۵ فناوری که برای مدیریت اختلال ADHD تأثیرگذار هستند

jalali.reza96

۵ شهریور ۱۴۰۱ | ۰۵:۲۶ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۸ دقیقه

زندگی با اختلال ADHD می‌تواند بسیار چالش برانگیز باشد، اما نباید نقش موثر فناوری در مدیریت این اختلال را نادیده گرفت. به‌لطف تکنولوژی، اکنون افراد مبتلا به بیماری ADHD می‌توانند ساده‌تر با آن کنار بیایند.

مدیریت هرگونه بیماری یا شرایط دشوار روحی و جسمی می‌تواند چالش بسیار بزرگی باشد. با توجه به شدت بیماری و نوع آن، ممکن است فرد مجبور شود تحت درمان‌های مختلفی قرار بگیرد. ADHD یکی از شرایطی است که به دارو و درمان روان‌شناسی یا هر دوی آن‌ها نیاز دارد. با این وجود، فناوری‌هایی وجود دارند که به افراد درگیر با این اختلال کمک می‌کنند تا بهتر شرایط را مدیریت کنند.

در عصر ارتباطات، درمان شرایطی مانند ADHD با تکنولوژی ممکن است کمی عجیب و خلاف واقع به‌نظر برسد. اما نرم افزارها و سخت افزارهایی وجود دارند که می‌توانند تا حد زیادی علائم این اختلال را کاهش دهند. البته این را هم باید در نظر داشت که میزان تاثیرگذاری این ابزارها به شیوه‌ی به‌کارگیری آن‌ها بستگی دارد.

اختلال ADHD چیست؟

اختلال کم‌توجهی- بیش فعالی معمولا در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود و تا بزرگسالی ادامه می‌یابد. طبق اعلام CDC، فقط حدود ۶.۱ میلیون کودک در ایالات متحده به این اختلال مبتلا هستند و این آمار در سطح جهانی حدود ۱۴۰ میلیون نفر در سال ۲۰۲۰ برآورد شده است.

براساس اطلاعات منتشر شده در ویکی پدیا، از جمله افراد مشهوری که به این اختلال مبتلا بودند و هستند می‌توان به جان اف کندی، آبراهام لینکلن، آلبرت اینشتین، الکساندر گراهام بل، ویل اسمیت، داوینچی، ون گوک، جان لنون، اما واتسون، مایکل جردن و امینم اشاره کرد.

ADHD شامل موارد متعددی است که بعضی از مهم‌ترین آن‌ها کمبود تمرکز، بیش‌فعالی، بی‌قراری و تکانش‌گری هستند. این علائم ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند. همچنین، علائم ADHD می‌توانند اعتماد به نفس، روابط اجتماعی و زندگی آکادمیک فرد را تحت تاثیر قرار دهند.

درمان‌های استاندارد برای اختلال ADHD شامل ترکیبی از رفتار درمانی طولانی مدت و درمان دارویی است. در حالی‌که تا کنون فناوری خاصی برای درمان این اختلال طراحی نشده است، اما فناوری‌هایی که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم مواردی هستند که می‌توانند در مدیریت ADHD به افراد کمک کنند.

۱. اپلیکیشن‌های مدیتیشن و هدبند Muse

مدیتیشن یکی از انواع روش‌هایی است که می‌تواند به مدیریت علائم ADHD کمک کنند. مراقبه می‌تواند به شما آموزش دهد چطور تمرکز کنید و بی‌قراری را مدیریت کنید. نتیجه‌ی تحقیقی که در National Library of Medicine منتشر شد ثابت می‌کند که مراقبه می‌تواند به بهبود مدیریت احساسات بیماران مبتلا به ADHD کمک کند.

با توجه به همین موضوع، در ادامه ۲ اپلیکیشن محبوب در حوزه‌ی مدیتیشن را به شما معرفی خواهیم کرد:

Atom: اتم یکی از اپ‌های رایگان مناسب برای افراد مبتدی است. اگر تا به‌حال تجربه‌ی مدیتیشن را نداشته‌اید، این اپ به شما کمک می‌کند تا در ۲۱ روز بتوانید عادت مدیتیشن را در خود پرورش دهید. از جمله ویژگی‌های این اپ امکان پایش عادت، جلسات تمرین روزانه، پرسش‌ها، جوایز و موارد متعدد دیگر است که به کاربر کمک می‌کنند انگیزه‌اش را حفظ کند.
Calm: اپلیکیشن Calm یکی از بهترین نمونه‌های موجود است که با ارائه‌ی ویژگی‌های کاربردی بسیار، سعی دارد سلامت روان و آرامش کاربر را ارتقا دهد. جلسات این اپ به شما کمک می‌کنند بهتر بخوابید، استرس و نگرانی را مدیریت کنید و توانایی تمرکز خود را بهبود ببخشید. همچنین، این اپ نسخه‌ای ویژه هم برای کودکان دارد.

اگر تمایل دارید به امکاناتی بیشتر مانند پایش نوار مغز، ضربان قلب و تنفس دسترسی داشته باشید، هدبند Muse می‌تواند گزینه‌ی بهتری نسبت به اپلیکیشن‌ها باشد. این دستگاه که با تمرکز بر انجام مدیتیشن توسعه داده شده، می‌تواند تشخیص دهد چه زمانی تمرکز خود را از دست می‌دهید و در لحظه با پیغام صوتی به شما بازخورد دهد.

۲. اپلیکیشن‌های پیگیری عادت با استفاده از گیمیفیکیشن

اگر به ADHD مبتلا باشید، به سادگی کنترل زمان را از دست می‌دهید. کمبود بازه‌ی تمرکز و ناتوانی در پیگیری یک وظیفه‌ی مشخص می‌تواند تاثیر بسیاری بر بهره‌وری شما داشته باشد. به همین دلیل است که پیگیری وظایف و برنامه‌های روزانه بسیار اهمیت پیدا می‌کنند.

اپ‌های پیگیری عادت با سیستم گیمیفیکیشن یکی از بهترین گزینه‌ها برای مدیریت چنین شرایطی هستند. بر خلاف نمونه‌های معمولی، این اپ‌ها با سیستم پاداش‌دهی مجازی خود انگیزه‌ی شما را حفظ می‌کنند و به شما یادآوری می‌کنند که باید چه کاری را انجام دهید. بعضی از معروف‌ترین نمونه‌های این اپ‌ها عبارتند از:

Habitica: این اپلیکیشن با ارائه‌ی روش‌های خلاقانه و شخصی‌سازی شده، به شما اجازه می‌دهد زمان خود را مدیریت کنید. بر خلاف بعضی از نمونه‌های to-do list ساده، Habitica لایه‌های مختلفی از گیمیفیکیشن را به وظایف روزانه می‌آورد. مانند بازی‌های ویدیویی، کامل کردن وظایف به شما XP می‌دهد و می‌توانید با استفاده از آن درخواست و ویژگی‌های جدیدی را برای کاراکتر خود باز کنید. مانند یک بازی، اگر در انجام یک وظیفه شکست بخورید، آیتم‌هایی را از دست می‌دهید و همین عامل باعث می‌شود انگیزه‌ی شما حفظ شود.
Level Up Life: این اپلیکیشن با سبک جالبی مانند بازی‌های RPG شما را درگیر می‌کند. اگر از طرفداران بازی‌های سبک RPG هستید، Level Up Life می‌تواند به شما در پیگیری عادات‌ کمک کند. کامل کردن وظایف روزانه به شما XP می‌دهد و با استفاده از آن می‌توانید آواتار دیجیتالی خود را بهبود ببخشید. می‌توانید با اضافه کردن یک وظیفه در هر یک از ۱۳ زیرمجموعه، کارهای خود را بهتر مدیریت کنید. به علاوه، امکان افزایش امتیاز و رقابت با دیگر کاربران هم برای شما فراهم است.

۳. ساعت‌های هوشمند

اگر بیشتر اوقات تمرکز خود را از دست می‌دهید، ساعت هوشمند می‌تواند یک ابزار مفید برای شما باشد. معمولا افراد مبتلا به ADHD با تمرکز کردن مشکل دارند و به آسانی دچار حواس پرتی می‌شوند. این موضوع در مدرسه، دانشگاه و محیط کار به چالش بزرگ‌تری تبدیل می‌شود.

عامل دیگری که باید در نظر داشت، استفاده‌ی بیش از حد از گوشی هوشمند است که به‌ویژه در بزرگسالان بیشتر دیده می‌شود. این رفتار دقیقا نقطه‌ی مقابل عدم فعالیت است. به دلیل تمایلات بیش‌ فعالانه، نیاز مداوم به استفاده از شبکه‌های اجتماعی یا سایر اپلیکیشن‌ها ممکن است به یک عامل جدی برای حواس‌پرتی تبدیل شود. در هر دو سناریو، یک ساعت هوشمند می‌تواند به کاربر کمک کند تا تمرکز خود را حفظ کند.

ممکن است ساعت هوشمندی مانند اپل واچ گزینه‌ی مناسبی برای بچه‌ها نباشد. اما ساعت‌هایی مانند WatchMinder گزینه‌‌ای عالی برای افزایش بازه‌ی تمرکز خواهند بود. این ساعت‌ها که در واقع ساعت‌‌های هوشمند ساده‌ی ویبره‌دار هستند، در طول روز یادآورهای شخصی‌ به شما ارسال خواهند کرد. شما می‌توانید هر یادآوری که روی این ساعت‌ها وجود دارد را شخصی‌سازی کنید. با توجه به ماهیت این ساعت‌ها که مقابله با حواس‌پرتی است، می‌توانند گزینه‌ای مناسب برای بچه‌ها باشد.

از سوی دیگر، بسیاری از ساعت‌های هوشمند معروف می‌توانند گزینه‌ی خوبی برای بزرگسالان باشند. در حالی‌که گوشی هوشمند می‌تواند همان‌ وظایف ساعت هوشمند را انجام دهد، مزیت ساعت‌های هوشمند این است که استفاده از گوشی را محدودتر می‌کنند و به این ترتیب، عوامل حواس‌پرتی شما هم کاهش می‌یابند.

به علاوه، حتی می‌توانید اپلیکیشن‌های پیگیری عادت را بدون استفاده از گوشی و تنها از طریق ساعت هوشمند مدیریت کنید. این کار می‌تواند به یک روتین پایدار تبدیل شود و به شما کمک کند که با آگاهی بیشتر به لیست وظایف خود پای‌بند بمانید. هدف این است که حداقل زمان ممکن را با گوشی هوشمند سپری کنید.

۴. درمان با واقعیت مجازی

واقعیت مجازی در حال تبدیل شدن به یک جریان رسانه‌ای اصلی است و مخاطبان بسیاری را به خود جلب کرده است. در حالی‌که بیشتر کاربردهای این فناوری در حوزه‌ی بازی و سرگرمی خلاصه شده است، اما واقعیت مجازی ظرفیت‌های فراوانی دارد که حوزه‌ی درمان یکی از مهم‌ترین آن‌هاست. محققان UC Davis Mind Institute پیوسته در حال آزمایش روش‌های مختلف هستند تا به چگونگی کمک واقعیت مجازی به درمان ADHD پی ‌ببرند.

درمان با واقعیت مجازی می‌تواند روشی موثر باشد، به‌ویژه برای کودکان. هدف این درمان مشابه روش درمانی «مواجهه‌ی مستقیم با واقعیت مجازی» است. در این روش کودک در معرض محیط واقعی، مانند یک کلاس درس، قرار می‌گیرد. سپس، محرک عامل حواس‌پرتی وارد صحنه می‌شود. رهگیری لحظه‌ای وضعیت به کودک می‌آموزد چنین عاملی را نادیده بگیرد و به او کمک می‌کند روی افزایش بازه‌ی تمرکز کار کند.

موقعیت دیگری که می‌توان از واقعیت مجازی در آن استفاده کرد، کمک به درمان ADHD با استفاده از مدیتیشن با واقعیت مجازی است. این مورد در حال حاضر به‌ مرحله‌ی تجاری رسیده و در دسترس است. اگر نمی‌توانید به‌صورت مستقل یا با کمک یک صدای ساده تمرکز کنید، واقعیت مجازی می‌تواند جایگزین بهتری باشد.

در مدیتیشن با واقعیت مجازی، بدون این‌که نیاز باشد اتاق خود را ترک کنید، فناوری می‌تواند شما را به یک محیط فراطبیعی مانند ساحل، جنگل یا آبشار منتقل کند. علاوه بر این، بازی‌های واقعیت مجازی متعددی برای مدیتیشن وجود دارند که می‌توانند این تجربه‌ را به یک اتفاق جذاب‌تر تبدیل کنند؛ مانند Flowbourne و Playne.

۵. بازی درمانی

بازی‌های ویدیویی می‌توانند به یک عامل اعتیاد آور تبدیل شوند، به‌ویژه اگر گیمر در سنین پایین‌تر باشد. اما جنبه‌های مثبت بسیاری هم برای این بازی‌ها ذکر می‌شود.

محققان این روزها در حال آزمایش روش‌های مختلف استفاده از بازی‌های ویدیویی برای مقاصد درمانی هستند. بازی‌های ویدیویی به کودکان و بزرگسالان کمک می‌کنند تا بتوانند برای مدت طولانی روی یک وظیفه تمرکز کنند. جدا از بحث سرگرمی، بازی کردن مزیت‌های دیگری هم دارد، مانند تصمیم‌گیری سریع، میکرومنیجمنت و حل مسئله. این فاکتورها، برای درمان ADHD با استفاده از بازی‌های ویدیویی بسیار کلیدی تلقی می‌شوند.

از آنجا که بازی‌های ویدیویی به حفظ توجه کمک می‌کنند، این ظرفیت را دارند که به ابزار یادگیری برای کودکان تبدیل شوند. EndeavorRx اولین بازی ویدیویی برای کودکان مبتلا به ADHD است که از سوی FDA تایید شده. شاید جالب باشد که بدانید برای خرید این بازی نیاز به نسخه‌ی پزشک دارید. این بازی نقاطی از مغز را که مسئول توجه و تمرکز در کودکان هستند هدف قرار می‌دهند.

آیا مدیریت بیماری ADHD به‌وسیله‌ی فناوری بی‌خطر است؟

فناوری هر روز پیشرفته‌تر می‌شود تا بیشتر راه خود را به زندگی ما باز کند. بسیاری از شبکه‌های اجتماعی و وب‌سایت‌ها از الگوریتم‌ها استفاده می‌کنند تا با نمایش محتوای مورد علاقه‌ی ما، ما را به گشت‌و‌گذار در محیط خودشان مشغول کنند. انبوه ویژگی‌هایی که در گوشی‌های هوشمند و اپلیکیشن‌ها یافت می‌شوند هم می‌توانند محدود کردن استفاده از آن‌ها را سخت‌تر کنند، به‌ویژه اگر به ADHD مبتلا باشید.

بنابراین، انتخاب فناوری مناسب بهترین راه برای سود گرفتن از آن است. اگر شما یا فرزندتان به استفاده از گوشی هوشمند اعتیاد پیدا کرده‌اید، هزینه برای یک ساعت هوشمند (با توجه به نکاتی که در این مطلب ذکر شد) می‌تواند ایده‌ی مناسبی باشد. به همین ترتیب، داشتن یک روتین مراقبه و مدیتیشن هم می‌تواند به تمامی گروه‌های سنی درگیر با ADHD کمک کند. البته باید توجه داشت که این روش‌ها نمی‌توانند جایگزین درمان پزشکی و دارویی باشند، اما به‌عنوان منابع جانبی بسیار مفید هستند.