افسانه‌ی قورباغه‌ی آب‌پز و گرمایش جهانی؛ واقعی یا دروغین؟
احتمالا شما هم جزو کسانی هستید که داستان قورباغه‌ی آب‌پز را شنیده‌اید، داستانی که ادعا می‌کند اگر قورباغه‌ای را درون دیگی از آب ولرم بیاندازید و کم کم حرارت آن را زیاد کنید، قورباغه‌ی نگون‌بخت به هیچ‌وجه متوجه‌ی افزایش دما نمی‌شود و خیلی زود قبل از اینکه چیری حس کند، تبدیل به موجودی آب‌پز می‌شود! متاسفانه یا خوش‌بختانه باید اعلام کنید که این داستان به لحاظ علمی ابدا درست نیست و می‌توان آن را در دسته‌ی افسانه‌ها طبقه‌بندی کرد. درواقعیت قورباغه داخل دیگ خیلی راحت متوجه‌ی افزایش دما و گرم شدن آب می‌شود و با یک پرش می‌تواند از دیگ به محیطی امن پناه ببرد.
قورباغه آب‌پز یا انسان آب‌پز!
البته گویا داستان قورباغه‌ی آب‌پز برای ما انسان‌ها صادق است، چرا که این روزها خوشحال و خندان در در قابلمه‌ی زمین نشسته‌ایم و دما هر روز نسبت به قبل افزایش پیدا می‌کند. درواقع ما در شرایطی زندگی می‌کنیم که با وجود افزایش چشمگیر دما در مورد اینکه آیا می‌توانیم به دماسنج ها اعتماد کنیم، با هم بحث و جدل می‌کنیم. برخی از ما ادعا می‌کنند که این حرف‌ها تنها خزعبالاتی بیش نیست و بحث گرمایش جهانی یک افسانه است!
اگر میانگین دمای جهانی یک درجه بیشتر از آنچه هم‌اکنون است، افزایش پیدا کند، سردترین شب‌های قطب شمال ممکن است تا ۱۰ درجه گرم‌تر شوند!
جالب است بدانید که از سال ۱۸۵۰، میانگین دمای جهانی یک درجه‌ی سانتی‌گراد افزایش یافته است. اگرچه ممکن است این افزایش دما در برخی نقاط حس نشود، اما باید دقت داشته باشید که ما در مورد میانگین دمای جهانی صحبت کردیم. درواقع بسیاری از نقاط کره‌ی زمین بیش از این مقدار دچار افزایش دما شده‌اند. به عنوان نمونه نقاطی در قطب شمال وجود دارد که تا ۴ درجه گرم‌تر از قبل شده است. در همین راستا به منظور واضح‌تر شدن بحث لازم است بدانید که اگر میانگین دمای جهانی یک درجه بیشتر از آنچه هم‌اکنون است، افزایش پیدا کند، سردترین شب‌های قطب شمال ممکن است تا ۱۰ درجه گرم‌تر شوند.
علت اصلی گرم شدن کره زمین چیست؟
اما ما انسان‌ها چگونه به چنین نقطه‌ای رسیدیم و چه شد که گرمایش جهانی گریبان ما را گرفت. به طور کلی تقریباً هر چیزی که زندگی مدرن را ممکن می‌سازد به سوخت‌های فسیلی متکی است. زمانی که سوخت‌های فسیلی سوزانده می‌شوند، دی اکسید کربنی که در فضا آزاد می‌شود نهایتا در جو زمین به دام می‌افتد و برای صدها یا حتی هزاران سال باقی می‌ماند.
درواقع در این رویه، به گرما اجازه‌ی ورود داده می‌شود اما خروج آن ممکن نیست. از طرفی گرمای حاصل از نور خورشید که از طریق جو به زمین می‌رسد همه چیز را گرم می‌کند و در نتیجه‌ی آن اجسام گرم از خود تشعشعات مادون قرمز ساطع می‌کنند. از آنجایی که ساختار جو زمین به طور طبیعی به‌گون‌ای است که این تشعشات را به خود جذب نمی‌کند، تابش‌های مادون قرمز باید به فضا بازگردند. اما وجود گازهای گلخانه‌ای همچون دی اکسید کربن و متان طول موج‌های مادون قرمز را جذب می‌کند.
اگر با همین سرعت به انتشار گازهای گلخانه‌ای ادامه دهیم دمای میانگین کره‌ی زمین تا ۴ درجه سانتی‌گراد تا قبل از سال ۲۱۰۰ افزایش پیدا می‌کند!
بنابراین زمانی که گازهای گلخانه‌ای بیشتری به جو زمین وارد شود، گرمای کمتری به فضا باز می‌گردد و سیاره ما گرم می‌شود. دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند که اگر با همین سرعت به انتشار گازهای گلخانه‌ای ادامه دهیم دمای میانگین کره‌ی زمین تا ۴ درجه سانتی‌گراد تا قبل از سال ۲۱۰۰ افزایش پیدا می‌کند. دانشمندان اذعان دارد که آستانه‌ی افزایش میانگین دمای کره‌ی زمین چیزی در حدود ۱.۵ درجه‌ی سانتی‌گراد است. این جمله به این معنی است که اگر میانگین دمای جهانی به بیش از ۱.۵ درجه برسد کره‌ی زمین شاهد تأثیرات منفی و تغییرات آب و هوایی شدیدتری خواهد بود. در همین راستا به منظور جلوگیری از عبور از این آستانه‌ی دمایی بشر باید انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را به صفر برساند. درواقع منظور از این حرف این است که اگرچه ممکن است هنوز مقداری گازهای گلخانه‌ای را وارد جو کنیم، اما مقدار آن باید به اندازه‌ای باشد که گرما اجازه‌ی خروج از جو را داشته باشد.
یکی از راه‌کارهای عملی در این حوزه کاهش و حذف کربن از جو آسیب‌دیده است. بشر می‌تواند با جایگزینی انرژی‌های پاک و طبیعی به جای سوزاندن زغال‌سنگ و نفت از رسیدن به چنین فاجعه‌ای جلوگیری کند؛ چراکه ما می‌توانیم کاری که برای قورباغه غیرممکن است، انجام دهیم. تنها کافیست زیر دیگ را کم کنیم!
منبع: TED-Ed
