنوان یک گوی آینهای بزرگ انجام شد. ما ناهید را با یک چراغ قوهی غولپیکر، یعنی رادار گلدستون روشن کردیم و بازتابهابازتاب امواج الکترومغناطیسی را هنگام رسیدن به سطح زمین اندازه گرفتیم.»
او افزود: «ناهید یک آزمایشگاه شگفتانگیز برای درک شکلگیری سیارهها و تکامل آنهاست و یک میانبر برای این کار محسوب میشود. به احتمال زیاد میلیاردها سیاره شبیه به زهره در کهکشان وجود دارند.»
دادهای جدید نشان میدهد که قطر هستهی سیارهی ناهید حدود ۷۰۰۰ کیلومتر و قابل مقایسه با هستهی زمین است. برآورد قبلی برای هستهی زهره بیشتر به جای دادههای رصدی، بیشتر بر مدلسازی رایانهای استوار بود. به گفتهی مارگوت هستهی ناهید تقریبا قاطعانه از آهن و نیکل تشکیل شده است، اگرچه مشخص نیست که جامد یا مذاب است.
زهره در محور خود تقریبا عمودی میچرخد و این یعنی برخلاف زمین که شیب محوری بیشتری است، فصلهای قابل تشخیص ندارد. در این مطالعه شیب ناهید را حدود ۲٫۶۴ درجه محاسبه شد، در حالی که شیب زمین حدود ۲۳٫۵ درجه است.
زهره دومین سیاره از خورشید از نظر ساختار مشابه زمین اما کمی کوچکتر است و قطری حدود ۱۲ هزار کیلومتر دارد. اما بر فراز این ساختار مشابه، جوی غلیظ و سمی قرار گرفته که بیشتر از کربن دیاکسید تشکیل شده و ابرهایی که باران سولفوریک اسید تولید میکنند. با اثر گلخانهای شدید جو سیاره، دمای سطح به ۴۷۱ درجهی سانتیگراد میرسد، دمایی بسیار بالا که برای ذوب کردن سرب کافی است.
ناهید برخلاف جهت دیگر سیارههای منظومهی شمسی به جز اورانوس، از شرق به غرب میچرخد. در یک اختلاف دیگر، چرخهی روز و شب آن، یعنی زمان میان دو طلوع خورشید، در مقایسه با طول یک چرخش محوری، ۱۱۷ روز زمینی طول میکشد، زیرا این سیاره در جهت مخالف مسیر مداری خود به دور خورشید میچرخد.
سیارهی زهره تا کنون کمتر از مریخ، دیگر همسایهی سیارهای کنار زمین و دیگر مقاصد منظومهی شمسی مورد توجه علمی قرار گرفته است. اگرچه چندی پیش با شناسایی فسفین در جو زهره، نگاهها به بیش از گذشته به سمت آن معطوف شد. مارگوت خاطرنشان کرد: «من فکر نمیکنم که اگر دادههای کافی داشته باشیم، درک ناهید نسبت به سیارات دیگر دشوارتر باشد. اما هماکنون اطلاعات بسیار اندکی در مورد ناهید وجود دارد.»
مارگوت افزود: «طی ۳۰ سال گذشته ناسا تقریبا هیچ مأموریتی به زهره نداشته اما چندین مأموریت به مریخ انجام داده است.» به گفتهی او، یافتههای جدید دربارهی چگونگی چرخش ناهید، میتواند به هر گونه تلاش در آینده برای فرود بر این سیاره کمک کند. تلاشهایی که شاید نه آژانسهای دولتی همچون ناسا، بلکه شرکتهای خصوصی مانند راکت لب (Rocket Lab) پیشگام آن باشند.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از روز و شب در سیارهی زهره
Credit: World Atlas
منبع: NBC News