۱۰ فیلم معروف که به شکایت‌های بزرگ منجر شدند

می‌گویند زندگی تقلیدی از هنر است، ولی بعضی وقت‌ها هنر تقلیدی از زندگی می‌شود. در طول تاریخ سینما، بارها این اتفاق افتاده است که یک فیلم متهم به کپی‌کاری شده است. در بعضی موارد، این اتهام‌ها باعث شکل گرفتن پرونده‌های حقوقی شده‌اند و کار به دادگاه کشیده است. قطعا به سختی می‌توان ثابت کرد که ایده‌ی یک فیلم مستقیم از ایده‌های دیگری گرفته شده است. بدون شواهد فیزیکی معتبر، برنده شدن در دادگاهی که یک طرفش یک فیلم پرفروش مهم است، تقریبا غیرممکن است. ولی این دلیل نمی‌شود مردم در این زمینه تلاشی نکنند. افرادی هستند که معتقدند فیلم‌های بسیار موفقی چون «آواتار» و «ماتریکس» با الهام از ایده‌های آن‌ها ساخته شده‌اند.

در بعضی موارد هم شاکی معتقد است فیلمی که ساخته شده از نظر شباهت به زندگی واقعی خیلی دقیق نیست و به همین دلیل کار را به دادگاه می‌کشاند. معمولا در فیلم‌های زندگی‌نامه‌ای که درباره‌ی آدم‌های واقعی ساخته می‌شود، این اتفاق می‌افتد. ولی از آن‌جا که خیلی از این فیلم‌ها «با الهام از یک داستان واقعی» ساخته شده‌اند و نه «بر اساس یک داستان واقعی»، سخت می‌شود به این نتیجه رسید که کارگردان در ترسیم خود از زندگی فلان شخص، تعمدا قصد تخریب او را داشته است.

در بعضی موارد نادرتر، بعضی پرونده‌های دادگاهی در طول تولید یک فیلم شکل می‌گیرند. مثلا در میانه‌ی اکران فیلم «بیوه‌ی سیاه»، اسکارت جوهانسن ادعا کرد که شرکت دیزنی یکی از بندهای قرارداد را رعایت نکرده است و با این شرکت عظیم، وارد یک دعوای دادگاهی شد.

شاید اصلا متوجه نشده باشید، ولی تعداد زیادی از فیلم‌های محبوبی که این مدت اکران شده‌اند، همه پرونده‌های حقوقی مهمی همراه خود داشته‌اند. در این مطلب می‌خواهیم به معرفی ۱۰ فیلمی بپردازیم که وارد پرونده‌های حقوقی بزرگی شده‌اند.

• ضعیف‌ترین و قوی‌ترین انتقام‌جویان حاضر در دنیای سینمایی مارول

۱. بیوه‌ی سیاه (Black Widow)

• کارگردان: کیت شورتلند
• بازیگران: اسکارت جوهانسن، فلورنس پیو، دیوید هاربر
• سال: ۲۰۲۱

وقتی بالاخره اعلام شد که «بیوه‌ی سیاه» قرار است یک فیلم سینمایی مستقل داشته باشد، هواداران مارول کلی خوشحال شدند. ناتاشا رومانوف با بازی اسکارلت جوهانسن که سال‌ها شخصیت مکمل مجموعه فیلم‌های «انتقام‌جویان» بود، بالاخره فرصتی برای ماجراجویی‌های انفرادی خودش پیدا کرد. داستان فیلم به سراغ گذشته‌ی بیوه‌ی سیاه می‌رود، شخصیت‌های کلیدی از خانواده‌ی آدمکشش معرفی می‌کند و داستان پردردسر زندگی‌اش را روایت می‌کند.

به علت شیوع ویروس کرونا، دیزنی اکران فیلم را چند ماه عقب انداخت. وقتی بالاخره موعد اکران «بیوه‌ی سیاه» از راه رسید، فیلم همچنین در شبکه‌ی استریم دیزنی پلاس برای کاربران ویژه قابل نمایش شد، کاربرانی که اشتراک ویژه‌ی دیزنی پلاس را خریداری می‌کردند می‌توانستند در همان خانه‌های خود، فیلم را تماشا کنند. جوهانسن خیلی موافق چنین تصمیمی نبود، چون قرار بود درصدی از فروش فیلم در گیشه هم سهم او باشد. او ادعا کرد که قرار گرفتن فیلم در دیزنی پلاس باعث کاهش فروشش در گیشه می‌شود و به این ترتیب درآمدش کاهش می‌یابد. او در دادگاه از دیزنی شکایت کرد، و گویا در نهایت به توافقی با آن‌ها رسید.

۲. مستقیم از کامپتن (Straight Outta Compton)

• کارگردان: اف. گری گری
• بازیگران: اوشی جکسون جونیور، لری سالیوان، کوری هاوکینز، جیسن میچل
• سال: ۲۰۱۵

«مستقیم از کامپتن» یک اثر زندگی‌نامه‌ای است که به روایت داستان گروه رپ ان. دابلیو. ای به رهبری جری هلر می‌پردازد. در سال ۲۰۱۵، خود جری هلر یک پرونده‌ی حقوقی ۱۱۰ میلیون دلاری را به دادگاه عالی لس آنجلس برد، او ادعا می‌کرد که فیلم تصویر شرورانه‌ای از او نشان داده است. ادعای دیگر او این بود که عوامل فیلم بدون اجازه‌ی او از نام و ظاهرش استفاده کرده‌اند.

درست یازده ماه بعد، هلر در اثر یک تصادف و حمله‌ی قلبی بعد از آن، درگذشت. اوضاع از این هم بدتر شد و وکیل او ادعا کرد مرگ هلر به خاطر فشار و اضطرابی بوده است که فیلم «مستقیم از کامپتن» و پرونده‌ی حقوقی بعد از آن به او وارد کرده است. دو سال بعد، این پرونده‌ی حقوقی در نهایت مختومه اعلام شد.

۳. روز مرگت مبارک (Happy Death Day)

• کارگردان: کریستوفر لندن
• بازیگران: جسیکا راث، ازرائیل بروسارد، روبی مدین
• سال: ۲۰۱۷

اگر از طرفداران بسکتبال باشید، بعد از تماشای فیلم کمدی ترسناک «روز مرگت مبارک» متوجه می‌شوید که ماسکی که قاتل بر صورت می‌زند (ماسک یک بچه با چشمانی روشن و لبخندی ترسناک)، خیلی شبیه یکی از عروسک‌های نمادین باشگاه بسکتبال نیواورلئانز پلیکانز است. شاید تصادفی به نظر بیاید. ولی اوضاع وقتی جالب‌تر می‌شود که می‌فهمیم «روز مرگت مبارک» در محوطه‌ی دانشگاه لایولا در ایالت لوئیزیانا فیلمبرداری شده است (باشگاه نیواورلئانز پلیکانز هم در ایالت لوئیزیانا است).

جاناتان برتوچلی، کسی که عروسک باشگاه را طراحی کرده است، اولین بار متوجه این شباهت شد و تصمیم گرفت از بلامهاوس پروداکشنز و یونیورسال پیکچرز، شرکت‌های تولید کننده‌ی فیلم شکایت کند. او ادعا می‌کرد که نصف فروش فیلم باید به او داده شود. این پرونده که مربوط به نقض کپی‌رایت است در سال ۲۰۱۹ باز شد و همچنان در جریان است.

۴. حقه‌بازی آمریکایی (American Hustle)

• کارگردان: دوید او. راسل
• بازیگران: کریستین بیل، امی آدامز، بردلی کوپر، جنیفر لارنس
• سال: ۲۰۱۳

«حقه‌بازی آمریکایی» از دیوید او. راسل، داستان یک مامور اف‌بی‌آی است که دو کلاهبردار سابقه‌دار را در دام خود گیر‌ می‌اندازد و مجبورشان می‌کند که برایش در میان سران فاسد قدرتمند شهر بگردند و خبرچینی کنند. قانون‌شکنی فقط مربوط به داستان فیلم نیست. «حقه‌بازی آمریکایی» پشت دوربین هم مجبور بود با قانون دست‌وپنجه نرم کند. البته مشکلی که گریبان فیلم را گرفته بود آن‌‌قدرها جنجالی نبود.

در یکی از صحنه‌های فیلم رزالین (جنیفر لارنس)، همسر روان‌پریش اروینگ (کریستین بیل) ادعا می‌کند که در یکی از مقاله‌های پل برودر خوانده است که مایکروویو مواد مغذی غذا را از بین می‌برد. برودر که در دنیای واقعی هم یک نویسنده‌ی مطرح است، وقتی این دیالوگ را شنید حیرت کرد. او ادعا کرد که سال‌ها درباره‌ی امواج مایکروویو تحقیق کرده و هیچ‌وقت به این نتیجه نرسیده که باید چنین نظریه‌ی ترسناکی را ارائه بدهد. نتیجه‌ی رای دادگاه این بود که شکایت برودر مردود است، چون «حقه‌بازی آمریکایی» یک فیلم کمدی است و رزالین هم یک شخصیت غیرقابل اعتماد است و نمی‌توان حرف هایش را معتبر دانست.

۵. گرگ وال‌استریت (The Wolf of Wall Street)

• کارگردان: مارتین اسکورسیزی
• بازیگران: لئوناردو دی‌کاپریو، جونا هیل، مارگو رابی، متو مک‌کانهی
• سال: ۲۰۱۵

«گرگ وال‌استریت» که بر اساس خود زندگی‌نامه‌ای از جردن بلفورت به همین نام ساخته شده، فیلمی درباره‌ی آدم‌های واقعی است. فیلم داستان زندگی بلفورت به عنوان کارمندی در وال‌استریت است، و این‌که چطور ورشکستگی شرکت تمام زندگی او را در معرض نابودی قرار می‌دهد. خود بلفورت مشکلی با نحوه‌ی ترسیم دی‌کاپریو از زندگی‌اش نداشت، ولی اندرو گرین، کارمند سابق او حسابی شاکی بود.

گرین معتقد بود شخصیت نیکی کاسکوف با بازی پی. جی. برن شباهت زیادی به او دارد. و گرین اصلا خوشش نیامده بود که او را یک «مجرم، معتاد، فاسد، منحرف و عاری از هرگونه اخلاقیات» ترسیم کرده بودند. تا چهار سال بعد از اکران فیلم، گرین پرونده‌ی هتک حرمت خود را در دادگاه پیش می‌برد. ولی در نهایت به دلیل فقدان شواهد مستدل، این پرونده مختومه اعلام شد. مشکل اصلی این بود که این دو شخصیت حتی تشابه اسمی هم با هم نداشتند.

• ۱۰ فیلم درباره‌ی پول که عاشقان ثروت باید تماشا کنند

۶. یخ‌زده (Frozen)

• کارگردان: کریس باک، جنیفر لی
• صداپیشگان: کریستن بل، آیدینا منزل، جاناتان گروف، جاش گد
• سال: ۲۰۱۳

«یخ‌زده» یکی از موفق‌ترین مجموعه‌های شرکت دیزنی است و بیشتر به خاطر انیمیشن‌های عالی و آهنگ‌های گیرایش مشهور شده است. و هیچ‌یک از آهنگ‌های این فیلم به اندازه‌ی آهنگ «رهایش کن» از کریستن اندرسن-لوپز و رابرت لوپز، گیرا نیست. ولی چهار سال بعد از اکران فیلم، یک هنرمند شیلیایی به نام جیمی سیرو ادعا کرد که «رهایش کن» را دیزنی بدون اجازه‌ی او، بر اساس یکی از آهنگ‌هایش به نام «ولار» ساخته است. سیرو معتقد بود اثر برنده‌ی اسکار «یخ‌زده»، بخش عمده‌ای از آهنگ خود را از اثر او برداشته است. سیرو پرونده‌ی خود با اتهام نقض کپی‌رایت را به دادگاه کشاند، اما به نظر می‌آید او کمی دیر شکایت خود را پیش برد، چون قانون گذشت زمان شامل فیلم شد و پرونده‌ی سیرو بی‌نتیجه به پایان رسید.

۷. آواتار (Avatar)

• کارگردان: جیمز کامرون
• بازیگران: زوئی سالدانیا، سم ورتینگتون، سیگورنی ویور
• سال: ۲۰۰۹

«آواتار»، حماسه‌ی محصول سال ۲۰۰۹ جیمز کامرون، به لطف اکران مجددش موفق شد دوباره پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینما شود. وقتی جلوه‌های ویژه فوق‌العاده فیلم را کنار می‌گذارید،  متوجه می‌شوید با یک داستان ساده درباره‌ی تلاش برای حفظ محیط زیست و ستایش از جهان طبیعت طرف هستید. در واقع پیام فیلم به حدی جهان‌شمول است که تا به‌حال چندین نفر ادعا کرده‌اند که کامرون ایده‌ی آن‌ها را دزدیده است.

به عنوان مثال اریک رایدر، یکی از کارمندهای پیشین کامرون در شرکت لایت‌استورم انترتینمنت، ادعا کرد که ایده‌ی اولیه «آواتار» بر اساس یکی از داستان‌های او شکل گرفته است. این داستان که کی. آر. زد. ۲۰۶۸ نام دارد، تا سال ۲۰۰۲ در شرکت لایت‌استورم در دست تولید بود. فیلم‌ هم به این صورت معرفی شده بود: «یک حماسه‌ی سه بعدی با تکیه بر محیط درباره استعمارگری شرکت‌ها در یک سیاره‌ی سرسبز در دورست که مناظر طبیعی تماشایی دارد.» ولی این پروژه در نهایت کنار گذاشته شد چون تصور می‌شد موفقیت تجاری به همراه نخواهد داشت. کامرون این ادعا را رد کرد و گفت که موقع نوشتن فیلمنامه‌ی «آواتار» هیچ تماسی با رایدر نداشته است.

۸. کلبه‌ای در جنگل (The Cabin in the Woods)

• کارگردان: درو گودارد
• بازیگران: کریس همسورث، جسی ویلیامز، امی اکر
• سال: ۲۰۱۱

«کلبه‌ای در جنگل»، نوشته‌ی جاس ویدون، در اصل هجویه‌ای بود بر کلیشه‌های مرسوم فیلم‌های ترسناک. فیلم داستان پنج دوست است که یک آخر هفته به جنگل می‌روند و شب را در یک کلبه‌ی قدیمی می‌مانند. ولی خیلی زود یک موجود اهریمنی از راه می‌رسد و آن‌ها مجبور می‌شوند برای بقای خود تلاش کنند. در نهایت بازمانده‌های این پنج دانشجوی دانشگاه متوجه می‌شوند که بخشی از یک پروژه‌ی سری حکومتی هستند که از همان لحظه که وارد کلبه شدند، شروع شده است.

این رویکرد داستانی تازه که در فیلم‌های ترسناک خیلی کم‌سابقه به نظر می‌رسد، برای پیتر گلگر نویسنده خیلی تازگی نداشت. او معتقد بود فیلمنامه‌ی جاس ویدون کاملا تحت تاثیر کتاب سال ۲۰۰۶ او به نام «یک سفر سفید کوچک: شبی در میان کاج‌ها» نوشته شده است. او از ویدون، درو گودارد کارگردان و شرکت لاینزگیت شکایت کرد و انتظار دریافت غرامتی ده میلیون دلاری داشت. ولی دادگاه این ادعا را رد کرد چرا که معتقد بود چنین طرح داستانی (چند فرد جوان به جنگل بروند و توسط یک نیروی اهریمنی کشته شوند)، در همه‌ی آثار ترسناک دیده می‌شود و چندان قابل دفاع نیست.

۹. بورات (Borat)

• کارگردان: لری چارلز
• بازیگران: ساشا بارون کوهن، کن داویتیان، پاملا اندرسن، پیتر بینهام
• سال: ۲۰۰۶

خیلی‌ها «بورات» را یکی از جنجالی‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما می‌دانند، خیلی‌ها هم از دست این فیلم عصبانی شدند. و همان‌طور که انتظار می‌رفت، فیلم با شکایت‌های مختلف زیادی مواجه شد. ابتدا ساکنان روستای گلاد در رومانی این اعتراض را مطرح کردند که فیلم آن‌ها را اهل زنای با محارم نشان داده است. جاستین سی و کریستوفر رواتوندا، دو برادری که در یکی از صحنه‌های ناراحت کننده‌ی فیلم بورات را به ون خود راه می‌دهند، شکایت هتک آبرو را به دادگاه بردند. حتی جفری لمراند، مردی که تنها در یک کلیپ سیزده ثانیه‌ای در فیلم حضور دارد هم از شرکت فاکس قرن بیستم به علت استفاده‌ی بدون اجازه از تصویر او شکایت کرد.

ولی تنها اسما رجپووا، خواننده و موسیقی‌دان اهل مقدونیه بود که موفق شد شکایت خود را به سرانجام برساند. او ادعا کرد که فیلم بدون اجازه از آهنگ‌های او استفاده کرده است. او که ادعای ۸۰۰ هزار یورو غرامت کرده بود، در نهایت ۲۵ هزار یورو نصیبش شد.

۱۰. ماتریکس (The Matrix)

• کارگردان: واچوفسکی‌ها
• بازیگران: کیانو ریوز، لارنس فیشبرن، کری آن ماس
• سال: ۱۹۹۹

«ماتریکس» منبع الهام زیاد دارد، از عهد جدید گرفته تا «آلیس در سرزمین عجایب» از لوئیس کارول. ولی سوفی استوارت نویسنده معتقد است داستان «چشم سوم» که در دهه‌ی ۱۹۸۰ نوشت، مهم‌ترین منبع الهام واچوفسکی‌ها بوده است. داستان او هم در اصل بازگویی دوباره‌ای از مکاشفه‌ی یوحنا است. «چشم سوم» داستان قهرمانی سیاه‌پوش به نام تک است.

بعد از اکران فیلم، استوارت از شرکت برادران وارنر و واچوفسکی‌ها شکایت کرد و تقاضای غرامتی یک میلیارد دلاری داشت. این هم بد نیست بدانید که استوارت در یک پرونده‌ی دیگر، از شرکت فاکس قرن بیستم هم شکایت کرد، چرا که معتقد بود داستان فیلم «نابودگر» هم بر اساس یکی از کارهای او ساخته شده است. در سال ۲۰۰۵، پرونده‌ی ماتریکس با یک دلیل عجیب بسته شد، استوارت در جلسه‌ی مقدماتی دادگاه حاضر نشد.

منبع: ScreenCrush