چگونه کودک مهربان تربیت کنیم؟
وقتی به القای مهربانی در فرزندان خود فکر می‌کنید، منظورتان از مهربانی چیست؟ پاسخ‌های مختلفی می‌شود به این پرسش داد؛ شفقت، سخاوت، همدلی، عدالت، کاهش رنج بخشی از مشخصه‌های کودک مهربان است. اما هر کدام از این پاسخ‌ها به جای اینکه صرفاً از روی نفع شخصی باشد، توجه فرد روی دیگران تاکید می‌کند.
آنجلا سی. سانتومرو، نویسنده کتاب مهربانی رادیکال، توضیح می‌دهد که مهربانی در مورد «دیدن با قلب خود» است. مهربانی برای کوچک‌ترین بچه‌های ما، ممکن است به معنای دست زدن به پشت یک دوست نگران، سر زدن به همسایه سالخورده یا تقسیم کلوچه با برادر کوچک‌تر باشد. برای بچه‌های بزرگ‌تر، مهربانی ممکن است دعوت از یک همکلاسی تنها برای پیوستن به میز ناهار، دلداری دادن به کسی که غمگین یا ترسیده است، یا بخشیدن کمی از پول تو جیبی برای یک مرکز خیریه است.
مهربانی هر معنایی که دارد، مهم است که برای القای آن به فرزندتان از کودکی او تلاش کنید. تربیت یک کودک مهربان نیاز هر کشور و اجتماعی است. داشتن فرزند مهربان خانواده را به مکانی امن تبدیل می‌کند. اما چگونه باید یک کودک مهربان تربیت کرد؟ با ما همراه باشید.
چگونه کودک مهربان تربیت کنیم؟
برای تربیت یک کودک مهربان، چندین مرحله کلیدی وجود دارد که می‌تواند به شما کمک کند:
ارائه الگوی مثبت
کودکان دوست دارند از بزرگترها تقلید کنند، بنابراین داشتن الگوی مثبت بسیار مهم است. تلاش کنید تا به عنوان یک مدل رفتاری مثبتی برای کودک خود عمل کنید محبت واقعی به جای استفاده از وسایل مادی برای پاداش، زمانی که بهترین پاداشی می‌تواند در آغوش کشیدن یا بوسه از والد باشد، عشق واقعی و محبت را به کودک نشان دهید.
ایجاد احساس امنیت
اطمینان حاصل کنید که کودک شما احساس امنیت می‌کند. این کار می‌تواند با سپری کردن وقت با کودک در فعالیت‌هایی مانند تماشای تلویزیون، خواندن، خوردن، بازی کردن و حتی خوابیدن با کودک انجام شود.
روشن کردن ارزش‌های مهربانی
روی ارزش‌های کوچک مانند دادن جای خود در اتوبوس به یک سالمند یا کمک در حل یک مسئله ریاضی به همکلاسی تاکید کنید. کودک را بابت لطفی که در حق دیگران می‌کند، با اشاره به کاری که انجام داده، تشویق کنید.
آموزش عذرخواهی
به کودک یادآوری کنید که گاهی نمی‌دانیم چگونه باید به دیگران کمک کنیم، اما در چنین مواقعی باید تا جایی که می‌توانیم خودمان را جای دیگری بگذاریم و اگر در تسلی دادنش خرابکاری کردیم با معذرت‌خواهی رفع کدورت کنیم.
تمرکز بر روی رشد اخلاقی
اگر فکر می‌کنید که باید مهربانی را در کودکتان تقویت کنید تا وقتی تبدیل به یک بزرگسال شد، اخلاق و رفتاری توام با مهربانی داشته باشد، با تمرکز بر روی رشد اخلاقی و توسعه مهارت‌های اجتماعی کودک، می‌توانید به او کمک کنید تا به یک فرد مهربان تبدیل شود. هم‌بازی شدن با کودک در فعالیت‌های مختلف نه تنها باعث می‌شود کودک احساس امنیت بیشتری کند، بلکه به او اجازه می‌دهد تا مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی خود را توسعه دهد. با توجه به این نکات، می‌توانید به طور مداوم و با دقت به تربیت کودک مهربان خود بپردازید. یاد بگیرید که چگونه به صورت مؤثر با کودک خود تعامل داشته باشید و به او کمک کنید تا به یک فرد مهربان و مسئول تبدیل شود.
حتی قبل از اینکه فرزندانتان به اندازه کافی بزرگ شوند که مهربانانه رفتار کنند، می‌توانید شروع به صحبت در مورد آن کنید. کلی هاردینگ، روانپزشک، توضیح می‌دهد که همدلی از بدو تولد از طریق سیستم عصبی-آینه‌ای در ما ایجاد می‌شود و ما به طور شهودی احساس دیگران را احساس می‌کنیم. به همین دلیل است که کودک ۲ ساله شما ممکن است با دیدن زمین خوردن یک کودک نوپا دیگر در زمین بازی اشک بریزد، و این یک فرصت عالی برای بیان این تجربه برای او است. شما باید به فرزند خود توضیح دهید که این یک حس خوب همدردی است. اگر همدلی درک است، پس شفقت بر اساس آن درک عمل می‌کند. توانایی بچه‌ها برای انجام این کار کمی دیرتر رشد می‌کند. دکتر هاردینگ می‌گوید: «زمانی که مغز کودک رشد می‌کند، بهتر می‌تواند شما را از من جدا کند و در آن زمان است که شفقت شکل می‌گیرد.» دکتر دیمون کورب، متخصص اطفال رشدی، می‌گوید: «کودکان نوپا روی من متمرکز هستند، اما می‌توانید به تدریج به فرزندتان کمک کنید تا با استفاده از زبان فراگیر ما درباره ما فکر کند. این اولین قدم تربیت کودک مهربان است.
دکتر کورب پیشنهاد می‌کند وقتی بچه‌ها ۳، ۴ و ۵ ساله هستند، زمان خوبی برای شروع بحث در مورد مهربانی است، و قانون طلایی یک سکوی پرتاب مکالمه عالی است. می توانید به کودک پیش دبستانی خود توضیح دهید: «ما با دیگران همانگونه رفتار می کنیم که امیدواریم با خودمان رفتار کنند. شما نمی‌خواهید کسی شما را به خاطر زخمی روی دست دارید مسخره کند، بنابراین نباید پسر عموی خود را مسخره کنید. هنگامی که به نظر می‌رسد کودک این را درک می‌کند، می‌توانید امیدوار شوید که یک کودک مهربان دارید.
چه راه‌هایی برای تشویق کودک به رفتارهای مهربانانه وجود دارد؟
تشویق کودک به رفتارهای مهربانانه یکی از روش‌های مؤثر برای تربیت کودک مهربان است. این روش‌ها می‌توانند به کودک کمک کنند تا احترام به حقوق دیگران، همدلی و مسئولیت‌پذیری را از زودهنگام یاد بگیرد. در ادامه، چندین راهکار برای تشویق کودک به رفتارهای مهربانانه ارائه شده است:
آموختن همدلی
از کودک سوالاتی بپرسید که به او کمک می‌کند تا نسبت به دیگران همدلی داشته باشد. مثلاً وقتی کودک با دیگران بدرفتاری می‌بیند، از او بخواهید که فکر کند چرا این اتفاق افتاده و چگونه می‌توانیم به آن‌ها کمک کنیم.
آشنایی با واقعیت‌های زندگی
از کودک بخواهید که با واقعیت‌های زندگی آشنا شود. این کار به کودک کمک می‌کند تا بفهمد که زندگی چگونه است و چطور می‌تواند به دیگران کمک کند.
تشویق به بخشندگی
به کودک کمک کنید تا بخشندگی را از کودکی یاد بگیرد. به او بگویید که می‌تواند وسایل و اسباب‌بازی‌هایی را که دیگر مناسب سنش نیست، به دیگران ببخشد. این کار به کودک کمک می‌کند تا از سن پایین مهربانی و شفقت را یاد بگیرد.
الگوی عملی مثبت
کودکان شما را می‌بینند و از رفتارهای شما تقلید می‌کنند. بگذارید کودک کارهای محبت‌آمیز و برخورد دوستانه شما با دیگران را مشاهده کند. این کار از سنین پایین به او یاد می‌دهد که دیگران هم به اندازه ما اهمیت دارند و باید با آن‌ها رفتار خوبی داشته باشد.
تشویق به فعالیت‌های خیریه
سازمان‌ها و موسسات خیریه بسیاری وجود دارند که شما می‌توانید به همراه فرزندتان به آنجا مراجعه کرده و به صورت داوطلبانه کار خیر انجام دهید. این کارها تجربه‌های مفیدی برای کودک شماست تا احساس مسئولیت را در او ایجاد و تقویت کند.
- نکته: مثبت اندیشی شما تاثیر زیادی روی فرزندتان خواهد داشت. از چیزهای کوچک زندگی لذت ببرید و این کار را به کودکتان نیز یادآوری کنید. در طول روز مثبت‌نگری را در موقعیت‌های مختلف به کار ببرید تا کودکتان آن را از شما بیاموزد و قدردان داشته‌هایش باشد.
با پیگیری این راهکارها، می‌توانید به کودک خود کمک کنید تا رفتارهای مهربانانه را از زودهنگام یاد بگیرد و در آینده به یک کودک مهربان و همدل تبدیل شود.
البته این مهم است که چگونه با فرزندان خود رفتار کنیم. رفتار ما می‌تواند یک کودک مهربان تربیت کند. همانطور که دکتر هاردینگ می‌گوید: «شهود ما چیزهای زیادی در مورد مهربانی به ما می‌گوید. این به معنای اعتماد به همدلی نسبت به هر آنچه «باید» فرزندپروری در ذهن شما باشد. این ممکن است شبیه این باشد که کودکتان را در آغوش خود نگه دارید چون او به اینکه مادرش به او مهر بورزد نیاز دارد. مهربانی همچنین به این معنی است که به فرزندانتان، به خصوص وقتی خواهر و برادری دارند، ابراز احساس فراوانی کنید.
با خودتان مهربان باشید
کارلا ناومبورگ، نویسنده می‌گوید: «دیدن مهربانی شما با خود برای فرزندانتان نیز ارزشمند است. این به معنای انواع خود مراقبتی است. مانند خواب کافی و تلاش برای بهتر زندگی کردن. اگر اشتباه کردید، به جای اینکه خودتان را سرزنش کنید، کودک باید ببیند که رفتار منطقی پیش می‌گیرید.
عادات مهربانانه را تشویق کنید
به فرزندان خود کمک کنید که مفهوم تا حدودی انتزاعی مهربانی را با افعال مشخصی که آن را به کار می‌برند تطبیق دهند؛ به اشتراک گذاشتن، داوطلب شدن، دلداری دادن، حمایت کردن، سازش کردن، گوش دادن، و توجه به زمانی که کسی می‌تواند از کمک استفاده کند. این عادت‌ها با آداب معاشرت تلاقی می‌کنند، زیرا اعمال مهربانانه مانند گفتن «لطفا» و «متشکرم» به راننده اتوبوس مدرسه نیز به پرورش مهربانی کمک می‌کند و دنیا را به مکانی شادتر تبدیل می‌کند.
دکتر هاردینگ این اعمال کوچک را مهربانی‌های کوچک می‌نامد و می‌گوید که آن‌ها چیزی عظیم را تشکیل می‌دهند. بچه‌های شما همیشه می‌توانند از خود بپرسند: “در این لحظه چه کاری می‌توانم انجام دهم که می‌تواند مهربانی را به وضعیت اضافه کند؟” این خصیصه یک کودک مهربان است.
چند پیشنهاد برای داشتن کودک مهربان
اگر کودکی بخواهد منعطف و مهربان باشد،طبیعتا ممکن است چیزهایی را بیش از دیگر دوستانش درک کند. برای اینکه این مرز را مشخص کنید، نکات زیر را به خاطر داشته باشید.
درک کنید که مهربانی همیشه آسان نیست
دکتر ناومبورگ می‌گوید: «ما باید به خود و فرزندانمان یادآوری کنیم که مهربانی گاهی سخت است. همیشه نمی‌شود یک کودک مهربان بود، اما معنایش این نیست که شما مهربان نیستید.سخاوت با خواهر یا برادری که شما را آزار می‌دهد می‌تواند چالش برانگیز باشد. این می‌تواند ترسناک باشد که برای دوست یا همکلاسی‌ای که با ما رفتار درستی ندارد مهربان باشیم. همچنین دانستن اینکه چگونه با فردی که توانایی‌های متفاوتی دارد، (چه از نظر عصبی یا جسمی) رفتار کنید، ممکن است گیج کننده باشد.
تنها کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که به آرامی بچه‌هایمان را آموزش دهیم که به یاد بیاورند دیگران چه احساسی دارند – و سپس آن‌ها را تشویق کنیم که مسئولیت هر روشی را که ممکن است خراب کنند، بپذیرند، زیرا این خودش نوعی عذرخواهی است.
به آثار مهربانی توجه کنید
به فرزندان خود کمک کنید تا متوجه شوند مهربانی چه احساسی دارد و دیگران چگونه به آن پاسخ می‌دهند.مهربانی فقط نباید نوع‌دوستانه باشد. مهربانی باید نسبت به همه چیز اتفاق بیفتد. به طور مشابه، شما می‌خواهید فرزندانتان متوجه شوند که مردم چه زمانی با آن‌ها مهربان هستند، که همین به نوبه خود باعث قدردانی می‌شود. همه این‌ها خصیصه یک کودک مهربان است.
سخن آخر
تربیت کودک مهربان، فرآیندی است که مرزی دقیق ندارد و نیازمند تلاش مداوم، تشویق، و آموزش است. این فرآیند شامل مجموعه‌ای از تکنیک‌ها و روش‌هایی است که به کودک کمک می‌کند تا رفتارهای مهربانانه را یاد بگیرد و در جامعه نقش مثبتی ایفا کند. برای ای تربیت کودک مهربان، باید کودک را پس از انجام رفتارهای خاص تشویق کنید تا او احساس موفقیت کند. برای مثال، وقتی کودک به دوستش مهربانی می‌کند و اسباب‌بازی‌اش را در اختیار او قرار می‌دهد، او را تشویق کنید. این کار به کودک نشان می‌دهد که به رفتار او توجه می‌شود و از مهربان بودن او خوشحال هستید. همچنین مثبت اندیشی شما تاثیر زیادی روی فرزندتان خواهد داشت. از چیزهای کوچک زندگی لذت ببرید و این کار را به کودکتان نیز یادآوری کنید. در طول روز مثبت‌نگری را در موقعیت‌های مختلف به کار ببرید تا کودکتان آن را از شما بیاموزد و قدردان داشته‌هایش باشد.از طرفی هم رسیدگی به حیوان خانگی و دادن غذا به آن‌ها، مهربانی و احساس مسئولیت را در کودکان افزایش می‌دهد. اگر در منزل حیوان خانگی دارید، در رسیدگی کردن و غذا دادن به آن کودک خود را سهیم کنید تا کم کم مسئولیت‌پذیری را یاد بگیرد تربیت کودک مهربان فرآیندی است که نیازمند تلاش مداوم و تعامل مثبت با کودک است. این فرآیند بدون مرز مشخصی است و باید با توجه به رشد و توسعه کودک تنظیم شود.
منبع: Parents
