آیا نسخه‌ی اسلات PCIe برای کارت گرافیک اهمیت زیادی دارد؟
با نزدیک شدن به ارائه‌ی استاندارد PCIe 7.0، ممکن است نگران باشید که مادربرد قدیمی PCIe 4.0 شما قادر به پشتیبانی از جدیدترین کارت‌های گرافیکی که به بازار عرضه می‌شوند نباشد. سوال این است که آیا نسخههای اسلات PCIe برای کارت‌های گرافیک اهمیت دارند یا این نگرانی بیهوده است؟
نسلهای مختلف اسلات PCIe با یکدیگر سازگار هستند
پیش از پرداختن به جزئیات دقیق درگاههای PCI Express (PCIe)، باید به این نکته اشاره کنیم که درگاههای PCIe سازگاری گستردهای با یکدیگر دارند، مانند نسلهای مختلف USB. تا زمانی که کارت گرافیک از نظر فیزیکی درون درگاه PCIe جای گیرد، به درستی کار خواهد کرد.
PCIe همچنان از یک طراحی فیزیکی یکسان بهره می‌برد؛ بنابراین شما می‌توانید یک کارت PCIe 4.0 را درون اسلات PCIe 3.0 یا برعکس قرار دهید. حتی می‌توانید یک کارت PCIe 1.0 را درون اسلات PCIe 5.0 قرار دهید و تا زمانی که درایورها به درستی کار کنند، هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد. در ارتباط با کارت‌های گرافیک، تقریبا همه آنها از فرمت PCIe x16 استفاده میکنند که بلندترین اسلات بوده و معمولا یک گیره نگهدارنده پلاستیکی در سمت راست آن برای محکم نگه داشتن کارت وجود دارد. در اکثر مادربردها، این اسلات اولین اسلات از بالا است و مادربردهای بزرگتر ممکن است بیش از یک اسلات PCIe x16 داشته باشند.
تنها تفاوت بین نسخههای PCIe سرعت پهنای باند به ازای هر مسیر (Lane) است. حداکثر سرعت انتقال داده تقریبا در هر نسل دو برابر میشود: PCIe 1.0 از حداکثر ۰.۲۵۰ گیگابایت بر ثانیه به ازای هر مسیر، PCIe 2.0 از ۰.۵۰۰ گیگابایت بر ثانیه به ازای هر مسیر و غیره پشتیبانی می‌کند. نسل آینده PCIe 7.0 از حداکثر ۱۵.۱۲۵ گیگابایت بر ثانیه به ازای هر مسیر پشتیبانی خواهد کرد که نزدیک به پهنای باندی است که درگاه PCIe 3.0 x16 ارائه می‌دهد.
اگرچه اسلات های PCIe سازگاری دارند، برای بهره‌مندی کامل از سرعت‌های انتقال داده بالاتر، هم اسلات PCIe شما و هم کارت گرافیک باید از جدیدترین نسخه پشتیبانی کنند. یک کارت گرافیک PCIe 4.0 در یک اسلات PCIe 3.0 تنها با سرعت PCIe 3.0 کار خواهد کرد.
تعداد مسیرهای اسلات PCIe در حد نسخه اهمیت دارد
مسیرهای PCIe کانالهایی روی مادربرد و کارت گرافیک هستند که امکان انتقال داده بین رایانه و کارت گرافیک را فراهم میکنند. تعداد مسیرها با یک “x” کوچک و سپس تعداد مسیرها نشان داده میشود – یک اسلات PCIe x16 دارای ۱۶ مسیر است، در حالی که یک PCIe x2 فقط دارای دو مسیر است. برای خرید مادربرد توصیه می‌کنیم به این موضوع هم توجه کنید.
اینجا بخش جالب ماجرا است. کارت‌های گرافیک برای مدت زمان طولانی منحصراً از رابط PCIe x16 استفاده می‌کردند، اما با عرضه PCIe 4.0، برخی از کارت‌های گرافیک به x8 یا حتی x4 مسیر کاهش پیدا کرده‌اند. از آنجایی که یک اسلات PCIe x8 4.0 از حداکثر سرعت انتقال مشابه با اسلات نسل قبلی PCIe x16 3.0 پشتیبانی می‌کند، شرکت‌های انویدیا و AMD تصمیم گرفتند با کاهش تعداد مسیرها به ۸ عدد، در مدل‌های اقتصادی خود صرفه‌جویی کنند.
مشکل اینجاست که اگر یک کارت PCIe x8 4.0 را در یک اسلات PCIe x16 3.0 نصب کنید، تنها نصف حداکثر پهنای باند را دریافت می‌کنید، زیرا با سرعت‌های PCIe x8 در نسخه ۳.۰ محدود می‌شوید. به صورت تئوری، این امر بر عملکرد تأثیر منفی می‌گذارد. خبر خوب این است که تأثیر عملکردی آن عمدتاً ناچیز است، زیرا کارت گرافیک شما از پهنای باندی که فکر می‌کنید کمتر استفاده می‌کند.
بنابراین، در حالی که باید به نسخههای PCIe اهمیت دهید، این موضوع یک عامل حیاتی برای خرید نیست. می‌توانید کارت‌های گرافیک و مادربردها را به دلخواه با هم ترکیب کنید. تنها موارد استثنایی قابل توجه، کارت‌های گرافیک PCIe x4 هستند که بدنام‌ترین نمونه‌های آنها RX 6400 و RX 6500 XT هستند. این کارت‌ها فقط از چهار مسیر PCIe 4.0 استفاده میکنند، به این معنی که در اسلات PCIe 3.0 دچار مشکلات جدی عملکردی می‌شوند. توصیه می‌کنیم هنگام ارتقاء سیستم‌های قدیمی، از خرید این کارت‌ها اجتناب کنید.
نقش مهم اسلات PCIe برای حافظه‌های SSD پرسرعت
با وجود اینکه کارت‌های گرافیک رده بالا به ندرت تحت تأثیر نسخههای PCIe قرار می‌گیرند، این سوال در ذهن به وجود می‌آید که چرا در چند سال گذشته شاهد تلاش تولیدکنندگان برای ارتقا به نسخههای جدیدتر بوده‌ایم؟ پاسخ، SSDهای NVMe با پهنای باند بالا است. SSDهای رده بالا می‌توانند از PCIe 4.0 و ۵.۰ برای دستیابی به سرعت‌های انتقالی خیره‌کننده بهره ببرند. با این حال، به جز در شرایطی که دائماً در حال انتقال فایل بین دو SSD هستید، نیازی به SSD با PCIe 5.0 ندارید. برای گیمرها، حتی یک PCIe 3.0 NVMe می‌تواند فراتر از نیازهای آنها باشد.
کدام نسل اسلات PCIe برای من بهتر است؟
مگر اینکه قصد اسمبل کردن یک کامپیوتر ۲۰۰ دلاری یا یک سیستم فوق‌العاده قدرتمند را داشته باشید و به حداکثر سرعت ممکن نیاز دارید، بهتر است از مادربردها و دستگاه‌های PCIe 4.0 استفاده کنید. این نوع تجهیزات تعادلی ایده‌آل بین قیمت و عملکرد ارائه میکنند. با استفاده از PCIe 4.0، کارت گرافیک و SSD شما به دلیل محدودیت سرعت انتقال و تعداد مسیرهای PCIe 3.0 دچار افت عملکرد نخواهند شد و در عین حال، مجبور به پرداخت هزینه‌های گزاف PCIe 5.0 نیز نخواهید بود.
منبع: HowToGeek
