نکات مهم شاتر دوربین عکاسی که باید بدانید

عکاسی یک هنر است، هنری که به ما اجازه میدهد لحظات ناب زندگی را برای همیشه ثبت کنیم و بارها و بارها به آنها بازگردیم. اگر قصد سفر و یا برگزاری جشنهای خانوادگی در ایام شروع سال داشته باشید، خرید بهترین دوربین عکاسی حرفهای و یا خرید بهترین دوربین عکاسی خانگی به شما اجازه میدهد که زیباییها را همانطور که میبینید، جاودانه کنید. درست است که گوشیهای هوشمند شاید همیشه در دسترس باشند، اما هیچ چیز جای یک دوربین حرفهای را برای ثبت تصاویر باکیفیت و جزئیات دقیق نمیگیرد.
در میان تمام اجزای یک دوربین، شاتر یکی از کلیدیترین قطعاتی است که تاثیر زیادی بر نتیجه نهایی عکسها دارد، اما بسیاری از افراد در مورد نکات مهم شاتر دوربین عکاسی اطلاع زیادی ندارند. یکی از مهمترین فاکتورهایی که هنگام خرید شاتر باید در نظر بگیرید، عمر مفید آن است. پس اگر قصد خرید دوربین عکاسی برای خود دارید، توجه به کیفیت ساخت، میزان استهلاک، سرعت و عملکرد آن اهمیت زیادی دارد. حتی انتخاب بهترین سه پایه دوربین هم میتواند در کیفیت عکاسی شما تاثیرگذار باشد. در این مطلب به جزئیات بیشتری درباره نکات مهم در خرید شاتر دوربین عکاسی خواهیم پرداخت.
شاتر دوربین چیست؟
انواع شاتر دوربین عکاسی
نحوه عملکرد شاتر در دوربین عکاسی
نکات مهم شاتر دوربین عکاسی؛ سرعت شاتر
نکات مهم شاتر دوربین عکاسی؛ عمر مفید شاتر
نکات مهم شاتر دوربین عکاسی؛ بررسی تعداد شاتر
نکات مهم شاتر دوربین عکاسی؛ دوربینهای کانن
نکات مهم شاتر دوربین عکاسی؛ دوربینهای نیکون
دوربینهای سونی
دوربینهای الیمپوس
دوربینهای پاناسونیک
چگونه از شاتر دوربین نگهداری کنیم؟
سخن پایانی
شاتر دوربین چیست؟
در دنیای عکاسی، شاتر یکی از مهمترین اجزای دوربین است که وظیفه کنترل میزان نوری که به حسگر میرسد را بر عهده دارد. این قطعه مانند یک پرده متحرک عمل میکند که در هنگام فشردن دکمه شاتر باز شده و مسیر عبور نور را برای مدتزمان مشخصی باز میگذارد. پس از آن، شاتر بسته میشود و فرآیند ثبت تصویر به پایان میرسد. مدتزمانی که شاتر باز میماند، تاثیر مستقیمی بر روشنایی، وضوح و حتی جلوههای هنری عکس دارد.
انواع شاتر دوربین عکاسی
شاتر در دوربینهای دیجیتال امروزی به دو نوع مکانیکی و الکترونیکی تقسیم میشود. در شاتر مکانیکی، یک پرده فیزیکی بهصورت واقعی باز و بسته میشود تا ورود نور را کنترل کند. این نوع شاتر معمولا در دوربینهای حرفهای به کار میرود و به دلیل عملکرد دقیق و کنترل بهینهای که روی میزان نوردهی دارد، مورد توجه عکاسان قرار میگیرد. در مقابل، شاتر الکترونیکی از یک روش دیجیتال برای ثبت نور استفاده میکند، بدون اینکه قطعهای متحرک درگیر باشد. این نوع شاتر در برخی از دوربینهای بدون آینه و گوشیهای هوشمند دیده میشود و مزیت آن، بیصدا بودن و سرعت بالاتر عملکرد است.
تنظیمات شاتر بهطور مستقیم با دیافراگم و حساسیت سنسور (ISO) در ارتباط است. دیافراگم مقدار نوری که از لنز عبور میکند را کنترل میکند و میزان باز یا بسته بودن آن با مقدار f نمایش داده میشود. هرچه مقدار f بزرگتر باشد، دیافراگم بستهتر است و نور کمتری وارد دوربین میشود. در مقابل، مقادیر f کوچکتر نشاندهنده دیافراگم بازتر و ورود نور بیشتر است. ترکیب درست تنظیمات شاتر، دیافراگم و حساسیت سنسور به شما کمک میکند تا بسته به شرایط نوری و نوع سوژه، عکسهایی با کیفیت بالا ثبت کنید.
در برخی از دوربینها، حالتهای اتوماتیک برای تنظیم سرعت شاتر و سایر پارامترهای نوردهی وجود دارد. این ویژگی برای عکاسان تازهکار میتواند جذاب باشد تا بدون نیاز به تنظیمات دستی پیچیده، عکسهایی متعادل و مناسب بگیرند. اما برای دستیابی به نتایج حرفهای، آشنایی با نحوه عملکرد شاتر و تنظیمات دستی آن ضروری است.
نحوه عملکرد شاتر در دوربین عکاسی
در دوربینهای بدون آینه، مکانیزم شاتر کمی متفاوت است. این دوربینها فاقد آینه بازتابی هستند و نور مستقیما از لنز به سنسور میرسد. برخی از این دوربینها همچنان از شاتر مکانیکی استفاده میکنند، اما بسیاری از آنها به شاتر الکترونیکی مجهز شدهاند که در آن نورگیری از طریق فعال و غیرفعال کردن پیکسلهای سنسور انجام میشود. این نوع شاتر بدون حرکت فیزیکی عمل میکند و باعث کاهش لرزش و افزایش سرعت عکاسی میشود.
عملکرد شاتر در زمان ضبط ویدیو کاملا متفاوت از عکاسی است. در عکاسی، شاتر باز و بسته میشود، اما هنگام فیلمبرداری، شاتر مکانیکی یا کاملا باز میماند یا از شاتر الکترونیکی استفاده میشود. این موضوع به این دلیل است که فیلمبرداری نیاز به دریافت مداوم نور دارد تا بتواند تصاویر را بهصورت پیوسته ثبت کند. در چنین شرایطی، تنظیمات سرعت شاتر بر اساس فریمریت و نور محیط تعیین میشود. معمولا سرعت شاتر دو برابر فریمریت تنظیم میشود تا تصاویر طبیعی و بدون پرش به نظر برسند. به عنوان مثال، برای فیلمبرداری با ۳۰ فریم بر ثانیه، سرعت شاتر ۱/۶۰ ثانیه انتخاب میشود.
دوربینهای بدون شاتر، مانند دوربینهای موبایل و برخی دوربینهای حرفهای جدید، بهطور کامل از شاتر الکترونیکی بهره میبرند. در این دوربینها، سنسور دائما در حال دریافت نور است و با خاموش و روشن شدن پیکسلهای آن، نورگیری انجام میشود. این فناوری مزایای زیادی از جمله کاهش صدا، افزایش سرعت عکاسی پیاپی، و حذف لرزشهای ناشی از شاتر مکانیکی دارد. البته، یکی از چالشهای این نوع شاتر، ایجاد اعوجاج در تصاویر متحرک سریع است که به پدیده Rolling Shutter معروف است و میتواند خطوط عمودی را در تصویر کج نشان دهد. با این حال، فناوریهای جدید در حال کاهش این مشکل هستند.
نکات مهم شاتر دوربین عکاسی؛ سرعت شاتر
یکی از نکات مهم شاتر دوربین عکاسی که باید بدانید، سرعت شاتر دوربین است. سرعت شاتر تعیین میکند شاتر چه مدت باز بماند و نور به سنسور برسد. هرچه این زمان کمتر باشد، تصویر شفافتر و جزئیات حرکت دقیقتر ثبت میشود. در مقابل، اگر شاتر مدت بیشتری باز بماند، حرکت سوژه در عکس کشیده یا محو خواهد شد. در عکاسی از سوژههای پرتحرک، مانند ورزش یا حیاتوحش، معمولا از سرعت شاتر بالا استفاده میشود تا تصاویر واضح و بدون تاری باشند. اما برای ثبت افکتهای خلاقانه مثل رد نور خودروها در شب یا نرمی آبشارها، سرعت شاتر پایینتر انتخاب مناسبی است.
سرعت شاتر بهطور معمول بهصورت اعداد کسری نمایش داده میشود. برای مثال، ۱/۵۰۰ به این معناست که شاتر در یکپانصدم ثانیه باز و بسته میشود. در برخی دوربینها، این مقدار میتواند تا ۱/۸۰۰۰ ثانیه هم برسد که برای ثبت حرکتهای بسیار سریع مانند لحظه شکستن یک لیوان یا حرکت پروانهها در هوا کاربرد دارد. در سوی دیگر، دوربینها میتوانند در حالتهای خاص، شاتر را تا چندین ثانیه باز نگه دارند که در این شرایط، استفاده از سهپایه ضروری است تا از لرزش و تاری ناخواسته جلوگیری شود.
در بسیاری از دوربینهای دیجیتال، تنظیم دستی سرعت شاتر انجام میشود. کاربران حرفهای معمولا این مقدار را متناسب با محیط و سوژه تغییر میدهند. اما در حالت خودکار، دوربین سعی میکند سرعت شاتر را متناسب با شرایط نوری و حرکت سوژه تنظیم کند تا بهترین نتیجه حاصل شود. برخی از دوربینها همچنین دارای حالت اولویت شاتر هستند که در آن کاربر سرعت شاتر را تنظیم کرده و دوربین بقیه پارامترها مانند دیافراگم و ایزو را متناسب با آن تنظیم میکند. پس در واقع انتخاب سرعت شاتر مناسب بستگی به سبک عکاسی شما دارد. اگر به دنبال ثبت لحظات پرتحرک با جزئیات دقیق هستید، سرعت شاتر بالا بهترین گزینه است.
نکات مهم شاتر دوربین عکاسی؛ عمر مفید شاتر
عمر مفید شاتر دوربین هم یکی دیگر از عوامل و نکات مهم شاتر دوربین عکاسی است که بر طول عمر و عملکرد یک دوربین تاثیر میگذارد. شاتر با هر بار فشردن دکمه در معرض استهلاک قرار میگیرد و پس از تعداد مشخصی از باز و بسته شدنها ممکن است دچار خرابی شود یا عملکرد آن کاهش یابد. میزان دوام شاتر به عواملی مانند نوع دوربین، کیفیت ساخت، شرایط استفاده و نگهداری از دستگاه بستگی دارد.
تعداد شاتر دوربین که به آن شاتر کانت هم گفته میشود، نشاندهنده میزان استفاده از دوربین است و مشابه کیلومترشمار در خودرو، به کاربران کمک میکند که وضعیت کلی دوربین را ارزیابی کنند. دوربینهایی که تعداد شاتر بالایی دارند، به احتمال زیاد به تعمیر یا تعویض شاتر نیاز خواهند داشت. معمولا در مشخصات فنی دوربین، محدوده عمر شاتر توسط تولیدکننده اعلام میشود. برای دوربینهای آماتور این عدد بین 50,000 تا 100,000 شات است، در حالی که دوربینهای حرفهایتر میتوانند بین 200,000 تا 400,000 شات یا بیشتر هم دوام بیاورند. البته این اعداد تقریبی هستند و برخی دوربینهای به خصوص با کیفیت حتی پس از عبور از این حد بهخوبی کار میکنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است زودتر از موعد دچار مشکل شوند. پس در خرید دوربین عکاسی تنها به تعداد شات بسنده نکنید و تمامی مشخصات دوربین مورد نظر را در نظر بگیرید.
نحوه استفاده از دوربین و شرایط محیطی هم تاثیر مستقیمی بر عمر شاتر دارد. استفاده مداوم در شرایط سخت، مانند دمای بالا، گرد و غبار زیاد یا رطوبت، میتواند موجب کاهش عمر شاتر شود. علاوه بر این، عکاسی با سرعت شاتر بالا یا حالت عکاسی پیدرپی ممکن است استهلاک بیشتری را به شاتر وارد کند. برای افزایش عمر مفید شاتر، توصیه میشود دوربین را در شرایط مناسبی نگهداری کرده، از تغییرات ناگهانی دما و رطوبت جلوگیری کنید و در صورت عدم نیاز، از عکاسی بیرویه با سرعت شاتر بالا پرهیز نمایید.
با پیشرفت تکنولوژی، برخی از دوربینهای جدید از شاترهای الکترونیکی بهجای شاترهای مکانیکی استفاده میکنند. در این نوع شاتر، بهجای حرکت فیزیکی، حسگر دوربین بهصورت دیجیتالی تصویر را ثبت میکند که این امر باعث کاهش استهلاک و افزایش طول عمر کلی دوربین میشود. در بسیاری از دوربینهای بدون آینه مدرن، استفاده از شاتر الکترونیکی بهعنوان جایگزینی برای شاتر مکانیکی وجود دارد که میتواند برای حفظ عمر شاتر مفید باشد.
نکات مهم شاتر دوربین عکاسی؛ بررسی تعداد شاتر
اگر برایتان سوال شده است که پس چطوری تعداد شات دوربین را مشخص کنم؟ باید گفت برای این موضوع هم راهحلهای متفاوتی وجود دارد که بسته به نوع دوربین و دسترسی به اطلاعات فنی، میتوان از آنها استفاده کرد. در بسیاری از دوربینهای دیجیتال، تعداد دفعاتی که شاتر باز و بسته شده در دادههای متادیتا (EXIF) هر عکس ذخیره میشود. بنابراین یکی از سادهترین روشها برای بررسی میزان کارکرد شاتر، مشاهده این اطلاعات در یک تصویر گرفتهشده با دوربین است. برای این کار میتوان از نرمافزارهای خاصی مانند ExifTool یا وبسایتهایی مثل CameraShutterCount استفاده کرد. کافی است یک عکس جدید با دوربین بگیرید، سپس آن را در این سایت آپلود کنید یا با نرمافزار مناسب اطلاعات EXIF آن را بررسی کنید تا تعداد شاتهای گرفتهشده نمایش داده شود. اما همه دوربینها این اطلاعات را در دادههای EXIF ذخیره نمیکنند.
نکات مهم شاتر دوربین عکاسی؛ دوربینهای کانن
برخی مدلهای کانن اطلاعات تعداد شات را مستقیما در عکسها قرار نمیدهند. در این موارد، کاربران ویندوز میتوانند از نرمافزار EOSInfo و کاربران مک از ShutterCheck استفاده کنند. این برنامهها اتصال دوربین به کامپیوتر و نمایش تعداد شاتهای گرفتهشده را برایتان فراهم میکنند. البته باید خاطر نشان کرد که برخی کاربران حرفهای با نصب سیستمعاملهای سفارشی مانند Magic Lantern روی دوربینهای کانن، میتوانند به این اطلاعات دسترسی داشته باشند. این روش نیاز به آشنایی فنی بیشتری دارد و از جمله نکات مهم شاتر دوربین عکاسی محسوب میشود که البته ممکن است برای همه کاربران مناسب نباشد و تنها به کار کاربران حرفهای بیاید.
نکات مهم شاتر دوربین عکاسی؛ دوربینهای نیکون
دوربینهای نیکون در این زمینه راحتتر هستند، زیرا اکثر مدلهای این برند تعداد شاتر را در اطلاعات EXIF ذخیره میکنند. بنابراین، کاربران میتوانند به سادگی یک عکس را در سایتهای مخصوص آپلود کنند یا با نرمافزارهای مشاهده EXIF، میزان کارکرد شاتر را بررسی کنند. البته شرکت نیکون اعلام کرده است که تعداد شاتهای ثبتشده همیشه دقیق نیست و صرفا یک عدد تقریبی ارائه میشود. درنتیجه، اگر قصد خرید یک دوربین دستدوم نیکون را دارید، علاوه بر بررسی تعداد شاتر، بهتر است وضعیت فیزیکی دوربین را هم ارزیابی کنید.
دوربینهای سونی
برای دوربینهای سونی، برخی مدلهای پیشرفته محاسبه دقیق تعداد شاتر را از طریق سیستمهای داخلی شرکت سونی دارند. یعنی اگر شماره سریال و اطلاعات دوربین را در سایتهای رسمی این شرکت وارد کنید، میتوانید میزان کارکرد شاتر را ببینید. اما در مورد مدلهای قدیمیتر، مانند سایر برندها، باید از دادههای EXIF یا نرمافزارهای خاص استفاده کرد. در کنار این روشها، برخی تعمیرگاههای مجاز و نمایندگیهای رسمی برندهای دوربین هم میتوانند با استفاده از ابزارهای تخصصی میزان کارکرد شاتر را بررسی کنند. اگر قصد خرید یک دوربین کارکرده را دارید و به عدد دقیقتری نیاز دارید، مراجعه به این مراکز میتواند یکی از گزینههای پیشنهادی روی میز باشد.
دوربینهای الیمپوس
برای محاسبه تعداد کارکرد شاتر در دوربینهای الیمپوس، میتوان از منوهای مخفی موجود در این دوربینها استفاده کرد. این منوها اطلاعات دقیقی در مورد تعداد دفعاتی که شاتر دوربین باز و بسته شده است ارائه میدهند.
در دوربینهای الیمپوس، این فرایند با انجام چندین مرحله ساده قابل انجام است. ابتدا باید دوربین را روشن کنید و سپس درب کارت حافظه را باز بگذارید. بعد از آن، دکمههای PLAY + OK را بهصورت همزمان فشار دهید و نگه دارید. سپس باید دکمه چندجهته دوربین را دقبقا به ترتیب بالا، پایین، چپ و راست فشار دهید. در این مرحله، باید دکمه شاتر را بهطور کامل فشار دهید و در نهایت دوباره دکمه چندجهته را به سمت بالا فشار دهید. اگر این مراحل را درست انجام داده باشید، صفحهای روی نمایشگر ظاهر خواهد شد که تعداد شاتهای گرفتهشده توسط دوربین را نمایش میدهد. این عدد تحت عنوان SHTCNT نمایش داده میشود که نشاندهنده تعداد دفعات عملکرد مکانیزم شاتر است.
دوربینهای پاناسونیک
برای دوربینهای پاناسونیک، فرایند دسترسی به منوی مخفی شاتر کمی پیچیدهتر است اما همچنان با رعایت مراحل مشخصی قابل انجام است. ابتدا کارت حافظه را درون دوربین قرار داده و آن را روشن کنید، سپس یک عکس بگیرید. بعد از این کار، دوربین را خاموش کرده و به حالت دستی ببرید. حالا برای ورود به منوی مخفی، باید بهطور همزمان دکمههای Q.MENU/Fn2 و DISP/Fn1 را فشار داده و نگه دارید و در همین حال دکمه چرخشی را به سمت راست بچرخانید. بعد از انجام این کار، دوربین را روشن کنید و همچنان دکمههای ذکرشده را نگه دارید. پس از این مرحله، باید دکمههای Q.MENU/Fn2 و MENU/SET را بهطور همزمان فشار دهید و دکمه چرخشی را به سمت چپ بچرخانید. این مراحل را باید دقیقا طبق دستور انجام دهید تا صفحهای حاوی اطلاعات فنی دوربین نمایش داده شود.
در این صفحه، چندین مقدار نمایش داده میشود که هر کدام اطلاعات مختلفی درباره عملکرد دوربین ارائه میدهند. عددی که در مقابل گزینه PWRCNT دیده میشود، نشاندهنده تعداد دفعاتی است که دوربین روشن شده است. مقدار SHTCNT تعداد دفعاتی را نشان میدهد که شاتر باز و بسته شده است که این همان عددی است که برای بررسی عمر شاتر موردنیاز است. همچنین، مقدار STBCNT تعداد دفعاتی را نشان میدهد که فلاش دوربین استفاده شده است. با بررسی این اطلاعات، میتوان میزان استفاده و استهلاک دوربین را ارزیابی کرد.
چگونه از شاتر دوربین نگهداری کنیم؟
برای حفظ عمر شاتر دوربین، بهتر است از فشردن بیرویه دکمه شاتر خودداری کنید. هر بار که شاتر عمل میکند، یک حرکت مکانیکی درون دوربین اتفاق میافتد که بهمرورزمان باعث استهلاک آن میشود. بنابراین، ثبت تصاویر بیهدف یا آزمایشهای بیمورد روی دوربین میتواند عمر شاتر را کاهش دهد. اگر نیاز به تمرین دارید، میتوانید از شاتر الکترونیکی (در صورتی که دوربین شما این قابلیت را دارد) استفاده کنید، زیرا این نوع شاتر از قطعات مکانیکی استفاده نمیکند و باعث کاهش استهلاک شاتر مکانیکی میشود. یکی دیگر از نکات مهم، استفاده صحیح از تنظیمات دوربین است. برای مثال، در صحنههایی که نیازی به سرعت شاتر بالا ندارید، میتوانید از تنظیمات بهینه استفاده کنید تا از ایجاد فشار بیدلیل روی شاتر جلوگیری شود. همچنین، در مواقعی که نیازی به عکاسی پیاپی نیست، از حالت عکاسی تکفریم استفاده کنید تا تعداد شاتهای غیرضروری کاهش یابد. این موضوع به ویژه در دوربینهایی که دارای تعداد شات محدودی برای عمر شاتر خود هستند، اهمیت بیشتری پیدا میکند.
از دیگر نکات مهم شاتر دوربین عکاسی که باید بدانید و دانستن آن میتواند در افزایش طول عمر شاتر تاثیرگذار باشد، جلوگیری از استفاده دوربین در شرایط سخت محیطی است. گردوغبار، رطوبت بالا، باران و تغییرات شدید دمایی میتوانند به قطعات داخلی دوربین، از جمله شاتر، آسیب وارد کنند. اگر ناچار به عکاسی در چنین شرایطی هستید، استفاده از کاورهای محافظ دوربین، تمیز کردن مرتب سنسور و اجزای داخلی و همچنین نگهداری دوربین در محیطهای خشک و مناسب پس از هر استفاده توصیه میشود.
نباید فراموش کرد که مانند هر دستگاه دیگری، سرویس و نگهداری دوربین هم در افزایش طول عمر شاتر نقش مهمی دارد. تمیز کردن لنز و سنسور، اطمینان از عملکرد صحیح مکانیزم شاتر و بررسی دورهای دوربین توسط تکنسینهای متخصص میتواند از خرابیهای ناگهانی جلوگیری کند. همچنین، توصیه میشود که نرمافزار دوربین را همیشه بهروز نگه دارید، زیرا بسیاری از بهروزرسانیها شامل بهینهسازیهایی برای عملکرد سختافزار دوربین هستند که میتوانند به کاهش فشار روی اجزای مکانیکی کمک کنند. یکی دیگر از عادتهای مفید، خاموش کردن دوربین زمانی است که از آن استفاده نمیکنید. برخی از دوربینها هنگام روشن بودن، فرایندهایی را اجرا میکنند که میتواند روی مکانیزم شاتر تاثیر بگذارد، بهویژه اگر دوربین در حالت آمادهبهکار قرار گرفته باشد. خاموش کردن دوربین در مواقع غیرضروری میتواند از فرسودگی بیمورد جلوگیری کند.
همچنین، اگر قصد خرید دوربین دستدوم دارید یا دوربین خود را برای فروش میگذارید، میزان کارکرد شاتر یکی از مهمترین عواملی است که باید در نظر گرفته شود. این عدد نشاندهنده میزان استفاده از دوربین بوده و تاثیر زیادی بر ارزش خرید یا فروش آن دارد. برای بررسی این عدد، میتوانید از ابزارهای مخصوص بررسی تعداد شات دوربین استفاده کنید.
سخن پایانی
پس شاتر یکی از اجزای حیاتی در عکاسی است که با کنترل دقیق آن، میتوان جلوههای خلاقانهای ایجاد کرد. چه بخواهید حرکات سریع را فریز کنید و چه به دنبال ثبت تصاویری با نوردهی طولانی باشید، درک عملکرد شاتر و تنظیمات آن نقش مهمی در بهبود کیفیت عکاسی شما خواهد داشت. اگر دوربینی با تعداد شاتر بالا دارید، این به معنای پایان کار آن نیست. بسیاری از دوربینها حتی پس از فراتر رفتن از محدوده عمر استاندارد شاتر، همچنان عملکرد خوبی دارند. اما اگر با مشکلاتی مانند گیر کردن شاتر، ایجاد صداهای غیرعادی هنگام عکاسی یا ثبت تصاویر نادرست مواجه شدید، ممکن است زمان تعویض یا تعمیر شاتر فرا رسیده باشد.
منبع: دیجیکالا مگ