۷ راهکار ساده برای آموزش غذا خوردن به کودکان
آموزش غذا خوردن به کودکان یکی از مهم‌ترین مراحل رشد و پرورش فرزند است؛ کاری که در ابتدا سخت به نظر می‌رسد ولی اگر نکاتی را که در ادامه مطرح می‌کنیم رعایت کنید این مرحله از آموزش کودک، بدون دردسر و با موفقیت طی می‌شود.
معمولا والدین وقتی که کودکشان با اشیای اطراف آشنا شد و غذاها و طعم‌های مختلف را تجربه کرد، تصمیم می‌گیرند به او آموزش دهند تا خودش غذا بخورد. اما در این مرحله، چند پرسش مهم مطرح می‌شود؛
- چه زمانی کودکان را به یادگیری این مهارت جدید تشویق کنیم؟
- آمادگی کودک برای یادگیری این مهارت، چه نشانه‌هایی دارد؟
- چه غذاهایی برای شروع آموزش مناسب هستند؟
پاسخ صحیح به این پرسش‌ها می‌تواند کار را برای شما و کودکتان آسان کند. با دیجی‌کالا مگ همراه باشید.
کودکان در چه سنی می‌توانند خودشان غذا بخورند؟
معمولا بین ۹ ماهگی تا یک سالگی، کودکان به اینکه خودشان غذا بخورند علاقه نشان می‌دهند. کودکان در این سن در حال تجربه کردن اشیای جامد هستند. آن‌ها مواد تشکیل‌دهنده‌ی هر غذا را بین انگشتان قرار می‌دهند و از طریق حس کردن، تجربه می‌کنند. همچنین تلاش می‌کنند مقداری از غذا را برای چشیدن به سمت دهان ببرند. معمولا برای این کار غذا را چنگ می‌زنند و تلاش می‌کنند هر چیزی را که در دستشان است در دهان بگذارند. حتی بعضی از کودکان تلاش می‌کنند با استفاده از انگشت‌های اشاره و شست، غذا را بردارند. این یکی از مهم‌ترین مهارت‌های حرکتی پایه است. این‌ها همگی نشانه‌های خوبی هستند. اگر این نشانه‌ها را در کودک دیدید، می‌توانید آموزش را شروع کنید. کودکتان برای یادگیری آماده است و می‌تواند خودش غذا بخورد.
آمادگی کودک برای یادگیری اینکه خودش غذا بخورد، چه نشانه‌هایی دارد؟
برای اینکه متوجه بشوید کودک آمادگی لازم برای یادگیری این مهارت را دارد، نشانه‌های زیر را بررسی کنید؛
- زمانی که به کودک غذا می‌دهید، سعی می‌کند قاشق را از دستتان بگیرد.
- کودک تلاش می‌کند بشقاب غذای خودش یا شما را بردارد و جابه‌جا کند.
- کودک زمانی که بازی می‌کند یا غذا می‌خورد، تلاش می‌کند با استفاده از انگشت‌های اشاره و شست هر چیزی را بگیرد و در دهانش بگذارد.
- زمانی که می‌خواهید به کودک غذا بدهید، دست شما را پس می‌زند.
نباید فقط سن کودک را در نظر بگیرید؛ توجه به این نشانه‌ها مهم‌تر است. برای نمونه، اگر کودک ۹ یا ۱۰ ماهه‌ای دارید که نشانه‌های بالا را ندارد، باید منتظر بروز نشانه‌ها باشید. اما درباره‌ی کودکی که نشانه‌هایی از آمادگی را در او می‌بینید، مهم است که فرصت‌های بیشتری به او بدهید تا مهارت غذا خوردن را تمرین کند. هر چند باری که تلاش کودک ناموفق بود مهم نیست، دوباره به او فرصت تمرین کردن بدهید. کودک با تمرین و تکرار، مهارت را یاد می‌گیرد.
آموزش غذا خوردن به کودکان را با چه غذاهایی شروع کنیم؟
برای آموزش غذا خوردن به کودکان باید غذاهایی را انتخاب کنید که گرفتن، برداشتن، نگه داشتن و در دهان گذاشتن آن‌ها راحت باشد. می‌توانید گزینه‌های زیر را انتخاب کنید؛
- هویج، سیب‌زمینی، نخود فرنگی یا کدو حلوایی کاملا پخته و نرم
- تکه‌های کوچک میوه‌‌های نرم (موز رسیده، کیوی یا هلو)
- سیب یا گلابی کاملا پخته و نرم
- ماکارونی کاملا پخته و نرم
- تکه‌های خرد شده و کاملا پخته‌ی مرغ، ماهی یا بوقلمون
هر غذایی که برای بچه انتخاب می‌کنید باید کاملا نرم باشد و تکه‌های غذا اندازه‌ی مناسبی داشته باشند؛ به اندازه‌ی کافی بزرگ باشند تا کودک بتواند به‌راحتی آن‌ها را بردارد و به اندازه‌ی کافی کوچک باشند تا باعث خفگی او نشوند.
برای کودکی که به‌تازگی یاد گرفته خودش غذا بخورد، چه غذاهایی مناسب نیست؟
باید از غذاهایی که ممکن است باعث خفگی کودک بشوند، اجتناب کنید. برای نمونه:
- آجیل
- ذرت بو داده
- هویج خام
- حبه‌ی انگور
- کشمش
- تکه‌های بزرگ همه‌ی غذاها
کودک همه‌ی دندان‌های خود را ندارد پس باید غذای کودک کاملا نرم باشد. زمانی که کودک به دو سالگی رسید و دندان‌های آسیای بزرگ او رشد کردند، می‌تواند غذاهای سفت‌تر را هم بجود. برای اینکه تشخیص دهید غذایی که برای کودک آماده کرده‌اید، کاملا بی‌خطر و به اندازه‌ی کافی نرم است، تکه‌ای از آن غذا را با انگشتان خود له کنید. اگر نمی‌توانید به‌راحتی آن را له کنید، این غذا برای کودک شما مناسب نیست و در جویدن آن با مشکل مواجه می‌شود.
چگونه به کودکان یاد بدهیم خودشان غذا بخورند؟
اگر متوجه شدهاید کودک آمادگی لازم برای یادگیری این مهارت را دارد و با غذاهای مناسب برای شروع آموزش هم آشنا شدهاید، حالا به راهکارهایی برای آموزش نیاز دارید. می‌توانید از راهکارهای زیر کمک بگیرید؛
۱. برای تمرین، فرصت بیشتری به کودک بدهید
برای اینکه کودک سریع‌تر یاد بگیرد خودش غذا بخورد، باید فرصت بیشتری برای تجربه کردن به او بدهید. غذای او را در ظرف مخصوص خودش بریزید و به او اجازه دهید هر طور که می‌تواند با دست‌هایش غذا بخورد.
۲. کودک را تشویق کنید با دست غذا بخورد
قبل از اینکه کودک را با وسایل غذا خوردن آشنا کنید، ابتدا او را تشویق کنید که با دست غذا را در دهانش بگذارد. یک راهکار خوب برای شروع این است که چند تکه غذای مناسب را در ظرفی پیش کودک بگذارید و او را تشویق کنید تکه‌ها را با دست بردارد و به سمت دهانش ببرد. شاید از نظر شما، کودک در خوردن تکه‌های غذا ناموفق باشد و فقط غذا را چنگ بزند ولی او در حال تجربه کردن و یادگیری است.
۳. کودک را با وسایل غذا خوردن و ظروف آشنا کنید و او را تشویق کنید از آن‌ها استفاده کند
وقتی که کودک آمادگی لازم برای اینکه خودش غذا بخورد را پیدا کرد، بهترین فرصت است تا او را با وسایل و ظروف غذا خوردن آشنا کنید. هر چه زودتر این آشنایی انجام شود، کودک راحت‌تر به استفاده از این وسایل و ظروف عادت می‌کند.
بهترین راهکار برای شروع این است که هنگام غذا خوردن کودک، از دو قاشق استفاده کنید؛ یکی در دست خود کودک برای استفاده و تمرین و دیگری در دست شما برای کمی کمک. البته کودک از شما تقلید می‌کند و می‌توانید از این ویژگی هم برای آموزش استفاده کنید. کودک تلاش می‌کند مانند شما مقداری از غذا را با قاشق خودش بردارد و در دهانش بگذارد.
راهکار دیگری که می‌توانید امتحان کنید این است که ابتدا خودتان قاشق او را پر کنید و قاشق پر از غذا را به او بدهید تا خودش قاشق را در دهانش بگذارد. با این کار، کودک برای حفظ تعادل قاشق، تمرین خوبی انجام می‌دهد.
برای اینکه هم خودتان و هم کودک راحت‌تر باشید، توصیه می‌شود از غذاهای سفت‌تر شروع کنید. غذاهایی مانند اوتمیل که راحت‌تر در قاشق جای می‌گیرند، غذاهای مناسبی برای شروع این تمرینات هستند.
۴. در زمانی که کودک غذا می‌خورد، به او نزدیک باشید
زمانی که کودک خودش غذا می‌خورد، مهم است کنار او باشید و از او مراقبت کنید. شاید مقداری از غذا وارد بینی کودک شود یا در گلوی او گیر کند. شاید کودک به غذا یا طعم خاصی میل نداشته باشد. حتی مهم است که چه مقدار غذا را با قاشق خودش برمی‌دارد و در دهانش می‌گذارد. همه‌ی این‌ها دلایلی هستند که ماندن شما کنار کودک را ضروری می‌کنند. کودک چیز جدیدی را تجربه می‌کند و به کمک و راهنمایی شما نیاز دارد.
۵. برای به‌هم‌ریختگی‌ها و کثیفی‌ها آماده باشید
وقتی به کودک اجازه می‌دهید خودش غذا بخورد، به‌هم‌ریختگی و کثیفی کاملا طبیعی است. نباید درباره‌ی این موضوع استرس و نگرانی داشته باشید. راهکارهای زیادی برای مدیریت شرایط وجود دارد؛ استفاده از پیش‌بند، پهن کردن پارچه‌ای زیر کودک، استفاده از دستمال مرطوب کودک و…
حتی شاید مجبور شوید بعد از اینکه کودک غذا خوردنش را تمام کرد، او را به حمام ببرید. اما این هم اشکالی ندارد. به‌هم‌ریختگی و کثیفی بعد از غذا، نشانه‌ی موفقیت کودک است زیرا نشان می‌دهد او برای اینکه خودش غذا بخورد چه تلاش زیادی کرده است. اگر کمی صبر کنید مهارت کودک در غذا خوردن بیشتر می‌شود. این هم بخشی از مراحل رشد کودک است؛ به‌زودی از این مرحله هم عبور خواهید کرد.
۶. همراه با اعضای خانواده غذا بخورید
یکی از بهترین راهکارها برای اینکه کودک یاد بگیرد خودش غذا بخورد، فراهم کردن شرایطی است که کودک بتواند غذا خوردن دیگران را تماشا کند. کودکان از رفتار بزرگترها الگوبرداری می‌کنند. آن‌ها در غذا خوردن و استفاده از وسایل و ظروف هم از رفتار والدین یا خواهر و برادر بزرگتر خود تقلید می‌کنند.
کودکان با تماشای شما باور می‌کنند که خودشان هم می‌توانند آن کار را انجام دهند و این باعث ایجاد اعتماد به نفس در آن‌ها می‌شود. اگر زمانی که به کودکتان غذا می‌دهید با وقتی که خودتان و سایر اعضای خانواده غذا می‌خورید متفاوت باشد، فرصت یادگیری با تقلید را از او گرفته‌اید؛ فرصتی که او می‌تواند رفتارهای صحیح هنگام غذا خوردن را از شما بیاموزد.
۷. در آموزش غذا خوردن به کودکان صبور باشید
آموزش هر مهارتی به کودکان، به زمان نیاز دارد و نباید در آن عجله کرد. صبر، کلید حل مشکلات است. آموزش غذا خوردن به کودکان هم از این قاعده مستثنی نیست.
سرعت کودک در غذا خوردن به عوامل زیادی بستگی دارد و فراموش نکنید که کودک می‌تواند نشانه‌های گرسنگی یا سیری خودش را درک کند. بنابراین زمان کافی برای غذا خوردن در اختیار کودک بگذارید.
اگر صبور باشید و به کودک فرصت تمرین کردن بدهید، در کمترین زمان یاد می‌گیرد خودش غذا بخورد.
در زمان رفلکس حلقی یا خفگی کودک هنگام غذا خوردن، چه کارهایی باید انجام داد؟
وقتی کودک خودش غذا می‌خورد، باید انتظار «رفلکس حلقی» را داشته باشید. رفلکس حلقی واکنش طبیعی و دفاعی بدن برای مقابله با خفگی است که از ورود جسم خارجی به حلق جلوگیری می‌کند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که کودک غذای زیادی در دهانش بگذارد یا غذای جدیدی را تجربه کند.
اگر رفلکس حلقی دائما تکرار نشود یا باعث ناراحتی کودک نشود، اتفاقی کاملا عادی است. اما اگر زمانی که کودک خودش غذا می‌خورد، رفلکس حلقی او دائما تکرار می‌شود، باید دلیل آن را پیدا کنید و سعی کنید برای وعده‌های بعدی مشکل را حل کنید. اگر این روند ادامه پیدا کند، روی کیفیت غذا خوردن و میل کودک به غذا تأثیر منفی می‌گذارد.
اما خفگی در مقایسه با رفلکس حلقی بسیار خطرناک‌تر است و می‌تواند تهدیدی برای زندگی کودک باشد. خفگی زمانی رخ می‌دهد که جسم خارجی وارد مجاری تنفسی بشود و مسیر انتقال هوا به درون بدن و ریه‌ها با مشکل مواجه شود.
اگر کودکی در این وضعیت قرار بگیرد، ممکن است ابتدا سرفه کند اما بعد از مدت کوتاهی ساکت می‌شود. او به دلیل انسداد مجاری تنفسی، نمی‌تواند گریه کند یا صدایی از خود درآورد. این مسأله کاملا جدی است. زمانی که می‌خواهید به کودک یاد بدهید خودش غذا بخورد، انتخاب غذای مناسب از نظر نوع، اندازه و سفتی و نرمی، بسیار مهم است.
جمع‌بندی
در مراحل رشد کودک، به یکی از جذاب‌ترین مراحل رسیده‌اید اما فراموش نکنید که این مرحله هم به زمان نیاز دارد. کودکی که در حال یادگیری است و می‌خواهد خودش غذا بخورد، نمی‌تواند به اندازه کافی غذا بخورد و این کاملا طبیعی است. وعده‌های غذایی او را بیشتر کنید و با دادن فینگرفودها و پوره‌ها او را سیر کنید.
آموزش غذا خوردن به کودکان مرحله‌ی مهمی در زندگی کودک است. می‌توانید لحظات جذاب و به‌هم‌ریختگی‌های آن را ثبت کنید تا لذت امروز شما لذت فردای فرزندتان باشد؛ پس زیاد عکس بگیرید.
منبع: BABY CHICK
