۱۵ فیلم علمی-تخیلی تماشایی برای آن‌هایی که این ژانر را دوست ندارند
فارغ از اینکه طرفدار ژانر علمی-تخیلی هستید یا خیر، نمی‌توان اهمیت فیلم‌های این ژانر در تاریخ سینما را نادیده گرفت. نمی‌توان به جلوه‌های ویژه‌ی مدرن پرداخت و از کنار تاثیرگذاری «۲۰۰۱: ادیسه‌ی فضایی» ساخته‌ی اعجاب‌انگیز «استنلی کوبریک» عبور کرد یا در بررسی فیلم‌سازی مدرن، مجموعه‌ی «جنگ ستارگان» را فراموش کرد. به عبارت دیگر، نوآوری‌ها و خلاقیت‌های ژانر علمی-تخیلی مسیر را برای فیلم‌های مدرن هموار کرد و تاثیرگذاری آن‌ها بر فرهنگ عامه بر کسی پوشیده نیست. حتی اگر جنگ ستارگان را تاکنون تماشا نکرده باشید، بارها و بارها از آن شنیده‌اید. لزومی ندارد طرفدار این مجموعه باشید که «دارث ویدر» یا «یودا» را بشناسید.
با وجود این، سینمادوستان متعددی وجود دارند که از آثار علمی-تخیلی به دلایل مختلف دوری می‌جویند، برایشان جذابیتی ندارد یا غیرمنطقی جلوه می‌کند. از طرف دیگر، تماشای یک مجموعه‌ی مشهور هم کار آسان نیستی، فرض کنید که می‌خواهید به سراغ «پیشتازان فضا» بروید، از کجا باید شروع کرد؟ مجموعه‌ی تلوزیونی اصلی یا فیلم‌ها؟ نسخه‌ی سینمایی پیشتازان فضا فرض را بر این می‌گذارد که بیننده در رابطه با شخصیت‌ها و رویدادها، اطلاعات اولیه دارد، بنابراین بدیهی است که یک مخاطب عادی با اثر ارتباط خوبی برقرار نکند. اما ژانر علمی-تخیلی به همین چند مجموعه‌ی مشهور خلاصه نمی‌شود، آثار دیگری را هم پیدا می‌کنید که برای شروع می‌توانند هیجان‌انگیز باشند. در این مقاله به فیلم‌هایی پرداخته‌ایم که احتمالا حتی مخالفان این ژانر را هم راضی می‌کنند اما در نهایت همه چیز به سلیقه‌ی شما بستگی دارد، هیچ ضرورتی وجود ندارد که فیلم‌های زیر را دوست داشته باشید اما حداقل می‌توانید به آن‌ها یک شانس بدهید.
۱- پرتقال کوکی (A Clockwork Orange)
- سال انتشار: ۱۹۷۱
- کارگردان: استنلی کوبریک
- بازیگران: مالکوم مک‌‌داول، پاتریک مگی، میریام کارلین، آدرین کوری
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸.۳ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۸ از ۱۰۰
استنلی کوبریک یک نابغه‌ی سینمایی است. ادیسه‌ی فضایی را بی‌تردید باید یکی از برترین فیلم‌های تاریخ سینما بدانیم اما برای کسانی که ژانر علمی-تخیلی را دوست ندارند، شاید گزینه‌ی ایده‌آلی نباشد و حتی آن‌ها را آزار دهد. این فیلم درخشان است اما درون‌مایه‌ی فلسفی آن با هر نوع مخاطبی سازگاری ندارد. در سوی مقابل، دیگر ساخته‌ی استادانه‌ی کوبریک، پرتقال کوکی را باید برای مخاطب عادی تماشایی‌تر بدانیم. این فیلم که در یک نسخه‌ی آینده‌گرایانه از انگلستان رخ می‌دهد، به مضامینی همچون پرخاشگری‌های جوانان، خشونت نیروهای پلیس و ضعف ساختاری نهادها می‌پردازد.
کوبریک جامعه‌ای را به تصویر می‌کشد که غرق در فساد است. یک بزهکار جوان به نام «الکس»، رهبری گروهی از جوانان بی‌ثبات و بی‌اخلاق را برعهده دارد و آن‌ها بدون اینکه به نتایج اعمال خود فکر کنند، انواع کارهای خلافکارانه را انجام می‌دهند، از سرقت و ضرب‌وشتمِ افراد نگون‌بخت تا تعرض و تخریب اموال. این رفتارها بی‌پاسخ نمی‌ماند و پس از یک اتفاق تراژیک، الکس توسط نیروهای پلیس دستگیر و به جرم قتل، به چهارده سال زندان محکوم می‌شود. چند سال بعد، به الکس پیشنهاد می‌شود تا در آزمایشی به نام «لودویکو» شرکت کند که در واقع یک نوع «بیزاری‌درمانی» است. پزشکان امیدوارند تا با شوک وارد کردن به پسرک، تفکرات آشوب‌گرایانه‌ای او را درمان کنند. آزمایش‌ها برای دو هفته ادامه پیدا می‌کند و پس از آن به نظر می‌رسد که الکس واقعا بهتر شده اما در حقیقت او قدرت اختیار و اراده‌ی آزاد خود را از دست داده است. پرتقال کوکی فیلم خشنی است اما می‌تواند تجربه‌ی سینمایی متفاوتی برای شما باشد.
۲- برخورد نزدیک از نوع سوم (Close Encounters of the Third Kind)
- سال انتشار: ۱۹۷۷
- کارگردان: استیون اسپیلبرگ
- بازیگران: ریچارد دریفوس، فرانسوا تروفو، ملیندا دیلون، تری آن گار
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۴ از ۱۰۰
همانند استنلی کوبریک، استیون اسپیلبرگ جایگاه ویژه‌ای در ژانر علمی-تخیلی دارد. «ای. تی. موجود فرازمینی» (۱۹۸۲) یک بلاک‌باستر منحصربه‌فرد بود که از نظر اهمیت تاریخی با جنگ ستارگان رقابت کرد و به همگان نشان داد که فیلم‌های علمی-تخیلی هم می‌توانند قلب و احساس داشته باشند. به همین منوال، «پارک ژوراسیک» (۱۹۹۳) یک پدیده‌ی جهانی بود که تا پیش از اکران «تایتانیک» (۱۹۹۷)، پرفروش‌ترین فیلم تاریخ به حساب می‌آمد و به ما یادآوری کرد که به‌واسطه‌ی جلوه‌های ویژه می‌توان چه چیزهای شگفت‌انگیزی خلق کرد. این فیلم‌های کلاسیک ارزش تماشا کردن دارند اما شاید برای همه‌ی کسانی که با این ژانر ارتباط برقرار نمی‌کنند، گزینه‌ی درجه‌یکی نباشند.
اولین ساخته‌ی اسپیلبرگ در این ژانر یعنی برخورد نزدیک از نوع سوم اما حکایت دیگری است، فیلمی حیرت‌انگیز که به ماهیت «شک‌گرایی» می‌پردازد. پس از اینکه نشانه‌هایی از وجود فرازمینی‌ها پیدا می‌شود، شخصیت‌های قصه مجبور هستند تا آن‌ها را بررسی کنند و از حقیقت پرده بردارند. فیلم از این جهت متفاوت است که نوع نگاه واقع‌گرایانه‌ای به موجودات فضایی دارد و آن‌ها را تا پیش از سکانس پایانی مشاهده نمی‌کنید. در مقابل، تمرکز اصلی فیلم‌ساز روی شخصیت‌های انسانی قرار دارد، بخصوص یک مکانیک برق به نام «رُوی» و همسرش «رانی». برخورد نزدیک از نوع سوم به دلیل اهمیت تاریخی‌اش، در «فهرست ملی ثبت فیلم» نیز قرار گرفته است.
۳- هجوم ربایندگان جسم (Invasion of the Body Snatchers)
- سال انتشار: ۱۹۵۶
- کارگردان: دان سیگل
- بازیگران: کوین مک‌کارتی، دانا وینتر، کینگ داناوان، کارولین جونز، لری گیتس
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۷ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۸ از ۱۰۰
دهه‌ی ۵۰ میلادی برای ژانر علمی-تخیلی دهه‌ی مهمی است، دورانی که سینما به «یوفو»، موجودات فضایی سبزرنگ و جنگ‌های فضایی پرداخت و مخاطبان را شوکه کرد. در این میان، هجوم ربایندگان جسم ساخته‌ی دان سیگل را باید اثر متفاوتی بدانیم، یک فیلم ترسناک علمی-تخیلی که اِلمان‌های سیاسی نیز در آن به چشم می‌خورد. آلوده شدن انسان‌ها توسط موجودات فضایی و فراگیر شدن پارانویا با «ترس سرخ» (وحشت‌پراکنی پیرامون فراگیری کمونیسم، آنارشیسم و دیگر ایدئولوژی‌های چپ‌گرا) و «مک‌کارتیسم» (فعالیت‌های سیاست‌مدار مشهور «جوزف مک‌کارتی» در ابتدای دوران جنگ سرد که با تهمت‌های دروغین و بی‌پایه‌و‌اساس افراد متعددی را به جرم کمونیست بودن از شغل‌هایشان اخراج کرد) تفاوت چندانی ندارد.
هجوم ربایندگان جسم را برای معنای پنهان سیاسی‌اش باید تحسین کرد اما اگر آن‌ها را کنار بگذاریم، با یک فیلم تریلر علمی-تخیلی درجه‌دو روبه‌رو هستیم که اتفاقا سرگرم‌کننده است. این فیلم یک نسخه‌ی بازسازی (۱۹۷۸) هم دارد که آن را «فیلیپ کافمن» ساخته است و اثر جدی‌تری به حساب می‌آید. کافمن مضامین نسخه‌ی اصلی را مدرنیزه کرد و آن‌ها را به عنوان استعاره‌ای برای سیاست‌های متزلزل آمریکا در دهه‌ی ۷۰ میلادی به کار گرفت، دورانی که این کشور با «رسوایی واترگیت» (رویدادهایی که منجر به استعفای «ریچارد نیکسون» رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده آمریکا شد) و «جنگ ویتنام» دست‌وپنجه نرم می‌کرد.
هجوم ربایندگان جسم برداشتی قابل تامل از یک دوره‌ی تاریخ مهم است. حتی اگر علاقه‌ای به عناصر علمی-تخیلی فیلم ندارید، شاید درون‌مایه‌ی سیاسی فیلم شما را وادار به تفکر کند.
۴- مون‌ریکر (Moonraker)
- سال انتشار: ۱۹۷۹
- کارگردان: لوئیس گیلبرت
- بازیگران: راجر مور، مایکل لونزدل، لویس چلیز، ریچارد کیل، برنارد لی، کرین کلری
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۲ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۵۹ از ۱۰۰
مجموعه‌ی «جیمز باند» همواره روی مرز باریکی میان حقیقت و تخیل قدم زده است. این مجموعه اگرچه از عناصر ماوراءالطبیعه دوری می‌کند اما تجهیزاتی که «مامور ۰۰۷» در اختیار دارد، اغلب سنخیتی با دنیای واقعی ندارد (خصوصا پیش از آنکه نسخه‌های «دنیل کریگ» از راه برسد). در فیلم‌هایی که «شان کانری» نقش باند را ایفا می‌کرد، فناوری‌هایی وجود داشت که مشابه آن‌ها را در اکثر آثار علمی-تخیلی آن دوران هم پیدا نمی‌کردید اما بعضی از نسخه‌ها با بازی راجر مور یا «پیرس برازنان» به مراتب مضحک‌تر هستند. فیلم «روزی دیگر بمیر» حتی یک «ماشین نامرئی» هم دارد!
مون‌ریکر یکی از نسخه‌های ضعیف مجموعه در نظر گرفته می‌شود اما همان فیلمی است که جیمز باند را به فضا فرستاد. پس از موفقیت‌های چشم‌گیر جنگ ستارگان در سال ۱۹۷۷، استودیوها حاضر بودند تا به هر روشی متوسل شوند تا فیلم‌هایش را به فضا بکشانند و از محبوبیت جنگ ستارگان به نفع خود استفاده کنند. رمان مون‌ریکر نوشته‌ی «ایان فلمینگ» یک قصه‌ی جیمز باندی جدی را روایت می‌کرد اما نسخه‌ی سینمایی به مسیر متفاوتی می‌رود. یک «ماجراجویی فضایی» شاید احمقانه‌ترین ایده‌ای باشد که سازندگان جیمز باند آن را عملی کرده‌اند و به همین دلیل است که فیلم ارزش تماشا کردن دارد.
۵- مکس دیوانه ۲: جنگجوی جاده (Mad Max 2: The Road Warrior)
- سال انتشار: ۱۹۸۲
- کارگردان: جرج میلر
- بازیگران: مل گیبسون، بروس اسپنس، مایکل پرستون، مکس فیپس، ورنون ولز، امیل مینتی
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۴ از ۱۰۰
رویدادهای مکس دیوانه شاید در آینده اتفاق بیفتد اما در آن خبری از آرمان‌گرایی نیست. قسمت اول چندان دیده نشد اما قوائد بازی را تغییر داد، یک اکشن کلاسیک غافل‌گیرکننده که نشان می‌داد یک جامعه‌ی متمدن چگونه به‌راحتی به هرج‌ومرج کشانده می‌شود. دنیای مکس دیوانه در نگاه اول به آثار علمی-تخیلی نزدیک نبود، قصه پیرامون یک مامور پلیس اتفاق می‌افتاد که جرم و جنایت‌های یک گروه خلافکار موتورسوار را به چشم می‌بیند و فیلم به تدریج به ما ثابت می‌کرد که چرا در ژانر علمی-تخیلی قرار می‌گیرد. قسمت دوم اما اثر به مراتب دیوانه‌وارتری بود، یک نبرد خشونت‌بار برای دستیابی به معدود منابع باقی‌مانده.
تاثیرگذاری ژانر وسترن بر جهان‌بینی فیلم‌ساز نیز واضح است؛ این ساخته‌ی جرج میلر بیشتر از اینکه یادآور جنگ ستارگان یا پیشتازان فضا باشد، شما را به جهان وسترن فیلم‌های «جان وین» می‌برد. ضمن اینکه فراموش نکنید، جنگجوی جاده فراتر از هر چیزی، یک فیلم اکشن خالص است که تخیل، به آن شکلی که انتظار داریم در آن به چشم نمی‌خورد، بیشتر به این دلیل که میلر برای ساخت سکانس‌های اکشن، از جلوه‌های ویژه‌ی میدانی استفاده کرده است. طراحی لباس‌ها و فضاسازی مکس دیوانه ۲ به منبع الهام آثار متعددی تبدیل شد و ده‌ها فیلم دیگر با رویکرد مشابه ساخته شدند اما هیچ‌کدام توانایی رقابت با آن را نداشتند.
۶- ویدئودروم (Videodrome)
- سال انتشار: ۱۹۸۳
- کارگردان: دیوید کراننبرگ
- بازیگران: جیمز وودز، دبی هری، لالی کادو، سونیا اسمیتس، لسلی کارلسون، جک کارلی
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۹ از ۱۰۰
دیوید کراننبرگ فیلم‌های علمی-تخیلی ترسناک کم‌نظیری همچون «اسکنرها» (۱۹۸۱)، «جنایات آینده» (۱۹۷۰)، «فرزندان» (۱۹۷۹) و «هار» (۱۹۷۷) را در کارنامه دارد اما شاهکارهایش به این دو ژانر خلاصه نمی‌شود. او طی این سال‌ها، فیلم‌های درام تفکربرانگیزی همچون «جهان‌شهر» (۲۰۱۲)، «نقشه‌های ستاره‌های سینما» (۲۰۱۴) و « یک روش خطرناک » (۲۰۱۱) را هم ساخته است که آغشته به هجو سیاسی هستند. در ویدئودروم او همه‌ی این اِلمان‌ها را تلفیق کرده است، یک فیلم ترسناک بادی‌هارورِ علمی-تخیلی با عناصر سیاسی-انتقادی. فیلم به سرگذشت رئیس یک ایستگاه تلویزیونی به نام «مکس رِن» می‌پردازد که برحسب تصادف یک سیگنال غیرقانونی را کشف می‌کند که حاوی برنامه‌ای خشن به نام ویدئودروم است که ویدیوهایی از شکنجه‌های واقعی انسان را پخش می‌کند.
مکس به این نتیجه می‌رسد که این تصاویر نامتعارف می‌تواند برای مخاطبان شبکه‌اش جذاب باشد، بنابراین آن‌ها را به‌صورت غیرمجاز پخش می‌کند. چیزی که او نمی‌داند این است که سیگنال مذکور تنها حاوی تصاویر خشن نیست، بلکه از آن در راستای تحقق ایدئولوژی‌های یک جنبش سیاسی استفاده می‌شود، سیگنالی که ذهن و روان بیننده را دستخوش تغییر می‌کند و باعث می‌شود تا تماشاگران دیوانه شوند. مکس از تصمیم خود برای پخش این سیگنال دفاع می‌کند و آن را آینده‌ی تلویزیون می‌داند اما آگاه نیست که ناخواسته با تماشای برنامه‌های این شبکه، خود نیز دچار توهم و اختلالات پارانوئیدی شده است. فیلم ویدئودروم در دوران اکران یک فیلم کمیک با اِلمان‌های علمی-تخیلی بود اما حالا در عصری که اینترنت همه چیز را به تسخیر خود در آورده، شاید چندان هم علمی-تخیلی محسوب نشود.
۷- آدم‌فضایی (Starman)
- سال انتشار: ۱۹۸۴
- کارگردان: جان کارپنتر
- بازیگران: جف بریجز، کارن آلن، چارلز مارتین اسمیت، ریچارد جاکل، دیوید ولز
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۵ از ۱۰۰
سینمادوستان شاید فکر کنند که همه‌ی فیلم‌های علمی-تخیلی پیرامون موجودات فضایی به یک مسیر قابل‌پیش‌بینی می‌رود. این نوع نگاه منطقی است، در هر صورت اکثر این فیلم‌ها در رابطه با موجوداتی بوده‌اند که به کره‌ی زمین هجوم آورده‌اند یا فضانوردانی که در فضا با پدیده‌های غیرانسانی روبه‌رو شده‌اند اما اگر جستجو کنید آثار کاملا متفاوتی را پیدا می‌کنید، همانند آدم‌فضایی ساخته‌ی جان کارپنتر که قصد تکرار گذشته را ندارد. به جای تمرکز روی کشمکش‌های میان‌کهکشانی یا سفرهای میان‌سیاره‌ای، فیلم یک قصه‌ی عاشقانه‌ی شیرین را روایت می‌کند.
قصه پیرامون یک زن بیوه به نام «جنی هِیدن» اتفاق می‌افتد که هنوز سوگوار مرگ همسرش «اسکات» است تا اینکه یک روز از حضور یک موجود فضایی مطلع می‌شود که از دستان ماموران دولتی در فرار است و دقیقا چهره و فیزیک اسکات را دارد. جان کارپنتر اطلاعات کاملی از این موجود فضایی ارائه نمی‌دهد، اینکه از کجا آمده است و چه هدفی دارد، در مقابل، تمرکز خود را بر روی رابطه‌ی جنی با این موجود قرار می‌دهد، زنی که می‌خواهد از دوران غم‌انگیز زندگی‌اش عبور کند. جف بریجز و کارن آلن در کنار یکدیگر فوق‌العاده هستند و عناصر درام-عاشقانه‌ی فیلم چنان خوب از آب درآمده‌اند که گاهی فراموش می‌کنید در حال تماشای اثری علمی-تخیلی هستید.
۸- مریخ حمله می‌کند! (Mars Attacks)
- سال انتشار: ۱۹۹۶
- کارگردان: تیم برتون
- بازیگران: جک نیکلسون، گلن کلوز، آنت بنینگ، پیرس برازنان، دنی دویتو
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۴ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۵۶ از ۱۰۰
کسانی که ژانر علمی-تخیلی را دوست ندارند، احتمالا آگاه هستند که طرفداران این ژانر آثار محبوب خود را اغلب جدی می‌گیرند، کسانی که به مجموعه‌هایی همچون جنگ ستارگان، پیشتازان فضا، مارول یا دی‌سی عشق‌وعلاقه‌ی فراوانی دارند. مریخ حمله می‌کند به کارگردانی تیم برتون برای آن‌هایی است که از آثار علمی-تخیلی جدی خسته شده‌اند، یک فیلم کمدی بامزه که هرگز چیزی را جدی نمی‌گیرد. قصه درباره‌ی سیاست‌مدارانی است که در مواجهه با یک بحران، نشان می‌دهند صلاحیت ندارند. مضمونی که فارغ از چارچوب موجودات فضایی هم اهمیت ویژه‌ای دارد و از واقعیت دور نیست.
هنگامی که موجودات فضایی به کره‌ی زمین حمله می‌کنند، دولت ایالات متحده که آمادگی این اتفاق را ندارد، به آشوب کشیده می‌شود. رئیس‌جمهور وقت، «جیمز دیل» تلاش می‌کند تا یک راه‌حل صلح‌جویانه پیدا کند اما شکست می‌خورد. تیم برتون به اهمیت مسئولیت‌پذیری در شرایط بحران می‌پردازد. هنگامی که کره‌ی زمین تهدید می‌شود، این آدم‌های عادی هستند که باید در مقابل خطر ایستادگی کنند، در حالی که صاحبان قدرت پنهان شده‌اند و تنها به فکر نجات جان خود هستند. مریخ حمله می‌کند شاید فیلمی درباره‌ی حملات موجودات فضایی باشد اما از نظر سیاسی-اجتماعی، بازتابی از دنیای کنونی است.
۹- جنگاوران اخترناو (Starship Troopers)
- سال انتشار: ۱۹۹۷
- کارگردان: پل ورهوفن
- بازیگران: کاسپر ون دین، دنیس ریچاردز، دینا میر، جیک بیزی، نیل پاتریک هریس
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۶۷ از ۱۰۰
زیرژانر «علمی-تخیلی نظامی» روی کاغذ، جذابیتی برای مخاطب عادی سینما ندارد. حتی با اینکه آثار مذکور اغلب از دنیای واقعی فاصله دارند اما دیالوگ‌های شخصیت‌های وطن‌پرست درباره‌ی عشق به ارتش و اعمال میهن‌پرستانه‌ی آن‌ها می‌تواند آزاردهنده باشد. البته فیلم‌سازانی همچون «مایکل بی» و «رولاند امریش» موفق شده‌اند تا برداشت هیجان‌انگیزتری از جنگ‌های نظامی در آثارشان عرضه کنند.
جنگاوران اخترناو که با نام «سربازان کشتی فضایی» نیز شناخته می‌شود می‌تواند یک انتخاب مطلوب برای کسانی باشد که می‌خواهند اثری از زیرژانر علمی-تخیلی نظامی مشاهده کنند. پل ورهوفن در این فیلم هجوآمیز، ماهیت پروپاگاندای نظامی را بررسی کرده است. اگر کتاب جنگاوران اخترناو را خوانده‌اید، نگران نباشید، ورهوفن به ذات نظامی‌گرایانه‌ی آن اهمیتی نداده و مضامین رمان اصلی را با یک هشدار درباره‌ی خطرات جنگ و تاثیرات آن جایگزین کرده است. شخصیت‌هایی همچون «جانی ریکو»، «کارمن» و «کارل جنکینز» پس از گذراندن دوره‌های نظامی و تبدیل شدن به یک سرباز گوش‌به‌فرمان، انسانیت را فراموش می‌کنند. در همین راستا، جنگاوران اخترناو را می‌توانیم در کنار فیلم‌های ضدجنگی همچون «اینک آخرالزمان» (۱۹۷۹) و «غلاف تمام‌فلزی» (۱۹۸۷) قرار دهیم.
۱۰- ماپت‌های فضایی (Muppets from Space)
- سال انتشار: ۱۹۹۹
- کارگردان: تیم هیل
- بازیگران: فرانک اوز، جفری تامبر، اف. موری آبراهام، دیوید آرکت، هالک هوگان
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۲ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۶۳ از ۱۰۰
حتی اگر ژانر علمی-تخیلی را دوست ندارید، ماپت‌ها را نمی‌توان دوست نداشت؛ آن‌ها عروسک‌های محبوب چندین نسل از کودکان بوده‌اند و هنوز هم خاطره‌انگیز و دوست‌داشتنی هستند. چیزی که فیلم‌های پیرامون ماپت‌ها را از نمونه‌های مشابه متمایز می‌کند، این است که ژانر خود را جدی می‌گیرند. «ماپت‌ها منهتن را تسخیر می‌کنند» (The Muppets Take Manhattan) یک موزیکال کلاسیک است، «سرود کریسمس ماپت» (The Muppet Christmas Carol) اقتباسی وفادارانه از «چارلز دیکنز» به حساب می‌آید و «جزیره‌ی گنج ماپت» (Muppet Treasure Island) را باید یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ درباره‌ی دزدان دریایی بدانیم.
ماپت‌های فضایی همان‌طور که از عنوانش مشخص است، یک فیلم علمی-تخیلی است که همانند ای‌تی، قصه‌ای صمیمانه و احساسی را روایت می‌کند. «گانزو» همیشه این حس را داشته که متفاوت است و نباید در کنار ماپت‌های دیگر قرار بگیرد، به همین دلیل جستجو برای یافتن خانواده‌ی «واقعی‌اش» را آغاز می‌کند. پس از ناپدید شدن گانزو، «کرمیت قورباغه» و دوستان به یک ماجراجویی هیجان‌انگیز می‌روند تا او را پیدا کنند. مطابق انتظار، مشخص می‌شود که گانزو یک موجود فضایی است اما در نهایت به این نتیجه می‌رسد که ماپت‌ها در واقع خانواده‌ی واقعی او هستند.
۱۱- نشانه‌ها (Signs)
- سال انتشار: ۲۰۰۲
- کارگردان: ام. نایت شیامالان
- بازیگران: مل گیبسون، واکین فینیکس، روری کالکین، ابیگیل برسلین، مریت ویور
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۸ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۵ از ۱۰۰
ام نایت شیامالان در سال‌های اخیر جایگاهش را از دست داده است اما دورانی وجود داشت که او یکی از بهترین فیلم‌سازان ژانر در نظر گرفته می‌شد. حتی اگر از فیلم‌های ترسناک دوری می‌کنید، «حس ششم» (۱۹۹۹) می‌تواند شما را راضی کند، اثری که اگر جامپ‌اِسکرهایش را کنار بگذاریم، یک درام خانوادگی پرکشش است. به همین صورت، «آسیب‌ناپذیر» (۲۰۰۰) از ابرقهرمانان و تاثیرات آن‌ها بر دنیای مدرن، برداشتی واقع‌گرایانه و منطقی ارائه می‌دهد.
شیامالان در نشانه‌ها به حملات موجودات فضایی می‌پردازد اما فیلم در حقیقت داستانی درباره‌ی بحران ایمان و اعتقاد است. کشیش سابق، «گراهام» پس از مرگ همسرش از کلیسا خارج می‌شود. او برای ارتباط با دو فرزندش «مورگان» و «بو» دچار مشکل است و برادرش «مریل» نیز آمده است تا با آن‌ها زندگی کند. فیلم نزدیک شدن احساسی اعضای این خانواده را بررسی می‌کند، اینکه چگونه یک تهدید بزرگ باعث می‌شود تا آن‌ها متحد شوند. موجودات فضایی هم حضور پررنگی در قصه دارند اما اگر آن‌ها با یک بحران دیگر همچون جنگ یا بیماری جایگزین می‌شدند، تغییر چندانی در داستان ایجاد نمی‌شد.
۱۲- وی مثل وندتا (V for Vendetta)
- سال انتشار: ۲۰۰۵
- کارگردان: جیمز مک‌تیگو
- بازیگران: ناتالی پورتمن، هوگو ویوینگ، استیون ری، جان هرت، بن مایلز، مری استاکلی
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸.۲ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۳ از ۱۰۰
تماشای هر فیلمی راجع به دیکتاتوری و فاشیسم می‌تواند استرس‌زا باشد اما آیا یک فیلم علمی-تخیلی هم می‌تواند این مضامین را در یک چارچوب متفاوت، به‌شکلی عرضه کند که تاثیرگذار باشند؟ «آلن مور» با رمان گرافیکی وی مثل وندتا این کار را انجام داد و در قصه‌اش از نیاز به مقاومت در مقابل فاشیسم، بیگانه‌هراسی، نژادپرستی و ستمگری سیستماتیک صحبت کرد. نسخه‌ی سینمایی هم دقیقا مسیر مشابه‌ای را طی می‌کند. داستان در آینده و همانند پرتغال کوکی، در یک نسخه‌ی متفاوت از انگلستان اتفاق می‌افتد که یک نظام دیکتاتوری بر آن حکومت می‌کند؛ این نظام فاشیستی، بر همه‌ی ابعاد زندگی انسان‌های جامعه نظارت دارد و آن‌ها را در یک ساختار مشخص، مدیریت می‌کند. تنها کسی که در مقابل این نظام تمامیت‌خواه می‌ایستد، یک مبارز آزادی‌خواه است که لباس و ماسک «گای فاکس» را بر چهره زده است. او به ایستگاه‌های رادیویی، تلویزیونی و ساختمان‌های اداری دولت حملات تروریستی می‌کند و حالا دولت در تلاش است تا او را پیدا و دستگیر کند.
وی مثل وندتا آینده‌ای را متصور می‌شود که از دنیای فعلی ما چندان دور نیست. معماری، فرهنگ و دنیایی که جیمز مک‌تیگو خلق کرده است را احتمالا نوادگان ما در سال‌های نه چندان دور در جهان واقعی رویت خواهند کرد. اِلمان‌های علمی-تخیلی فیلم را کنار بگذاریم، فیلم در مجموع واقع‌گرایانه است و آن را تا مدت‌ها از یاد نخواهید برد.
۱۳- ظهور سیاره‌ی میمون‌ها (Rise of the Planet of the Apes)
- سال انتشار: ۲۰۱۱
- کارگردان: روپرت وایت
- بازیگران: جیمز فرانکو، فریدا پینتو، جان لیسگو، برایان کاکس، تام فلتون، اندی سرکیس
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۲ از ۱۰۰
سیاره‌ی میمون‌ها یکی از محبوب‌ترین مجموعه‌های سینمایی علمی-تخیلی است و چندین نسخه‌ی متفاوت دارد اما نسخه‌ی ظهور سیاره‌ی میمون‌ها که در سال ۲۰۱۱ اکران شد، همه چیز را از ابتدا آغاز می‌کند و می‌تواند یک نقطه‌ی شروع خوب برای شما باشد. ایده‌ی اولیه بی‌گمان مضحک است، اینکه میمون‌ها تمدنی را ساخته‌اند که از جامعه‌ی انسانی پیشرفته‌تر است. فضای آینده‌نگرانه و ایده‌ی «سفر در زمان» هم باعث شده است تا از واقع‌گرایانه بودن قصه کاسته شود اما خوشبختانه ساخته‌ی روپرت وایت که یک نسخه‌ی پیش‌درآمد است، همه چیز را به شکل منطقی توضیح می‌دهد و در بطن رویدادهای آن می‌توانید منطق هم پیدا کنید.
داستان در آینده نه‌چندان دور اتفاق می‌افتد. شیمی‌دانی به نام «ویلیام رادمن» در تلاش است تا راهی برای درمان بیماری آلزایمر پدرش پیدا کند. او تصمیم می‌گیرد تا دارویی که ساخته است را روی میمونی به نام «سزار» آزمایش کند اما اتفاق دیگری رخ می‌دهد. مغز سزار تنها درمان نمی‌شود بلکه پیشرفت می‌کند و او به یک موجود هوشمند تبدیل می‌شود. فیلم سعی می‌کند تا متمدن شدن میمون‌ها را با دلایل علمی توضیح دهد و هم‌زمان به مضامینی همچون حقوق حیوانات و عواقب آزمایشات حیوانی بپردازد.
۱۴- او (Her)
- سال انتشار: ۲۰۱۳
- کارگردان: اسپایک جونز
- بازیگران: واکین فینیکس، امی آدامز، رونی مارا، اولیویا وایلد، اسکارلت جوهانسون
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۴ از ۱۰۰
ما عاشق گوشی‌های هوشمند هستیم و این فیلم علمی-تخیلی پیرامون همین علاقه‌ی بی‌حدوحصر ما اتفاق می‌افتد. پس از یک ازدواج ناموفق و شکست‌خورده، «تئودور» که از طریق نگارش نامه‌های شخصی عاشقانه کسب‌درآمد می‌کند، با یک سیستم عامل هوشمند به نام «سامانتا» آشنا می‌شود. او با این نرم‌افزار وقت می‌گذارند و به تدریج، عاشق این هوش مصنوعی می‌شود.
در دورانی که تکنولوژی هر روز در حال پیشرفت است، ایده‌های این ساخته‌ی اسپایک جونز چندان غیرمنطقی جلوه نمی‌کند. جونز، ذات تنهایی را تحلیل می‌کند و وضعیت فعلی جهان را زیر ذره‌بین می‌برد، آدم‌هایی که در عصر دیجیتال، از دنیای واقعی دور شده‌اند. جونز پس از مطالعه‌ی مقاله‌ای در رابطه با یک وب‌سایت خاص، تصمیم گرفت این فیلم را بسازد؛ آن وب‌سایت مجهز به یک هوش مصنوعی بود که سریعا پاسخ کاربران را می‌دهد.
- چه چیزی فیلم‌های علمی-تخیلی را از آثار علمی-فانتزی متمایز می‌کند؟
- ۹۵ فیلم برتر علمی-تخیلی به انتخاب اسلش فیلم که باید ببینید
۱۵- مریخی (The Martian)
- سال انتشار: ۲۰۱۵
- کارگردان: ریدلی اسکات
- بازیگران: مت دیمون، جسیکا چستین، کریستن ویگ، جف دانیلز، مایکل پنیا، شان بین
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۱ از ۱۰۰
بلندپروازی‌های فیلم‌های عملی-تخیلی باعث شده است تا فیلم‌سازانی که می‌خواهند برداشت واقع‌گرایانه‌تری از سفر به فضا ارائه دهند نیز با مشکل روبه‌رو شوند، زیرا مخاطبان عادی، این آثار را نیز به چشم فیلمی تخیلی می‌بینند. اما گشت‌وگذار در فضا تنها به آثار فانتزی جاه‌طلبانه‌ای همچون «بیگانه» (۱۹۷۹) خلاصه نمی‌شود، «آپولو ۱۳» (۱۹۹۵) و «نخستین انسان» (۲۰۱۸) فیلم‌هایی هستند که داستان‌های واقعی فضانوردان و شجاعت‌هایی که به خرج داده‌اند را روایت می‌کنند. رمان مریخی نوشته‌ی نوشته‌ی «اندی وی‌یر» در سال ۲۰۱۱ به یک پدیده تبدیل شد و خوشبختانه نسخه‌ی سینمایی اقتباسی آن به کارگردانی ریدلی اسکات، به منبع اصلی خود احترام می‌گذارد و مضامین موردنظر اندی وی‌یر را به‌درستی عرضه می‌کند.
قصه درباره‌ی فضانوردی به نام «مارک» است که در حین انجام یک ماموریت فضایی، به دلیل طوفان آنجا گرفتار می‌شود. همکارانش فکر می‌کنند که او جان خود را از دست داده است، بنابراین به کره‌ی زمین بازمی‌گردند تا مارک در مریخ تنها بماند. او اما زنده است و در ادامه تلاش می‌کند تا به بقا در سطح مریخ ادامه دهد. فیلم نشان می‌دهد که او چگونه مکان مناسبی برای زندگی می‌سازد، غذا تهیه و با مرکز ناسا ارتباط برقرار می‌کند. فیلم پیام‌های مثبتی دارد، از جمله اینکه چگونه آدم‌های مختلف با یکدیگر متحد می‌شوند تا جان یک انسان دیگر را نجات دهند.
منبع: Slash/Film
