چرا آشفته بازار USB-C در سال ۲۰۲۲ همچنان پابرجاست؟
استاندارد USB-C مزایای بسیاری مثل انتقال داده، ویدیو، صدا و شارژ را میسر ساخته اما آشفتگی گسترده در بازار USB-C باعث شده کابل‌های کاملا مشابه از نظر ظاهری، قابلیت‌های بسیار متفاوتی با یکدیگر داشته باشند.
این درهم‌ریختگی نتیجه‌ی نبود قوانین الزام‌آور برای شرکت‌های تولید کننده کابل و گجت‌های مجهز به پورت USB-C است و باعث شده ناچار شویم برای گوشی، لپ‌تاپ، تبلت، PC، دوربین و گجت‌های دیگر کابل‌های USB-C مختلفی تهیه کنیم که در ظاهر با هم فرقی ندارند اما عملکردشان به‌شدت متفاوت است. حتی گاهی می‌بینیم که ۲ کابل شارژ USB-C از نظر توان شارژ متفاوتند و نمی‌توان برای دو گوشی از یک کابل مشابه استفاده کرد.
پیچیدگی در بازار لوازم USB-C
یکی از دلایل پیچیدگی USB – C این است که برای هر قابلیتی مثل انتقال جریان برق، داده و ویدیو مشخصات و ویژگی‌های متفاوت و گاها متناقضی وجود دارد که کمتر کسی از آن‌ها سر درمی‌آورد. از این رو نمی‌توانید هر کابلی را بردارید و از آن انتظار داشته باشید که تمام این کارها را انجام دهد.
اما چطور می‌توان قابلیت‌های USB کابل یا یک وسیله را به‌درستی شناسایی کرد؟ برای این کار دو راه داریم که شامل بررسی اطلاعات درج شده روی بسته‌بندی کابل یا خود آن است. بدین منظور باید دنبال لوگوهای مربوط به سازمان ناظر بر استاندارد USB به نام USB-IF بگردید. با این حال، همه تولیدکنندگان از این کنوانسیون پیروی نمی‌کنند و مشخصات متفاوتی را برای انتقال داده یا توان روی بسته‌بندی یا محصول درج می‌کنند.
قبل از اینکه درباره‌ی مجادله بین تولیدکنندگان و سازمان USB-IF صحبت کنیم، باید درباره‌ی اوضاع استانداردهای انتقال داده و شارژ در خود استاندارد USB-C صحبت کنم تا ببینید اوضاع چقدر آشفته است و برای شناسایی همه آن‌ها باید به اندازه چندین واحد درسی اطلاعات داشته باشید.
داده
نام‌گذاری و شماره‌گذاری مربوط به استانداردهای انتقال داده به گونه‌ای است که می‌توان آن را پیچیده‌ترین موضوع در دنیای USB دانست. سازمان USB-IF لوگو و برچسب‌ها را برای سه نسخه توصیه کرده که شامل USB 2.0, USB 3.2 و استاندارد جدید USB 4.0 می‌شود. در این بین USB 3.2 شامل استاندارد قدیمی‌تر USB 3.1 هم می‌شود.
از آنجا که اغلب شرکت‌ها به پیروی از آن‌ها اهمیت نمی‌دهند، هنوز تفاوت‌هایی را می‌بینید؛ مثل USB 3.1 که در مشخصات بسیاری از محصولات جدید فهرست شده که در حالت ایدئال باید USB 3.2 باشد.
پیچیدگی‌های داده به اینجا ختم نمی‌شود. برای مثال، سرعت انتقال داده USB 2.0 روی کاغذ ۴۸۰ مگابیت در ثانیه است اما داده‌ها در USB 2.0 تنها می‌توانند در یک جهت جریان داشته باشند، بنابراین در واقع حداکثر سرعت ۳۰ مگابایتی خواهید داشت. زمانی که تولیدکنندگان به USB 3.2 بدون اطلاعات اضافی اشاره می‌کنند، سرعت انتقال داده می‌تواند بین ۵ تا ۲۰ گیگابیت در ثانیه تفاوت داشته باشد.
برای درک بهتر نگاهی به جدول زیر بیاندازید. اگر نمی‌توانید این اطلاعات را به خاطر بسپرید، نگران نباشید؛ چون هیچ‌کس نمی‌تواند. حتی رییس و مدیر ارشد عملیاتی (COO) انجمن USB-IF هم اعتراف کرده که همه این اطلاعات را حفظ نیست.
این انجمن در USB4 با ارائه تنها دو استاندارد سرعت ۲۰ و ۴۰ گیگابیت در ثانیه سعی کرده این مشکلات را حل کند. انجمن تصمیم گرفته USB 4 را بر پایه فناوری تاندربولت ۳ توسعه دهد. اینتل از سال ۲۰۱۱ این رابط را معرفی کرد که با پروتکل‌های متنوعی سازگاری داشته و امکان انتقال دیتا، تصویر و غیره را فراهم می‌سازد. USB 4.0 از سرعت شارژ ۱۰۰ واتی، نرخ انتقال داده تا ۴۰ گیگابیت در ثانیه و پهنای باند کافی برای دو نمایشگر 4K یا یک مانیتور 5K پشتیبانی خواهد کرد.
با این وجود هنوز تعداد زیادی کابل یا تجهیزات سازگار با USB4 وجود ندارد. به علاوه، این پروتکل منحصرا با کانکتور USB-C سازگار است. ایده‌ی اصلی این است که تمام استانداردهای قبلی هم در این کانکتور یک کاسه شوند تا کاربر هم‌زمان از نرخ بالای انتقال داده، شارژ سریع و استریم سریع و بی دردسر ویدیو و صوت لذت ببرد اما پیاده سازی این روند در عمل آن‌قدرها سریع نیست.
شارژ
USB-IF مشخصات استاندارد شارژ USB-PD (Power Delivery) را ارائه می‌کند که توسط شرکت‌هایی مانند اپل، گوگل و سامسونگ در محصولاتشان استفاده می‌شود. این دستورالعمل با مشخص کردن محدودیت‌های توان و نحوه‌ی طراحی به شرکت‌ها کمک می‌کند دستگاه‌ها را طوری تولید کنند که با خیال راحت قابلیت‌های شارژ سریع را به کاربران ارائه کنند.
این انجمن در مهرماه سال گذشته لوگوهای جدیدی را برای نمایش مشخصات کابل‌ها و شارژرهای USB4، USB Type-C و USB Power Delivery معرفی کرد که نشانگر توان و سرعت انتقال کابل‌ها هستند و شرکت‌ها باید آن‌ها را روی محصولاتشان حک کنند.
همان‌طور که در تصاویر زیر می‌بینید لوگوها بسیار ساده بوده و تنها شامل یک عبارت در کنار عددی هستند که نشانگر حداکثر توان قابل پشتیبانی است. با این حال احتمالا تا کنون با محصولاتی که دربردارنده این لوگوها باشند، برخورد نداشته‌اید. نباید فراموش کنید که همه تولیدکنندگان از این استاندارد پیروی نمی‌کنند و بسیاری از آن‌ها روش خود را دارند. برای مثال باید به استانداردهای شارژ سریع Qualcomm، شارژ Oppo SuperVooc، شارژ OnePlus Warp و شارژ Vivo Flash در دنیای گوشی‌های هوشمند اشاره کرد.
برخی از این شرکت‌ها از کابل‌های اختصاصی استفاده می‌کنند که شبیه کابل‌های USB-C معمولی دیگر است. در این موارد کاربر ممکن است نتواند تفاوت را تشخیص دهد. بنابراین اگر از کابل «ناهمخوان» با شارژر استفاده کنید، دستگاه شما شارژ می‌شود، اما با سرعتی بسیار پایین‌تر از آنچه در بازار وجود دارد. آزاردهنده است نه؟
نزاعی که تنها به زیان کاربر است
حالا که تا حدودی با آشفتگی رایج در بازار آشنا شدیم، درک تلاش‌های USB-IF برای تثبیت لوگوهای ساده و واضح به‌عنوان استانداردی واحد آسان‌تر است. رییس این انجمن می‌گوید هدف USB-IF این است که مطمئن شود همه کاربران با مشاهده لوگو به آسانی قابلیت‌های کابل یا درگاه USB-C را درک می‌کنند. به نظر ساده می‌رسد اما سؤال این است که چه کسی باید شرکت‌ها را به این کار وادار کند؟
واقعیت این است که USB-IF تنها یک سازمان مشاوره دهنده است. هرچند شرکت‌های بسیاری در تدوین دستورالعمل‌های این انجمن شرکت دارند اما USB-IF در جایگاهی نیست که برندهای سخت افزاری را به استفاده از لوگوها در دستگاه‌های USB و لوازم جانبی وادار کند.
هر شرکتی با پرداخت هزینه سالیانه ۵ هزار دلار می‌تواند به عضویت این سازمان درآید. یکی از مزایای پیوستن به این انجمن حق رأی و اظهار نظر در مورد تغییراتی است که در استانداردهای آتی اعمال می‌شوند. جدای از این USB-IF تاییدیه‌هایی را برای کابل‌ها و تجهیزات جانبی صادر می‌کند. صدور این گواهی برای اعضا، رایگان است و غیرعضوها می‌توانند محصولات خود را از طریق لابراتوارها به تأیید برسانند.
این شرکت‌ها قبل از حک کردن تأییدیه این انجمن روی محصولاتشان باید محصولات خود را برای آزمایش ارسال کرده و گواهی را دریافت کرده باشند. مشکل اصلی این است که هر شرکتی می‌تواند USB را بدون دریافت این گواهینامه پیاده سازی کند و حتی در صورت دریافت گواهینامه مجبور به استفاده از لوگو نیست.
مارتین ورث، مدیر نوآوری و توسعه محصول شرکت بلکین با اشاره به تفاوت‌های گسترده در کابل‌های USB-C به کاربران توصیه می‌کند کابل‌های با گواهی USB-IF را خریداری کنند. او هم تأکید می‌کند تشخیص اینکه دقیقا کدام کابل را بخرید هنوز دشوار است و کاربران هیچ راه آسانی برای تشخیص قابلیت‌های کابلی که دارد می‌خرند، ندارند.
آینده چگونه به نظر می‌رسد؟
USB-IF در استاندارد جدید USB 4، تلاش کرده موارد زیادی را با هم یکپارچه کند. به‌عنوان مثال، فقط از کانکتورهای USB-C استفاده می‌کند، با دستگاه‌های با پورت USB 2.0 و USB 3.2 سازگار است و شامل استانداردهایی مانند تاندربولت ۳.۰ می‌شود.
همان‌طور که مارتین ورث می‌گوید از آنجا که استاندارد USB 4 عمر زیادی ندارد، چند سالی طول می‌کشد تا شاهد عرضه گجت‌ها و لوازم جانبی سازگار با آن به بازار باشیم. اما در نهایت چشم انداز USB 4 عالی به نظر می‌رسد چون سوپر کابلی است که همه کارها را انجام می‌دهد.
مشکل لوگو در مقابل مشخصات اما هنوز پابرجاست و همه کابل‌های USB 4 ممکن است تمام قابلیت‌های ذکر شده در استاندارد را نداشته باشند. پس هنوز باید مشخصات کابل‌های مختلف را با ذره بین بررسی کنید.
با این حال انجمن USB-IF قصد دست کشیدن از راهکار لوگو محور خود را ندارد. رییس این انجمن می‌گوید در نهایت هدف این است که لوگوها برای پنج نوع کابل مختلف دو داده مهم را نشان دهند؛ نرخ انتقال داده و حداکثر توان شارژ قابل پشتیبانی.
بنابراین طبق مشخصات فعلی، پنج نوع کابل USB-C به C وجود خواهد داشت؛ USB 2.0 (۴۸۰ مگابیت بر ثانیه)، ۵ گیگابیت در ثانیه، ۱۰ گیگابیت در ثانیه، ۲۰ گیگابیت بر ثانیه و ۴۰ گیگابیت در ثانیه. همه این کابل‌ها همچنین علامت‌هایی دارند که نشان دهنده توان شارژ آن‌ها است.
این راهکار از نظر تئوری عالی به نظر می‌رسد، اما انجمن چگونه برای اجرای آن برنامه ریزی می‌کند؟ برای شروع، یک بند اجباری استفاده از برچسب USB-C برای محصولات دریافت کننده گواهی USB-IF در نظر گرفته شده است. با این حال، از آنجایی که برای استفاده از USB به تأیید این سازمان نیاز ندارید، در نهایت با کابل‌های بدون علامت زیادی مواجه خواهیم شد که خبر خوبی به نظر نمی‌رسد.
در نهایت USB-C هر قدر هم کار ما را در انتقال داده، استریم ویدیو و صوت و حتی شارژ آسان کرده از طرف دیگر به خاطر این آشفته بازار نتوانسته‌ایم از پتانسیل‌های آن به صورت تمام و کمال بهره ببریم. آن طور که خبر می‌رسد آیفون هم از یکی دو سال دیگر به جرگه استفاده کنندگان از USB-C خواهد پیوست. امیدواریم تا آن زمان اوضاع کمی بهتر شده باشد.
