برخورد دارت باعث ایجاد دنباله‌ای عظیم در سیارک دیمورفوس شده است
هفته‌ی گذشته فضاپیمای دارت ناسا عمدا به دیمورفوس، قمر کوچکی که دور سیارک بزرگ‌تر دیدیموس می چرخد، برخورد کرد. اکنون، یک تلسکوپ زمینی در شیلی، دنباله‌ی عظیم ایجاد شده طی روزهای پس از برخورد را به تصویر کشیده است.
این ضربه‌ی عمدی، در حقیقت یک آزمایش دفاع سیاره‌ای محسوب می‌شد. مسیر اجرام نزدیک زمین، به‌صورت پیوسته برای نظارت بر وضعیت و مدار آن‌ها پایش می‌شود و ناسا به دنبال این است که بداند آیا یک ضربه‌ی جنبشی می‌تواند مسیر یک سنگ فضایی را در صورتی که در مسیر زمین باشد، تغییر دهد؟
آژانس فضایی آمریکا، هنوز در حال بررسی داده‌های این برخورد است تا مشخص کند که آیا «آزمایش تغییر جهت سیارک دوگانه» (Double Asteroid Redirection Test) یا «دارت» (DART) باعث تغییر در مدار دیمورفوس حول همدم بزرگ‌تر خود شده است یا خیر؟
با این وجود، تصاویر این برخورد شدید و سریع و پیامدهای آن، توسط بسیاری از رصدخانه‌های زمینی و فضایی ثبت شده و در حال انتشار است. جدیدترین تصاویر از تلسکوپ تحقیقاتی اخترفیزیک جنوبی (SOAR) در شیلی که توسط بنیاد ملی علوم اداره می‌شود، ارائه شده است. تلسکوپ SOAR در دامنه‌ی کوه‌های آند قرار دارد که محیطی خشک با آسمانی صاف و بدون آلودگی نوری و در حقیقت ایدئال برای تلکسوپ‌های زمینی است.
در این تصویر دنباله‌ی گرد و غبار در حال گسترش ناشی از برخورد به وضوح قابل مشاهده است و تا گوشه‌ی سمت راست تصویر کشیده شده است. طبق اعلام NOIRLab، دنباله‌ی بقایای سیارکی حدود ۱۰ هزار کیلومتر از نقطه‌ی برخورد امتداد یافته است.
«تدی کارتا» (Teddy Kareta) ستاره‌شناس رصدخانه‌ی لاول درباره‌ی این تصویر گفت: «اینکه توانستیم ساختار و وسعت پیامدهای این برخورد را در روزهای پس از رویداد، به وضوح ثبت کنیم، شگفت‌آور است.»
دانشمندان ناسا هنوز تصمیم خود را در مورد موفقیت کامل مأموریت دارت اعلام نکرده‌اند، اما این برخورد به‌خودی‌خود یک موفقیت به شمار می‌رود. به‌زودی یافته‌های بیشتری درباره‌ی این رویداد به‌دست می‌آید؛ اینکه دقیقا چه مقدار مواد از دیدیموس خارج شد، چه میزان از مواد پودر شده است و با چه سرعتی ممکن است به بیرون پرتاب شده باشد.
این داده‌ها می‌توانند آثار ضربه‌های جنبشی بر سیارک‌های قلوه‌سنگی را، که به نظر می‌رسد دیمورفوس از آن جمله باشد، روشن کنند. سیارک‌های قلوه‌سنگی دارای توده‌هایی از مواد سطحی هستند که به‌طور ضعیف با هم پیوند دارند و باعث ایجاد چنین دنباله‌ها و نماهای چشمگیری پس از برخورد می‌شوند.
این عکس تماشایی در حالی در شیلی ثبت شد که به‌زودی نقشه‌برداری آسمان هم توسط رصدخانه‌ی آینده‌ی «ورا روبین» (Vera C. Rubin) آغاز خواهد شد. از جمله وظایف آن، ارزیابی اجرام بالقوه خطرناک در نزدیکی زمین است؛ اگرچه با توجه به آزمایش اخیر، شاید سیارک‌ها باید نگران ما باشند!
عکس کاور: دنباله‌ی عظیم گرد و غبار پخش شده در اثر برخورد فضاپیمای دارت به سیارک دیمورفوس
Credit: CTIO/NOIRLab/SOAR/NSF/AURA/T. Kareta (Lowell Observatory), M. Knight (US Naval Academy), Processing: T.A. Rector (University of Alaska Anchorage/NSF’s NOIRLab), M. Zamani & D. de Martin (NSF’s NOIRLab)
منبع: Gizmodo
