علت ترشحات واژن چیست و چرا باید به آن اهمیت دهید؟
ترشحات واژن یک اتفاق کاملا طبیعی و منظم است که هر خانمی در طول زندگی خود بارها و بارها شاهد آن خواهد بود. واژن در شرایط سالم خود ترشحات زیادی دارد تا بتواند در برابر آسیب‌ها از خود مراقبت کند. اما گاهی اوقات میزان ترشح از حد عادی فراتر می‌رود و باعث می‌شود فرد مجبور شود در طول روز لباس زیر خود را هم تعویض کند. گاهی اوقات این ترشحات با رنگ‌ها و بوی متفاوتی هم همراه هستند که می‌توانند وجود یک سری مشکل یا بیماری‌های زمینه‌ای را به فرد گوشزد کنند. اگر با مشکل مشابهی دست و پنجه نرم می‌کنید یا می‌خواهید در رابطه با این موضوع بسیار مهم اطلاعات خوبی کسب کنید پیشنهاد می‌شود تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
ترشحات واژن چیست؟
نشانه‌های ترشحات سالم
ترشحات مختلف واژن به چه معنایی هستند؟
چرا ترشحات واژن بوی بدی می‌دهند و چگونه باید از این موضوع جلوگیری کرد؟
ترشح زیاد واژن دوشیزگان
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
چگونه پزشک ترشحات غیر طبیعی واژن را تشخیص می‌دهد؟
در صورت مراجعه به پزشک باید انتظار چه روند درمانی را داشته باشیم؟
بهداشت شخصی
ترشحات واژن چیست؟
ترشحات واژن معمولا مایعی شفاف، سفید یا مایل به سفید هستند که از واژن خارج می‌شوند. رحم، دهانه‌ی رحم و واژن ترشحاتی تولید می‌کنند که عمدتا از سلول‌ها و باکتری‌ها تشکیل شده است. این ترشحات به تمیز و ضد عفونی کردن واژن کمک می‌کنند و همچنین با توجه به خاصیتی که دارند با باکتریهای مضر و بیمارکننده یا عفونت‌ها مبارزه می‌کنند. ترشحات واژن یک فرآیند کاملا طبیعی بوده و نبود آن ممکن است باعث وقوع بیماری یا خشکی واژن شود. اما در مقابل، تغییر رنگ، بو یا تشدید آن ممکن است نشانه‌ی وقوع بیماری باشد. همین تغییر در ترشحات را باید جدی بگیرید و همیشه به رنگ و بوی آن‌ها توجه داشته باشید تا از نشانه‌های عفونت یا بیماری آگاه شوید.
نشانه‌های ترشحات سالم
همانطور که پیش‌تر گفتیم میزان ترشحات واژن باید طبیعی باشد و هر نوع تغییر قابل توجه در آن‌ها ممکن است نشانه‌ی بیماری باشد. از همین رو می‌خواهیم نشانه‌های یک ترشح سالم در واژن را بررسی کنیم. البته شاید با خود بگویید چگونه باید تشخیص داد میزان ترشح طبیعی است؟ همانطور که گفته شد، ترشح نباید آنقدر زیاد باشد که لباس زیرتان خیس شود. همچنین ترشحی که سالم است نباید بوی بدی داشته باشد. البته در ادامه به بررسی ترشح سالم از لحاظ مختلف خواهیم پرداخت.
۱. بافت ترشح
طبیعی است که ترشحات واژن غلیظ، خمیری و کمی چسبناک باشند تا آبکی و رقیق و خیلی چسبناک. هورمون‌های بدن باعث ایجاد یک سری تغییرات می‌شوند، اما عوامل مختلفی مانند عفونت می‌توانند بافت این ترشحات را تغییر دهند. ترشحات واژینال که بسیار آبکی یا بسیار سفت یا همراه با خارش باشند ممکن است به معنای وجود داشتن عفونت در بدن باشد. بنابراین در صورتی که ترشحات شما خیلی سفت یا خیلی رقیق هستند، حتما به پزشک مراجعه کنید تا روند درمانی‌تان را آغاز کند.
۲. رنگ ترشح
ترشحات واژن اگر شفاف، سفید مایل به شیری یا مایل به سفید باشند سالم هستند. ترشحات زرد تیره، قهوه‌ای، سبز یا خاکستری ممکن است نشانه‌ی عفونت یا مشکل دیگری در بدن باشد. معمولا این ترشحات رنگی با بوی متفاوتی هم همراه هستند که در زیر به آن می‌پردازیم.
۳. بوی ترشح
ترشحات واژن ممکن است بو داشته باشد، اما نباید تند یا ناخوشایند باشد. اگر متوجه بوی ناخوشایند شدید و این بو با تغییر در بافت یا رنگ همراه بود ترشحات طبیعی نیستند. توجه کنید ترشحات سالم کاملا بدون بو نیستند اما بوی آن‌ها تند و زننده هم نیست.
۴. مقدار و شدت ترشح
برخی افراد ترشحات واژن بیشتری دارند، در حالی که در برخی از افراد می‌بینیم که این میزان به مراتب کمتر است. برخی عوامل مانند بارداری، استفاده از قرص‌های ضد بارداری یا تخمک گذاری می‌توانند بر میزان ترشحات واژن تأثیر بگذارند. اما دقت داشته باشید که تغییرات ناگهانی در میزان ترشحات واژن می‌تواند به این معنی باشد که مشکلی وجود دارد. بنابراین حتما با کم و زیاد شدن میزان ترشح با پزشک مشورت کنید تا به شما علت را اطلاع دهد.
ترشحات مختلف واژن به چه معنایی هستند؟
میزان ترشحات واژن در خانم‌ها می‌تواند با توجه به شرایط سنی، بلوغ، بارداری، یائسگی و هورمون‌ها متفاوت باشد. اما گاهی رنگ و شدت ترشحات با توجه به این شرایط تغییر می‌کند که می‌تواند نشانه‌ی بیماری‌های مختلف و یا بارداری باشد.
ترشحات قهوه ای یا قرمز: ترشحات قهوه‌ای یا قرمز معمولاً مربوط به قاعدگی نامنظم یا بارداری (خونریزی لانه گزینی) است. اگر ترشحات قهوه‌ای یا قرمز رنگ دارید و آخرای دوره‌ی ماهیانه‌ی شماست این ترشحات، ترشحات دیررس در پایان دوره‌ی قاعدگی هستند که به‌جای لکه‌ی قرمز، به‌صورت قهوه‌ای دیده می‌شوند. همچنین ممکن است که در دوره‌های پریود خونریزی کمی وجود داشته باشد که به این حالت، لکه بینی می‌گویند اما اگر پریود نیستید، این ترشحات ممکن است نشان دهنده‌ی بیماری یا یک مشکل باشد که باید به پزشک مراجعه کنید.
ترشحات زرد و سبز رنگ: ترشحات زرد، خاکستری یا سبز معمولا ممکن است نشان دهنده‌ی عفونت باکتریایی یا مقاربتی (Trichomoniasis) یا عفونت تریکومونیازیس باشد. این بیماری توسط یک عامل تک سلولی به وجود می‌آید که معمولا در نتیجه‌ی رابطه‌ی جنسی منتقل می‌شود. برای جلوگیری از این بیماری شما باید حتما قبل از داشتن رابطه جنسی راهکارهای مراقبتی را در پیش بگیرید، حتما قبل از رابطه حمام کنید، آزمایش بدهید و ببینید که وضعیت جسمی سالمی دارید، تا جایی که امکان دارد از ابزارهای مراقبتی استفاده کنید و به طور کلی، اطمینان حاصل کنید که هیچ مشکل یا بیماری ندارید.
ترشحات شفاف یا سفید: ترشحات طبیعی واژن، شفاف، سفید یا مایل به سفید است. اگر ترشحات شما شفاف و مایل به سفید است، ترشح طبیعی دارید و نباید نگران باشید. البته لزوما اگر ترشحات متفاوت با این رنگ باشد، نشان‌دهنده‌ی یک بیماری نیست اما بهتر است با یک پزشک متخصص مشورت کنید و اجازه دهید شما را راهنمایی کند.
چرا ترشحات واژن بوی بدی می‌دهند و چگونه باید از این موضوع جلوگیری کرد؟
همانطور که پیش‌تر گفتیم واژن به طور طبیعی با کمک برخی باکتریهای سالم، خود را تمیز نگه می‌دارد. این باکتری‌ها واژن را اسیدی نگه می‌دارند و از رشد خارج از کنترل میکروارگانیسم‌ها و قارچ‌ها جلوگیری می‌کنند. بخاطر این باکتریهای مفید، ترشحات کمی بوی بدی می‌دهند و برای جلوگیری و کنترل آن باید همواره ناحیه‌ی واژن را تمیز نگه داریم. برای این کار شست و شوی روزانه می‌تواند کافی باشد ولی برای گرفتن نتیجه‌ی بهتر، بهتر است از مواد شوینده‌ی خوب و ضد حساسیت استفاده کرد. علاوه بر این‌ها خوردن یک سری غذاهای خاص هم می‌تواند بوی ترشحات واژن را مطبوع‌تر کند؛ مثلا نوشیدن آب زیاد، مصرف لبنیات، خوردن میوه‌های شیرین مثل هندوانه و… می‌تواند به بوی بدن ترشحات واژن کمک کند.
نکته‌ی دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که برای جلوگیری از بوی بد ترشحات باید از پوشیدن لباس زیر تنگ، نایلونی و چرم برای مدت طولانی خودداری کنید زیرا این لباس‌های زیر باعث عرق کردن ناحیه‌ی بیکینی شده و راه تنفس تا حد زیادی بسته می‌شود. از همین رو بوی بد ترشحات با توجه به عرق و نفس نکشیدن پوست دو چندان می‌شود. با توجه به این موضوع بهتر است همواره لباس‌های زیر خنک، آزاد و نخی بپوشید تا ناحیه‌ی واژن عرق نکند.
ترشح زیاد واژن دوشیزگان
واژن دوشیزگان از این جهت که رابطه‌ی جنسی ندارند به بیماری‌ها و عفونت‌های مقاربتی دچار نمی‌شوند ولی گاهی از اوقات ترشحات نامطبوع در دخترانی در سن ۲ تا ۶ سال دیده می‌شود که می‌تواند به علت عدم رعایت بهداشت و شست‌وشوی نادرست ناحیه‌ی تناسلی مثل شستوشو از مقعد به سمت واژن باشد که در این صورت باکتریهای دستگاه گوارش را به سمت ناحیه واژن سوق می‌دهند و این باکتریهای مضر سبب ایجاد بیماری و عفونت می‌شود. در صورتی که علت ایجادکننده‌ی این ترشحات دخترانه به خاطر ورود یک شی خارجی در واژن باشد، ترشحات همراه با مقداری خون دیده می‌شوند.
در سنین کم وظیفه‌ی والدین است که از کودکان خود مراقبت کنند تا هیچ مشکلی نظیر ترشحات غیر معمول واژن برایشان پیش نیاید چون در این صورت ممکن است دچار بیماری‌های خطرناکی شوند. تا جایی که امکان دارد آن‌ها را تشویق کنید از شوینده‌های باکیفیت استفاده کنند، مرتب استحمام کنند، روش درست شستن واژن را به آن‌ها آموزش دهید، لباس‌های مناسبی برایشان تهیه کنید و به طور کلی هر مورد دیگری که می‌تواند به آن‌ها کمک کند واژن خود را تمیز نگه دارند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
همانطور که اشاره کردیم زمانی که شدت ترشحات به طور ناگهانی خیلی کم و یا خیلی زیاد شد، تغییر رنگ داد یا بوی تند و نامطلبوعی به خود گرفت باید این مسئله را جدی گرفت زیرا این نشانه‌ها ممکن است نشانه‌ی عفونت یا بیماری باشند. حال اگر علاوه بر این تغییرات عوامل زیر را هم تجربه می کنید باید حتما به پزشک مراجعه کنید:
- درد در لگن و کمر
- بوی نامطبوع
- سوزش هنگام ادار
- رابطه‌ی جنسی دردناک
- خارش ناحیه‌ی واژن
- ترشحات پنیری شکل
- ترشحات خیلی غلیظ و سفید
- قرمزی و کمی ورم در ناحیه واژن یا فرج
اگر همراه با ترشحات غیر طبیعی خود یکی از عوامل ذکر شده را داشتید هر چه زودتر باید به پزشک مراجعه کنید زیرا این عوامل نشانه‌ی عفونت قارچی، مخمری یا تریکومونیازیس است.
چگونه پزشک ترشحات غیر طبیعی واژن را تشخیص می‌دهد؟
وقتی به پزشک مراجعه کنید، پزشک با پرسیدن سوالاتی در مورد علائم شما و دانستن سابقه‌ی سلامتی‌تان متوجه مشکل به وجود آمده می‌شود. دانستن این سوالات و پاسخ درست به آن‌ها می‌تواند تشخیص بیماری و راهکارهای درمانی را تسریع کند. سوالات ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- ترشحات غیر طبیعی از چه زمانی شروع شده‌اند؟
- آیا متاهل هستیند؟
- ترشحات چه رنگی هستند؟
- آیا بوی بدی دارند؟
- آیا خارش، درد یا سوزش در ناحیه واژن یا اطراف آن دارید؟
- آیا از سرویس بهداشتی عمومی استفاده کرده‌اید؟
علاوه بر این سوالات پزشک ممکن است واژن را معاینه کند تا از عفونت قارچی و یا مخمری مطمئن شود. توجه داشته باشید نزد پزشک، حتما تمام حقایق را بیان کنید و اجازه دهید پزشک درست و دقیق بداند مشکل شما چیست. در غیر این صورت ممکن است دوره‌ی درمان اشتباهی را برای شما در نظر بگیرد که باعث می‌شود نه تنها وضعیت بهتر نشود بلکه بدتر هم بشود.
در صورت مراجعه به پزشک باید انتظار چه روند درمانی را داشته باشیم؟
اگر به عفونت قارچی مبتلا شدید نگران نباشید و هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید و راهکارهای درمانی را در پیش بگیرید. اگر زودتر به پزشک مراجعه نکنید ممکن است عفونت از حد خود فراتر رفته و رحم و کلیه را آلوده کند. باید لباس زیر خود را بعد از هر استفاده و شستوشو با اتوی داغ اتو کنید و در این مدت حتما لباس‌های زیر تمیز و نخی بپوشید و تا جایی که امکان دارد بعد از ادرار ناحیه‌ی واژن را با دستمال توالت خشک نکنید. برای خشک کردن ناحیه‌ی واژن هر بار از یک پارچه‌ی نخی و تمیز استفاده کنید زیرا در این شرایط دستمال‌های توالت می‌توانند آلودگی قارچی و خارش واژن را افزایش دهند.
از طرفی دستمال‌های توالت باکیفیت هم بسیار کم شده‌اند و اکثر شرکت‌ها با استفاده از بی‌کیفیت‌ترین متریال اقدام به تولید محصول بهداشتی مهمی مثل دستمال توالت می‌کنند. پیشنهاد اکید ما این است که هیچ وقت از دستمال توالت برای خشک کردن واژن استفاده نکنید.
برای درمان عفونت واژن معمولا پزشک با توجه به نوع عفونت دارو تجویز می‌کند. به عنوان مثال اگر عفونت واژن از نوع عفونت قارچی یا مخمری باشد داروهای ضدقارچی و کرم و پمادهای آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود و معمولاً برای درمان تریکومونیازیس از داروی مترونیدازول (Flagyl) یا تینیدازول (Tindamax) استفاده می‌شود.
بهداشت شخصی
برای جلوگیری از بیماری‌های عفونی و مراقبت از ناحیه تناسلی و واژن باید به مراقبت‌های شخصی روزانه بپردازید و تا جایی که امکان دارد از بروز هرگونه مشکل جلوگیری کنید. برای مراقبت هرچه بهتر عوامل زیر را رعایت کنید:
- هرگز از صابون‌های معطر و شوینده‌های زنانه‌ی بی کیفیت استفاده نکنید.
- تا جایی که می‌توانید از دستمال توالت با کیفیت و خوب استفاده کنید و سراغ دستمال‌های توالت ارزان و بی کیفیت نروید.
- همیشه لباس زیر کمی گشاد، خنک و نخفی بپوشید تا ناحیه‌ی بیکینی عرق نکند و راه تنفس داشته باشد.
- به طور روزانه خوب ناحیه‌ی تناسلی خود را بشویید و آن را تمیز و خشک نگه دارید.
- صابون و یا مواد شوینده‌ی خود را ضد حساسیت و با کیفیت انتخاب کنید.
- مراقب باشید صابون و یا کف شوینده‌ی شما وارد واژن نشود.
- همیشه هنگام شست و شوی خود در سرویس بهداشتی خود را از سمت جلو یعنی واژن به عقب (مقعد) بشویید.
- هنگام برقراری رابطه‌ی جنسی، حتما بهداشت را رعایت کرده و قبل از آن حمام کنید.
خلاصه
به طور خلاصه باید گفت که وجود ترشحات در واژن کاملا طبیعی هستند و نبود آن‌ها نشانه‌ی وجود مشکلی در بدن است. حال این ترشحات با توجه به عوامل مختلفی مثل سن، بارداری و یا هورمون‌ها متنوع هستند. گاهی ترشحات از حالت عادی و طبیعی خود فاصله گرفته و تغییر شدت، رنگ و بو می‌دهند. اگر این حالات را داشتید نگران نباشید و به پزشک مراجعه کنید و راهکارهای سلامت را در پیش بگیرید.
منبع: Cleveland Clinic, WebMD
