چگونه کودک خود را برای اولین بار رفتن به مدرسه آماده کنیم؟
همیشه انجام دادن کارها برای اولین بار کار سخت و دشواری است؛ اگر این کار فرستادن یک بچه به مدرسه باشد، سخت‌تر هم خواهد شد چون بچه‌ها این روزها کمتر به مدرسه علاقه دارند و اگر از لحاظ روحی و روانی آماده نباشند، ممکن است از همان ابتدا از درس و مدرسه زده شوند. اگر کودک کلاس اولی یا پیش‌دبستانی دارید در این مطلب همراه ما باشید تا به شما بگوییم چگونه می‌توانیم او را برای نخستین روز مدرسه آماده کنید.
آماده‌سازی کودک برای نخستین روز مدرسه؛ مقدمه
کودک دلبند شما چه پیش‌دبستانی باشد چه کلاس اول، باید از لحاظ روحی و روانی آنقدری آماده باشد که بتواند به مدرسه برود. چون ترس، استرس و نگرانی در رابطه با اینکه باید از محیط خانه فاصله گرفته و به محلی برود که مادر، پدر و افراد خانواده‌اش در آن‌جا حضور ندارند، ممکن است به او چیره شده و از درس و مدرسه بیزارش کند.
با نزدیک شدن به ماه پاییز، نگرانی بچه‌ها هم افزایش پیدا می‌کند. بعد از ماه‌ها، کودک شما قرار است به محیطی ساختاریافته و جدید برود که اگرچه آن را خانه‌ی دوم می‌نامند؛ اما قوانین آن می‌تواند بسیار سخت‌گیرانه و جدی‌تر باشد. برخی از کودکان این تغییرات را با آغوش باز می‌پذیرند اما برای برخی دیگر، تحمل آن به مراتب سخت‌تر است.
کودک با مهارت‌ها، اهداف و اخلاق‌های اجتماعی-احساسی مختلف نخستین روز مدرسه را آغاز می‌کند. با علم بر این موضوع است که معلم‌ها سعی می‌کنند یک رابطه‌ی بسیار خوب و قدرتمند با آن‌ها برقرار کنند. اما معلم فقط نیمی از راه را طی می‌کند؛ والدین در خانه باید وظیفه‌ی طی کردن نیم دیگر را بر عهده دارند. از آن جایی هم که خانواده‌ها کودک خود را بهتر می‌شناسند، در نتیجه به راحتی می‌توانند با به کارگیری یک سری استراتژی خاص که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم، کودک خود را برای رفتن به مدرست و کلاس درس آماده کنند.
۱. مدرسه یا کلاس درس کودک خود را به همراه او بازدید کنید
سر زدن به محیطی که کودک قرار است در آن درس بخواند، یکی از مهم‌ترین کارهایی است که می‌توانید برای آماده‌سازی او قبل از رفتن به مدرسه انجام دهید. کودک وقتی برای اولین بار به مدرسه می‌رود، باید قوانین آن را هم بپذیرد و هضم تمام این‌ها شاید برایش سخت باشد. سر زدن به مدرسه قبل از آغاز رسمی سال تحصیلی جدید، او را مجبور به رعایت هیچ قانونی نمی‌کند؛ در نتیجه کودک مشتاقانه در اطراف مدرسه یا کلاس درس پرسه می‌زند. اگر هم به هر دلیلی اجازه‌ی ورود به مدرسه را قبل از آغاز سال تحصیلی ندارید، می‌توانید تصاویر آن را به صورت آنلاین تماشا کنید.
۲. داستان‌های جذاب درباره‌ی آغاز سال تحصیلی یا مزیت‌های آن برای کودک بخوانید
خواندن داستان، بهترین راه برای تأثیر روی ذهن ناخودآگاه کودک است. بنابراین سعی کنید در دورانی که کودک آماده‌ی رفتن به مدرسه می‌شود، داستان‌هایی را برایش بخوانید که موضوع بازگشت به مدرسه یا آغاز سال تحصیلی جدید در آن به زیبایی به تصویر کشیده می‌شود. همچنین می‌توانید با او یک بازی مرتبط با این موضوع انجام دهید تا کودک در شرایطی جذاب، به صورت ناخودآگاه رفتن به مدرسه را برای ذهنش عادی‌سازی کند.
۳. با کودک خود درباره‌ی احساساتش نسبت به مدرسه، معلم و دوستانش بپرسید
برای اینکه متوجه شوید کودک شما چه احساسی نسبت به مدرسه و کلاس درس دارد، لازم است با او در رابطه با این موضوع صحبت کنید. در این صورت شناخت به مراتب بیشتری از او پیدا کرده و می‌دانید چگونه و از چه راهی باید با او در رابطه با آنچه که به مدرسه مشتاقش می‌کند صحبت کنید. علاوه بر این‌ها، صحبت کردن درباره‌ی مدرسه فرصت خوبی است که فرزند خود را به این محیط علاقه‌مند کنید. مثلا برایش از خاطرات خودتان در دوران مدرسه بگویید و اینکه چقدر اوقات خوشی در این دوران داشتید و دلتان می‌خواهد دوباره تکرار شود.
همچنین، آموزش حس اجتماعی-احساسی هم از اهمیت بالایی برخوردار است و به کودک می‌آموزد تا با خود و اطرافیانش، رابطه‌ی صمیمی و سالم برقرار کند. فراگیری این مهارت به او کمک می‌کند با دوستانش رابطه‌ی بهتری داشته باشد و در نتیجه دوران مدرسه را با اوقات بسیار خوشی پشت سر بگذارد. صحبت کردن با کودک به او این فرصت را می‌دهد که ترس‌هایش را به زبان بیاورد، علاقه‌مندی‌هایش را بگوید و آن‌ها را بشناسد و… تا بدین ترتیب برای ورود به محیط جدید آماده باشد.
۴. برای یک سال تحصیلی پیش رو، با کودک خود برنامه‌ریزی کنید
با کودک خود یک هدف مشخص کنید. دکتر اوکانر می‌گوید بهتر است یک کلمه‌ی هدف مشخص کرده و از کودک خود بخواهید در طول یک ماه، در راستای تحقق آن هدف در مدرسه تلاش کند و در ازایش از شما پاداش دریافت کند. برای مثال برای ماه نخست، رفاقت می‌تواند کلمه‌ی خوبی باشد. او باید تلاش کند تا جایی که می‌تواند رابطه‌ی درستی با دوستانش ایجاد کند. کلمات دیگر مثل مهربانی، انضباط و… هم می‌تواند اهداف خوب و قابل دسترسی برای کودکان باشد.
همچنین با کمک این کلمات، شما هر ماه برای اینکه با کودک خود درباره‌ی تجربه‌اش در مدرسه بپرسید، اصلا نیازی ندارید به خود زحمت دهید؛ چراکه یک موضوع صحبت مشخص و جالب دارید. کودک هم از این موضوع استقبال می‌کند چون می‌داند با درست انجام دادنش، پاداش دریافت می‌کند. به خاطر داشته باشید اهداف نباید خیلی سخت باشند و همچنین حتما برای انجام ندادنشان، یک تنبیه آموزنده هم در نظر گرفته شود تا کودک مقررات را از همان ابتدا یاد بگیرد. توجه کنید تنبیه حتما باید آموزنده باشد، نه سفت و سخت و آزاردهنده که کودک را به پنهان‌کاری وادارد.
۵. یک محل برای خواندن مشخص کرده و همیشه کتاب خواندن را تمرین کنید
هیچوقت اهمیت خواندن را فراموش نکنید! خواندن و ترویج کتاب‌خوانی در محیط خانه، بزرگ‌ترین لطفی است که می‌توانید در حق کودک خود بکنید. از همان ابتدا خودتان سعی کنید یک محل جذاب و دلنشین برای کتاب‌خواندن در محیط خانه در نظر بگیرید تا کودک مشتاقانه به آن سمت برود. حال برایش کتاب بخوانید و با او صحبت کنید. با ترویج عادت کتاب‌خوانی، کودک درس مدرسه‌اش را هم مشتاقانه جدی می‌گیرد و برای درس خواندن، دیگر مجبور نیستید او را تحت فشار قرار دهید. توجه کنید اتاق کتاب‌خوانی باید هر آنچه را که یک کودک به آن نیاز دارد در خود داشته باشد؛ از مداد و خودکار و پاک‌کن گرفته تا استیکرهای جذاب و کتاب‌هایی با موضوعات متنوع.
۶. یک نوشته یا استیکر جذاب را در ظرف غذای کودک خود قرار دهید
اینکه به کودک نشان دهید چقدر دوستش دارید، اهمیت زیادی دارد. فقط هم گفتن «دوستت دارم» قبل از رفتن به مدرسه کافی نیست. بلکه او باید در تمام مراحل زندگی این حس را از شما دریافت کند. از آن جایی هم که درون مدرسه، والدینی وجود ندارد که این محبت کلامی را به کودک ارائه دهد، پیشنهاد می‌شود در ظرف غذای او، یک استیکر یا تکه کاغذ کوچک قرار داده و رویش جملات احساسی و عاشقانه برای کودک خود بنویسید. همچنین می‌توانید برای تغییر روحیه‌ی کودک خود، از جوک یا نوشته‌های کوتاهی که می‌دانید دوست دارد و از آن‌ها خوشش می‌آید استفاده کنید.
۷. کودک را به خرید لوازم مدرسه ببرید
خرید لوازم تحریر حتی برای بزرگ‌ترها لذت بخش است، چه برسد به کودکان! بنابراین هیچوقت به تنهایی برای کودک خود لوازم مدرسه‌اش را خریداری نکنید و حتما او را با خود حتی برای خرید ساده‌ترین لوازم همراه کنید. خرید لباس مدرسه، کوله پشتی، دفتر و کتاب، لوازم تحریر و… چون توأم می‌شوند با به کارگیری ذوق و سلیقه‌ی کودک برای انتخاب یک چیز مورد علاقه، قطعا اوقات خوشی را برایش به ارمغان می‌آورند.
البته این خرید لزوما نباید برای مدرسه باشد. همین که به او بفهمانید با آغاز مدرسه، باید یک سری چیزها را نو و تازه کند کافی است. مثلا کتاب‌خانه‌ی او را با خرید یک سری لوازم جدید، غنی‌تر کنید تا ذهن او آماده‌ی پذیرش محل جدید باشد. یا حتی می‌توانید برایش دفترچه خاطرات زیبا و جذاب بخرید تا او اتفاقات هیجان‌انگیز دوران مدرسه را درونش بنویسد. آن‌وقت او لحظه‌شماری می‌کند تا مدرسه باز شود و بتواند از دفترچه‌ی خاطراتش استفاده کند.
۸. فرزند خود را به انجام یک کار جذاب تشویق کنید
دکتر اوکانر می‌گوید از کودک خود بپرسید در طول تابستان، به چه چیزی علاقه پیدا کرده و دوست دارد چه مهارتی را یاد بگیرد. این کار سبب می‌شود علاقه‌اش به یادگیری افزایش پیدا کند و چون مدرسه محل یادگیری است، بیشتر به مدرسه رفتن تمایل پیدا می‌کند. معلم‌ها هم معمولا در نخستین برخورد، از دانش‌آموزان در رابطه با علاقه‌ها و سلیقه‌شان می‌پرسند تا بتوانند در مسیر، کار آسان‌تری برای مشتاق نگه داشتن دانش‌آموزان داشته باشند. علاوه بر این‌ها، می‌توانید کودک خود به انجام یک کار خاص در محیط خانه تشویق کنید تا مسئولیت‌پذیری را یاد بگیرند. مثلا اسباب‌بازی‌هایشان را جمع کنند، میز ناهار را بچینند، خودشان لباس بپوشند، خودشان غذا بخورند و مواردی از این دست.
کلام پایانی
آماده کردن کودک برای رفتن به مدرسه آن هم برای نخستین بار اصلا کار ساده‌ای نیست و همیشه برای یک مادر یا پدر، از بزرگ‌ترین چالش‌های زندگی‌اش بوده است. اما خوشبتانه آنقدر راه حل برای بهبود وضعیت در این شرایط وجود دارد که بتوانید با کمک گرفتن از آن‌ها، این چالش سخت و بزرگ را به کاری لذت‌بخش و البته ثمربخش تبدیل کنید. فراموش نکنید آینده‌ی کودک شما تا زمانی که قدرت تصمیم‌گیری ندارد و شخصیتش شکل نگرفته بر عهده‌ی شماست. پس از کسب علم و تجربه در زمینه‌ی رشد و تربیت هرچه بهتر شخصیت او دریغ نکنید.
منبع: Scholastic
اوکیه