انواع جوش صورت و نحوه‌ی درمان آن‌ها
جوش صورت یک عارضه‌ی پوستی آزاردهنده است که در هر سن و سالی ممکن است برای شما اتفاق بیفتد. جوش و آکنه ممکن است به دلایل مختلفی به وجود بیایند و جوشهای صورت نیز انواع مختلفی نیز دارند. شناخت ویژگی‌ها و اسم انواع جوشهای صورت به شما کمک می‌کند تا با آگاهی بیشتری نسبت به درمان این عارضه‌ی شایع پوستی اقدام کنید. در این مطلب قصد داریم ضمن معرفی متداول‌ترین انواع جوش صورت به روش‌های درمان و پیشگیری از این نوع جوش‌ها بپردازیم؛ همراه ما باشید.
جوش صورت چطور به وجود می آید؟
انواع جوش صورت و آکنه‌ی غیرالتهابی
انواع جوش صورت و آکنه‌ی التهابی
کدام نوع از انواع جوش صورت شدیدتر است؟
چگونه از به‌وجودآمدن انواع جوش روی صورت پیشگیری کنیم؟
جوش صورت چطور به وجود می آید؟
بسته‌شدن منافذ باز پوست صورت سبب بروز آکنه و جوش صورت می‌شود. منافذ باز صورت ممکن است به دلایل مختلفی مسدود شوند. شایع‌ترین دلایل مسدودشدن منافذ باز صورت به شرح ذیل است:
- تولید بیش از حد چربی (سبوم)
- باکتری‌ها
- هورمون‌ها
- سلول‌های مرده پوست
- موهای درحال‌رشد
آکنه و جوش صورت معمولاً با نوسانات هورمونی در سن بلوغ همراه است، با این وجود این عارضه پوستی ممکن است در سنین بزرگسالی هم رخ دهد. تعداد مبتلایان به آکنه و جوش صورت آن‌قدر زیاد است که می‌توان این عارضه پوستی را یکی از شایع‌ترین مشکلات پوستی در جهان دانست.
تشخیص نوع جوش‌ها و آکنه‌های صورت یکی از نکات کلیدی در درمان و از بین بردن جوش محسوب می‌شود. آکنه‌ها ممکن است التهابی یا غیرالتهابی باشند. شایع‌ترین انواع آکنه و جوش صورت شامل موارد ذیل است:
- جوشهای سرسیاه
- جوشهای سرسفید
- جوش پاپول
- جوش پاسچول
- جوش ندولار
- جوش کیستیک
ممکن است درآن‌واحد چند نوع جوش روی صورت و بدنتان داشته باشید. برخی از موارد آکنه آن‌قدر شدید است که باید برای درمان آن به متخصص پوست مراجعه شود. در بخش‌های بعدی مطلب به انواع جوش صورت و علت آن خواهیم پرداخت.
انواع جوش صورت و آکنه‌ی غیرالتهابی
جوشهای غیرالتهابی شامل جوشهای سرسیاه و سرسفید هستند. این نوع جوش‌ها معمولاً زمانی رخ می‌دهند که منافذ باز صورت توسط سبوم اضافی پوست و سلول‌های مرده‌ی پوستی مسدود شوند. لایه‌برداری روتین پوست نقش مهمی در پیشگیری از این نوع جوش‌ها دارد. این نوع جوش‌ها معمولاً با درمان‌های بدون نسخه OTC بهبود پیدا می‌کنند و درمان‌های خانگی هم می‌تواند برای بهبود جوشهای غیرالتهابی مفید باشد. در این بخش از مطلب در خصوص جوشهای سرسیاه و سرسفید توضیحاتی را برایتان ارائه داده‌ایم.
جوشهای سرسیاه (کمودون‌های باز) Blackheads
یکی از شایع‌ترین انواع جوش صورت، جوشهای سرسیاه هستند. این نوع جوش‌ها زمانی به وجود می‌آیند که منافذ باز صورت با ترکیبی از سبوم اضافی و سلول‌های مرده‌ی پوست مسدود می‌شوند. بخش بالایی منفذ باز است در حالی که بقیه قسمت‌های منفذ مسدود هستند. به دلیل باز بودن سر منفذ این نوع جوش‌ها سیاه‌رنگ به نظر می‌رسند و جوش سرسیاه نامیده می‌شوند.
دست‌کاری‌کردن جوش سرسیاه و سرسفید و کندن آن‌ها باعث التهاب پوست می‌شود و می‌تواند باعث آکنه، جوش و حتی عفونت شود. پاکسازی عمقی و لایه‌برداری پوست به صورت روتین و منظم بهترین راه‌های پیشگیری از جوش سرسیاه هستند. جوش سرسیاه را با ماسک‌های خانگی و طبیعی هم می‌توانید درمان کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر مطلب «۹ ماسک صورت طبیعی برای پاکسازی منافذ پوست و جوشهای سرسیاه» را مطالعه کنید.
جوشهای سرسفید (کمودون‌های بسته) Whiteheads
جوشهای سرسفید نیز مانند جوشهای سیاه به دلیل بسته‌شدن منافذ بر اثر سبوم اضافی و سلول‌های مرده‌ی پوست به وجود می‌آیند. اما بر خلاف جوشهای سرسیاه منفذهای پوستی کاملاً بسته می‌شوند و ظاهر جوش به‌گونه‌ای است که انگار یک برآمدگی از سطح پوست بیرون زده است. جوشهای سرسفید را به‌هیچ‌عنوان نباید لمس کنید یا توی آن را خالی کنید چرا که ممکن است باعث ایجاد التهاب در محل جوش شود.
به دلیل بسته‌شدن منافذ، درمان جوشهای سرسفید دشوارتر است. محصولات درمانی حاوی اسید سالیسیلیک می‌توانند برای درمان این نوع جوش‌ها مفید باشند. رتینوئیدهای موضعی هم بهترین درمان آکنه‌های کومدونال مانند جوشهای سرسفید هستند.
در حال حاضر آداپالن (Differin) به عنوان یکی از رتینوئیدهای موضعی بدون احتیاج به نسخه عرضه می‌شود و می‌تواند درمان مناسبی برای جوشهای سرسفید باشد. اگر این دارو برایتان کارساز نبود می‌توانید پس از مراجعه به پزشک از رتینوئیدهای موضعی قوی‌تری استفاده کنید.
جوش سرسفید با توجه به این جزو مواد حاد آکنه نیست با روش‌های خانگی ساده نیز درمان می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد مطلب «۱۲ روش خانگی آسان برای درمان جوش سرسفید» را مطالعه کنید.
نحوه‌ی درمان انواع جوشهای غیرالتهابی
اسید سالیسیلیک روی آکنه‌های غیرالتهابی بهترین اثرگذاری را دارد. سالیسیلیک اسید به طور طبیعی پوست را لایه‌برداری می‌کند و سلول‌های مرده‌ی پوست که می‌توانند منجر به جوش سرسیاه و سرسفید شوند را از بین می‌برد.
برای درمان انواع جوش صورت غیرالتهابی می‌توانید از تونرها، مرطوب‌کننده‌ها و پاک‌کننده‌های حاوی سالیسیلیک اسید استفاده کنید. برای درمان جوشهای سرسفید غیرالتهابی همان‌طور که در بخش قبلی مطلب هم به آن اشاره شد رتینوئیدهای موضعی مانند آداپالن و رتینول کارآمدترین درمان محسوب می‌شوند.
انواع جوش صورت و آکنه‌ی التهابی
به جوش‌هایی که قرمز و متورم هستند آکنه‌ی التهابی گفته می‌شود. هر چند در ایجاد انواع جوش صورت التهابی سبوم اضافی و سلول‌های پوست نقش مؤثری دارند با این وجود باکتری‌ها هم می‌توانند یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز این نوع جوش‌ها باشند.
باکتری می‌تواند باعث ایجاد عفونت زیر سطح پوست شود و این امر ممکن است سبب بروز آکنه‌های دردناکی شود که به‌سختی از بین می‌روند. به‌هیچ‌عنوان نباید آکنه‌ها و جوشهای التهابی را دست‌کاری کنید چرا که در این صورت باکتری را به بخش‌های دیگری از پوستتان نیز منتقل می‌کنید. در این بخش از مطلب ویژگی‌ها و اسم انواع جوش صورت التهابی را برایتان ارائه کرده‌ایم.
جوش پاپول Papules
جوشهای پاپول جزو شایع‌ترین انواع جوش صورت محسوب می‌شوند. پاپول‌ها به صورت برآمدگی‌های دردناک صورتی رنگ روی پوست ظاهر می‌شوند. پاپول‌ها زمانی به وجود می‌آیند که دیواره‌های اطراف منافذ بر اثر التهاب شکسته می‌شوند. این امر منجر می‌شود منافذ به‌سختی مسدود شوند و نسبت به لمس حساس باشند. فشار دادن جوشهای پاپول سبب افزایش التهاب یا ایجاد زخم در محل جوش خواهد شد.
پاسچول‌ها یا جوشهای چرکی Pastules
پاسچول‌ها نیز مانند جوشهای پاپول زمانی به وجود می‌آیند که دیواره‌های اطراف منافذ بر اثر التهاب شکسته شوند، با این تفاوت که پاسچول‌ها مملو از چرک می‌شوند. این برجستگی‌ها معمولاً قرمزرنگ هستند و سرشان سفید یا زرد رنگ است. شکل ظاهری این نوع جوش‌ها شبیه به جوشهای سرسفید است با این تفاوت که ملتهب و دردناک هستند. فشاردادن این نوع جوش‌ها ضمن افزایش التهاب ممکن است سبب بروز لکه‌های تیره روی پوست شود.
جوشهای ندولار یا ندول‌ها Nodules
جوشهای ندولار جزو شدیدترین انواع جوش صورت محسوب می‌شوند. ندول‌ها برجستگی‌های بزرگ و ملتهبی هستند که پوست زیرشان هنگام لمس سفت به نظر می‌رسد. این جوش‌ها زمانی به وجود می‌آیند که منافذ مسدود شده التهاب بیشتری را تحمل کرده و بزرگ‌تر می‌شوند. بر خلاف پاسچول و پاپول این نوع جوش‌ها زیر پوست کاملاً عمیق به نظر می‌رسند. اگر تعداد جوشهای ندولار زیاد باشد و این جوش‌ها به یکدیگر بچسبند منجر به بروز آکنه کنگلوباتا (Acne Conglobata) می‌شوند که یکی از شدیدترین انواع آکنه است.
به دلیل عمیق‌تر بودن این نوع جوشهای صورت، درمان آن‌ها در منزل معمولاً امکان‌پذیر نیست و برای بهبود جوشهای چرکی بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشکان معمولاً برای درمان جوشهای صورت ندولار علاوه بر درمان‌های موضعی آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند.
جوشهای کیستیک Cysts
جوشهای کیستیک ضایعات پوستی بزرگی هستند که شکلی شبیه به کورک دارند. این نوع جوش‌ها زمانی به وجود می‌آیند که منافذ با ترکیبی از سبوم اضافی، باکتری و سلول‌های مرده‌ی پوست به شدت مسدود می‌شود. این گرفتگی‌ها زیر پوست رخ می‌دهند و جوشهای کیستیک نسبت به جوشهای ندولار عمیق‌تر هستند.
جوشهای کیستیک که به صورت برآمدگی‌های سفید یا قرمزرنگ هستند، معمولاً بسیار دردناک‌اند. در بین انواع جوش صورت جوشهای کیستیک شدیدترین و بزرگ‌ترین نوع آکنه محسوب می‌شوند و معمولاً در اثر یک عفونت بسیار شدید رخ می‌دهند. این نوع آکنه به احتمال زیاد سبب بروز اسکار و جای جوش روی پوست صورت خواهد شد. این نوع جوشهای صورت نیز باید حتماً توسط پزشک متخصص درمان شوند. در برخی از مواقع پزشک اقدام به تخلیه‌ی جوش کیستیک می‌کند.
نحوه‌ی درمان انواع جوش صورت التهابی
محصولات حاوی بنزوییل پراکسید می‌توانند تورم حاصل از این نوع جوش‌ها را کاهش دهند و کمک کنند تا از شر باکتری‌های موجود در زیر پوست راحت شوید. محصولات حاوی بنزوییل پراکسید می‌توانند سبوم اضافی پوست را هم کاهش دهند و از بروز جوشهای بیشتر پیشگیری کنند. پزشک ممکن است یک آنتی‌بیوتیک خوراکی یا موضعی همراه با بنزوئیل پراکسید برای درمان آکنه‌ی التهابی شما تجویز کند.
کلینداماسین و آزلاییک اسید هم جزو ترکیباتی هستند که برای درمان انواع جوشهای صورت التهابی توصیه می‌شوند. رتونوئیدهای موضعی نیز می‌توانند نقش مؤثری در بهبود جوشهای التهابی به خصوص جوشهای پاپول یا پاسچول داشته باشند. بار دیگر تأکید می‌کنیم که اگر دچار جوشهای صورت عمیق و حاد مانند جوشهای نوع ندول یا کیستیک شدید حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.
کدام نوع از انواع جوش صورت شدیدتر است؟
جوشهای سرسیاه و سرسفید خفیف‌ترین شکل آکنه هستند و معمولاً با داروها و درمان‌های بدون نسخه به صورت خانگی درمان می‌شوند. با این وجود اگر نتوانستید در منزل این نوع جوش‌ها را درمان کنید یا تعداد جوشهای سرسیاه و سرسفید روی صورتتان زیاد بود بهتر است برای درمان‌های تکمیلی به پزشک مراجعه کنید.
جوشهای پاسچول و پاپول نسبت به جوشهای غیرالتهابی شدیدتر هستند اما نسبت به جوشهای ندول و کیستیک شدت کمتری دارند و راحت‌تر درمان می شوند. این جوش‌ها را می‌توان با داروهای بدون نسخه مانند بنزوییل پراکسید یا برخی از رتونوئیدهای موضعی درمان کرد؛ با این وجود در موارد حاد ممکن است نیاز باشد پس از مراجعه به پزشک از داروهای قوی‌تری برای بهبود جوشهای صورتتان استفاده کنید.
جوشهای ندولار و کیستیک شدیدترین نوع آکنه و جوش صورت محسوب می‌شوند. این نوع جوش‌ها به این دلیل که عمقی هستند با داروهای بدون نسخه درمان نمی‌شوند و برای درمان آن‌ها باید به پزشک مراجعه کنید. اگر مبتلا به این نوع جوش صورت شدید به‌هیچ‌عنوان جوش را دست‌کاری نکنید چرا که احتمال بروز اسکار آکنه و باقی‌ماندن جای جوش روی صورتتان بسیار بیشتر از سایر انواع جوش صورت است.
چگونه از به‌وجودآمدن انواع جوش روی صورت پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از جوش زدن ساده‌تر از درمان است و روش‌های بسیار ساده‌ای برای پیشگیری از آکنه و جوش صورت وجود دارد. در این بخش از مطلب برخی از این روش‌ها و اصول کلی را با یکدیگر مرور خواهیم کرد.
- صورتتان را دو بار در روز با آب گرم و شوینده‌ی ملایم بشویید. اگر جوشهای ملتهب دارید نشان‌دهنده این است که باکتری‌ها جزو عوامل مسدودکننده منافذ باز پوست صورتتان هستند؛ بنابراین بهتر است پاکسازی دومرحله‌ای انجام دهید و از محصولات پاک‌کننده‌ای استفاده کنید که می‌توانند پوست صورتتان را به طور مؤثر از آلودگی‌های محیطی پاک کنند. استفاده از فیس‌واش‌های استاندارد و کارآمد یکی از بهترین راه‌ها برای پیشگیری از جوش صورت است.
- از محصولات کومدون‌زا استفاده نکنید. ضدآفتاب، لوازم آرایشی و کلیه محصولاتی که در روتین پوستی‌تان استفاده می‌کنید باید غیر کموژنیک باشند تا باعث مسدودشدن منافذ باز صورتتان نشوند.
- لایه برداری منظم و روتین یکی از بهترین راه های پیشگیری از جوش صورت است. برای لایه‌برداری می‌توانید از محصولات حاوی سالیسیلیک اسید یا aha استفاده کنید. لایه‌بردارهای فیزیکی ملایم مانند اسکرابرهای صورت هم می‌توانند برای پاکسازی صورت از سلول‌های مرده‌ی پوست بسیار کارآمد باشند.
- اگر صورتتان دچار التهاب و قرمزی شد به صورتتان دست نزنید و این ضایعات پوستی را دست‌کاری نکنید.
- همان‌طور که در بخش‌های قبلی مطلب به آن اشاره شد باکتری یکی از دلایل به‌وجودآمدن جوشهای التهابی است. برای این که باکتری‌ها نتوانند منافذ باز پوستتان را مسدود کنند از تماس سطوح آلوده با پوست صورتتان پرهیز کنید. سعی کنید به صورتتان دست نزنید. گوشی موبایلتان را به طور منظم تمیز کنید و آن را به پوست صورتتان نچسبانید. بالشی که روی آن می‌خوابید هم باید به صورت دوره‌ای تمیز شود تا باکتری‌های روی پارچه بالش از بین بروند.
- سبوم و چربی اضافی ترشح شده توسط غدد ترشح‌کننده‌ی چربی که در زیر پوست وجود دارد یکی از مهم‌ترین دلایل بروز انواع جوش در صورت است. سعی کنید رژیم غذایی سالمی داشته باشید و از خوردن بیش از حد شیرینی، شکلات، نوشیدنی‌های حاوی قند مصنوعی و فست‌فود و غذاهای چرب اجتناب کنید.
- تنظیم پی اچ پوست یکی از روش‌هایی است که می‌تواند مانع از ترشح بیش از حد سبوم در پوست شود. برای این که پی اچ پوستتان تنظیم شود در روتین پوستی‌تان از تونر استفاده کنید.
- اگر به صورت مکرر در معرض نور مستقیم خورشید قرار بگیرید، پوستتان نسبت به حالت عادی چربی بیشتری تولید می‌کند و همین موضوع باعث مسدودشدن منافذ و جوش‌زدن پوست صورت می‌شود. زمانی که در معرض نور خورشید هستید از ضدآفتاب و کلاه‌های آفتاب‌گیر استفاده کنید.
- اختلال هورمونی یکی از دلایل ترشح بیش از حد غدد چربی‌ساز پوست است. برای درمان اختلالات هورمونی به پزشک متخصص داخلی یا غدد مراجعه کنید. اگر دچار اختلالات هورمونی پیش از پریود هستید از مکمل‌هایی که برای کاهش عوارض پریود و تنظیم هورمون‌های زنانه مصرف می‌شوند، استفاده کنید؛ مکمل‌هایی مانند روغن گل مغربی و قرص آگنوگل. برای کسب اطلاعات بیشتر در این‌باره مطلب «آکنه‌ی هورمونی چیست و چطور باید با آن مقابله کرد؟» را مطالعه کنید.
در آخر
در این مطلب به بررسی انواع جوش صورت و درمان آن پرداختیم. چنانچه نوع و علت جوشهای صورتتان را بدانید بهتر می‌توانید نسبت به درمان جوش‌ها اقدام کنید. در هنگام درمان جوشهای صورت باید صبور باشید. برخی از انواع جوش صورت به‌سرعت نسبت به محصولات درمانی و داروها واکنش نشان می‌دهند و بهبود می‌یابند. اما درمان برخی از جوش‌ها به خصوص جوش‌هایی که شدت بیشتری دارند و عمقی‌تر هستند ممکن است ماه‌ها طول بکشد.
از مصرف چند محصول درمانی به صورت هم‌زمان خودداری کنید مگر این که پزشک دستور داده باشد. استفاده بیش از حد از محصولات درمان‌کننده‌ی جوش صورت می‌تواند منجر به خشکی پوست شود. اگر پوستتان خشک است و استفاده از محصولات ضد جوش پوستتان را خشک‌تر می‌کند، مطلب درمان جوش صورت در پوست‌های خشک را مطالعه کنید.
مطلب دیگری که باید به آن توجه کنید این است که آیا برجستگی‌های ملتهب و قرمز روی صورتتان واقعاً آکنه و جوش هستند یا خیر. مشکلات پوستی دیگری هم وجود دارند که علائمشان درست شبیه به جوش صورت است؛ مواردی همچون فولیکولیت، آکنه‌ی روزاسه و غیره؛ بنابراین چنانچه پس از گذشت مدتی از درمان، جوشهای صورتتان بهبود پیدا نکرد یا بدتر شد، باید برای تشخیص نوع عارضه‌ی پوستی به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.
منابع: healthline, healthline, webmd
