نقدها و نمرات فیلم تیتان؛ ترسناک، غریب و دیوانه‌وار (جشنواره کن ۲۰۲۱)
فیلم سینمایی «تیتان» (Titane) به کارگردانی ژولیا دوکورنو از جمله آثاری است که طی روزهای اخیر در بخش مسابقه جشنواره بین‌المللی فیلم کن ۲۰۲۱ به نمایش درآمده است.
داستان فیلم درباره پدری است که پس از وقوع مجموعه‌ای از جنایت‌های غیرمنتظره پس از ۱۰ سال موفق به یافتن پسر گمشده‌اش می‌شود.
شاخص سنجش رضایت منتقدان در وب‌سایت راتن تومیتوز نشان می‌دهد از مجموع ۱۹ نقد جمع‌آوری‌شده در این وب‌سایت سینمایی، ۹۵ درصد منتقدان از این فیلم ترسناک رضایت داشته‌اند. همچنین بررسی ۱۱ نقد گردآوری‌شده در وب‌سایت متاکریتیک هم حاکی از ۹ نقد مثبت و ۲ نقد میانه است؛ این نقدها در مجموع نمره‌ی متا ۷۳ را برای این اثر سینمایی رقم زده‌اند.
گرچه در مجموع نگاه منتقدان انگلیسی‌زبان به این اثر سینمایی مثبت بوده اما ارزیابی‌های منتقدان بین‌المللی مجله فیلم اسکرین که به شکل روزانه درباره آثار بخش مسابقه جشنواره کن منتشر می‌شود نسبت به این اثر چندان قابل قبول نبوده است. در واقع مجموع نظرات ۱۰ منتقد بین‌المللی این نشریه به ثبت امتیاز ۱٫۶ ستاره از ۴ ستاره منجر شده که نشان می‌دهد از زاویه دید این منتقدان فیلم مذکور چیزی میان طیف ضعیف تا متوسط ارزیابی شده است.
ژولیا دوکورنو کارگردان فیلم سینمایی تیتان پیش از این فیلم ترسناک «خام» (Raw) را کارگردانی کرده است. این فیلم سینمایی سال ۲۰۱۶ در بخش‌های فرعی جشنواره فیلم کن شرکت داشت و توجه بسیاری از منتقدان را جلب کرد.
در ادامه بخش‌هایی از نظرات منتقدان انگلیسی‌زبان درباره فیلم سینمایی تیتان را مرور خواهیم کرد.
ایندی‌وایر – دیوید ارلیچ
امتیاز: ۹۱ از ۱۰۰
هر آنچه هم که بخواهد از فیلم سینمایی تیتان دستگیرتان شود، اما نمی‌توانید این نکته را انکار کنید که برخاسته از نیروی خلاقه‌ی دیوانه‌واری است که توانسته کاملا افسار ذهن وحشی‌اش را به دست بگیرد. یک آواز درخشان از آتش و فلز که پیش از تغییرشکل‌دادن و تبدیلشدن به یک قصه مدرن (درباره اینکه انسان‌ها تا چه حد به فردی برای توجه کردن به او و توجه گرفتن از او نیازمند) خود را به‌عنوان فرزند دیوانه و خلف فیلم «تصادف» (Crash) کراننبرگ و «تتسوئو: مرد آهنین» (Tetsuo: The Iron Man) شینیا تسوکاموتو معرفی می‌کند.
جادوی فیلم سینمایی تیتان (دست کم از مؤلفه‌های اصلی آن که در این نقد بررسی نشده گرچه مطمئنا یکی از عناصر تعیین‌کننده اثر است) مدیون ظرافتی است که ژولیا دوکورنو با آن فیلم را میان عقل و جنون، شگفتی و پذیرش و رها‌کردن و گرفتن، هدایت کرده است. در عین حال گفتن ندارد که این فیلم از آن دست آثاری است که باید روی صفحه نمایشی بزرگ دیده شود، با صدایی بسیار زیاد و جمعیتی فریادزنان که تمام صندلی‌های اطرافتان را پرکرده باشند.
اسکرین‌دیلی – جاناتان رامنی
امتیاز: ۷۰ از ۱۰۰
هر کس به دنبال یک اثر شوکه‌کننده در بخش مسابقه جشنواره کن امسال می‌گشت حال نهایتا می‌تواند از اثر به شدت عجیب و گیج‌کننده ژولیا دوکورنو لذت ببرد. تیتان اثر دوم کارگردان فیلم ترسناک خام که سال ۲۰۱۶ اکران شد و مخاطبان مدت‌ها انتظارش را می‌کشیدند حال به نمایش درآمده اما فیلم آنچنان جهت‌گیری‌های متنوعی دارد که تماشاگران ممکن است به سرعت از یافتن هر نوع منطق در آن ناامید شده و صرفا خود را به جریان فزاینده‌ی هذیانی اثر بسپارند.
فیلم آنچنان مملو از پتانسیل‌های استفاده‌نشده‌ی تماما جسورانه است که در نهایت به نمایشی ناامیدکننده شبیه شده؛ نمایشی که البته مخاطب هرگز نمی‌تواند از آن چشم بردارد.
فیلم قبلی دیدگاهی زنانه و رودررویی‌های خصمانه و شدید داشت؛ حال این کارگردان پس از اثر قبلی‌اش در فیلم تیتان قصد دارد برای خود هوادارانی از میان علاقه‌مندان به سینمای رادیکال بیاید؛ عاشقان بعضی آثار به‌شدت ناخوشایند زیرژانر وحشت جسمی و همچنین خبرگان تئوری پست‌مدرن، همه این‌ها در حالی است که سپردن نقش اصلی فیلم به ونسان لندون باید عملکرد موفق فیلم در گیشه را هم تضمین کند؛ گرچه هواداران با دیدن اینکه او تا چه حد نقش متفاوتی با آثار همیشگی‌اش بر عهده گرفته، ممکن است حسابی شگفت‌زده شوند.
ورایتی – پیتر دبروج
امتیاز: ۷۰ از ۱۰۰
جولیا دوکورنو فیلم‌ساز فرانسوی با اثبات اینکه اولین فیلم کارنامه‌اش خام با مضمون آدم‌خواری، فقط یک شیرین‌کاری جالب توجه نبوده به جایگاهی غیرقابل کنترل بازگشته که در آن بدن انسان به‌عنوان عامل ساختارشکنی ایده‌هایی درباره جنسیت، میل و دینامیزم‌‌های ناکارآمد خانواده به کار می‌رود. فیلمی که بی‌شک بسیار جنجال‌برانگیز است و نتیجه ساختش به تولید یکی از عجیب‌ترین فیلم‌های هیولایی سینما منجر شده است؛ حد وسطی میان فیلم تصادف کراننبرگ و تیاتر وحشت یاکوزا: سر گاو اثر تاکاشی میکه؛ فیلمی که در آن شخصیت اصلی به ندرت لب به سخن می‌گشاید و آنچه ژولیا دوکورنو قصد بیانش را دارد به‌شدت تفسیرپذیر است.
تلگراف – رابین کالین
امتیاز: ۶۰ از ۱۰۰
جشنواره کن هر سال باید فیلمی هم داشته باشد که تقریبا یکی در میان با صحنه‌هایش تماشاگرانش را دچار حالت تهوع کند و امسال این وظیفه بر عهده‌ی فیلم ژولیا دوکورنو قرار گرفته است. این فیلم‌ساز به‌شدت مستعد ۳۷ ساله آخرین بار سال ۲۰۱۶ با فیلم خام در جشنواره شرکت کرده بود؛ یک درام ترسناک درباره یک دامپزشک گیاه‌خوار که اشتیاق عجیبی به خوردن گوشت انسان پیدا می‌کند. فیلم اول دوکورنو برای آن‌ها که توان تحملش را داشتند ستاره آن سال بخش هفته بین‌المللی منتقدان بود.
حال پنج سال جلوتر می‌آییم و فیلم جدیدش تیتان به بخش مسابقه جشنواره راه یافته که باید آن را ترفیع سنگینی به حساب آورد.
گاردین – پیتر بردشاو
امتیاز: ۴۰ از ۱۰۰
فیلم زیرژانر وحشت جسمی دیوانه‌وار پوچ و کسالت‌بار ژولیا دوکورنو به دلیل بلاهت مطلق و به شدت بی‌هدف‌بودنش لایق امتیاز است.
این کارگردان، همان کارگردانی است که کارنامه کاری‌اش را سال ۲۰۱۶ با فیلم ترسناک و زیرکانه‌ی خام آغاز کرد؛ فیلمی که در آن با استفاده از تصاویر وحشتناک آدم‌خواری بنا بود چیزهایی درباره هویت و تصویر ذهنی از بدن بیان شود. احتمالا فیلم جدید او تیتان هم قصد بیان همین مسائل را دارد اما به شیوه‌ای لوس و خام‌دستانه و البته گاهی با نوعی اشتیاق و انرژی غریب.
تیتان لحظات بسیار عجیبی دارد؛ فیلم احتمالا ایده‌های جالبی هم درباره هویت جنسی دارد اما همه چیز ناقص و کارگردانی بسیار ضعیف و بدوی است؛ کاملا فاقد آن سبک‌پردازی و اشتیاق و علاقه‌ای که در فیلم سینمایی خام شاهدش بودیم. در نهایت آن صحنه بزرگ پایانی که تماشاگران کل فیلم را منتظرش خواهند بود کاملا سست و ضعیف است.
