یوگا یا تانترا؟ کدام مسیر برای تعالی روح مناسبتر است؟
در دنیای پرهیاهوی امروز، انسان بیش از همیشه در جستجوی آرامش، معنا و تعالی روحیست. در این میان، سنتهای کهن شرقی، همچون گنجینهای گرانبها، راهکارهایی برای رسیدن به این هدف والا ارائه میدهند. یوگا و تانترا دو مکتب فلسفی و عملی هستند که از دل فرهنگ غنی هند سر برآورده و هر دو با هدف رهایی انسان از رنج و رسیدن به کمال مطلق، قدم در مسیر وجود نهادهاند. اما سوال اینجاست: «کدام مسیر برای تعالی روح مناسبتر است؟ یوگا، با تمرکز بر انضباط و خودکنترلی، یا تانترا، با پذیرش تمامیت وجود و انرژیهای نهفته در آن؟»
پاسخ به این سوال، مثل بسیاری از پرسشهای عمیق زندگی، یک جواب مطلق و واحد ندارد. یوگا و تانترا را میتوان دو مسیر متفاوت اما نه لزوما متضاد در صعود به قلهی رهایی دانست. هر دو مکتب، با وجود تفاوتها، در نهایت به دنبال هدفی واحد هستند: «اتحاد با حقیقت مطلق و تجربه بُعد الهی وجود.»
در این مطلب از دیجیکالا مگ قرار است دربارهی این دو مکتب کهن هندی صحبت کنیم و بیشتر با آنها آشنا شویم.
یوگا، مسیری برای تسلط بر خویش
تانترا، در آغوش کشیدن تمامیت وجود
کدام مسیر مناسب شما است؟
۱۰ تمرین برگزیدهی یوگا با هدف تعالی روح
۱۰ تمرین برگزیدهی تانترا با هدف تعالی روح
یوگا، مسیری برای تسلط بر خویش
یوگا، از ریشهی سانسکریت «یوج» به معنای «پیوستن» یا «متحد شدن»، سیستمی جامع و چند وجهی است که هدف آن آرام کردن امواج ذهن و رسیدن به خودآگاهی است. در فلسفه یوگا، رهایی از چرخهی تولد و مرگ (سامسارا) و اتحاد با «برهمن» (واقعیت مطلق) هدف غایی است.
هشت شاخهی اصلی یوگا که در کتاب یوگا سوترا پاتانجلی توصیف شدهاند، عبارتند از:
- یاما (پرهیزها): اصولی اخلاقی مثل راستگویی، عدم خشونت، پرهیز از دزدی، پرهیز از زیادهخواهی و پرهیز از وابستگی.
- نیاما (رعایتها): اصولی مثل پاکیزگی، قناعت، ریاضت، مطالعه و پرستش.
- آسانا (حالتها): تمرینات بدنی برای افزایش انعطافپذیری، قدرت و تعادل.
- پرانایاما (کنترل تنفس): تکنیکهای تنفسی برای آرامش ذهن و افزایش انرژی حیاتی.
- پراتیاهارا (کنترل حواس): مهارت در کنترل حواس و جلوگیری از پراکندگی ذهن.
- دهارُن (تمرکز): تمرکز ذهن بر یک نقطه یا وسیلهای خاص.
- دیانا (مراقبه): حالت تمرکز عمیق و پایدار ذهن.
- سامادهی (رهایی): اتحاد کامل با واقعیت مطلق و تجربه آزادی و بیداری.
یوگا با تاکید بر نظم، انضباط و کنترل نفس به ما میآموزد تا با مهار تمایلات نفسانی و غلبه بر ناآرامیهای ذهنی، به آرامش و تعادل درونی دست پیدا کنیم.
تانترا، در آغوش کشیدن تمامیت وجود
تانترا، از ریشه سانسکریت «تان» به معنای «بافتن» یا «گسترش دادن»، مکتبی است که بر پذیرش تمامیت وجود، از جمله انرژیهای بدنی و احساسی تاکید دارد. در فلسفه تانترا، هیچ چیز به ذات خوب یا بد نیست و تمام تجربیات، حتی تجربیات دنیوی، میتوانند در مسیر رشد روحی مورد استفاده قرار گیرند.
تانترا از انرژی کیهانی به نام «کوندالینی» نام میبرد که در پایین ستون فقرات نهفته است. هدف تمرینات تانترا، بیدار کردن این انرژی و هدایت آن به سمت بالا، از طریق کانالهای انرژی ظریف به نام «نادیها» و مراکز انرژی به نام «چاکراها» است. با بیدار شدن کوندالینی، آگاهی انسان گسترش مییابد و به سطوح بالاتری از هوشیاری و ادراک دست پیدا میکند.
کدام مسیر مناسب شما است؟
انتخاب بین یوگا و تانترا به عوامل مختلفی بستگی دارد، عواملی مثل:
- اهداف شخصی: آیا به دنبال آرامش ذهن، بهبود سلامت جسمی و کاهش استرس هستید یا به دنبال تجربه معنوی عمیقتر و بیداری کوندالینی؟
- سبک زندگی: آیا میتوانید نظم و انضباط لازم برای تمرینات منظم یوگا را رعایت کنید یا به دنبال مسیری انعطافپذیرتر هستید؟
- شخصیت و تمایلات درونی: آیا به سمت کنترل نفس و مهار احساسات گرایش دارید یا به دنبال پذیرش و ابراز آزادانهتر انرژیهای بدنی و احساسی خود هستید؟
مهم است به یاد داشته باشید که یوگا و تانترا دو نظام فکری و عملی مجزا نیستند و در بسیاری از موارد با هم تلفیق شده و یکدیگر را تکمیل میکنند. برای مثال، تمرینات آسانا و پرانایاما یوگا میتوانند به عنوان مکملی برای تمرینات تانترا مورد استفاده قرار گیرند و به بیداری کوندالینی کمک کنند.
در نهایت، بهترین راه برای انتخاب مسیر مناسب، مطالعه، تحقیق و مشورت با اساتید مجرب در هر دو زمینه است. با گوش دادن به صدای درون و شناخت نیازها و تمایلات واقعی خود میتوانید مسیری را انتخاب کنید که شما را به سوی تعالی روحی و کمال انسانی رهنمون شود.
۱۰ تمرین برگزیدهی یوگا با هدف تعالی روح
یوگا، به عنوان یک علم باستانی، تنها به دنبال تناسب اندام نیست، بلکه مسیری برای تعالی روح، رسیدن به آرامش درونی و خودشناسی عمیقتر است. در این راه، آساناها یا تمرینات بدنی، نقشی اساسی ایفا میکنند. انجام مداوم و آگاهانهی این حرکات، انرژیهای بدن را متعادل کرده، ذهن را آرام و قلب را برای تجربهی حقیقت مطلق آماده میکند.
در این بخش ۱۰ تمرین از مشهورترین و بهترین تمرینهای یوگا را که به طور خاص بر رشد روحی و تعالی فرد تمرکز دارند، معرفی میکنیم.
۱. حرکت لوتوس (Padmasana)
حرکت لوتوس، شناختهشدهترین حرکت مراقبه در یوگا، به عنوان پایهی بسیاری از تمرینات دیگر شناخته میشود. در این حالت، ستون فقرات راست و بدن در حالت تعادل کامل قرار میگیرد، که باعث آرامش ذهن و افزایش تمرکز میشود. این تمرین، چاکرای ریشه را تحریک کرده و انرژی کیهانی را در بدن به جریان میاندازد.
نحوهی انجام حرکت:
- روی زمین و با پاهای کشیده بنشینید.
- پای راست را خم کرده و روی ران پای چپ قرار دهید.
- پای چپ را نیز خم کرده و روی ران پای راست قرار دهید.
- دستها را روی زانوها قرار داده و با انگشت شست و اشاره حلقهای بسازید.
- ستون فقرات را راست نگه داشته و چانه را کمی به سمت داخل ببرید.
- چشمها را بسته و بر تنفس خود تمرکز کنید.
۲. حرکت درخت (Vrksasana)
حرکت درخت، با تقویت تعادل و ثبات بدنی، باعث افزایش تمرکز ذهنی و ایجاد احساس آرامش و امنیت درونی میشود. این تمرین، چاکرای ریشه و چاکرای ساکرال (واقع در زیر ناف) را فعال کرده و باعث افزایش اعتماد به نفس و پایداری میشود.
نحوهی انجام حرکت:
- بایستید و پاها را به اندازهی عرض شانهها باز کنید.
- وزن بدن را روی پای راست انداخته و پای چپ را از زانو خم کنید.
- کف پای چپ را روی ران پای راست و بالای زانو قرار دهید.
- دستها را به حالت نماز در مقابل سینه به هم چسبانده و به یک نقطهی ثابت در مقابل خود نگاه کنید.
- این حالت را برای چند نفس نگه داشته و سپس با پای مخالف تکرار کنید.
۳. حرکت سگ سر پایین (Adho Mukha Svanasana)
این حرکت با کشش ستون فقرات، باعث آزاد شدن تنش از ناحیهی گردن، شانهها و پشت میشود. حرکت سگ سر پایین، جریان خون را در بدن افزایش داده و باعث تسکین خستگی و افزایش انرژی میشود. این تمرین، چاکرای تاج (واقع در بالای سر) را فعال کرده و باعث افزایش آگاهی و ارتباط با من عالی میشود.
نحوهی انجام حرکت:
- روی چهار دست و پا قرار بگیرید.
- زانوها را از زمین بلند کرده و باسن را به سمت بالا ببرید.
- سعی کنید پاشنههای پا را به زمین نزدیک کنید.
- سر را بین دو بازو قرار دهید و به سمت ناف نگاه کنید.
- این حالت را برای چند نفس نگه داشته و سپس به آرامی به حالت اولیه بازگردید.
۴. حرکت کبرا (Bhujangasana)
حرکت کبرا با باز کردن قفسهی سینه و تقویت عضلات پشت، باعث بهبود تنفس و افزایش اعتماد به نفس میشود. این تمرین، چاکرای قلب و چاکرای گلو را فعال کرده و باعث گشودن قلب و افزایش عشق و شفقت میشود.
نحوهی انجام حرکت:
- روی شکم دراز بکشید و پاها را در کنار هم قرار دهید.
- کف دستها را در امتداد سینه و در دو طرف بدن قرار دهید.
- با فشار دادن کف دستها به زمین، سینه را از زمین بلند کنید.
- آرنجها را کمی خم نگه داشته و شانهها را از گوشها دور کنید.
- سر را به سمت بالا بلند کرده و به یک نقطهی ثابت در مقابل خود نگاه کنید.
- این حالت را برای چند نفس نگه داشته و سپس به آرامی به حالت اولیه بازگردید.
۵. حرکت کمان (Dhanurasana)
حرکت کمان، با ایجاد کشش عمیق در کل بدن، باعث آزاد شدن انرژیهای مسدود شده و ایجاد احساس نشاط و انرژی میشود. این تمرین، چاکرای ناف (مانیپورا چاکرا) را فعال کرده و باعث افزایش قدرت اراده، اعتماد به نفس و کنترل بر احساسات میشود.
نحوهی انجام حرکت:
- روی شکم دراز بکشید و پاها را در کنار هم قرار دهید.
- زانوها را خم کرده و با دستها قوزک پاها را بگیرید.
- با دَم، سینه و رانها را همزمان از زمین بلند کرده و بدن را مثل یک کمان خم کنید.
- سر را به سمت بالا بلند کرده و به یک نقطهی ثابت در مقابل خود نگاه کنید.
- این حالت را برای چند نفس نگه داشته و سپس به آرامی به حالت اولیه بازگردید.
۶. حرکت کودک (Balasana)
حرکت کودک، یک حرکت آرامشبخش و احیاکننده است که باعث تسکین استرس و آرامش ذهن میشود. این تمرین، باعث کشش ملایم ستون فقرات و رها شدن تنش از ناحیهی گردن و شانهها میشود. حرکت کودک، چاکرای اجنا (چاکرای چشم سوم) را فعال کرده و باعث افزایش بینش، آگاهی و شهود میشود.
نحوهی انجام حرکت:
- روی زانوها بنشینید و باسن را روی پاشنههای پا قرار دهید.
- به آرامی به سمت جلو خم شده و پیشانی را روی زمین قرار دهید.
- دستها را در امتداد بدن و به سمت جلو دراز کنید.
- چشمها را بسته و بر تنفس خود تمرکز کنید.
۷. حرکت پیچ نخاعی نشسته (Ardha Matsyendrasana)
حرکت پیچ نخاعی نشسته با چرخش ستون فقرات، باعث بهبود انعطافپذیری و آزاد شدن انرژیهای مسدود شده در بدن میشود. این تمرین، چاکراهای بدن را متعادل کرده و باعث افزایش سلامت و نشاط میشود.
نحوهی انجام حرکت:
- روی زمین و با پاهای کشیده بنشینید.
- پای راست را خم کرده و کف پا را در کنار ران پای چپ قرار دهید.
- پای چپ را از روی زانوی راست عبور داده و کف پا را در کنار باسن راست قرار دهید.
- دست راست را پشت بدن و دست چپ را روی زانوی راست قرار دهید.
- به آرامی به سمت راست چرخیده و سعی کنید شانهی چپ را با زانوی راست در یک راستا قرار دهید.
- سر را به سمت شانهی راست چرخانده و به یک نقطهی ثابت در پشت سر نگاه کنید.
- این حالت را برای چند نفس نگه داشته و سپس با سمت مخالف تکرار کنید.
۸. حرکت شاوآسانا (Savasana)
حرکت شاوآسانا، معروف به «حرکت مرده» یا «حرکت استراحت عمیق»، با آرام کردن کامل بدن و ذهن، باعث کاهش استرس و اضطراب، بهبود خواب و افزایش آگاهی میشود. این تمرین، سیستم عصبی را آرام کرده و به بدن و ذهن اجازه میدهد تا به طور کامل استراحت کنند.
نحوهی انجام حرکت:
- به پشت دراز بکشید و پاها را کمی از هم باز کنید.
دستها را در امتداد بدن و کمی دورتر از بدن قرار دهید، به طوری که کف دستها به سمت بالا باشد. - چشمها را بسته و تمام عضلات بدن را رها کنید.
- بر تنفس طبیعی خود تمرکز کرده و از احساس آرامش و رها شدن لذت ببرید.
۹. حرکت سلام بر خورشید (Surya Namaskar)
حرکت سلام بر خورشید، یک دنبالهی پویا از ۱۲ حرکت مختلف است که با هم انجام میشوند. این تمرین، انرژی بدن را افزایش داده، عضلات را تقویت کرده و باعث بهبود انعطافپذیری میشود. حرکت سلام بر خورشید، تمام چاکراهای بدن را تحریک کرده و باعث ایجاد تعادل و هماهنگی در سطح جسمی، ذهنی و روحی میشود. برای یادگیری صحیح این حرکات، بهتر است از یک مربی مجرب کمک بگیرید.
۱۰. حرکت نفس آتشین (Kapalabhati Pranayama)
حرکت نفس آتشین، یک تکنیک تنفسی نیرومند است که باعث پاکسازی و تصفیهی بدن و ذهن میشود. این تمرین، انرژی حیاتی را افزایش داده، ذهن را آرام کرده و باعث افزایش تمرکز و هوشیاری میشود.
نحوهی انجام حرکت:
- در یک حالت راحت مراقبه مانند حرکت لوتوس بنشینید.
- ستون فقرات را راست کرده و چانه را کمی به سمت داخل ببرید.
- چشمها را بسته و بر تنفس خود تمرکز کنید.
- با هر بازدم، شکم را به سمت داخل منقبض کرده و هوا را با قدرت از بینی خارج کنید.
- اجازه دهید دم به طور طبیعی و بدون هیچ تلاشی انجام شود.
- این تمرین را برای چند دور و با سرعت مناسب انجام دهید.
نکات مهم
- قبل از شروع هر تمرین یوگا، بدن را با چند حرکت کششی ساده گرم کنید.
- حرکات را به آرامی و با تمرکز انجام دهید.
- در صورت احساس درد یا ناراحتی، فورا حرکت را متوقف کرده و با پزشک خود مشورت کنید.
- برای بهرهمندی بیشتر از فواید روحی تمرینات یوگا، سعی کنید تمرینات را در یک محیط آرام و به دور از هرگونه حواسپرتی انجام دهید.
- برای یادگیری صحیح حرکات و جلوگیری از آسیبدیدگی، بهتر است تمرینات یوگا را زیر نظر یک مربی مجرب آغاز کنید.
با انجام مداوم و آگاهانهی تمرینات یوگا، نه تنها از فواید جسمی آن بهرهمند خواهید شد، بلکه به سوی تعالی روح، آرامش درونی و کشف ابعاد ناشناختهی وجودتان نیز گام خواهید برداشت.
۱۰ تمرین برگزیدهی تانترا با هدف تعالی روح
همانطور که گفتیم تانترا، مسیری معنوی است که به جای سرکوب، به دنبال پذیرش و هدایت انرژیهای حیاتی برای رسیدن به تعالی و خودشناسی عمیق است. در این مسیر، تمرینات متنوعی وجود دارد که به طور خاص بر بیداری انرژی کوندالینی، تعادل چاکراها و اتحاد جسم و روح تمرکز دارند.
در بخش به ۱۰ تمرین از مشهورترین و موثرترین تمرینات تانترا برای تعالی روح میپردازیم.
۱. مراقبه با تمرکز بر تنفس (Anapana Sati)
این تمرین پایه و اساس بسیاری از تمرینات تانترا است. با تمرکز بر جریان طبیعی دم و بازدم، ذهن آرام شده و آگاهی به لحظه حال معطوف میشود. این تمرین به تدریج باعث رهایی از افکار مزاحم و آمادگی برای تجربیات عمیقتر معنوی میشود.
نحوه انجام تمرین:
- در وضعیت مراقبه مثل پدماسانا بنشینید.
- ستون فقرات را راست و چانه را کمی به سمت داخل ببرید.
- چشمها را بسته و تمام توجه خود را به جریان طبیعی نفس معطوف کنید.
- بدون هیچ کنترلی بر ریتم تنفس، تنها ورود و خروج هوا را از طریق سوراخهای بینی مشاهده کنید.
- با هر بازدم، تنشها و افکار مزاحم را رها کنید.
۲. مراقبه با مانترا (Mantra Meditation)
مانتراها، صوتها یا عباراتی مقدس هستند که تکرار ریتمیک آنها باعث ایجاد ارتعاشات خاصی در بدن و ذهن میشود. در تانترا، از مانتراها برای بیداری انرژی کوندالینی، تعادل چاکراها و ارتباط با انرژی الهی استفاده میشود.
نحوه انجام تمرین:
- مانترای مورد نظر خود را از یک استاد مجرب دریافت کنید.
- در وضعیت مراقبه بنشینید.
- چشمها را بسته و به آرامی و با تمرکز کامل، مانترا را تکرار کنید.
- به ارتعاشات ایجاد شده توسط مانترا در بدن و ذهن خود توجه کنید.
۳. مراقبه با یانترا (Yantra Meditation)
یانتراها، نمادها و اشکال هندسی مقدسی هستند که هر کدام نشان دهنده انرژی و آگاهی خاصی هستند. در مراقبه با یانترا، با تمرکز روی شکل و رنگهای یانترا، ذهن به سمت انرژی و آگاهی مربوط به آن هدایت میشود.
نحوه انجام تمرین:
- یانترای مورد نظر خود را انتخاب کرده و آن را در مقابل خود قرار دهید.
- در وضعیت مراقبه بنشینید و چشمها را به آرامی روی مرکز یانترا متمرکز کنید.
- به جزئیات شکل، رنگها و نمادهای موجود در یانترا دقت کنید.
- اجازه دهید ذهن شما به طور طبیعی و بدون هیچ فشار و کنترلی با انرژی و آگاهی یانترا ارتباط برقرار کند.
۴. تمرینات بان (Bandhas)
بان به معنی «قفل انرژی» است و به انقباض های خاصی در بدن گفته میشود که با هدف هدایت و کنترل انرژی کوندالینی انجام میشود. سه نوع اصلی بان عبارتند از:
- مولا باندا (Mula Bandha): انقباض عضلات کف لگن
- اودیانا باندا (Uddiyana Bandha): انقباض عضلات شکم به سمت بالا و داخل
- جالندها را باندا (Jalandhara Bandha): انقباض گلو با فشردن چانه به سمت فرورفتگی بین ترقوه
۵. تمرینات مودرا (Mudras)
مودراها به معنی «نشانه» یا «مهر» است و به حالتها و حرکات خاصی از دستها و انگشتان گفته میشود که باعث هدایت انرژی در بدن و ذهن میشود. هر مودرا نشان دهنده انرژی و آگاهی خاصی است و با هدف خاصی انجام میشود.
۶. تمرین با همسر (Partner Practices)
در تانترا، از رابطه جنسی نه تنها به عنوان یک عمل فیزیکی، بلکه به عنوان یک تمرین معنوی برای اتحاد با انرژی الهی یاد میشود. در این تمرینات، زن و مرد با آگاهی و حضور کامل، انرژی جنسی را به سمت بالا و به سوی چاکراهای بالاتر هدایت میکنند. این تمرینات باید تحت راهنمایی یک استاد مجرب و با احترام و عشق متقابل انجام شود.
۷. تمرینات صوتی (Vocal Practices)
در تانترا، از صدا به عنوان یک ابزار قدرتمند برای بیداری انرژی کوندالینی و تعادل چاکراها استفاده میشود. این تمرینات شامل خواندن مانتراها، آواز خواندن، تکرار صوتهای خاص و تکنیکهای تنفسی خاصی هستند.
۸. تمرین با عناصر (Element Practices)
در تانترا، اعتقاد بر این است که تمام جهان از پنج عنصر خاک، آب، آتش، هوا و اتر تشکیل شده است. تمرینات با عناصر شامل مراقبه و تمرینات ویژهای است که با هدف ایجاد تعادل بین این عناصر در بدن انجام میشود.
۹. رژیم غذایی تانتریک (Tantric Diet)
در تانترا، به غذا به عنوان یک منبع انرژی نگاه میشود و اعتقاد بر این است که نوع غذایی که مصرف میکنیم میتواند بر سطح انرژی و آگاهی ما تأثیر بگذارد. رژیم غذایی تانتریک شامل مصرف غذاهای سالم، طبیعی و پر انرژی و پرهیز از غذاهای سنگین، فرآوری شده و حاوی مواد نگهدارنده است.
۱۰. زندگی آگاهانه (Mindful Living)
تانترا تنها به تمرینات خاص محدود نمیشود و به دنبال ایجاد یک سبک زندگی آگاهانه است. این به معنی حضور کامل در لحظه حال، آگاهی از افکار، احساسات و اعمال خود و زندگی در هماهنگی با خود و جهان اطراف است.
نکات مهم
- تمرینات تانترا بسیار قدرتمند هستند و باید با احتیاط و تحت راهنمایی یک استاد مجرب انجام شوند.
- قبل از شروع هر تمرین، از سلامت جسمی و روحی خود مطمئن شوید.
- در صورت احساس ناراحتی یا بروز هرگونه مشکل در حین تمرین، فورا آن را متوقف کرده و با استاد خود مشورت کنید.
با انجام مداوم و آگاهانهی تمرینات تانترا، میتوانید به سوی تعالی روح، بیداری انرژی کوندالینی و اتحاد با من الهی گام بردارید.
سخن آخر
در دنیایی که هر روز با انبوهی از اطلاعات و انتخابهای مختلف مواجه هستیم، پیدا کردن مسیر صحیح برای رشد و تعالی روحی میتواند چالش برانگیز باشد. یوگا و تانترا، هر دو با ارائهی روشها و تکنیکهای منحصربهفرد خود، ما را به سمت شناخت خود و کشف ابعاد ناشناخته وجودمان هدایت میکنند. با پژوهش، تفکر و تجربه عملی، میتوانیم مسیری را بیابیم که با ارزشها، باورها و اهداف زندگیمان هماهنگ باشد و ما را به سوی سعادت و آرامش واقعی رهنمون شود.
هاتا یوگا: شکل معروفتری از یوگا که روی تمرینات بدنی (آساناها) و تنفسی (پرانایاما) تمرکز دارد.
وینیاسا یوگا: سبکی پویا و جریانی که در آن حرکات با تنفس هماهنگ میشوند.
آشتانگا یوگا: سبکی سخت و فیزیکی که دنبالهای خاص از حرکات را دنبال میکند.
آیینگر یوگا: سبکی دقیق که روی همترازی بدن و استفاده از ابزار کمکی مانند بلوک، کمربند و پتو تمرکز دارد.
کوندالینی یوگا: سبکی که بر بیداری انرژی کوندالینی از طریق تمرینات تنفسی، حرکات بدنی و مدیتیشن تمرکز دارد.
بهبود انعطافپذیری و تعادل بدن
تقویت عضلات و افزایش استقامت
کاهش استرس، اضطراب و افسردگی
بهبود کیفیت خواب
تقویت سیستم ایمنی بدن
افزایش تمرکز و حافظه
از دوستان و آشنایانی که یوگا کار میکنند پرسوجو کنید.
در اینترنت جستوجو کرده و نظرات سایر هنرجویان را درباره کلاسها و مربیان مختلف بخوانید.
در یک کلاس آزمایشی شرکت کنید و با محیط و روش تدریس مربی آشنا شوید.
با کسب اطلاعات کافی و انتخاب مناسب، میتوانید از فواید فراوان مکتب یوگا برای رسیدن به سلامتی و رشد معنوی بهرهمند شوید.