شایع‌ترین علائم بارداری؛ بارداری پنهان، علائم جنین دختر و پسر و علائم هفتگی
به دلیل تغییرات هورمونی، دوران بارداری می‌تواند با طیف وسیعی از علائم همراه باشد. بعضی از زنان تعداد زیادی از این علائم را تجربه می‌کنند، در حالی که سایرین ممکن است فقط با چند مورد آن مواجه شوند. اگر می‌خواهید بدانید که چه زمانی علائم بارداری مشخص میشود و هر هفته در بدن خود شاهد چه تغییراتی خواهید بود، این مقاله از دیجی‌کالا مگ را تا انتها بخوانید.
علائم بارداری بعد از چند روز ظاهر میشود؟
علائم اولیه‌ی بارداری می‌تواند گیج‌کننده باشد، چون شبیه‌ی همان علائمی است که زنان در طول چرخه‌ی قاعدگی و قبل از پریود تجربه می‌کنند. به همین دلیل، بسیاری از زنان ممکن است علائم مربوط به بارداری را تشخیص ندهند.
شایع‌ترین علامت اولیه‌ی بارداری عقب افتادن پریود است. با این حال، احتمال مشاهده‌ی علائم بارداری قبل از پریود هم وجود دارد. بعضی از زنان قبل از عقب افتادن پریود و درست چند روز بعد از لقاح به علائمی مانند حساس شدن سینه‌ها یا افزایش حس بویایی پی می‌برند، اما سایرین ممکن است تا زمانی که پریودشان عقب نیفتد متوجه‌ی چیزی نشوند.
سونوگرافی بهترین راه برای تشخیص تعداد جنین‌ها است. چراکه علائم بارداری دوقلو یا چندقلو با بارداری تک‌قلو تفاوت چندانی ندارد و فقط ممکن است شدت آن در بعضی افراد بیشتر باشد.
شایع‌ترین علائم بارداری چیست؟
علائم و نشانه‌های کلاسیک بارداری شامل موارد زیر میشود:
- عقب افتادن پریود (در صورتی که چرخه‌ی قاعدگی شما منظم باشد)
- تورم و حساس شدن سینه‌ها
- حالت تهوع (با یا بدون استفراغ) که می‌تواند در هر زمانی از روز یا شب رخ دهد
- افزایش ادرار
- خستگی
سایر علائم بارداری
سایر علائمی که ممکن است در دوران بارداری تجربه کنید عبارتند از:
- بدخلقی
- نفخ
- لکه‌بینی خفیف که به آن خونریزی لانه‌گزینی می‌گویند و تقریباً ۱۰ تا ۱۴ روز پس از لقاح رخ می‌دهد
- کرامپ یا گرفتگی خفیف عضلات رحم
- یبوست
- تغییر حس چشایی و بویایی و بیزاری از غذا
- گرفتگی بینی
بیشتر این علائم فقط به بارداری اختصاص ندارند و ممکن است در اثر عوامل دیگر هم رخ دهند. اگر در موعد مقرر پریود نشدید یا بعضی از علائم فوق را تجربه کردید، تست بارداری خانگی انجام دهید یا با پزشک مشورت کنید. چنانچه تست خانگی شما مثبت بود، برای تأیید نتیجه‌ی آن به پزشک مراجعه کنید.
علائم بارداری پنهان
گاهی اوقات، زنان در سه ماهه‌ی سوم یا هنگام زایمان متوجه‌ی باردار بودن خود می‌شوند. این وضعیت که بارداری پنهان نام دارد به دلایل مختلف رخ می‌دهد، از جمله: پایین بودن هورمون گنادوتروپین جفتی انسان (hCG) که باعث میشود تست‌های آزمایشگاهی موفق به تشخیص آن نشوند، فقدان علائم معمول بارداری و موارد دیگر. معمولاً این زنان هیچ علامتی ندارند یا به دلیل خفیف بودن علائم آن‌ها را نادیده می‌گیرند.
علائم بارداری پسر و علائم بارداری دختر
بر اساس تحقیقات، بعضی عوامل روی شانس پسردار شدن یا دختردار شدن تأثیر می‌گذارند یا با توجه به یک سری نشانه‌های ظاهری می‌توان به جنسیت جنین پی برد. به‌عنوان مثال باردار شدن در تابستان، افزایش وزن بیشتر در دوران بارداری و ابتلا به دیابت بارداری با جنین پسر و تهوع شدید صبحگاهی و داشتن شغل پراسترس با جنین دختر مرتبط است. همچنین اگر سن مادر بالای ۳۵ سال و سن پدر بالای ۴۰ سال باشد، احتمال دختردار شدن آن‌ها بیشتر است.
پیش‌بینی جنسیت جنین هیجان‌انگیز است، اما به یاد داشته باشید که در این زمینه تحقیقات کمی انجام شده و بیشتر ادعاها مبتنی بر واقعیت نیستند. بهترین راه این است که بین هفته‌ی ۱۸ تا ۲۰ بارداری از طریق سونوگرافی جنسیت فرزندتان را تشخیص دهید.
علائم هفته به هفته بارداری
برای اینکه بدانید در هر هفته از بارداری باید انتظار چه نوع علائم و تغییراتی را داشته باشید، از راهنمای زیر کمک بگیرید. با این حال اگر بارداری شما دقیقاً طبق این فهرست پیش نرفت، نگران نباشید. بارداری مانند زندگی غیرقابل پیش‌بینی است و هر زنی می‌تواند علائم آن را به شکل متفاوتی تجربه کند.
هفته‌ی ۱
با توجه به اینکه پزشکان تاریخ زایمان را از اولین روز آخرین قاعدگی محاسبه می‌کنند، هفته‌ی اول بارداری از اولین روز آخرین پریودی که قبل از بارداری داشته‌اید شروع میشود، یعنی زمانی که شما هنوز باردار نیستید. بنابراین، علائم بارداری در هفته اول مشاهده نمی‌شوند و در این زمان شما علائم معمول قاعدگی از جمله خونریزی، درد سینه، نوسانات خلقی و… را تجربه می‌کنید.
هفته‌ی ۲
معمولاً تخمک‌گذاری در هفته‌ی دوم اتفاق می‌افتد که طی آن تخمک بالغ آزادشده از تخمدان به لوله‌ی فالوپ (لوله‌ی رحم) می‌رود تا در صورت وجود اسپرم لقاح انجام شود. بنابراین، علائم بارداری هفته دوم همان علائم تخمک‌گذاری است که می‌تواند شامل درد زیر شکم، حساس شدن سینه‌ها، ترشحات شبیه‌ی سفیده‌ی تخم‌مرغ و افزایش دمای بدن باشد.
هفته‌ی ۳
در هفته‌ی سوم، تخمک بارورشده در دیواره‌ی رحم لانه‌گزینی می‌کند. در این زمان بعضی از افراد کرامپ شکمی خفیف یا لکه‌بینی را تجربه می‌کنند که به آن «خونریزی لانه‌گزینی» می‌گویند. اگر خونریزی شدید بود یا احساس درد داشتید، با پزشک تماس بگیرید؛ چراکه این‌ها می‌توانند از علائم بارداری خارج از رحم باشند.
هفته‌ی ۴
تست بارداری خانگی می‌تواند در اوایل این هفته مثبت شود. همچنین ممکن است حساسیت سینه‌ها که یکی از اولین علائم بارداری در ماه اول است، استفاده از سوتین را برای شما سخت کند. بعضی از زنان هم علائم دیگری مانند افزایش حس بویایی یا چشایی، خستگی، یبوست، نفخ و نوسانات خلقی را تجربه می‌کنند. اگر هیچ‌کدام از این علائم را ندارید، نگران نباشید. ممکن است چند هفته طول بکشد تا آن‌ها ظاهر شوند.
هفته‌ی ۵
با شروع هفته‌ی پنجم، نوسانات خلقی ناشی از هورمون‌ها می‌تواند احساسات شما را تحت تأثیر قرار دهد؛ به طوری که ممکن است احساسات‌تان بدون هیچ دلیل مشخصی از خوشحالی به افسردگی یا عصبانیت تغییر کند. در بعضی از زنان سایر علائم اولیه‌ی بارداری مانند خستگی، حساس شدن سینه‌ها و حالت تهوع در همین زمان شروع می‌شوند.
هفته‌ی ۶
هفته‌ی ۶ می‌تواند یکی از ترسناک‌ترین علائم بارداری، یعنی تهوع صبحگاهی، را به همراه داشته باشد. البته، گروهی از زنان در هفته‌‌های بعدی به این عارضه دچار می‌شوند و بعضی از افراد هم اصلاً آن را تجربه نمی‌کنند.
تهوع صبحگاهی ممکن است تا سه ماهه‌ی دوم ادامه داشته باشد؛ بنابراین بهتر است راه‌های مقابله با آن را بیاموزید، مانند خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر، مصرف زنجبیل، استفاده از مچ‌بندهای طب فشاری و پرهیز از مصرف غذاهای محرک.
هفته‌ی ۷
تکرر ادرار هم یکی از اولین علائم بارداری زنان است که چند عامل مختلف در ایجاد آن نقش دارند: افزایش هورمون hCG، افزایش مایعات بدن، افزایش فعالیت کلیه‌ها برای دفع مواد زائد و فشاری که رحم روی مثانه وارد می‌کند.
هفته‌ی ۸
در این هفته ممکن است شدت علائم بارداری یعنی حالت تهوع، حساس شدن سینه‌ها، خستگی، تکرر ادرار، نوسانات خلقی، نفخ و… بیشتر شود. افزایش بزاق دهان از علائم غیرمعمولی است که گاهی اوقات تا پایان سه ماهه‌ی اول ادامه می‌یابد. سردرد هم از سایر مشکلاتی است که بعضی از زنان به دلیل تغییرات هورمونی تجربه می‌کنند.
هفته‌ی ۹
هورمون‌های بارداری می‌توانند سرعت حرکات روده را کاهش دهند. به همین دلیل، بسیاری از زنان علاوه بر حالت تهوع علائم دیگری مثل یبوست و وجود گاز اضافی در دستگاه‌ی گوارش را تجربه می‌کنند. اگر یبوست از علائم بارداری شما است و باعث آزارتان میشود، با پزشک در مورد استفاده از نرم‌کننده‌های مدفوع صحبت کنید.
هفته‌ی ۱۰
علائم بارداری از روی چهره هم قابل تشخیص است. چون افزایش حجم خون و افزایش فعالیت غدد چربی پوست باعث براق‌تر شدن پوست میشود و به همین دلیل بعضی از افراد در سه ماهه‌ی اول «درخشش بارداری» را تجربه می‌کنند.
همچنین به دلیل تغییرات هورمونی جوش صورت از علائم بارداری محسوب میشود و بسیاری از زنان را درگیر می‌کند. علاوه بر این، در این مرحله ممکن است متوجه شوید که سینه‌ها و شکم شما هر هفته بزرگ‌تر می‌شوند.
هفته‌ی ۱۱
رشد جنین به احساس درد در اطراف شکم منجر میشود. درد لیگمان گرد یا رباط گرد، دردی شبیه‌ی سیخ زدن است که در پایین شکم و کشاله‌ی ران احساس میشود.
در این مرحله از بارداری ممکن است متوجه‌ی ترشحات شفاف یا شیری رنگ (معروف به لکوره) در لباس زیر خود شوید که نشان می‌دهد بدن شما به‌طور طبیعی در حال پاکسازی باکتری‌ها است.
هفته‌ی ۱۲
حجم خون در دوران بارداری حدود ۵۰ درصد افزایش می‌یابد و به همین دلیل عروق خونی پوست، به‌ویژه در افرادی که پوست روشن دارند، راحت‌تر دیده می‌شوند.
هفته‌ی ۱۳
با نزدیک شدن به پایان سه ماهه‌ی اول، بسیاری از علائم اولیه‌ی بارداری فروکش می‌کنند. با این حال، ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی و کاهش فشار خون در طول روز احساس سرگیجه داشته باشید. برای کنترل سرگیجه، سرتان را بین زانوها قرار دهید و نفس عمیق بکشید و به‌طور ناگهانی از جای خود بلند نشوید.
هفته‌ی ۱۴
اکنون شما در سه ماهه‌ی دوم بارداری هستید که اکثر افراد آن را آسان‌ترین مرحله‌ی بارداری می‌دانند. از علائم این دوران می‌توان به افزایش اشتها، بهبود سطح انرژی و میل جنسی بیشتر اشاره کرد. اگر احساس خوبی دارید، با مشورت پزشک از این شرایط برای شروع فعالیت بدنی و آماده کردن خانه برای ورود نوزاد استفاده کنید.
هفته‌ی ۱۵
سه ماهه‌ی دوم بارداری هم می‌تواند با چند علامت عجیب همراه باشد. به‌عنوان مثال، ممکن است گرفتگی بینی (به دلیل افزایش خون در غشاهای مخاطی)، گرفتگی عضلات پا و افزایش حساسیت لثه‌ها را تجربه کنید.
هفته‌ی ۱۶
حدود ۹۰ درصد زنان باردار تیره شدن پوست اطراف نوک سینه‌ها، قسمت داخلی ران، زیر بغل و ناف را تجربه می‌کنند. گاهی اوقات هم تیرگی به گونه‌ها و بینی کشیده میشود، به‌خصوص اگر پوست شما تیره باشد.
هفته‌ی ۱۷
به دلیل تغییرات هورمونی، کمردرد یکی از شایع‌ترین علائم بارداری محسوب میشود. همچنین ممکن است مادر نسبت به قبل فراموش‌کارتر شود. بسیاری از زنان بین هفته‌ی ۱۶ تا ۲۵ بارداری برای اولین بار لگد زدن جنین را احساس می‌کنند.
هفته‌ی ۱۸
احتمالاً بارداری شما به دلیل بزرگ شدن شکم مشهودتر شده و سینه‌هایتان شروع به بزرگ شدن کرده‌اند تا برای تولید شیر آماده شوند. شما باید این انتظار را داشته باشید که تا زمان زایمان به‌طور منظم وزن اضافه کنید (حدود ۴۵۰ گرم در هفته). ترک‌های پوستی هم ممکن است در هر جایی از شکم تا باسن و سینه‌ها ظاهر شوند. حتی اندازه‌ی پا هم می‌تواند در دوران بارداری افزایش یابد!
هفته‌ی ۱۹
در سه ماهه‌ی دوم، بعضی از زنان سوزش سر دل را تجربه می‌کنند، چون هورمون‌های بارداری باعث شل شدن عضلات اسفنکتر تحتانی مری (LES) می‌شوند. در صورت تجربه‌ی این علامت آزاردهنده، تعداد وعده‌های غذایی را افزایش و حجم هر وعده را کاهش دهید، از دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا خوردن بپرهیزید و از مصرف غذاهای اسیدی، چرب یا تند خودداری کنید. در این مرحله، بعضی از زنان به دلیل فشاری که جنین روی روده وارد می‌کند، دچار یبوست می‌شوند.
هفته‌ی ۲۰
در این دوران، گرفتگی عضلات پا، تورم دست‌ها و پاها، خشکی چشم، رگ‌های واریسی و مشکلات خواب از شایع‌ترین علائم بارداری محسوب می‌شوند. سعی کنید از بالش بارداری برای بهبود خواب شبانه استفاده کنید.
هفته‌ی ۲۱
با رشد جنین درد لیگمان گرد یا رباط گرد بیشتر میشود. علاوه بر این، رحم به ریه‌های شما فشار وارد می‌کند و باعث تنگی نفس میشود.
هفته‌ی ۲۲
غالباً بارداری به لطف افزایش هورمون پروژسترون و افزایش دریافت مواد مغذی باعث براق و ضخیم‌تر شدن موها و رشد سریع‌تر ناخن‌ها میشود. با این حال ممکن است پوست روی شکم خشک و حساس باشد، چون دائماً در حال کشیده شدن است.
هفته‌ی ۲۳
از سایر علائم بارداری می‌توان به بیرون زدن ناف اشاره کرد که پس از زایمان به حالت عادی برمی‌گردد. در این مرحله احتمالاً با گرفتگی عضلات پا، مه‌ی مغزی، کمردرد، افزایش ترشحات واژن، یبوست، سردرد، ترک‌های پوستی و دیگر علائم مربوط به سه ماهه‌ی دوم بارداری مواجه خواهید بود.
هفته‌ی ۲۴
اگرچه بعضی از زنان باردار هنوز میل جنسی بالایی دارند، تعدادی از آن‌ها متوجه‌ی کاهش میل جنسی خود می‌شوند و ممکن است در حین انجام این کار احساس درد و خستگی داشته باشند. سایر علائم بارداری شامل سوزن سوزن شدن دست‌ها، خونریزی لثه، خروپف و افزایش وزن است.
هفته‌ی ۲۵
ممکن است در دوران بارداری سندرم تونل کارپال را تجربه کنید که اغلب نتیجه‌ی تورم و احتباس مایعات است و پس از زایمان از بین می‌رود. برای کنترل این عارضه بهتر است از خوابیدن روی دست خود خودداری کنید و در طول روز مچ دست‌تان را تکان دهید.
هفته‌ی ۲۶
با نزدیک شدن به سه ماهه‌ی سوم ممکن است به دلیل اضطراب، گرفتگی عضلات پا یا تکرر ادرار خوابیدن برای شما چندان راحت نباشد. همچنین احتمال دارد خارش دست و پا را تجربه کنید. معمولاً خارش خفیف نگران‌کننده نیست و با مصرف آنتی هیستامین، پماد یا لوسیون قابل درمان است، اما خارش شدید می‌تواند نشانه‌ی یک اختلال کبدی به نام کلستاز بارداری باشد که به مراقبت‌های پزشکی نیاز دارد.
هفته‌ی ۲۷
بعضی از افراد در سه ماهه‌ی دوم به هموروئید (بواسیر) مبتلا می‌شوند. شما می‌توانید درد و خونریزی هموروئید را با کمپرس یخ، حمام سیتز یا پدهای حاوی فندق جادوگر تسکین دهید.
هفته‌ی ۲۸
به سه ماهه‌ی سوم خوش آمدید! وقتی به پایان بارداری نزدیک می‌شوید، ممکن است از نظر جسمی خسته بوده و احساس ناراحتی و درد کنید. اختلال عملکرد سمفیز پوبیس (SPD) یا درد کمربند لگنی یک مشکل نسبتاً رایج است که به دلیل شل شدن عضلات رخ می‌دهد. SPD تحمل دوران بارداری را برای مادر سخت می‌کند، اما برای جنین خطرناک نیست.
هفته‌ی ۲۹
همان‌طور که بدن‌تان برای شیردهی آماده میشود، ممکن است متوجه‌ی نشت آغوز زرد رنگ از سینه‌ها شوید. این مایع به کودک کمک می‌کند که با زندگی خارج از رحم سازگار شود.
هفته‌ی ۳۰
اگر خارش، تورم، درد و سوزش سر دل را تجربه کرده باشید، احتمالاً هنوز این علائم فروکش نکرده‌اند. همچنین اگر مانند اکثر زنان باردار دارای ترک‌های پوستی باشید، این علائم هم مشخص‌تر می‌شوند. به‌طور کلی، نمی‌توان از این رگه‌های قرمز، صورتی، بنفش یا حتی قهوه‌ای تیره جلوگیری کرد، چون معمولاً منشاء ژنتیکی دارند. اما با گذشت زمان به‌طور قابل توجهی محو می‌شوند.
هفته‌ی ۳۱
ممکن است بعضی از علائم سه ماهه‌ی اول بارداری دوباره برگردند. به‌عنوان مثال، سینه‌های شما با شروع تولید آغوز مجدداً حساس می‌شوند. همچنین با کمی فعالیت احساس خستگی می‌کنید یا به دلیل فشار رحم روی مثانه به تکرر ادرار مبتلا می‌شوید.
هفته‌ی ۳۲
بعد از هفته‌ی ۲۰ بارداری احتمالاً انقباضات نامنظمی به نام براکستون هیکس (Braxton Hicks) را تجربه می‌کنید که بدن را برای زایمان آماده می‌کنند. معمولاً این انقباضات بین ۳۰ ثانیه تا ۲ دقیقه طول می‌کشند و با تغییر وضعیت بدن متوقف می‌شوند. اگر انقباضات خیلی قوی بودند یا به‌طور مکرر رخ دادند با پزشک خود تماس بگیرید، چون ممکن است نشانه‌ی زایمان زودرس باشند.
هفته‌ی ۳۳
جنین در حال بزرگ شدن است و به اندام‌های داخلی شما فشار می‌آورد. درنتیجه، احتمال نشت ادرار، تنگی نفس و سوزش سر دل وجود دارد.
هفته‌ی ۳۴
چند هفته‌ی آخر بارداری برای رشد جنین بسیار مهم است. با نزدیک شدن به پایان بارداری ممکن است حرکات جنین کمتر شود. اگر نگران این موضوع هستید یا متوجه شدید که حرکات جنین به‌شدت کم شده است، به پزشک مراجعه کنید.
هفته‌ی ۳۵
با نزدیک شدن به زمان زایمان انقباضات براکستون هیکس منظم‌تر می‌شوند. بنابراین باید بتوانید به کمک پزشک آن‌ها را از انقباضات واقعی مربوط به زایمان تشخیص دهید. در حدود هفته‌ی ۳۵ روند افزایش وزن شما متوقف میشود و ممکن است به‌شدت دچار بی‌خوابی شوید.
هفته‌ی ۳۶
حدود ۲ تا ۴ هفته قبل از زایمان، جنین پایین آمده و وارد لگن مادر میشود. درنتیجه، فشار از روی اندام‌های داخلی برداشته میشود و می‌توانید راحت‌تر نفس بکشید.
هفته‌ی ۳۷
موقعیت جدید جنین ممکن است به ناراحتی لگن و افزایش فشار شکم منجر شود یا باعث شود بعد از رابطه‌ی جنسی متوجه‌ی لکه‌بینی خفیف شوید. معمولاً این علائم نگران‌کننده نیستند، اما اگر خونریزی شدید دارید، باید با پزشک تماس بگیرید.
هفته‌ی ۳۸
در حدود هفته‌ی ۳۷ یا ۳۸ بارداری، اکثر زنان پلاگ موکوسی (ترشحات موکوسی) خود را از دست می‌دهند. پلاگ موکوسی دهانه‌ی رحم را مسدود می‌کند تا از جنین در برابر میکروب‌ها محافظت کند. پلاگ موکوسی که از چند روز تا چند هفته قبل از زایمان دفع میشود، ممکن است صورتی یا کمی خونی به نظر برسد.
هفته‌ی ۳۹
اگر کیسه‌ی آب پاره شود، متوجه‌ی فوران مایع یا نشت آهسته‌ی آن می‌شوید. سایر علائم اولیه‌ی زایمان شامل انقباضات منظم، فشار لگن، کمردرد مبهم و احساس بی‌قراری است. زنانی که بار اول است باردار شده‌اند باید زمانی که انقباض هر ۴ یا ۵ دقیقه یکبار تکرار شد، هر بار یک دقیقه طول کشید و به‌مدت یک ساعت طبق این الگو ادامه پیدا کرد، به بیمارستان مراجعه کنند. با این حال، ممکن است پزشک شما توصیه‌ی متفاوتی برایتان داشته باشد.
هفته‌ی ۴۰
تا زمانی که نوزادتان به دنیا بیاید، علائم بارداری مانند بی‌خوابی، تورم، تکرر ادرار و ناراحتی لگن را تجربه خواهید کرد. اگر برای القای زایمان یا سزارین برنامه‌ریزی کرده‌اید، احتمالاً این اتفاق ظرف چند روز یا چند هفته‌ی آینده رخ می‌دهد.
هفته‌ی ۴۱
به زایمانی که بعد از هفته‌ی ۴۰ انجام میشود، زایمان دیررس یا دیرتر از موعد می‌گویند. اگر تاریخ زایمان را رد کنید، باید به‌طور منظم و در فواصل زمانی کوتاه‌تر به پزشک مراجعه کنید تا وضعیت سلامتی جنین به‌دقت بررسی شود. با توجه به نتیجه‌ی این بررسی‌ها، پزشک تصمیم می‌گیرد که برای شروع زایمان طبیعی صبر کند یا زایمان به روش القا را توصیه کند.
هفته‌ی ۴۲
اکثر نوزادان در عرض دو هفته قبل یا بعد از موعد مقرر به دنیا می‌آیند. معمولاً وقتی زنان وارد هفته‌ی ۴۲ بارداری می‌شوند، پزشک القای زایمان را توصیه می‌کند.
کلام پایانی
عقب افتادن پریود، حساس شدن سینه‌ها، حالت تهوع، خستگی، لکه‌بینی و نوسانات خلقی از شایع‌ترین علائم بارداری هستند. در صورت مشاهده‌ی این علائم تست بارداری خانگی انجام دهید یا با پزشک مشورت کنید. همچنین اگر در دوران بارداری مشکلاتی مانند خونریزی شدید یا درد مزمن را تجربه کردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
منابع: parents, mayoclinic, babycenter
