راهنمای کامل امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) برای مبتدیان
امور مالی غیرمتمرکز DeFi (به اصطلاح Decentralized Finance) به اکوسیستمی از برنامه‌های مالی اشاره دارد که بر روی شبکه‌های بلاک‌چین ساخته شده‌اند. به طور دقیق‌تر، اصطلاح امورمالی غیرمتمرکز به جنبشی اشاره دارد که هدف آن ایجاد یک اکوسیستم خدمات مالی منبع باز، بدون مجوز و شفاف است که در دسترس همه باشد و بدون هیچ مرجع مرکزی عمل کند. در این اکوسیستم کاربران کنترل کامل بر دارایی‌های خود دارند و از طریق شبکه‌های همتا به همتا (P2P)، برنامه‌های غیرمتمرکز (dapps) Decentralized Applications با این اکوسیستم تعامل خواهند داشت. مزیت اصلی DeFi دسترسی آسان به خدمات مالی است، به ویژه برای کسانی که درحال حاضر در مناطقی از جهان زندگی می کنند که به سیستم مالی دسترسی ندارند. برنامه های کاربردی DeFi که بر روی بلاک‌چین‌های عمومی استقرار پیدا می‌کنند پتانسیل آن را دارند که محصولات و خدمات مالی کاملاً جدیدی را عرضه کنند.
دراین مقاله به بررسی مقدماتی DeFi، کاربردها، مزیت‌ها، محدودیت‌ها و موارد دیگر می‌پردازیم.
مزایای اصلی امور مالی غیرمتمرکز DeFi چیست؟
سیستم مالی سنتی به بانک‌ها به عنوان نقش واسطه و دادگاه‌ها برای نقش داوری متکی است. برنامه‌های DeFi به هیچ واسطه یا داوری نیاز ندارند. این کدهای نوشته شده هستند که در صورت بروز هرگونه اختلاف احتمالی نقش بررسی‌کننده و رفع اختلاف را بر عهده دارند و کاربران همیشه بر وجوه خود کنترل کامل دارند. با حذف سیستم‌های سنتی و پیاده‌سازی این روش هزینه‌های مرتبط با تهیه و استفاده از این محصولات بسیار کاهش می‌یابد. با استقرار این خدمات مالی در بلاکچینها، داده‌ها بر روی بلاک‌چین ثبت و در بین هزاران گره پخش می‌شوند که این امر از کار انداختن یک سرویس و بلاک کردن اطلاعات را به یک کار بسیار پیچیده و غیر‌ممکن تبدیل خواهد کرد. از آنجایی که چارچوب‌های برنامه‌های DeFi در سطح بالا کدنویسی شده‌اند، پیچیدگی کمتر و امنیت بالایی خواهند داشت.
مزیت مهم دیگر چنین اکوسیستم بازی، سهولت دسترسی برای افرادی است که پیش از این به هیچ یک از خدمات مالی دسترسی نداشتند. از آنجایی که سیستم مالی سنتی متکی بر سودآوری و واسطه‌ها است، خدمات آنها معمولاً در مکان‌هایی با جوامع کم درآمد وجود ندارد. با این حال با DeFi، هزینه‌ها به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد و افراد کم درآمد نیز می‌توانند از طیف گسترده‌تری از خدمات مالی بهره‌مند شوند.
موارد استفاده DeFi چیست؟
دریافت و پرداخت وام
پروتکل‌های وام غیر متمرکز یکی از محبوب‌ترین انواع برنامه‌ها هستند که بخشی از اکوسیستم DeFi را شامل می‌شوند. استقراض و وام‌دهی غیر متمرکز مزایای زیادی نسبت به سیستم اعتباری سنتی دارد. ازجمله ویژگی‌های جذاب پلتفرم‌های وام‌دهی مبتنی بر بلاک‌چین میتوان به پرداخت فوری، امکان وثیقه‌گذاری با دارایی‌های دیجیتال و نیاز نداشتن به چک‌های اعتباری اشاره کرد. در این سیستم‌ها، تأمین‌کنندگان نقدینگی با قراردادن دارایی‌های خود در پلتفرم می‌توانند سود دریافت کنند و افراد دیگر می‌توانند از آن نقدینگی وام بگیرند.
از آنجایی که این خدمات روی بلاک‌چین‌های عمومی عرضه می‌شود، نیاز به ایجاد اعتماد به حداقل می‌رسد و شفافیت بسیار بالایی خواهند داشت. به‌طور کلی، سیستم‌های وام‌دهی غیرمتمرکز ریسک‌های موجود در طرفین قرارداد را کاهش می‌دهند و باعث می‌شوند این کار ارزان‌تر و سریع‌تر باشد و افراد بیشتری از آن استفاده کنند.
خدمات بانکی پولی
از آنجایی که برنامه‌های DeFi، طبق تعریف، برنامه‌های مالی هستند، خدمات بانکی پولی یک مورد استفاده برای آنها است. این خدمات می تواند شامل صدور استیبل کوین، وام دهی و صدور بیمه نامه باشد.
همانطور که صنعت بلاک‌چین در حال بالغ شدن است، تمرکز بیشتری روی ایجاد استیبل کوین‌ها وجود دارد. آنها نوعی دارایی رمزنگاری شده هستند که معمولاً به یک دارایی در دنیای واقعی متصل می شوند، اما می‌توانند با سهولت نسبی به صورت دیجیتالی منتقل شوند. از آنجایی که قیمت ارزهای دیجیتال می‌تواند نوسانات زیادی داشته باشد، استیبل کوین‌های غیرمتمرکز می‌توانند برای استفاده روزمره به‌عنوان پول نقد دیجیتالی که توسط یک مقام مرکزی صادر و نظارت نمی‌شوند، استفاده شوند. عمدتاً به دلیل تعداد واسطه‌هایی که باید در فرآیند دریافت وام درگیر شوند، فرآیند دریافت وام مسکن پرهزینه و زمان‌بر است. با استفاده از قراردادهای هوشمند، هزینه‌های تعهدنویسی و حقوقی به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت.
از طرف دیگر، صدور بیمه بر بستر بلاک‌چین نیاز به واسطه‌ها درگیر در فرآیند را از بین می‌برد و ریسک نقض بیمه‌نامه را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. به این ترتیب، با حفظ کیفیت خدمات، مبلغ بیمه‌نامه می‌تواند کمتر شود.
صرافی‌های غیرمتمرکز
ارزیابی این دسته از برنامه‌ها می‌تواند چالش برانگیز باشد، صرافی‌های غیرمتمرکز در آینده حوزه معاملات مالی نقش انکارناپذیری خواهند داشت. مسلماً، برخی از مهم‌ترین برنامه‌های DeFi، صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) هستند. این پلتفرم‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا دارایی‌های دیجیتال را بدون نیاز به یک واسطه قابل اعتماد (صرافی) برای نگهداری وجوه خود معامله کنند. معاملات به طور مستقیم بین کیف‌های پول کاربران با کمک قراردادهای هوشمند انجام می‌شود. ازآنجایی که یک سازمان متمرکز نمی‌تواند کنترلی بر فرآیندهای صرافی داشته باشد، کارمزد معاملات بسیار ناچیز است، البته هنوز درباره کارمزد تراکنش‌های خود شبکه چالش‌هایی وجود دارد.
همچنین، میتوان از فناوری بلاک‌چین برای صدور و ارائه مالکیت تعداد زیادی از ابزارهای مالی بهره برد. این برنامه‌ها با ایجاد بستری غیرمتمرکز، نیاز به اعتماد به سازمان‌های واسطه را از بین می‌برند و با کمک فناوری مرجع کل توزیع‌شده، احتمال حمله به آنها را تا حد بسیار زیادی کاهش می‌یابد. برای مثال، در حوزه دیفای میتوان ابزارها و منابعی را برای عرضه توکن‌های سهامی ارائه داد که با آنها افراد و کسب‌وکارها می‌توانند برای دارایی‌هایی مثل سهام و املاک، ارز دیجیتال ایجاد کنند و الگوهای دلخواه خود را برای آن در نظر بگیرند.
بازارهای مشتقه (قراردادهای آتی و اختیار) و همچنین بازارهای پیش‌بینی هم می‌توانند زیرمجموعه دیفای باشند.
قراردادهای هوشمند چه نقشی در DeFi دارند؟
بیشتر کاربردهای موجود و بالقوه امورمالی غیرمتمرکز شامل ایجاد و اجرای قراردادهای هوشمند است. در حالی که یک قرارداد معمولی از اصطلاحات حقوقی برای تعیین شرایط رابطه بین اشخاصی که وارد قرارداد می شوند استفاده می کند، یک قرارداد هوشمند از کد برنامه‌نویسی استفاده می‌کند. از آنجایی که شرایط آنها در کدهای برنامه نویسی نوشته شده است، قراردادهای هوشمند این توانایی منحصر به فرد را دارند که آن شرایط را از طریق این کدها اعمال کنند. این امکان اجرای قابل اعتماد و اتوماسیون تعداد زیادی از فرآیندهای تجاری را فراهم می‌کند که در حال حاضر به نظارت دستی نیاز دارند.
استفاده از قراردادهای هوشمند سریع‌تر، آسان‌تر است و خطر را برای هر دو طرف کاهش می‌دهد. از سوی دیگر، قراردادهای هوشمند انواع جدیدی از ریسک ها را نیز معرفی می‌کنند. از آنجایی که کدهای کامپیوتری مستعد به بروز اشکالات و آسیب پذیری هستند، ارزش و اطلاعات محرمانه قفل شده در قراردادهای هوشمند در معرض خطر هستند.
DeFi با چه چالش‌هایی مواجه است؟
سرعت پایین: بلاکچینها ذاتاً کندتر از همتایان متمرکز خود هستند. توسعه‌دهندگان برنامه‌های DeFi باید این محدودیت‌ها را در نظر بگیرند و محصولات خود را بر این اساس بهینه کنند.
ریسک بالای خطای کاربر: اپلیکیشن‌های DeFi مسئولیت را از واسطه‌ها به کاربر منتقل می‌کنند. این می‌تواند برای بسیاری جنبه منفی داشته باشد. طراحی محصولاتی که خطر خطای کاربر را به حداقل می‌رسانند، زمانی که محصولات در بلاک‌چین‌های تغییرناپذیر مستقر می‌شوند، چالشی دشوار است. به عنوان مثال، اگر رمز حساب بانکی خودتان را فراموش کنید، می‌توانید با مراجعه به بانک رمز مجدد دریافت کنید، اما در بلاک‌چین‌های باز مانند اتریوم، هویت با یک کلید خصوصی (Private Key) تعیین می‌شود که اگر آن را گم کنید، دسترسی به موجودی کیف پول خود را از دست خواهید داد. همچنین، تراکنش‌های بلاکچینها بازگشت‌ناپذیر هستند و این یعنی اگر مبلغی به کیف پول اشتباهی واریز کنید، احتمالاً مبلغ را برای همیشه از دست خواهید داد.
تجربه کاربری بد: در حال حاضر، استفاده از برنامه های DeFi پیچیده است. برای اینکه برنامه‌های DeFi عنصر اصلی سیستم مالی جهانی باشند، باید رابط کاربری آسان را ارائه کنند تا کاربران را تشویق به تغییر سیستم سنتی کند.
اکوسیستم بهم ریخته: یافتن اپلیکیشنی که برای یک مورد خاص مناسب ترین است، می‌تواند کار سختی باشد و کاربران باید توانایی پیدا کردن بهترین انتخاب ها را داشته باشند. ساختن برنامه‌ها تنها چالش نیست، بلکه فکر کردن در مورد اینکه چگونه در اکوسیستم گسترده DeFi میتوان برنامه مناسب را دریافت کرد چالش بزرگتری است.
تفاوت بین دیفای و بانکداری باز چیست؟
بانکداری باز به سیستم بانکی اطلاق می شود که در آن به ارائه‌دهندگان خدمات مالی شخص ثالث از طریق API ها دسترسی ایمن به داده‌های مالی داده می شود. این امکان ایجاد شبکه‌ای از حساب‌ها و داده‌ها بین بانک‌ها و مؤسسات مالی غیربانکی را فراهم می‌کند. در اصل، انواع جدیدی از محصولات و خدمات را در سیستم مالی سنتی ارائه می‌دهد.
با این حال، DeFi یک سیستم مالی کاملاً جدید را پیشنهاد می‌کند که مستقل از زیرساخت فعلی است. DeFi گاهی اوقات به عنوان سیستم مالی باز نیز شناخته می‌شود. به عنوان مثال، بانکداری باز می‌تواند مدیریت تمام ابزارهای مالی سنتی را در یک برنامه با استخراج داده‌ها از چندین بانک و مؤسسه به طور ایمن امکان پذیر کند. از سوی دیگر، امور مالی غیرمتمرکز می‌تواند امکان مدیریت ابزارهای مالی کاملاً جدید و روش‌های جدید تعامل با آنها را فراهم کند.
جمع‌بندی
امور مالی غیرمتمرکز بر ایجاد خدمات مالی جدا از سیستم مالی و سیاسی سنتی متمرکز است. این امر باعث ایجاد یک سیستم مالی بازتر می‌شود و به طور بالقوه می‌تواند از سانسور و تبعیض در سیستم‌های مالی سراسر جهان جلوگیری کند. برنامه‌های غیرمتمرکز دیفای روی بلاک‌چین‌هایی که میزبان قرارداد هوشمند هستند، اجرا می‌شوند. اتریوم و کاردانو درحال‌حاضر بزرگ‌ترین میزبان دیفای هستند. در صورت موفقیت، DeFi قدرت را از سازمان‌های متمرکز بزرگ می‌گیرد و آن را دراختیار اکوسیستم منبع باز و افراد قرار می‌دهد.
DeFi پتانسیل بسیار بالایی برای ایجاد یک اکوسیستم جدید دارد، اکوسیتمی که در آن دیگر به بانک‌ها و شرکت‌های واسطه امور مالی نیاز نخواهیم داشت و دارایی را خودمان مدیریت می‌کنیم و بر دارایی‌های خودمان اختیار کامل داریم. تصور کنید دیگر برای انتقال پول به یک شخص در کشور دیگر، نیازی به مراجعه به بانک و یا صرافی نباشد و این جابجایی فقط با کیف پول دیجیتالی و با کارمزد بسیار ناچیز صورت پذیرد.
منبع: Binance Academy
عالی بود
راضی باشید من این مقاله رو بردم توی دانشگاه ارائه دادم.
بسیار عالی مفید
عالی و بسیار مفید بود، قطعا برای افرادی که قصد ورود و فعالیت در این حوزه مالی را دارند کارگشا خواهد بود.
بسیار مفید بود.عالیه.