عشق به پاییز؛ کاوشی عمیق از دیدگاه روانشناسی که چرا پاییز را دوست داریم
اگر خودتان شیفته‌ی پاییز نیستید، احتمالا کسی را می‌شناسید که دیوانه‌ی این فصل است. این افراد را میتوان در حال نوشیدن لاته کدو حلوایی، عکس گرفتن از شاخ و برگ‌های رنگارنگ و لذت بردن از هوای دلچسب پاییزی دید. اما آیا چیزی فراتر از رنگها و طعم‌های پاییزی وجود دارد که افراد را مجذوب این فصل میکند؟ به گفته‌ی متخصصان روانشناسی، بله. ویژگی‌های خاصی در پاییز وجود دارد که افراد را عمیقا به خود جذب میکند. در این مطلب از دیجی‌کالا مگ هم قرار است از دید روانشناسی عشق به پاییز را بررسی کنیم و ببینیم واقعا چرا پاییز را دوست داریم؟ چه جادوی عمیقی در این فصل پنهان شده که ما را دیوانه‌ی خود کرده است؟
شروع دوباره، پررنگ‌ترین دلیل روانشناسی عشق به پاییز
پاییز میتواند مثل یک تولد یا آغاز سال نو در زندگی ما جایگاه خاصی داشته باشد. همه‌ی این‌ها «نشانههای زمانی» (temporal landmarks) یا لحظاتی هستند که برای نحوهی نگاه و استفاده‌ی ما از زمان، ساختار ایجاد می‌کنند.
دکتر یاسمین سعد، روانشناس بالینی و موسس و مدیر خدمات روانشناسی در خدمات روانشناسی مدیسون پارک، می‌گوید: «نشانههای زمانی، زندگی را به مراحل ذهنی متمایز تقسیم می‌کنند و به ما اجازه میدهند تجربیات منفی را پشت سر گذاشته، چشم‌اندازی تازه داشته باشیم.»
تحقیقات نشان می‌دهد که تجربه‌ی نشانههای زمانی میتواند انگیزه‌ی دنبال کردن اهداف را افزایش دهد. پاییز در بزرگسالی، یعنی فصلی که آن را از نظر اجتماعی با بازگشت به مدرسه مرتبط می‌دانیم، ممکن است انگیزه‌ی حرکت به سمت شغل و مشغولیت‌های اجتماعی را در ما ایجاد کند.
دکتر رونیت لوی، مدیر مرکز اضطراب باکس کانتی، می‌گوید: «ما به‌عنوان کودکان خردسال یاد گرفتیم که پاییز پر از آدم‌ها، مکان‌ها و فرصت‌های جدید است. فصلی است که تمام لوازم مدرسه‌ی جدیدمان را تهیه می‌کردیم و مشتاق بودیم تا در فعالیت‌های جدید غوطه‌ور شویم. این پیوند در بزرگسالی هم با ما می‌ماند و به همین دلیل حس هیجان و امید در هوا موج می‌زند.»
روانشناسی رنگ نارنجی
رنگ نارنجی گرما و شادی از خود منتشر میکند و انرژی فیزیکی و تحریک‌آمیز قرمز را با نشاط زرد ترکیب میکند. این رنگ ذهن ما را بر مسائل مربوط به آسایش فیزیکی متمرکز میکند. روانشناسی رنگ نارنجی خوش‌بینانه و نشاط‌آور است و روح ما را جوان میکند. کلمات مثبتی که با نارنجی مرتبط هستند عبارتند از: گرما، امنیت، جذابیت، شور، فراوانی، سرگرمی، اجتماعی، مهمان‌نوازی، سرزندگی، فعال، شادی، شادمانی، بشاش، قاطع، پویا، برون‌گرا، شور و شوق. پس شاید بتوان گفت رنگ نارنجی که در طبیعت پاییز به شدت به چشم می‌خورد هم میتواند یکی از علت‌های روانشناسی عشق به پاییز باشد.
دلایل روانشناختی و روانشناسی عشق به پاییز
شیفتگی ما به پاییز ممکن است فراتر از جایگاه این فصل به‌عنوان یک نشانهی زمانی باشد و بخشی از آن ممکن است مربوط به آسودگی بازگشت به یک برنامه‌ی منظم بعد از تابستان باشد.
دکتر صنم حفیظ، عصب روانشناس (neuropsychologist) و مدیر مرکز درک ذهن (Comprehend the Mind)، می‌گوید: «در طول تابستان، مردم تمایل به سفر و تعطیلات دارند و برنامه‌هایشان کمتر قابل پیش‌بینی است. با شروع پاییز، اکثر مردم به برنامه‌های روزمره‌ی خود بازمی‌گردند و این باعث می‌شود که دوستان راحت‌تر دور هم جمع شوند و معاشرت کنند. این فصل یک جریان روتین راحت و آسوده به همراه دارد.»
آب و هوا هم ممکن است فواید سلامت روان را به همراه داشته باشد یکی دیگر از دلایل روانشناسی عشق به پاییز باشد. دمای خنک‌تر و شاخ و برگ‌های تماشایی ما را تشویق میکند تا زمانی را در طبیعت بگذرانیم که با بهبود شادی، رفاه، روابط و احساس داشتن هدف در زندگی مرتبط است.
دکتر سعد می‌گوید: «علاوه بر تمام این دلایل باید بدایند که دمای خنک‌تر، باعث وضوح فکر می‌شود؛ دقیقا برخلاف مه مغزی که با دماهای بالا مرتبط است.»
دکتر لوی می‌گوید: «عوض کردن لباس‌های تابستانی با لباس‌های راحت پاییزی میتواند مقداری از فشار روی ظاهر فیزیکی ما را کاهش دهد. به این ترتیب میتوانیم با بدن و خودمان راحت‌تر باشیم.»
او اضافه میکند: «بسته به محل زندگی شما، پاییز معمولا به معنای پایان فصل لباس شنا است. مردم در پاییز با بدن و ظاهر خود احساس راحتی بیشتری می‌کنند چون لباس‌های بیشتر یا حجیم‌تری می‌پوشند.» این، همراه با پذیرش اجتماعی برای لذت بردن از شیرینی‌ها و غذاهای دلچسب پاییزی، به این معنی است که «شرمساری بدن و فشار برای رژیم گرفتن برای حفظ بدنی بی‌نقص و آماده‌ی ساحل، کمتر است.»
دکتر حفیظ می‌گوید: «تعطیلات میتواند باعث ایجاد احساس دلتنگی شود و همین موضوع هم میتواند بر هیجان مردم برای ماه‌های آینده نقش داشته باشد. ما تمایل داریم پیوندهای ناخودآگاه با زمان‌های خاصی در زندگی خود ایجاد کنیم که ما را خوشحال می‌کنند.»
بیشترین بهره را از این فصل ببرید
با توجه به مجموعه‌ای از مزایایی که پاییز میتواند به زندگی ما بیاورد و آشنایی با دلایل روانشناسی عشق به پاییز، این فصل میتواند زمان خاص و مناسبی برای تمرکز بر تاب‌آوری (resilience) و جلوگیری از افسردگی زمستانی باشد.
دکتر سعد می‌گوید: «پاییز زمان جمع‌آوری تمام چیزهایی است که برای گذراندن زمستان به آن‌ها نیاز داریم. از نظر روانشناختی، به این معنی است که به طرز فکر و مهارت‌های مقابله‌ای خود نگاه کنیم تا تاریکی زمستان را تحمل کنیم. آیا شما برای مقابله با احساسات و افکار منفی در صورت بروز آن‌ها مجهز هستید؟ حالا که پاییز است، زمان آماده‌سازی شماست.»
آمادگی هر فرد میتواند کمی متفاوت باشد، اما در ادامه چند پیشنهاد برای افزایش آرامش و آسایش شما در این پاییز ارائه شده کرده‌ایم:
سروتونین: یک انتقال‌دهنده‌ی عصبی (neurotransmitter) که باعث شادی می‌شود.
بیرون بروید: چه در حال چیدن کدو تنبل و سیب باشید، چه بچه‌هایتان را برای گردش پاییزی بیرون ببرید یا به پیادهروی بروید، گذراندن وقت در طبیعت میتواند به سلامت روان کمک کند. دکتر حفیظ می‌گوید: «بیرون رفتن و لذت بردن از هوای تازه یک راه طبیعی برای افزایش سطح اکسیژن در مغز شماست. افزایش اکسیژن باعث آزاد شدن سروتونین می‌شود.»
اهداف خود را ترسیم کنید: از آنجایی که پاییز مثل یک شروع تازه و زمان افزایش انگیزه است، میتواند فرصتی برای فهمیدن این باشد که می‌خواهید در ماه‌های آینده روی چه چیزی تمرکز کنید. مشخص کنید که اهداف شما چیست، چرا این ماموریت‌ها برای شما مهم هستند و مراحل مشخصی برای تحقق آن‌ها بردارید. انجام تمرین‌های هدف‌گذاری اکنون میتواند به شما کمک کند تا اگر در زمستان احساس رخوت کردید، در مسیر خود بمانید.
برای کارهایی که دوست دارید وقت بگذارید: علائم اختلال عاطفی فصلی (seasonal affective disorder) میتواند در این زمان از سال شروع شود. کاری که می‌توانید برای ایجاد احساس بهتر انجام دهید، اختصاص دادن زمان به فعالیت‌های مورد علاقه‌تان است؛ فعالیتهایی مثل مطالعه، معاشرت با دوستان، خلق آثار هنری و ورزش. اگر احساس افسردگی می‌کنید، می‌توانید برای حمایت بیشتر با یک متخصص سلامت روان هم در ارتباط باشید.
سخن پایانی
آیا تا به حال فکر کرده‌اید که چرا بسیاری از مردم واقعا شیفته‌ی پاییز هستند؟ ممکن است به این دلیل باشد که پاییز یک «نشانهی زمانی» در نظر گرفته می‌شود، یک مفهوم روانشناختی که به رویدادهایی (مثل تولدها و تغییرات فصلی) اشاره دارد که نحوهی نگاه ما به زمان را تغییر میدهند. این باعث می‌شود که ما انگیزه‌ی بیشتری برای پذیرش چالش‌های جدید و لذت بردن از نعمت‌های این فصل داشته باشیم.
متخصصان می‌گویند با نزدیک شدن به افسردگی زمستانی، پاییز میتواند زمان مناسبی برای تقویت تاب‌آوری و سلامت عاطفی ما باشد. در این فصل گذراندن وقت در طبیعت، ترسیم اهداف و اولویت‌بندی سرگرمی‌های مورد علاقه‌تان را در برنامه‌ی روزانه‌تان قرار دهید. اگر شروع به احساس افسردگی کردید یا فقط به حمایت بیشتری نیاز داشتید، با یک متخصص سلامت روان تماس بگیرید.
منابع: verywellmind, inspiredspaces
