۱۱ ترفند عالی برای نگهداری بهتر از ساعت مچی
داشتن یک ساعت مچی خوش‌ساخت و باکیفیت باعث می‌شود که شما صاحب چیزی بیش از یک زمان‌سنج باشید. این ساعت کوچک روی مچ دست شما نمادی از اوج هنر و علم و نبوغ انسان است. چه این ساعت را فقط برای موقعیت‌های خاص بپوشید و چه در تمام لحظات مهم زندگی شما را همراهی کند، باید به شما کمک کند و سال‌ها بدون دردسر کار کند. به همین علت، باید طریقه‌ی صحیح نگهداری از ساعت مچی را بدانید. با توجه به نکاتی که در این مقاله توضیح می‌دهیم، می‌توانید ساعت مچی را بی‌عیب و نقص نگه دارید تا در آینده آن را به فرزندان خود ببخشید.
ساعت مچی چگونه کار می‌کند؟
به طور کلی، ساعت‌های مچی بر اساس مکانیزم حرکتی عقربه‌ها به ساعت‌های کوارتز و مکانیکی تقسیم می‌شوند. هر یک از این دو نوع ساعت مزایای خاص خود را دارند. ساعت‌های کوارتز معمولا ارزان‌تر هستند، نیاز به نگهداری کمتری دارند و در زمان‌سنجی دقیق‌تر هستند. با این حال، بسیاری از کلکسیونرها استایل کلاسیک و طراحی ساعت‌های مکانیکی را به کوارتز ترجیح می‌دهند. در ادامه، طریقه‌ی کار کردن این دو ساعت مچی پرطرفدار را می‌خوانید.
۱. ساعت مچی مکانیکی
طرح اصلی تقریبا هر ساعت مچی مکانیکی در طول سه قرن گذشته یکسان بوده و ثابت می‌کند که این ماشین کوچک ساخته بشر واقعا مبتکرانه و کاربردی است. ساعت‌های مکانیکی برخلاف ساعت‌های کوارتز انرژی خود را از باتری دریافت نمی‌کنند. در عوض، نیرویی که عقربه‌ها را به دور صفحه می‌چرخاند یا هر گونه قابلیت اضافی مانند نمایش تاریخ، ماه یا عقربه‌های کرنوگراف را به وجود می‌آورد، از باز شدن فنری مسطح و محکم پیچیده به دست می‌آید.
اگر فنر این ساعت کنترل نشود، به سرعت باز خواهد شد و انرژی خود را از دست خواهد داد. بنابراین، محفظه‌ای که فنر اصلی ساعت مکانیکی را در خود جای داده، در یک چرخ‌دنده با چرخ‌های دندانه‌دار که به آن چرخ دنگ گفته می‌شود، قفل می‌شود. چرخ دنگ از چرخی تشکیل شده که به طور متناوب توسط اهرمی چرخان گرفته و رها می‌شود. چرخش اهرم از طریق فنری ظریف به نام پاندول کنترل می‌شود. این اتفاق باعث می‌شود که انرژی از فنر اصلی آزاد شود و ساعت را از طریق گیربکس تغذیه کند. در نتیجه، عقربه‌های ساعت برای شمارش ثانیه‌ها، دقیقه‌ها و ساعت‌ها هدایت می‌شوند.
پاندول قلب ساعت مکانیکی است. این فنر با سرعتی ثابت از ۱۸۰۰۰ تا ۳۶۰۰۰ بار در ساعت به جلو و عقب می‌رود. دقت ساعت تا حد زیادی به میزان کشش این فنر و مقاومت آن در برابر تغییرات دما و مغناطیس بستگی دارد. بیشتر پاندول‌های مدرن از آلیاژی فلزی ساخته شده که در برابر تغییرات دما دوام می‌آورد. بعضی از آن‌ها نیز جنسی سیلیکونی دارند که در مقابل مغناطیس مقاوم است.
با وجود همه این چرخ‌دنده‌های مشبک و فنرهای ظریف، جای شگفتی است که این ابزارها همیشه دقیق کار می‌کنند. با وجود این، همان‌طور که احتمالا می‌توانید حدس بزنید، اصطکاک و شوک‌های خارجی دشمنان اصلی حرکت مکانیکی ساعت هستند. برای نگهداری از ساعت مچی مکانیکی نیز باید تلاش کنید تا این اصطکاک کمتر شود. این اصطکاک با روغن‌کاری منظم و بلبرینگ‌های جواهر کاهش می‌یابد.
۲. ساعت مچی کوارتز
در سال ۱۸۸۰ میلادی، ژاک و پیر کوری، فیزیک‌دانان فرانسوی دریافتند که سنگ کوارتز دارای خواصی شگفت‌انگیز است و از همه مهم‌تر اینکه خاصیت پیزوالکتریکی دارد. هنگامی که کوارتز فشرده یا خم می‌شود، روی سطح آن بار الکتریکی ایجاد می‌شود. اگر هم یک بار الکتریکی کوچک به آن وارد شود، کمی فشرده و خم می‌شود. ممکن است این ویژگی چندان خاص به نظر نرسد اما انقلابی در حرفه ساعت‌سازی بود. این بار الکتریکی به این معنا بود کوارتز دارای ولتاژ نوسانی در سطح خود است و می‌تواند با دقت و برای مدتی طولانی نوسان کند یا به عبارت بهتر یک حرکت عقب و جلو را تکرار کند.
علاوه بر این، کواترز در برابر دما بسیار انعطاف‌پذیر است. به بیان ساده‌تر، وقتی کوارتز نوسان می‌کند، تحت تأثیر شرایط خارجی مانند دمای هوا کار نمی‌کند. در نتیجه، برای مدتی طولانی دقیق می‌مانند.
هر ساعت کوارتزی برای فعالیت به باتری نیاز دارد. باتری از طریق مدار نیرو را به کوارتز می‌فرستد. با توجه به خواص پیزوالکتریک کوارتز، باتری باعث می‌شود که این ماده با فرکانس بسیار خاصی نوسان کند. مدار ساعت نیز تعداد ارتعاشات را می‌شمارد و از آن‌ها برای ایجاد یک پالس الکتریکی استفاده می‌کند، چیزی که در هر ثانیه عقربه‌های ساعت را به جلو می‌راند و باید برای نگهداری از ساعت مچی کوارتز به آن توجه کنید.
روش‌های نگهداری از ساعت مچی
روش‌های نگهداری از ساعت مچی به نوع آن بستگی دارد. همان‌طور که توضیح دادیم، انواع ساعت مچی به روش‌های مختلف کار می‌کنند. در نتیجه، برای اینکه سالم بمانند، نیازهای مختلفی دارند. در ادامه، درباره‌ی نگهداری از ساعت مچی مکانیکی و کوارتز بیشتر توضیح می‌دهیم.
نگهداری از ساعت مچی مکانیکی
یک ساعت مکانیکی زیبا مانند جواهری گران‌قیمت است. اگر از این اکسسوری به‌خوبی نگهداری کنید، تا پایان عمر شما یا حتی بیشتر از آن دوام می‌آورد. برای نگهداری از ساعت مچی مکانیکی باید ۵ نکته‌ی مهم را در نظر داشته باشید.
۱. ساعت را به طور منظم استفاده کنید
همه‌ی ساعت‌سازان به شما همین نکته را خواهند گفت. ساعت مکانیکی موجودی زنده است که فعالیت آن کاملا به خودتان بستگی دارد. بنابراین، اگر به این فکر می‌کنید که ساعت مچی خود را در کمد نگه دارید، بهتر است به داشتن ساعت مچی مکانیکی فکر نکنید.
اجزای سازنده‌ی ساعت مکانیکی با روغن روان‌کننده تقویت می‌شوند تا اصطکاک میان آن‌ها کم شود. اگر ساعت برای مدتی طولانی بدون استفاده باقی بماند، روغن کم‌کم خشک می‌شود. در نتیجه، وقتی از ساعت مچی استفاده نمی کنیم، چرخ‌دنده‌ها بی‌حرکت می‌مانند و عملکرد ساعت مختل می‌شود.
۲. به ساعت شوک وارد نکنید
احتمالا این نکته را به‌خوبی می‌دانید اما یادآوری آن ضرری ندارد. حتی مقاوم‌ترین ساعت‌ها نیز همیشه در برابر افتادن، ضربه و خارش مصون نیستند. بنابراین، هنگام انجام دادن فعالیت‌های سنگین مثل کوهنوردی یا فعالیت‌هایی مانند باغبانی از ساعت استفاده نکنید. همچنین، مطمئن شوید که ساعت در طول روز رو مچ دست‌تان تنظیم شده است و احتمال برخورد آن به وسایل اطراف وجود ندارد.
علاوه‌براین، برای نگهداری از ساعت مچی مکانیکی، باید تا حد امکان آن را از شرایطی مانند تابش نور مستقیم خورشید یا رطوبت بیش از حد که ممکن است به صفحه و اجزای داخلی ساعت آسیب بزند، دور نگه دارید.
۳. ساعت را از میدان‌های مغناطیسی دور نگه دارید
مراقب میدان‌های مغناطیسی ساطع شده از دستگاه‌های الکترونیکی اطراف خود مانند تلفن‌های همراه هوشمند، رادیو و مایکروویو باشید. برخی از اجزای ساعت مچی مکانیکی مانند فنر تعادل نسبت به این میدان‌های مغناطیسی حساس هستند و ممکن است نزدیک شدن به این مناطق بر دقت حرکت عقربه‌های ساعت تأثیر بگذارد.
۴. تمیز کردن کریستال و محفظه ساعت مچی
تنها یک ساعت‌ساز می‌تواند اجزای ساعت مکانیکی را تمیز کند، اما این بدان معنا نیست که شما نمی‌توانید از اجزای خارجی ساعت مراقبت کنید. معمولا در اطراف قاب و دسته کوک ساعت همیشه کمی آلودگی وجود دارد. ساعت خود را به طور منظم با یک پارچه‌ی میکروفایبر، برسی بسیار نرم یا پارچه‌ای کمی مرطوب تمیز کنید. اگر هم ساعت ضد آب است، در صورت لزوم از کمی آب و صابون بیشتر استفاده کنید. برای این کار به هیچ وجه از پاک کننده‌های دارای ترکیبات شیمیایی نامشخص استفاده نکنید.
۵. سرویس کردن ساعت مچی را فراموش نکنید
حتی اگر برای نگهداری از ساعت مچی مکانیکی بهترین روش ممکن را به کار ببرید، باز هم به مهارت یک ساعت‌ساز حرفه‌ای نیاز خواهید داشت. هر ۳ یا ۴ سال یکبار ساعت را به یک ساعت‌ساز حرفه‌ای نشان بدهید. او روش صحیح بیرون کشیدن دسته کوک ساعت مچی و سرویس کردن ساعت را می‌داند و می‌تواند به شما کمک کند تا ساعت را برای یک عمر سالم نگه دارید.
نگهداری از ساعت مچی کوارتز
افزایش عمر باتری ساعت مچی کوارتز مهم‌ترین چیزی است که باید برای نگهداری از این نوع ساعت به آن توجه کنید. برای جلوگیری از تمام شدن باتری ساعت مچی، لازم است که ۶ نکته را بدانید.
۱. باتری قدیمی را خارج یا تعویض کنید
علت زود تمام شدن باتری ساعت مچی به عوامل مختلفی بستگی دارد. باتری‌های ساعت کوارتز معمولا باید هر ۱ تا ۳ سال تعویض شوند. اگر باتری ساعت شما از بین رفته، باید آن را در اسرع وقت خارج یا تعویض کنید. یک باتری از بین رفته ممکن است با گذشت زمان روی اجزای داخلی ساعت شما نشت کند و باعث خوردگی و آسیب رسیدن به آن‌ها شود.
۲. به مغناطیس ساعت توجه داشته باشید
مکانیسم‌های ظریف داخل ساعت معمولا از فلزاتی مانند آهن، نیکل و کبالت ساخته می‌شوند. هنگامی که این فلزات در معرض میدان مغناطیسی قرار می‌گیرند، ممکن است مغناطیسی شوند و اجسام فلزی دیگر را به سمت خود بکشانند.
اگر به گجت‌ها علاقه دارید، توجه داشته باشید که قرار دادن ساعت کوارتز برای مدتی طولانی در معرض میدان مغناطیسی این دستگاه‌ها ممکن است منجر به مغناطیسی شدن ساعت شما شود. در نتیجه، ساعت درست کار نمی‌کند یا آسیب می‌بیند.
یک قطب‌نما را روی ساعت کوارتز بگذارید و به سوزن آن دقت کنید. اگر سوزن قطب‌نما به سمت ساعت کشیده می‌شود، ساعت درگیر میدان مغناطیسی شده است. البته، برخی از ساعت‌های کوارتز با موادی ضدمغناطیسی ساخته می‌شوند و یک لایه حافظتی در برابر تداخل مغناطیسی دارند.
۳. از تغییرات ناگهانی دما دوری کنید
نوسانات دما می‌تواند بر عملکرد ساعت کوارتز تأثیر فوق‌العاده‌ای داشته باشد. دمای بالا ممکن است به باتری ساعت آسیب برساند و باعث کاهش عملکرد و طول عمر آن شود. علاوه‌براین، نوسانات دما ممکن است عملکرد کوارتز کریستالی ساعت را مختل کند و بر دقیق بودن ساعت تأثیری منفی بگذارد.
از آن گذشته، تغییرات شدید دما ممکن است روغن روان‌کننده ساعت را خشک کند و در چرخ‌دنده‌های آن اصطکاک ایجاد کند. انتقال سریع ساعت از دمای گرم به سرد قطعات داخل ساعت را منبسط و منقبض می‌کند و بر مقاومت ساعت در برابر آب تأثیر می‌گذارد.
بنابراین، برای نگهداری از ساعت مچی کوارتز و افزایش طول عمر باتری آن باید از ساعت در برابر تغییرات ناگهانی و شدید دما محافظت کنید.
۴. فشار ساعت را بررسی کنید
اگر صاحب یک ساعت کوارتز مقاوم در برابر آب هستید و قصد دارید تا با آن به سفر در تعطیلات بروید، حتما فشار ساعت را پیش از پریدن در استخر یا غواصی بررسی کنید. اگر آب به بخش داخلی ساعت شما نفوذ کند، باعث خوردگی و زنگ‌زدگی اجزای فلزی آن می‌شود. این آسیب قابل جبران نیست. یک تست فشار ساده می‌تواند هر مشکلی در قاب، واشر یا پوشش ساعت را که بر مقاومت آن در برابر آب تأثیر می‌گذارد، نشان دهد.
۵. ساعت را با ملایمت تمیز کنید
برای نگهداری از ساعت مچی استیل ضدزنگ باید آن را به طور مرتب تمیز کنید. این کار را با دقت و احتیاط انجام دهید. بهترین راه برای تمیز کردن ساعت استیل ضدزنگ این است که به‌آرامی سطح ساعت را با پارچه‌ای نرم که با آب ولرم و صابون مرطوب شده تمیز کنید. بعد از اینکه ساعت کاملا تمیز شد، آن را با آب عادی تمیز کنید. سپس، آن را با استفاده از یک پارچه میکروفیبر نرم خشک کنید.
برای تمیز کردن ساعت نباید از مواد شیمیایی یا وسایل زبر استفاده کنید چون این کار می‌تواند به روکش ساعت استیل ضدرنگ شما آسیب بزند.
۶. سرویس ساعت را فراموش نکنید
مهم‌ترین نکته برای نگهداری از ساعت مچی کوارتز این است که آن را هر ۲ تا ۳ سال سرویس کنید. چندین نشانه وجود دارد که نشان می‌دهند ساعت کوارتز شما نیاز به سرویس دارد. مهم‌ترین این نشانه‌ها عبارت‌اند از:
- ساعت بسیار سریع یا بسیار کند کار می‌کند؛
- عقربه دوم برای چند ثانیه پرش دارد؛
- عقربه‌ها شل به نظر می‌رسند؛
- ساعت شما بوی خاصی می‌دهد.
نادیده گرفتن هر یک از این نشانه‌ها ممکن است در نهایت به ساعت بیشتر آسیب بزند و در درازمدت برای شما هزینه بیشتری به همراه داشته باشد.
کلام آخر
ساعت مچی یکی از اکسسوری‌های مهم برای هر سبک لباس پوشیدن است. در حال حاضر، ساعت مچی دو نوع اصلی یعنی مکانیکی و کوارتز دارد. هر یک از این ساعت‌ها نیز روش نگهداری خاصی دارند. برای اینکه ساعت‌تان برای یک عمر روی مچ دست‌تان بماند، باید به نکاتی که از آن‌ها نام بردیم توجه کنید. فراموش نکنید که ساعت مچی را از هر نوعی که باشد، حداقل هر ۳ سال یکبار به تعمیر و سرویس شدن نیاز دارد.
منبع: crownandcaliber
