نقد تیتان؛ فیلم ترسناکی که وحشت را درست منتقل نمیکند
تیتان یک فیلم برای افراد ملایم و ضعیف نیست. این پروژه، اثری پر از وحشت و خشونت جسمی بوده و توسط جولیا دوکورنو نوشته و کارگردانی شده است. تیتان برنده نخل طلایی جشنواره فیلم کن در سال ۲۰۲۱ شد و از ۱ اکتبر ۲۰۲۱ در سینماها در حال پخش است. این فیلم ۱۰۸ دقیقه به طول میانجامد و به دلیل خشونت شدید، برهنگی گرافیکی، محتوای جنسی و نوع گفتار شخصیتها، دارای درجه آر (مناسب برای افراد بالای ۱۸ سال) است. از بازیگران این فیلم میتوان به آگاتا روسل، وینست لیندون، ماریا اکدیو و گیرانس مارلیر اشاره کرد.
- منتقدان دربارهی فیلم شانگ-چی و افسانهی ده حلقه چه میگویند؟
- من خیلی مراقبم؛ فیلمی خبیثانه اما دوستداشتنی
- نقد و بررسی فیلم مردهها نمیمیرند (The Dead Don’t Die)؛ شبح آقای پست مدرن!
جولیا دوکورنوی فرانسوی از سال ۲۰۱۱ مشغول کارگردانی و نویسندگی در سینما است و در کارنامه خود آثاری مانند جونیور، خام و طعم جوهر را دارد و میتوان گفت جدیدترین و موفقترین اثرش، همین تیتان بوده است.
این فیلم دارای چند موضوع جذاب است اما داستان آن مبهم و گاهی توخالی است، زیرا به جهات مختلف منحرف میشود. داستان آن وقتی عمیقتر است که بر شخصیت الکسیا با بازی آگاتا روسل و عدم کنترل او بر بدن خود، تمرکز میکند. با این حال، نقطه ضعف واقعی فیلم، ناتوانی آن در کشف و نمایش الکسیا به عنوان یک شخص اصلی و مبهم نگه داشتن موارد و عناصر مختلف درباره او در عین تمرکز بر جنبههای ژانر وحشت جسمی است.
الکسیا (روسل) از همان دوران کودکی شیفته اتومبیل است. او به دنبال تصادفی که موجب میشود یک صفحه تیتانیومی در سرش قرار دهند، بعد از خروج از بیمارستان، تمایلاتی عجیب به ماشینها نشان میدهد و آنها را میبوسد و بغل میکند. الکسیا به عنوان یک فرد بزرگسال، رقصندهای در یک نمایشگاه اتومبیل است و یک شب پس از رقصیدن بر روی یکی از اتومبیلها و پس از اینکه چندین نفر را میکشد، با خودرو رابطه برقرار میکند و مدت کوتاهی بعد خود را باردار میبیند. الکسیا پس از قتل آن نفرات، مخفی میشود، بینی خود را میشکند و برجستگیهای بدنش را میپوشاند تا خود را به عنوان آدرین، پسر فرمانده آتشنشانی به نام وینسنت (وینسنت لیندون) که در سن هفت سالگی مفقود شده بود، جا بزند.
این فیلم کمی توخالی و مبهم است، نه فقط به خاطر داستان، بلکه به این دلیل که نمیتوان دقیقا فهمید الکسیا چگونه رقصندهای عاشق اتومبیل و در عین حال، یک قاتل است. او در طول فیلم، خیلی کم صحبت میکند و آنقدر مشغول حرکت از جایی به جای دیگر یا مخفی شدن از ترس گیر افتادن است که فیلم به زمینههای احساسی که شخصیت اصلی تیتان را منسجم و لایهلایهتر کند، نمیپردازد. الکسیا رابطهای دورادور با والدین خود دارد و به نظر میرسد که پدرش از رفتار او سرخورده شده است و به راحتی میتوان فهمید که او نمیداند واقعا با دخترش چه میکند.
به همین خاطر، شخصیت الکسیا مانند یک معما است و اتکای فیلم بر غرایز اصلی او ناامیدکننده به نظر میرسد و داستان و شخصیت او را تضعیف میکند. انگار تیتان بیشتر علاقهمند است تا داستان خود را خشونتآمیز، وحشتناک و عجیب جلوه دهد و این کار را آنقدر انجام میدهد تا تماشاگران روی خود را از فیلم برگردانند. فیلم اغلب اوقات به سبک سینمایی خود اهمیت بیشتری میدهد و بیشتر درگیر خشونت جسمی است تا این که بخواهد شخصیت اصلی خود را ساخته و پرداخته کند.
فیلم در نیمه دوم خود شتاب بیشتری میگیرد اما داستان، منسجم به نظر نمیرسد، زیرا به جهات مختلف کشیده میشود. الکسیا به عنوان یک قاتل، خیلی کم مورد بررسی قرار میگیرد و نمیتوان علت این کار او را حدس زد یا حتی دلایل خونسردی او نیز مشخص نیست. با این حال فیلم تا حدی خوشساخت است، خواه در صحنههایی که الکسیا در حال رقصی عاشقانه بر روی ماشین است یا در جایی که او بدن خود را پنهان و ناقص میکند تا خود را به عنوان آدرین معرفی کند. وقتی الکسیا از دنیای قبلی خود فرار میکند و وارد دنیای وینسنت میشود، فیلم عمیق تر میگردد.
الکسیا آزادی و کنترل زیادی را که قبلا داشت از دست میدهد و وینسنت تنها میخواهد مطمئن شود آدرین که حالا پس از ده سال برگشته است، هرگز او را ترک نمیکند. الکسیا به عنوان آدرین مجبور میشود تا با مردان به گونهای متفاوت نسبت به روزهای گذشتهاش، برخورد داشته باشد و تعامل کند. پیش از این، مردان، خواهان مالکیت و تسلط بر بدن او بودند و مصداق این موضوع، سکانسی است که او به شدت تحت تعقیب مردی قرار میگیرد که به او حمله فیزیکی میکند و پاسخ منفی الکسیا برای وی ناخوشایند است.
الکسیا در نقش آدرین، توجهات را به گونه متفاوتی به خود جلب کرد که باز هم کم و بیش به ظاهر او مربوط میشد. همکاران آتشنشان وینسنت بیش از حد و به مدتی طولانی به او خیره میشدند و متلک میپراندند و بر ناراحتی از پیشانباشته الکسیا میافزودند. تنها کسی که ظاهر او برایش مهم نبود وینسنت بود که ظاهرا میخواست در توهم بازگشت آدرین بماند و عمدا ظاهر واقعی الکسیا را نادیده میگرفت. تیتان با پویایی جنسیتی و شیوههای درک، کنترل و استفاده از بدن الکسیا در زمینههای مختلف درگیر است. تنها چیزی درباره آلکسیا که با صدای بلند و واضح در فیلم مطرح میشود احساسات او درباره بارداری است. او نمیخواهد باردار باشد و سعی میکند به بارداری خود، به اشکال گوناگون و در مواقع مختلف، پایان دهد. دوکورنو به نحوی قصد دارد عدم کنترل الکسیا و ناتوانی او در تصمیمگیری درباره بدن خود را به نمایش بگذارد.
در اینگونه لحظات، مضامین و پسزمینههای تیتان درخشان میشود. با این حال، فیلم به اندازه کافی متعادل نیست و میخواهد با پرداختن به وحشت جسمی، بر ضعف خود در زمینه توسعه شخصیت و داستان، پرده بپوشاند. این فیلم بیشتر شبیه یک نمایش غیرسینمایی است، به ویژه در نیمه اول که به خشونت و سبک خاص خود تمایل دارد و بدون اینکه به تماشاگران بفهماند که الکسیا از کجا آمده است، پیش میرود. عناصر عجیب و غریب فیلم مانند نشت سوخت خودرو از بدن الکسیا، ممکن است برای همه مناسب و جالب نباشد. اگرچه بزرگترین دستاورد تیتان ممکن است بلندپروازانه بودن آن باشد اما استفاده بیش از حد آن از عناصر شوکهکننده، در نهایت داستانی را که سعی در بیان آن دارد تضعیف میکند.
گزیده نظرات منتقدان دربارهی فیلم تیتان
تعدادی از منتقدان نشریات مختلف نیز نظرات و نقدهای خود را درباره این فیلم بیان کردهاند.
دیوید الریش از ایندیوایر
امتیاز: ۹۱ از ۱۰۰
هر آنچه که دوست دارید بگویید اما نمیتوان این را انکار کرد که تیتان اثر یک فرد با دیدگاهی باز است که به طور کامل بر ذهن وحشی خود تسلط دارد. یک فیلم درخشان از آتش و فلز که میتوان آن را ترکیب عاشقانه تصادف دیوید کروننبرگ و تتسوو: مرد آهنی شینیا تسوکاموتو دانست که در نهایت، به یک افسانه مدرن تبدیل میشود که در آن، کاراکترها فقط به کسی نیاز دارند تا از آنها مراقبت کند.
بوید ون هوئیج از هالیوود ریپورتر
امتیاز: ۹۰ از ۱۰۰
تیتان فیلمی شوکهکننده و غافلگیرکننده است و به نظر میرسد بسیاری از فیلمهای معاصر، نحوه نمایش این دو عنصر را فراموش کردهاند. این فیلم داستان عجیب و غریب دو انسان به فنارفته را شرح میدهد که با وجود سرگذشت تلخ و فقدان دیانای مشترک، دارای پیوندی پدر و پسری هستند.
شایلا اومالی از سایت راجر ایبرت
امتیاز: ۸۸ از ۱۰۰
تیتان، برنده نخل طلای امسال جشنواره فیلم کن، فیلمی افراطی، خشن و بیرحم و البته سرگرمکننده است و فضایی نه تنها برای روایت داستان، بلکه برای تفکر فراهم میکند و همین ویژگی آن را به یک فیلم فوقالعاده و قابل تامل تبدیل مینماید.
ریچارد روپر از شیکاگو سانتایمز
امتیاز: ۸۸ از ۱۰۰
تیتان اثری وحشتناک توهمزا، شهوانی و خشن درباره حواشی تغییر جنسیت، از نویسنده و کارگردان فرانسوی، جولیا دوکورنو است.
هوآی ترن بوی از ای فیلم
امتیاز: ۸۵ از ۱۰۰
شاید تیتان کمی در نحوه بیان آنچه میخواهد بگوید گیج شده باشد اما حداقل چیزی جسورانه، وحشیانه و چالش برانگیز بیان میکند. این فیلم، یک اثر سرسختانه است که چهره را در هم میشکند و قلب را آشفته میکند که بهتر است خودتان آن را تجربه کنید.
لی گرینبلت از اینترتینمنت
امتیاز: ۸۳ از ۱۰۰
در عصری که تقریبا هر کاری میتوان در یک فیلم انجام داد، تیتان، مفاهیمی عجیب از عناصری مانند ذهن و عصب و فلز خالص اقتباس کرده و آن را نوسازی میکند.
جو مورگنسترن از وال استریت ژورنال
امتیاز: ۸۰ از ۱۰۰
یک فیلم مهیج، حیرتانگیز و هولناک که تعداد کمی مانند آن وجود دارد و شما را از مفاهیم انفجاری وحشیانه خود دور نگه میدارد تا به موقع، آنها را جلوی چشمان شما نمایش دهد. پس اگر فیلم را دیدهاید، دوباره آن را تماشا کنید تا از زیبایی مرموز آن لذت ببرید.
جاستین چانگ از لسآنجلس تایمز
امتیاز: ۸۰ از ۱۰۰
تیتان چیزی جز یک اثر مهندسیشده نیست، تا حدی که ظرافت و پیچیدگی تکنیک آن گاهی ایدههای آن را تحتالشعاع قرار میدهد. با این حال، باید روش جالب دوکورنو برای ترکیب کردن ایدههای خود را تحسین کنیم.
نیکولاس باربر از بیبیسی
امتیاز: ۸۰ از ۱۰۰
فانتزی زیبا، تلخ و پیچیده دوکورنو مانند یک رگبار کابوس و در عین حال اثری شیطنتآمیز در زمینههای جنسیتی، خشونت با نورپردازی شگفتانگیز و یک موسیقی تند و زننده است. همچنین نمیتوان مقصد و هدف نهایی این فیلم را پیشبینی کرد.
لیندسی بار از آسوشیتدپرس
امتیاز: ۷۵ از ۱۰۰
تیتان بینقص نیست اما در کل اثری چرک، تفکربرانگیز و خشن با نگرش و سبکی بسیار جالب است.
جاناتان رامنی از اسکرین دیلی
امتیاز: ۷۰ از ۱۰۰
تیتان چندین و چند بار بدون این که مضمون اصلی خود را رها کند از مسیر خارج میشود تا این که ما به یک نتیجه آخرالزمانی دست مییابیم. این فیلم فاقد جسارت لازم و کنترل روی مفاهیم اصلی است اما اثری خشن، افراط و دیوانهکننده است که به نظر میرسد شما را نیشگون میگیرد تا به خود بیایید.
پیتر دبروج از ورایتی
امتیاز: ۷۰ از ۱۰۰
گاهی اوقات در تیتان، تماشاگران مجبور میشوند خود را به روند بیهوده فیلم بسپارند و اعمال انحرافی و تمایلات دوکورنو برای عبور از مرزها و خطوط قرمز را تماشا کنند.
الکس اسکات از نیویورک تایمز
امتیاز: ۶۰ از ۱۰۰
به نظر میرسد که تیتان علیرغم سبک و ریتم مناسب خود، نمیداند به کجا میخواهد برود.
رابین کالین از تلگراف
امتیاز: ۶۰ از ۱۰۰
تیتان فیلمی است که باعث میشود تردیدها درباره مفاهیم باورپذیر، احمقانه به نظر برسد. شما فقط باید بنشینید و از این فیلم لذت ببرید یا حداقل با خود کنار بیایید و قبول کنید که این اثر واقعا درباره چیست.
استفانی زاکارک از تایم
امتیاز: ۵۰ از ۱۰۰
تیتان فقط باعث میشود که توهم آگاه شدن داشته باشید، تا زمانی که به خود میآیید و متوجه شوید که هیچ چیزی به شما اضافه نشده و اتفاق خاصی نیافتاده است.
پیتر بردشاو از گاردین
امتیاز: ۴۰ از ۱۰۰
داستان ابلهانه و وحشتناک جولیا دوکورنو به دلیل حماقت محض و بیهودگی آن، مستحق دریافت چنین امتیازی است.
آن هورنادی از واشینگتن پست
امتیاز: ۳۷ از ۱۰۰
تیتان دوکورنو فیلمی در قلمرو شلوغ وحشت است و هر چه از آن میگذرد، عجیب و غریبتر میشود.
منبع: Screenrant
این فیلم نامه با یکم تغییر عالی میشه ولی وقتی تبدیل به این فیلمی که دیدیم میشه واقعا باید بگم ضعیف بود خیلی ضعیف