فیلم همسر چایکوفسکی؛ اشراف‌زاده‌ی عاشق‌پیشه و آقای موسیقی‌دان (جشنواره کن ۲۰۲۲)
فیلم «همسر چایکوفسکی» (Tchaikovsky’s Wife) به کارگردانی کیریل سربرنیکوف داستانی بر مبنای عشق و نفرت را به تصویر می‌کشد.
در حالی که به خاطر جنگ روسیه و اوکراین هیچ رسانه‌ای از روسیه امکان حضور در جشنواره‌ی کن ۲۰۲۲ را پیدا نکرد، مسئولان برگزاری این رویداد برای حمایت از هنرمندان مخالف دولت فعلی روسیه تصمیم گرفتند فیلم «همسر چایکوفسکی» را در بخش مسابقه‌ی اصلی بپذیرند؛ هرچند بخشی از بودجه این فیلم توسط رومن آبراموویچ میلیاردر جنجالی نزدیک به ولادیمیر پوتین تامین شده است، اما کیریل سربرنیکوف به طور کلی فیلم‌سازی معترض به سیاست‌های دولت روسیه به شمار می‌رود و همین موضوع مجوز حضور ساخته‌ی جدید او در هفتادوپنجمین دوره‌ی جشنواره کن را امضا کرده است. سربرنیکوف در بخشی از صحبت‌های خود پس از اولین نمایش عمومی «همسر چایکوفسکی» به شدت حمله روسیه به اوکراین را محکوم کرد و بیان داشت: «کشور من، کشور دیگری را نابود کرده و این اتفاق بسیار دردناک و ناراحت کننده است. فاجعه‌ای برای تمام مردم جهان، برای اروپا، برای هر دوطرف.»
فیلم «همسر چایکوفسکی» بخشی از زندگی پیوتر ایلیچ چایکوفسکی، یکی از مشهورترین آهنگسازان تاریخ روسیه و همسر او را به تصویر می‌کشد. چایکوفسکی همواره به خاطر ملودی‌های خوش‌آهنگ و موزون، هارمونی قوی و ارکستراسیون متنوع و زیبا و موسیقی عام‌پسندش مورد تحسین قرار گرفته است، اما در زندگی این این هنرمند نقاط تاریکی نیز وجود دارد و داستان دهمین اثر سربرنیکوف بر آن‌ها متمرکز شده است. آنتونینا ایوانووا میلیوکووا، همسر پیوتر ایلیچ چایکوفسکی و داستان عشق سوزان او به موسیقی‌دان فقید روسی در این کشور بسیار مشهور است. او تحقیرها و سختی‌های بسیاری را به جان می‌خرد تا بتواند زندگی خود با چایکوفسکی را ادامه دهد، اما گرایشات جنسی همسرش سبب می‌شود این عشق پرحرارت و یک طرفه آرام آرام جای خود را به نفرد بدهد. در سال ۱۸۷۷ چایکوفسکی برای خاتمه دادن به شایعات و گمانه‌زنی‌های بسیاری که پیرامون زندگی جنسی‌اش وجود داشت تصمیم به ازدواج با شاگرد اشراف‌زاده‌ی خود می‌گیرد، اما این وصلت سرانجام خوشی ندارد و تنها پس از گذشت چند روز چایکوفسکی در نامه‌ای به برادرش انزجار خود از ازدواجش را بیان می‌کند و حس و نگاه خود به همسرش را برادرانه و نه عاشقانه می‌خواند.
بنا بر نظر منتقدان بازی آلیونا میخائیلووا در نقش آنتونینا ایوانووا میلیوکووا بسیار جالب توجه است او به خوبی توانسته از پس چالش‌های اجرای این نقش برآید و شیدایی و مالیخولیای او را به شکلی باورپذیر به تصویر کشیده است. همچنین عموم بینندگان «همسر چایکوفسکی» اتمسفر گیرا و فضای مغموم و سرد آن را ستوده‌اند و منتقد «دِ رپ» در بخشی از یادداشت خود برای این فیلم آورده است: «اگرچه عناصر فانتزی فیلم سبب می‌شوند «همسر چایکوفسکی» به اندازه‌ی زمستان‌های روسیه سرد نباشد، اما همچنان با فیلمی بی‌رحم، سرد و بی‌پروا مواجه هستیم.»
عموم منتقدان از تماشای «همسر چایکوفسکی» راضی بوده‌اند و تا به این ساعت بر اساس ۱۸ بررسی امتیاز ۷۸ از ۱۰۰ برای دهمین ساخته‌ی سربرنیکوف به ثبت رسیده است، اما مواردی مثل طولانی بودن بیش از حد فیلم و ضعف در شخصیت‌پردازی به کیفیت نهایی آن آسیب وارد کرده است. رابی کالن منتقد تلگراف معتقد است اگرچه میزانسن‌های تاریک و غم‌انگیز به همراه نمایش آرام و بی‌پروای فروپاشی ذهنی چایکوفسکی و همسرش تماشای «همسر چایکوفسکی» را لذت بخش می‌کنند، ولی تلاش بیش از حد برای نزدیک شدن اثر به سینمای هنری و تعداد زیاد موسیقی‌های تفسیر برانگیز در مدت زمان ۲ ساعت و ۲۳ دقیقه‌ای فیلم مخاطب را خسته می‌کند. منتقد «پلی لیست» نیز به ستایش عناصر فنی و شیوه کارگردانی «همسر چایکوفسکی» پرداخته و حتی آن را به عنوان اثری جاه‌طلبانه توصیف کرده است، اما بازگشت مداوم به موضوعات از زوایای تکراری -بدون نوع نگاهی تازه- را عاملی دانسته که فیلم را به ورطه‌ی تکرار می‌کشاند.
همان‌طور که در بالا خواندید بر اساس نظر منتقدان حاضر در جشنواره کن ۲۰۲۲ با فیلمی خوش ساخت مواجه هستیم که از اتمسفر، بازی شخصیت اصلی زن و کارگردانی خوبی بهره می‌برد و در پرداخت به جزئیات حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، اما در این فیلم ۱۴۳ دقیقه‌ای نقاط فراز و فرود چندانی وجود ندارد و عوامل تهییج‌کننده داستان کافی نیستند. تعدادی از بینندگان فیلم کارگرد موسیقی بر وجه‌های احساسی اثر را مثبت و خوب ارزیابی کرده‌اند، اما برخی از منتقدان همچون جوردن مینتزر از هالیوود ریپورتر ترکیب موسیقی‌های «همسر چایکوفسکی» را بی‌معنا می‌داند و درباره‌ی آن نوشته است: «نکته بسیار ناامیدکننده فیلم ناتوانی در متمرکز ساختن داستان بر توانمندی‌های موسیقایی چایکوفسکی است که با ترکیب قطعاتی از دریاچه قو و فرانچسکا دا ریمینی با موسیقی شلوغ و رمانتیک دانیل اورلوف به هدر رفته است. به دنبال این انتخاب‌های اشتباه موسیقایی فیلم‌ساز هرگز شانسی برای به نمایش گذاشتن نبوغ چایکوفسکی در دنیای موسیقی پیدا نمی‌کند.» در ادامه می‌توانید نمرات فیلم «همسر چایکوفسکی» در جدول منتقدان را ملاحظه می‌کنید.
جشنواره کن ۲۰۲۲ از ۲۷ اردیبهشت آغاز شده و تا ۷ خرداد (۱۷ تا ۲۸ می) ادامه خواهد داشت. طی این روزها برای اطلاع از جدیدترین اخبار، اتفاقات و حواشی این رویداد و آگاهی از نظر منتقدان و سینمادوستان درباره‌ی فیلم‌های نمایش داده شده در جشنواره کن ۲۰۲۲ به بخش فرهنگ و هنر دیجی‌کالا مگ سر بزنید.
