CPU یا کارت گرافیک؛ کدام را اول ارتقا دهیم؟
زمانی که بودجه محدودی داریم و می‌خواهیم قطعات کامپیوتر را ارتقا دهیم، این سوال پیش می‌آید که ابتدا سراغ ارتقا CPU برویم یا کارت گرافیک. در این مطلب قصد داریم از زوایای مختلف به همین موضوع بپردازیم تا برای خرید CPU یا خرید کارت گرافیک بتوانید منطقی‌تر تصمیم بگیرید.
آیا CPU یا کارت گرافیک گلوگاه ایجاد کرده‌اند؟
در ابتدا درک تفاوت بین CPU و کارت گرافیک اهمیت دارد، زیرا آن‌ها وظایف کاملاً مجزایی را در رایانه شما انجام می‌دهند. CPU مغز متفکر سیستم است و مسئولیت پردازش‌های اصلی را بر عهده دارد. برای درک بهتر، می‌توان آن را به مدیر کل یک شرکت تشبیه کرد که وظیفه کنترل و هدایت بخش‌های مختلف را بر عهده دارد. از طرف دیگر، GPU پردازنده گرافیکی است که بطور اختصاصی برای انجام محاسبات پیچیده مرتبط با تصویر و ویدیو ساخته شده است. می‌توان گفت GPU شبیه طراح گرافیک حرفه‌ای است که با مهارت بالا، وظیفه پردازش و نمایش داده‌های بصری را به عهده دارد.
برای اینکه عملکرد سیستم خود را بهینه کنید، باید مشخص کنید کدام قطعه سخت‌افزاری گلوگاه سیستم شماست. ارتقا این قطعه که باعث کند شدن عملکرد کلی سیستم می‌شود، بیشترین تاثیر را در بهبود کارایی خواهد داشت. اما چگونه بفهمیم که کدام قطعه، CPU یا کارت گرافیک، گلوگاه سیستم محسوب می‌شود؟
برای فهمیدن گلوگاه سیستم، نیاز به یک نرم‌افزار جانبی نظیر MSI Afterburner داریم تا بتوانیم عملکرد کامپیوتر را به صورت دقیق مانیتور کنیم. با یادگیری تنظیمات MSI Afterburner می‌توانید در حین اجرای بازی روی ویندوز، آمار سخت‌افزار را مشاهده کنید. در این حالت، باید به میزان استفاده از کارت گرافیک توجه ویژه‌ای داشته باشید.
یک روش ساده دیگر برای بررسی اینکه آیا CPU مانع عملکرد سیستم شما می‌شود، استفاده از Task Manager در ویندوز است. با استفاده از Task Manager می‌توانید میزان استفاده از CPU را در هنگام انجام کارهای اولیه مانند وبگردی، ویرایش عکس و غیره، بررسی کنید.
ارتقا CPU؛ اگر سیستم برای انجام کارهای ساده با مشکل روبرو می‌شود
اگر متوجه شدید که استفاده از CPU شما بالا است، حتی زمانی که در حال بازی یا اجرای برنامه‌های سنگین روی کامپیوتر شخصی خود نیستید، به عنوان مثال اگر فقط چند تب مرورگر باز دارید، به احتمال زیاد CPU شما مانع از عملکرد صحیح رایانه شخصی شما می‌شود.
در چنین شرایطی، در ویندوز، Task Manager را باز کنید، برنامه‌ها را بر اساس استفاده از CPU گروه بندی کنید و ببینید که آیا برنامه‌ای که در حال اجرا هستید نیمی از منابع CPU شما را مصرف می‌کند یا خیر. اما قبل از اینکه نتیجه بگیرید که CPU شما گلوگاه است، منابع خود را با استفاده از MSI Afterburner در حالی که بازی می‌کنید، رصد کنید. در ادامه به آن می‌پردازیم. اگر هم به این نتیجه رسیده‌اید که باید CPU ارتقا پیدا کند، قبل از خرید باید به نکات مهمی توجه کنید.
ارتقا CPU؛ اگر کارت گرافیک نمی‌تواند از تمام توان خود استفاده کند
برای مانیتور کردن سخت افزار کامپیوتر هنگام بازی، ابتدا باید نرم افزار MSI Afterburner و Rivatuner Statistics Server را اجرا کنید. سپس، بازی مورد نظر خود را اجرا کنید و باید آمار مربوطه را در گوشه بالا سمت چپ صفحه مشاهده نمایید.
به دنبال آمار پردازنده گرافیکی (GPU) بگردید و مقدار آن را بر اساس درصد پیدا کنید. این مقدار نشان دهنده میزان استفاده از کارت گرافیک شما است. اگر این مقدار کمتر از ۸۵ درصد باشد، به این معنی است که پردازنده مرکزی (CPU) سیستم شما را محدود کرده (گلوگاه شده است).
در تصویر بالا، در حالی که بازی Valorant را انجام می‌دهم، میزان استفاده از کارت گرافیک ۳۵ درصد است. به عنوان مثال، کارت گرافیک من RTX 4090 و پردازنده مرکزی‌ام AMD Ryzen 5900X است. اگرچه به نرخ فریم (FPS) نزدیک به ۵۰۰ دست پیدا می‌کنم، نرخ فریم گاهی اوقات به ۲۰۰-۳۰۰ فریم در ثانیه کاهش می یابد. چنین آماری اگر مثلا از مانیتور ۳۶۰ هرتزی استفاده می‌کنید اصلا ایده‌آل نیست. بنابراین برای دستیابی به فریم‌ریت بهتر و با ثبات‌تر، ابتدا باید CPU را به Ryzen 7800X3D یا ۷۹۵۰X3D ارتقا دهیم.
با این حال، برای تایید گلوگاه سیستم، تست میزان استفاده از کارت گرافیک در چندین بازی مختلف ضروری است. به طور کلی، بهینه‌سازی ضعیف بازی نیز می تواند باعث پایین آمدن استفاده از کارت گرافیک شود. باید خاطرنشان کنیم اگر به دنبال ارتقا CPU یا کارت گرافیک هستید، قبل از این کار باید مراقب اشتباهات رایجی باشید که بسیاری از کاربران مرتکب می‌شوند.
ارتقا کارت گرافیک؛ برای افزایش فریم‌ریت بازی‌ها
در نهایت، تصمیم‌گیری برای اینکه ابتدا CPU یا GPU خود را ارتقا دهید، به بازی‌هایی که اجرا می‌کنید و رزولوشنی که با آن سروکار دارید، بستگی دارد.
به عنوان مثال، عناوینی مانند Valorant، Counter-Strike 2، Apex Legends، Fortnite و Overwatch 2 همگی بازی‌هایی هستند که به پردازنده (CPU) فشار زیادی وارد می‌کنند. این بازی‌ها معمولاً با رزولوشن ۱۰۸۰p و ۱۴۴۰p اجرا می‌شوند و برای رقابت‌پذیری، حداقل به نرخ فریم ۱۲۰ نیاز دارید. از آنجایی که نرخ فریم بالاتر فشار بیشتری روی CPU وارد می‌کند، برای اطمینان از عملکرد روان به یک پردازنده سریع‌تر نیاز دارید.
با این حال، اگر اغلب بازی‌های AAA مانند Assassin’s Creed Mirage، God of War یا Cyberpunk 2077 را با رزولوشن ۴K اجرا می‌کنید، اولویت خود را بر ارتقای کارت گرافیک (GPU) قرار دهید. در رزولوشن‌های بالاتر، بازی‌ها برای نمایش فریم‌های بیشتر، فشار بیشتری روی کارت گرافیک وارد می‌کنند. بنابراین، اگر با وجود استفاده ۹۰ درصدی یا بالاتر از GPU، به نرخ فریم ۶۰ در این عناوین دست پیدا نمی‌کنید، به یک کارت گرافیک بهتر نیاز دارید.
منبع: MakeUseOf
