چگونه بفهمیم یک عطر از مد پایدار پیروی می‌کند؟
درست مانند تعریف پایداری در هر حوزه ای از مصرف‌گرایی، آن‌چه یک «عطر پایدار» را تعریف می‌کند دائماً در حال تغییر است. هیچ تعریف قانونی از آن‌چه که یک عطر را پایدار می‌کند عملا وجود ندارد و عوامل بسیاری برای تولیدکنندگان عطر و خریداران آگاه باید در نظر گرفته شود. یکی از مؤسسین خانه‌ی عطرهای لوکس می‌گوید: «صنعت زیبایی به تنهایی هر سال حدود ۱۲۰ میلیارد واحد عطر ایجاد می‌کند که در پی آن، مسائل مربوط به کشاورزی بیش از حد، ترکیبات آلی فرار و ضایعات اضافی (ناشی از فرآیندهای تولید) به وجود می‌آید.»
همه‌ی این‌ها و صنعت عطر نیز از سبزشویی (به فرآیندی گفته می‌شود که شرکت‌های بزرگ و حتی کوچک از آن استفاده می‌کنند تا محصولات خود را دوستدار محیط‌زیست نشان بدهند که بتوانند فروش بیشتری داشته باشند، در صورتی‌که دقیقا با همین محصولات به محیط‌زیست لطمه‌های زیادی وارد می‌کنند) مستثنی نبوده و در امان نیستند. با افزایش تقاضا برای رایحه‌های سازگار با محیط‌زیست، برچسب‌های عطری وجود دارند که بدون در نظر گرفتن اصول اخلاقی پیرامون زنجیره‌ی تأمین آن یا ضایعاتی که در اثر تولید بیش از حد ایجاد می‌کنند، به راحتی به عنوان عطرهای سازگار با طبیعت توسط خریداران انتخاب شده و استفاده می‌شوند.
اعتقاد ما بر این اساس است که پایداری، مفهومی ذهنی است که تک تک مراحل خلق یک عطر را هدایت می‌کند. در حقیقت پایداری در عطرسازی فقط به محصول نهایی مربوط نمی‌شود و کل پروسه‌ی تولید را شامل می‌شود. اما با توجه به رشد سریع بازار عطر، یافتن رایحه‌ای پایدار می‌تواند دشوار باشد. اما ما در این مطلب از دیجی‌کالا مگ سعی کرده‌ایم هر آن‌چه را که باید برای خریدی پایدار دانست برای شما توضیح دهیم تا با رعایت این نکات عطری را انتخاب کنید که کمترین میزان آسیب برای محیط زیست را داشته باشد.
۱. لوگو
اعتبارنامه‌هایی که همراه با عطر هستند می‌توانند تا حد زیادی مفید باشند. این اعتبارنامه‌ها نشان می‌دهند که تولید هر عطری تا چه حد تحت‌تاثیر اصول اخلاقی است. برخی از موارد کلیدی که باید مورد توجه قرار گیرند عبارت هستند از:
- بدون تست حیوانی (Leaping Bunny): این علامت نشاندهندهی این است که تولید این محصول بدون هرگونه آزمایش حیوانی انجام شده‌است.
- تجارت منصفانه (Fairtrade): تجارت منصفانه به تجارتی گفته می‌شود که بین شرکت‌های موجود در کشورهای پیشرفته و تولید کنندگان کشورهای در حال توسعه انجام می‌شود. در این سیستم قیمت‌های عادلانه به تولیدکنندگان پرداخت می‌شود و شرکت‌ها می‌توانند درآمد پایدار برای کارگران فراهم کنند که می‌تواند زندگی آن‌ها را بهبود بخشد.
- علامت پروانه لوکس مثبت (Positive Luxury Butterfly Mark): این علامت نشاندهندهی استانداردهای بالا برای مردم و طبیعت است.
یکی دیگر از نهادهای محبوب B Corp است که معیاری برای سنجش استانداردهای اجتماعی و زیست‌محیطی است. با این حال، در سال‌های اخیر به دلیل اعطای اعتبار خود به شرکت‌های نه چندان معتبر مورد سوال قرار گرفته است، بنابراین مراقب گواهینامه‌های اضافی مانند موارد فوق نیز باید بود.
۲. مواد تشکیل‌دهنده
زنجیره‌ی تامین مواد اولیه‌ی محصول باید قابل ردیابی باشند. این، شامل حصول اطمینان از منابع پایدار مواد تشکیل‌دهنده و تایید این است که تامین‌کنندگان با استانداردهای اخلاقی مطابقت دارند. این گزینه یکی از چالش‌هایی است که بسیاری از شرکت‌های عطرسازی با آن مواجه هستند.
اغلب (مانند بسیاری از صنایع دیگر) خانه‌های عطر با منابع خارجی مختلف برای مواد تشکیل‌دهنده و بسته‌بندی کار می‌کنند. با این‌که نظارت دقیق بر هر بخش از فرآیند تولید می‌تواند پیچیده و پرهزینه باشد، یک برند عطر باید دقت لازم را انجام دهد تا از پایداری آن حمایت کند. البته به این نکته نیز باید توجه داشت که در حال حاضر هیچ نهادی در دنیا برای نظارت بر این روند وجود ندارد. پس این وظیفه و مسئولیت برند و تامین‌کنندگان آن است که اطمینان حاصل کنند پروسه‌ی تولید عطرهایشان از نظر اخلاقی صحیح است.
مهم است که برای تحقیق درباره‌ی تولیدکنندگان مختلفِ مواد خام و اطمینان از ارگانیک بودن آن‌ها زمان صرف کنیم. منشا مواد تشکیل‌دهنده را می‌توان توسط سازمان‌های مختلفی مانند Fair for Life، ECOCERT و Fairtrade تایید کرد. بسیاری از کارخانه‌های عطرسازی، هم گیاهان عطری خود را با استفاده از روش‌های تولید ارگانیک، بدون ظلم و پایدار رشد می‌دهند و هم با شرکایی همکاری می‌کنند که رفتار اجتماعی و زیست‌محیطی‌شان اخلاقی است.
این صنعت علاوه بر دسترسی به مواد طبیعی که مسئولانه تولید می‌شوند، دسترسی فزاینده‌ای به مواد مصنوعی جدید تولید شده بر اساس اصول شیمی سبز ارائه می‌دهد (این‌ها شامل «مواد تشکیل‌دهنده‌ی تولید شده، به‌طور پایدار و بازیافتی از زباله هستند). وقتی صحبت از ترکیب یک عطر به میان می‌آید، با فهرست بسیار کوتاهی از مواد تشکیل‌دهنده می‌توان شروع کرد و هر کدام از مواد را موردتوجه قرار داد. این رویکرد باعث می‌شود تا عطرسازها از منابع کمتر برای بالاترین نتیجه کیفی استفاده کنند.
البته پیشرفت‌ها در فناوری عطرسازی، امکان ایجاد مولکول‌های رایحه‌ی مصنوعیِ شبیه به طبیعت را فراهم آورده‌است تا بوی آن را بدون آسیب رساندن یا برداشت بیش از حد مواد طبیعی مانند عود و مشک، بازسازی کند.
۳. نحوه‌ی تولید
برندها باید به مقدار محصولاتی که تولید می‌کنند توجه داشته باشند. تولیدات کوچک‌تر می‌تواند تأثیر منفی را بر محیط‌زیست کاهش دهند. برداشت مواد تشکیل‌دهنده، ایجاد فرمول و ساخت محصول نهایی همگی به یک اندازه مهم هستند. این چیزی است که گِرلَن (Guerlain)، یکی از قدیمی‌ترین و مورد احترام‌ترین خانه‌های عطر جهان، جدی گرفته‌است.
بخش‌های کاری کلیدی این برند عبارت هستند از: تنوع زیستی (حفاظت از مواد خام و اکوسیستم)، طراحی زیست محیطی (این نوع تولید، اثرات زیست‌محیطی محصولات و فعالیت‌ها را محدود می‌کند و انتشار گاز دی‌اکسیدکربن ناشی از حمل‌ونقل را کاهش می‌دهد)، تدارکات پایدار (همکاری‌های پایدار با شرکا، تامین‌کنندگان و ارائه‌دهندگان خدمات) و مسئولیت اجتماعی (ترویج تنوع و بهبود شرایط کاری و زندگی کارکنان و جوامع محلی و البته حمایت از انجمن‌های خیریه‌ی همسو با برند).
بر این اساس بسیاری از کارگاه‌های عطرسازی، عطرهای خود را سفارشی می‌سازند یا به طور سالانه کمترین عرضه را دارند. فلسفه‌ی «کمتر بخر اما باکیفیت بخر» در مورد عطر نیز صدق می‌کند. برای محیط‌زیست بسیار بهتر است به جای خرید عطرهای متعددی که در کشوها فراموش می‌شوند، درباره‌ی عطری که واقعاً دوستش دارید، وقت بگذارید و تحقیق کنید.
۴. تاثیر اجتماعی
از جمع‌کنندگان گل گرفته تا کشاورزان، برای تولید عطر موردعلاقه‌ی شما به یک دهکده‌ی صنعتی نیاز است و هر یک از این افراد شایسته‌ی شغلی هستند که با آن‌ها رفتار خوبی شود. در بسیاری از کارگاه‌ها، گنجاندن ارزش‌های بشردوستانه در زنجیره‌ی تامین بسیار مهم است. خیلی از کارگاه‌ها می‌خواهند از عطر پایدار به عنوان وسیله‌ای برای تأثیر اجتماعی و توانمندسازی زنان استفاده کنند. به عنوان مثال، برخی از کارگاه‌ها، برداشت‌کنندگان گل خود را با مهارت‌ها و مواد موردنیاز برای افزایش دستمزد از طریق تجارت، و نه خیریه، تقویت می‌کنند. این مدل کسب‌وکار، جایگزین مبتنی بر «بازیافت گل» است و نشان می‌دهد که از کسب‌وکار لوکس می‌توان برای ایجاد تغییرات اجتماعی نیز استفاده کرد.
۵. بسته‌بندی
بسته‌بندی یک عطر نیز برای تأثیر آن روی کره‌ی زمین بسیار حیاتی است. برای ماندگاری، تمام مواد بسته‌بندی باید تا حد امکان سازگار با محیط‌زیست و کاملاً قابل بازیافت باشند. در حقیقت هوشمندانه‌ترین و مسئولانه‌ترین بسته‌بندی به بسته‌ای گفته می‌شود که همچنان کیفیت بالای عطر را حفظ کند. بسیاری از این نوع بسته‌بندی‌ها قابل استفاده‌ی مجدد (معمولاً ظرف‌هایی برای پر کردن دوباره) یا با زیست تخریب‌پذیر هستند.
برندها باید نیاز به انطباق و تکامل را برای چشم‌انداز همیشه در حال تغییر خود و جهان درک کنند و به دنبال جایگزین‌های سازگار با محیط‌زیست برای جزئیات مختلف باشند؛ مانند بازیافت لیوان‌های کاغذی یکبار مصرف که به فیبر کاغذی برای بسته‌بندی بیرونی تبدیل می‌شوند و یا درهای پلاستیک با زیستی تخریب‌پذیر که از زباله‌های نساجی بازیافت می‌شوند.
۶. ۱۰۰% شفافیت
در نهایت، بهترین برندها می‌دانند که شفافیت کامل در رابطه با زنجیره تامین، تولید، منبع‌یابی و هر چیزی که در پروسه‌ی تولید تا فروش وجود دارد، راهی رو به جلو است. به‌عنوان مصرف‌کننده، از صدای خود استفاده کنید و در صورت شک و تردید، برای توضیح بیشتر با برندهای موردعلاقه‌ی خود تماس بگیرید و توضیح بخواهید. اگر آماده‌ی گفتگوهای سخت بودند و همه‌ی تلاششان را کردند تا توضیحاتی همراه با سند و مدرک ارائه دهند پس اعتماد کنید و آن‌ها را در اولویت خرید خود قرار دهید.
به عنوان مثال، برخی از کارخانه‌های عطرسازی با ارائه‌ی کد QR که روی هر بسته‌بندی نقش بسته است، اطلاعاتی درباره‌ی قابلیت ردیابی مواد تشکیل‌دهنده و ردیابی زنده‌ی تولید در اختیار مشتری قرار می‌دهد که خود قدمی رو به جلو است.
سخن پایانی
از آن‌جایی که مفهوم پایداری یکی از مفاهیم جدید در عرصه‌ی مد و زیبایی است شاید این نکته به ذهن متبادر شود که انجام همه‌ی این کارها به خصوص در ایران سخت و دشوار باشد. اما چیزی که اهمیت دارد نوع نگاهی است که مفهوم پایداری در ذهن ایجاد می‌کند. همین نگاه باعث می‌شود تا شما خرید آگاهانه‌تر و مسئولانه‌تر نسبت به قبل داشته باشید و تا جایی که می‌توانید این نکات را رعایت کنید. اگر هر فردی تا جای ممکن این مفهوم را در زندگی خود رعایت کند پس از مدتی می‌توان انتظار داشت تولیدکنندگان این صنعت تلاش بیشتری برای حفظ محیط زیست و روند اخلاقی تولید داشته باشند.
منبع: harpersbazaar
