چسبندگی رحم؛ علائم، دلایل و درمان‌های مؤثر
چسبندگی رحم یا همان سندرم آشرمن، یکی از مشکلاتی است که بسیاری از زنان از آن بی‌خبرند، اما تأثیرات آن میتواند به‌شدت زندگی روزمره و سلامت باروری آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. این عارضه ناشی از بافت‌های اسکار در رحم است که به دلایل مختلفی مانند جراحی‌های رحمی یا عفونت‌ها به وجود می‌آید. اگرچه ممکن است در ابتدا علائم آن خفیف به نظر برسد، اما عدم توجه به موقع به آن میتواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود. در این مقاله از دیجی‌کالا مگ، نگاهی دقیق به چسبندگی رحم، علائم، عوارض و روش‌های درمان آن خواهیم داشت تا بتوانید با آگاهی بیشتری از سلامتی خود مراقبت کنید.
چسبندگی رحم یا سندرم آشرمن چیست؟
دلایل چسبندگی رحم را بشناسید
علائم چسبندگی رحم چیست؟
سندرم آشرمن چگونه تشخیص داده می‌شود؟
سندرم آشرمن چگونه درمان می‌شود؟
۱. درمان چسبندگی رحم با هیستروسکوپی
۲. درمان‌های هورمونی (استروژن)
برای درمان چسبندگی رحم چه بخوریم؟
چسبندگی رحم یا سندرم آشرمن چیست؟
چسبندگی رحم که با نام سندروم آشرمن نیز شناخته می‌شود نوعی ناهنجاری نادر است که در داخل رحم ایجاد می‌شود. رحم شبیه بادکنکی است که دیواره‌های جلویی و پشتی آن معمولاً به‌صورت صاف روی هم قرار می‌گیرند. داخل رحم نیز با بافت آندومتر پوشانده شده است که از چسبندگی بین دیواره‌ها جلوگیری می‌کند. با این‌حال، جراحات یا عفونت‌ها می‌توانند به پوشش رحم آسیب برسانند و باعث ایجاد چسبندگی (IUA) بین دیواره‌های داخلی رحم شوند.
چسبندگی رحم در واقع بافتی اضافی است که فضای کمتری در داخل رحم شما ایجاد می‌کند. برای درک بهتر این اتفاق به دیوارهای اتاق فکر کنید که ضخیم‌تر و ضخیم‌تر می‌شوند و فضای وسط اتاق کوچکتر و کوچکتر می‌شود. این عارضه میتواند خفیف با نوارهای نازک و کششی یا شدید با تشکیل نوارهای ضخیم باشد. در شدیدترین موارد نیز انسداد جزئی یا کامل، داخل حفره رحم ایجاد می‌کند.
دلایل چسبندگی رحم را بشناسید
علل سندرم آشرمن میتواند شامل موارد زیر باشد:
- اتساع و کورتاژ: اتساع و کورتاژ یک روش جراحی معمول سرپایی است که در طی آن دهانه‌ی رحم کشیده و محتویات بافتی رحم برداشته می‌شود. این روش اغلب پس از عوارض بارداری، مانند جفت باقی مانده، سقط جنین، یا جفت اکرتا انجام می‌شود. این جراحی معمولاً باعث ایجاد چسبندگی نمی‌شود مگر اینکه عفونت زمینه‌ای داشته باشید.
- سزارین: در برخی موارد، سزارین نیز میتواند باعث ایجاد بافت اسکار شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که از بخیه برای توقف خونریزی در طول سزارین استفاده شده باشد و در زمان انجام عمل عفونت داشته باشید. در غیر این صورت، بسیار نادر است که سزارین باعث سندرم آشرمن شود.
- عفونت‌ها: عفونت‌ها معمولاً به‌تنهایی باعث سندرم آشرمن نمی‌شوند مگر اینکه هنگام انجام جراحی رحم، مانند کورتاژ و سزارین، دچار عفونت شوید. برخی از عفونت‌هایی که می‌توانند منجر به سندرم آشرمن شوند عبارتند از: سرویسیت و بیماری التهابی لگن.
- پرتو درمانی: پرتودرمانی در شرایطی مانند سرطان دهانه رحم استفاده می‌شود. با اینکه یک روش درمانی است اما میتواند باعث چسبندگی رحم به روده شود.
- سایر روش‌های جراحی: برخی از روش‌های جراحی که مربوط به رحم هستند و ممکن است منجر به چسبندگی شوند عبارتند از: برداشتن فیبروم یا پولیپ آندومتر در حفره رحم و ابلیشن آندومتر (روشی جراحی که برای آسیب عمدی دیواره رحم استفاده می‌شود تا دوره‌های قاعدگی سبک‌تر شود یا از بین برود).
علت ترشحات واژن چیست و چرا باید به آن اهمیت دهید؟
علائم چسبندگی رحم چیست؟
اگر به سندرم آشرمن مبتلا هستید، علائم مختلفی را ممکن است تجربه کنید. مهم‌ترین و رایج‌ترین علائم چسبندگی رحم میتواند شامل موارد زیر باشد:
- داشتن قاعدگی بسیار سبک (هیپومنوره)،
- نداشتن پریود (آمنوره) یا خونریزی غیرطبیعی رحمی،
- احساس گرفتگی شدید یا درد لگن،
- داشتن مشکل در باردار شدن یا سقط‌های مکرر
مطلب مرتبط: دلایل ایجاد لخته خون در پریود و روش درمان آن‌ها که بهتر است بدانید
سندرم آشرمن چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تست‌های تصویربرداری که می‌توانند برای تشخیص چسبندگی رحم استفاده شوند عبارتند از:
- اولتراسوند: اولتراسوند در واقع نوعی سونوگرافی است که از امواج صوتی برای تصویربرداری از اندامهای داخلی استفاده می‌کند. در این نسخه از سونوگرافی، یک گرز نازک به داخل واژن وارد می‌شود.
- هیستروسکوپی: در این روش، لوله‌ای نازک به نام هیستروسکوپ که در انتهای آن دوربین قرار دارد، وارد واژن و سپس رحم می‌گردد. هیستروسکوپی به پزشک این امکان را می‌دهد که نگاهی بسیار دقیق به داخل رحم شما داشته باشد. همچنین به درمان چسبندگی رحم نیز کمک می‌کند.
- سونوگرافی انفوزیون سالین: این تست تصویربرداری از اولتراسوند به همراه محلول سالین (مخلوطی از نمک و آب) برای ایجاد تصویر واضحی از داخل رحم استفاده می‌کند.
- هیستروسالپنگوگرام (HSG): هیستروسالپنگوگرافی شامل تزریق ماده حاجب به داخل حفره رحم و سپس انجام عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس از لگن برای مشاهده‌ی باز بودن حفره رحم است.
- بیوپسی: در این روش، از قسمت داخلی رحم و از مخاط موجود در آن نمونه‌برداری می‌شود و هرگونه بافت غیرطبیعی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
سندرم آشرمن چگونه درمان می‌شود؟
درصورتی‌که چسبندگی خفیف باشد، درد ایجاد نکند و شماهم قصد بارداری در آینده را نداشته باشید، ممکن است اصلاً نیازی به درمان نداشته باشید. در غیر این صورت، راه‌های مختلفی برای درمان سندرم آشرمن وجود دارد که در ادامه به بررسی اصلی‌ترین این روش‌ها می‌پردازیم:
۱. درمان چسبندگی رحم با هیستروسکوپی
پزشک شما ممکن است از هیستروسکوپی برای حذف چسبندگی در رحم استفاده کند که عموما به‌صورت سرپایی انجام می‌شود مگر در موارد شدیدتر که نیاز به بیهوشی دارد. در طول هیستروسکوپی، پزشک از ابزار نازکی به نام هیستروسکوپ برای بررسی داخل رحم استفاده می‌کند. هیستروسکوپ به پزشک اجازه می‌دهد تا با دید مستقیم قسمت‌های بزرگ شده‌ی رحم را برای برش دقیق چسبندگی‌های رحم مشاهده کند. بنابراین در طی این روش بافت اسکار با دقت زیادی برداشته می‌شود.
خطر احتمالی این روش آسیب رساندن به بافت سالم داخل رحم در حین برداشتن بافت اسکار است.
۲. درمان‌های هورمونی (استروژن)
در برخی موارد ممکن است برای شما یک رژیم ۳۰ روزه استروژن خوراکی تجویز شود تا به رحم کمک کند بافت قدیمی خود را پاک کند و آندومتر سالم را دوباره رشد دهد.
ممکن است پزشک برای کاهش احتمال تشکیل مجدد چسبندگی‌ها پس از انجام عمل هیستروسکوپی، درمان هورمونی را به‌همراه استفاده از یک کاتتر کوچک داخل رحمی (IUI) تجویز کند که چند روز پس از عمل در داخل رحم قرار می‌گیرد. در واقع، استروژن باعث بهبود آندومتر می‌شود و کاتتر یک مانع فیزیکی بین دیواره‌های رحم شما ایجاد می‌کند، این امر خطر تشکیل بافت اسکار مکرر پس از عمل را کاهش می‌دهد.
برای درمان چسبندگی رحم چه بخوریم؟
برای درمان چسبندگی لوله رحم باید رژیم غذایی سالمی داشته باشید. از مهم‌ترین مواد خوراکی که برای بهبود چسبندگی ناحیه رحم توصیه می‌شود بخورید، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از رژیمی با مقدار پروتئین متعادل به درمان بهتر چسبندگی رحم، کمک شایانی می‌کند.
- مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان، مانند: هویج، تخم مرغ، میوه‌ها و سبزیجات ساده از جمله مواد غذایی مناسب برای خانم‌ها هستند.
- مصرف رازیانه به‌صورت پودر، دم‌نوش و عرق رازیانه، در درمان مشکلات قاعدگی و تنظیم هورمون‌های زنانه و پاک‌سازی رحم، موثر است.
- ادویه‌ها و گیاهانی مانند سیر، زنجبیل، دارچین و زردچوبه، با کم کردن التهاب‌ها در بدن، گردش خون را در بدن بهبود می‌بخشند و از انسداد لولههای رحمی پیشگیری خواهند کرد.
در نهایت؛ چسبندگی رحم یا سندرم آشرمن اگرچه یک مشکل نادر است، اما میتواند تأثیرات جدی بر سلامت باروری و کیفیت زندگی فرد داشته باشد. از این رو، همواره بهتر است که درصورت مشاهده‌ی هر یک از علائم گفته شده موضوع را با پزشک متخصص خود در میان بگذارید.
منبع: my.clevelandclinic.org
