کم‌کاری و پرکاری تیروئید با افسردگی چه ارتباطی دارند؟
کم‌کاری تیروئید و افسردگی هر دو می‌توانند بر روحیه‌ی فرد و زندگی روزمره‌ی او تأثیر بگذارند. علاوه بر این پژوهش‌های صورت گرفته هم دال بر وجود شواهد فزاینده‌ای درباره‌ی ارتباط بین این دو اختلال است.
کم‌کاری تیروئید اختلالی است که به واسطه‌ی آن میزان ترشح هورمون‌های تیروئیدی در بدن انسان کم می‌شود. از دلایل احتمالی بروز این بیماری می‌توان به اختلالات خود ایمنی، برداشتن تیروئید یا پرتودرمانی اشاره کرد.
تیروئید یک غده‌ی کوچک در گردن و درست در جلوی گلو است. این غده هورمون‌هایی تولید می‌کند که برای تبدیل غذا به انرژی و فرایند رشد ضروری هستند. مشکلات تیروئید می‌تواند عواقب زیادی داشته باشد، از جمله ایجاد علائم افسردگی.
در این مقاله از دیجی‌کالا مگ، ما نگاهی دقیق‌تر به ارتباط بین اختلالات تیروئید، افسردگی و اضطراب می‌اندازیم. با ما همراه باشید.
تیروئید چیست؟
تیروئید غده‌ای پروانه‌ای شکل است که درست در جلوی گلو قرار گرفته و هورمون‌های تیروئیدی را ترشح می‌کند. این هورمون‌ها سوخت و ساز بدن، سطح انرژی و سایر عملکردهای حیاتی بدن را تنظیم می‌کنند.
بیش از ۱۲ درصد انسان‌ها در طول زندگی خود به اختلالات تیروئید مبتلا می‌شوند. اما حدود ۶۰ درصد از کسانی که به این بیماری‌ها مبتلا هستند از وجود آن اطلاعی ندارند.
مشکلات تیروئیدی دارای برخی علائم مشترک و مشابه با بعضی از اختلالات روانی هستند. این مسأله به‌خصوص درباره‌ی اختلال افسردگی و اضطراب امری رایج و اثبات شده است. برخی اوقات مشکلات تیروئیدی به دلیل شباهتشان با این اختلالات روانی، اشتباه تشخیص داده می‌شود. این تشخیص اشتباه و بالطبع درمان نادرست می‌تواند علائم بیماری شما را کاهش داده و آن‌ها را برطرف کند اما در حقیقت بیماری واقعی شما هنوز نیاز به درمان دارد و رفع نشده است.
تیروئید چه وظیفه‌ای بر عهده دارد؟
به‌عنوان بخشی از سیستم غدد درون‌ریز بدن، تیروئید هورمون‌هایی ترشح می‌کند که به تنظیم سطح انرژی و سرعت متابولیسم بدن می‌پردازند. به طور معمول، تیروئید با آزادسازی سطح ثابت هورمون‌های تیروئیدی، عملکردهای مختلف بدن را تنظیم می‌کند.
مشکل در عملکرد این غدد می‌تواند منجر به عدم تعادل سطح تیروئید شود که از طرق مختلف می‌تواند بدن را تحت تأثیر قرار دهد. عدم تعادل تیروئید همچنین می‌تواند به مشکلات خلقی مانند افسردگی و اضطراب هم بیانجامد.
انواع اختلالات تیروئیدی
اختلالات مختلفی وجود دارد که می‌توانند عملکرد تیروئید را تحت تأثیر قرار دهند، اما دو نمونه از رایج‌ترین این اختلالات، کم‌کاری تیروئید و پرکاری تیروئید است.
کم‌کاری تیروئید که به آن تیروئید کم‌کار هم می‌گویند، هنگامی اتفاق می‌افتد که بدن به اندازه کافی هورمون‌های تیروئیدی تولید نکند. این اختلال بیشتر در زنان رایج است تا مردان. این بیماری در هر سنی ممکن است رخ بدهد، اما در بزرگسالان بالای ۶۰ سال شیوع بیشتری دارد.
پرکاری تیروئید که به آن تیروئید پرکار هم گفته می‌شود، هنگامی اتفاق می‌افتد که بدن بیش از حد هورمون تیروئید تولید کند. بسیاری از افرادی که پرکاری تیروئید دارند، علائم اضطراب را تجربه می‌کنند. با این حال، تحقیقات همچنین نشان داده که افسردگی هم در مبتلایان به این اختلال بسیار شایع است و حدود ۶۹٪ از افراد مبتلا به پرکاری تیروئید را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
انواع دیگر اختلالات و مشکلات تیروئیدی شامل بیماری هاشیموتو، بیماری گِرِیوز، گواتر و گره‌های تیروئیدی است.
نشانه‌های عدم تعادل تیروئید
اگر درباره‌ی خود مشکوک هستید که به بیماری‌های تیروئیدی مبتلا هستید یا نه، بهتر است که علائم زیر را مدنظر قرار بدهید. علاوه بر این اگر فکر می‌کنید که یک بیماری زمینه‌ای تیروئیدی ممکن است در بروز علائم افسردگی، اضطراب یا دیگر بیماری‌های روانی شما نقش داشته باشد، بهتر است که در این زمینه با پزشک خود صحبت کنید.
علائم کم‌کاری تیروئید
- یبوست
- افسردگی
- پوست خشک
- میل جنسی کم
- خستگی
- حساسیت به سرما
- سستی
- افزایش وزن
علائم پرکاری تیروئید
- اضطراب
- اسهال
- مشکل در خوابیدن
- ریزش مو
- تحریک‌پذیری
- ضعف عضلانی
- عصبی بودن
- ضربان قلب سریع
- کاهش وزن
- تیروئید و افسردگی
مدت‌هاست که محققان دریافته‌اند که بین عملکرد تیروئید و افسردگی ارتباط مستقیمی وجود دارد، هرچند مکانیسم‌های دقیق نحوه‌ی تعامل آن‌ها با یکدیگر کاملا شناخته شده نیست. نه تنها افراد مبتلا به اختلالات تیروئید بیشتر دچار افسردگی می‌شوند، بلکه شواهد نشان می‌دهد که درمان اختلالات تیروئیدی می‌تواند اثربخشی داروهای ضد افسردگی را افزایش داد.
متابولیسم هورمون‌های تیروئیدی در مغز یک فرایند پیچیده است که شامل مراحل و به کارگیری مسیرهای عصبی زیادی است. اگر هر یک از اجزای این فرایند دچار نقصی شوند، این امکان وجود دارد که توانایی تیروئید در ارسال سیگنال به مغز با مشکل مواجه شود.
مطالعات نشان می‌دهد که سطح TSH با شدت علائم افسردگی ارتباط مستقیمی دارد. TSH یا هورمون محرک تیروئیدی، هورمونی است که توسط غده‌ی هیپوفیز ترشح می‌شود و هدفش تحریک تولید بیشتر هورمون تیروئید است.
تحقیقات در این باره چه می‌گویند؟
مدت‌هاست که محققان می‌دانند افرادی که به بیماری‌های تیروئیدی مبتلا هستند، بیشتر دچار افسردگی می‌شوند و بالعکس. اما با افزایش میزان تشخیص اضطراب و افسردگی، بررسی مجدد این موضوع به نظر الزامی می‌رسد.
پرکاری تیروئید نوعی بیماری است که با افزایش میزان ترشح هورمون‌های تیروئیدی مشخص می‌شود. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که حدود ۶۰ درصد از افرادی که به پرکاری تیروئید مبتلا هستند، اضطراب بالینی را هم تجربه می‌کنند. افسردگی هم حدودا در ۶۹ درصد از افرادی که مبتلا به پرکاری تیروئید هستند، بروز پیدا می‌کند.
پرکاری تیروئید همچنین ارتباط نزدیکی با بروز اختلالات خلقی و افسردگی دو قطبی دارد. اما تحقیقات صورت گرفته درباره‌ی اینکه این ارتباط چقدر قوی است نتایج متناقضی را به همراه داشته است. یک پژوهش که در سال ۲۰۰۷ صورت گرفته است نشان داد که بروز اختلال تیروئیدیت با داشتن استعداد ژنتیکی برای ابتلا به اختلال دو قطبی مرتبط است.
علاوه بر این، لیتیوم می‌تواند پرکاری تیروئید را تشدید یا تحریک کند. که خود یک روش درمانی متداول برای درمان افسردگی دو قطبی است.
کم‌کاری تیروئید هم نوعی بیماری است که تحت عنوان تنبلی تیروئید شناخته می‌شود. این اختلال در برخی از پژوهش‌های صورت گرفته با بروز افسردگی مرتبط دانسته شده است. کمبود هورمون‌های تیروئید در سیستم اعصاب مرکزی شما می‌تواند باعث خستگی، افزایش وزن و کمبود انرژی شود. این‌ها همه جزء علائم افسردگی بالینی هستند.
علائم شایع
اگر به پرکاری تیروئید مبتلا هستید، علائم شما ممکن است با اضطراب بالینی و افسردگی دو قطبی مشترک باشد. این علائم به شرح زیر هستند؛
- بی‌خوابی
- اضطراب
- افزایش ضربان قلب
- فشار خون بالا
- نوسانات خلقی
- تحریک‌پذیری
از طرف دیگر، علائم کم‌کاری تیروئید، اشتراکات زیادی با علائم افسردگی بالینی و آنچه که پزشکان آن را «اختلال عملکرد شناختی» می‌نامند، دارد. این اختلال با مشکلات مربوط به حافظه و مشکل در سازماندهی افکار شناخته می‌شود. این علائم از قرار زیر هستند؛
- نفخ شکم
- افزایش وزن
- مشکل در به خاطر آوردن و حافظه
- مشکل در پردازش اطلاعات
- خستگی
همپوشانی و شباهت علائم مربوط به مشکلات تیروئیدی و اختلالات خلقی می‌تواند منجر به تشخیص نادرست پزشک شود. در واقع اگر شما هم به یک اختلال روانی مبتلا باشید و هم به یک بیماری تیروئیدی، پزشکان ممکن است قادر به تشخیص یکی از این دو نباشند.
گاهی اوقات آزمایش خون مبتنی بر سطح هورمون تحریک‌کننده تیروئید (TSH) ممکن است امکان تشخیص برخی از بیماری‌های تیروئیدی را فراهم نکند. اما سطح هورمون‌های T3 و T4 در بدن فرد، شاخص‌های خوب و مشخصی هستند که می‌توانند وجود انواع اختلالات تیروئیدی را مشخص کنند.
آیا افسردگی می‌تواند باعث کم‌کاری تیروئید شود؟
افسردگی و کم‌کاری تیروئید می‌تواند علائم مشابهی ایجاد کنند.
ممکن است به لحاظ پزشکی ارتباطی بین این دو بیماری وجود داشته باشد، اما بعید است افسردگی باعث کم‌کاری تیروئید شود.
با این حال، پژوهش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد کم‌کاری تیروئید در برخی از افراد ممکن است منجر به افسردگی شود.
همچنین مصرف برخی از داروهای مربوط به اختلالات خلقی می‌توانند بر عملکرد تیروئید فرد تأثیر بگذارند.
لیتیوم
لیتیوم یک داروی متداول برای اختلال دو قطبی است.
اختلال دو قطبی نوعی اختلال خلقی است که شامل دوره‌های متناوب علائم شیدایی و افسردگی است. حدوداً ۳.۳٪ از افراد به اختلال دو قطبی مبتلا هستند.
مصرف لیتیوم بر عملکرد تیروئید تأثیر گذاشته و از ترشح هورمون‌های T3 و T4 جلوگیری می‌کند. بنابراین افرادی که لیتیوم مصرف می‌کنند بیشتر دچار کم‌کاری تیروئید می‌شوند.
با این حال، برخی از افراد مبتلا به اختلال دو قطبی بدون در نظر گرفتن مصرف کردن یا نکردن لیتیوم، کم‌کاری تیروئید دارند.
یک پژوهش قدیمی که در سال ۲۰۰۲ انجام شده نشان داد که ۲۸٪ افراد مبتلا به اختلال دو قطبی به کم‌کاری تیروئید هم مبتلا هستند. این بیماری فقط در ۳٪ از افرادی که به اختلال دو قطبی مبتلا نبودند و ۱۸٪ از افراد مبتلا به سایر اختلالات روان‌پزشکی وجود داشت.
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی متداول هم می‌توانند بر عملکرد تیروئید تأثیر بگذارند، از جمله مهار کننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین.
این گروه از داروها می‌توانند سطح هورمون T4 را تا ۱۱.۲٪ درصد کاهش دهند. آن‌ها همچنین بر ارسال سیگنال‌های هورمونی از ناحیه هیپوتالاموس مغز تأثیر می‌گذارند. این مسأله ترشح هورمون‌های تیروئیدی را تا حدود زیادی محدود می‌کند.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ انجام شده نشان داد که استفاده کوتاه مدت از مهار کننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین ممکن است در موارد بسیار نادر باعث کم‌کاری تیروئید شود. این مطالعه نشان همچنین داد که هنگام استفاده از داروی دیگری (ونلافاکسین)، تیروئید پس از ۵ ماه به حالت عادی خود باز می‌گردد.
آیا کم‌کاری تیروئید می‌تواند باعث افسردگی شود؟
وقتی تیروئید آن طور که باید کار نمی‌کند، بعضی از افراد دچار مشکلات روحی می‌شوند. اگر تیروئید بیش از حد یا به میزان خیلی کم هورمون تولید کند، می‌تواند باعث بروز تغییرات خلقی در افراد شود.
کم‌کاری تیروئید می‌تواند توانایی تفکر را هم تحت تأثیر خود قرار دهد. این مسأله می‌تواند یادگیری چیزهای جدید را برای فرد دشوار کند و ممکن است روحیه را هم تحت تأثیر خود قرار دهد.
افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید ممکن است برخی از علائم مرتبط با افسردگی یا زوال عقل را هم تجربه کنند، که برخی از آن‌ها اصطلاحا «سوداوی» نامیده می‌شوند.
تیروئید هورمونی است که باعث بروز برخی از این علائم می‌شود، گرچه هنوز مشخص نیست که چگونه بر عملکرد مغز تأثیر می‌گذارد. با این حال، تغییر در سطح تیروئید می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات و اختلالات روانی را افزایش دهد.
تغییرات هورمونی در محور تیروئید هیپوفیز هیپوتالاموس (HPT) هم می‌تواند منجر به افسردگی شود. حتی در افرادی که سطح تیروئید طبیعی دارند، تغییرات هورمونی در محور تیروئید هیپوفیز هیپوتالاموس می‌تواند باعث بروز افسردگی شود.
این تغییرات هورمونی در واقع باعث قطع حرکت سیگنال‌های شیمیایی در مغز می‌شود. آن‌ها بیشتر روی هیپوکامپ تأثیر می‌گذارند، بخشی از مغز که نقش مهمی در یادگیری و حافظه دارد.
این تغییرات می‌تواند علائمی به صورت زیر ایجاد کند؛
- تغییرات رفتاری
- افسردگی
- اضطراب
- بروز مشکل در یادگیری مسائل جدید
- مشکلات حافظه
- مشکلات گفتاری
کم‌کاری تیروئید و اضطراب
کم‌کاری تیروئید علائم زیادی دارد. اولین نشانه‌های آن علائم روان‌پزشکی است که بر عملکرد مغز تأثیر می‌گذارد.
این علائم ۱۲-۲ درصد از علائم اولیه را در افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید تشکیل می‌دهد که به صورت زیر هستند؛
- اضطراب
- مشکلات مربوط به حافظه
- مشکل در تمرکز
- مشکلات گفتاری
حدود ۳۰-۴۰٪ از افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید هم به اختلال اضطرابی مبتلا می‌شوند. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا کم‌کاری تیروئید باعث بروز اختلال اضطراب می‌شود یا خیر.
افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید و اضطراب ممکن است به درمان با لووتیروکسین (L-T4) پاسخ دهند. این روش درمانی جایگزین هورمون‌هایی می‌شود که کم‌کاری تیروئید ترشح آن‌ها را کاهش می‌دهد.
اما درمان با لووتیروکسین همیشه برای علائم اضطراب مفید نیست. در برخی از موارد ممکن است استفاده از لووتیروکسین علائم اضطراب را بدتر کرد.
داروی مرتبط با اختلالات تیروئیدی و افسردگی
مکمل‌های هورمونی مربوط به بیماری‌های تیروئیدی می‌تواند به بروز افسردگی منجر شوند. در صورت ابتلای فرد به کم‌کاری تیروئید، جایگزین هورمونی تیروئید سطح هورمون‌های تیروئیدی شما را به سطح طبیعی برمی‌گرداند. اما این نوع درمان می‌تواند با داروهای مرتبط با افسردگی تداخل داشته باشد.
داروهای مرتبط با افسردگی اما می‌تواند باعث کاهش یا تنظیم عملکرد تیروئید شوند. تعداد زیادی از این گونه داروها وجود دارد که می‌تواند این تأثیرات را داشته باشد. لیتیوم که یک روش درمانی متداول برای افسردگی دو قطبی است، می‌تواند علائم پرکاری تیروئید را هم تعدیل کند.
دریافت کمک تخصصی
اگر علائم عدم تعادل تیروئید، افسردگی یا هر دو را با هم تجربه می‌کنید، باید حتما با پزشک خود در این زمینه صحبت کنید. هر دو بیماری قابل درمان هستند و هرچه زودتر درمان آن‌ها را شروع کنید، زودتر احساس بهتری خواهید داشت.
مشکلات تیروئیدی اغلب با یک آزمایش خون ساده قابل تشخیص است. پس از تشخیص، پزشک برای درمان بیماری شما دارو تجویز می‌کند. این داروهای تیروئیدی یا می‌توانند تولید هورمون‌های تیروئیدی در بدن را کاهش دهند و یا هورمون‌های از دست رفته را جایگزین کنند تا به بهبود عملکرد تیروئید و خلق و خو کمک کنند.
پزشک شما همچنین ممکن است از شما بخواهد که آزمایش خون را به صورت دوره‌ای انجام دهید تا اطمینان حاصل کند که داروهای شما به خوبی مشکل تیروئید شما را درمان می‌کنند و تصمیمات و اصلاحات لازم را درباره‌ی نوع یا دوز داروی مصرفی شما انجام دهد.
داروهای تیروئید گاهی اوقات همراه با داروهای ضد افسردگی و برای درمان افسردگی در افرادی که عملکرد تیروئید تیروئیدشان طبیعی است، مصرف می‌شوند. تحقیقات نشان داده که حدود ۲۳٪ از افرادی که هورمون تیروئید T3 را به همراه درمان ضد افسردگی خود استفاده کرده‌اند، علائم افسردگی‌شان با سرعت بیشتری بهبود یافته است.
پژوهش‌های اخیر نشان داده است که اگرچه ترکیب داروهای تیروئید با داروهای ضد افسردگی بی خطر و مؤثر است، اما رابطه پیچیده افسردگی و کم‌کاری تیروئید نیاز به مطالعه بیشتری دارد.
در برخی از افراد، درمان اختلالات تیروئیدی می‌تواند افسردگی را هم بهبود بخشد. اما اگر فرد همچنان علائم افسردگی را تجربه کرد، پزشک ممکن است استفاده از درمان‌های اضافی مانند داروهای ضد افسردگی، روان درمانی یا ترکیبی از این دو را توصیه کند.
نکته‌ی پایانی
کم‌کاری تیروئید و افسردگی می‌توانند علائم مشابهی ایجاد کنند. به‌عنوان مثال، هر دو می‌توانند باعث تغییرات خلقی شوند.
شواهد نشان می‌دهد که بین کم‌کاری تیروئید و افسردگی رابطه‌ی مستقیمی وجود دارد. به احتمال زیاد کم‌کاری تیروئید است که باعث ایجاد علائم افسردگی می‌شود و رابطه‌ی بالعکس صادق نیست.
به‌عنوان مثال، کم‌کاری تیروئید می‌تواند بر سطح ترشح هورمون‌های تیروئیدی تأثیر بگذارد و ارسال سیگنال‌های شیمیایی مغز را مختل کرده و منجر به افسردگی شود.
بین کم‌کاری تیروئید و استفاده از برخی داروها برای افسردگی و اختلال دو قطبی روابطی وجود دارد. به‌عنوان مثال، لیتیوم بر سطح تولید هورمون‌های تیروئیدی تأثیر می‌گذارد که ممکن است منجر به کم‌کاری تیروئید شود.
برخی از مهار کننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین هم بر تولید هورمون‌های تیروئیدی تأثیر می‌گذارند. اما تغییر دادن این دارو توسط پزشک می‌تواند کم‌کاری تیروئید را معکوس کند.
کم‌کاری تیروئید هم ممکن است علائم اضطرابی ایجاد کند، اگرچه شواهد پژوهشی درباره‌ی این مسأله زیاد نیست. مصرف لووتیروکسین برای درمان کم‌کاری تیروئید و اضطراب هم می‌تواند علائم را در برخی افراد کاهش دهد اما ممکن است در برخی دیگر علائم را وخیم‌تر کند.
منبع: Medical News Today
