خواص تخمه آفتابگردان برای سلامتی؛ از درمان یبوست تا کنترل قند خون

۲ نوع آفتابگردان وجود دارد: یک نوع که تخمه‌ی آن را به‌عنوان تنقلات می‌خورید و نوع دیگر که معمولا برای روغن‌گیری کشت می‌شود. بیشتر مردم ترجیح می‌دهند تخمه‌ی آفتابگردان را به‌صورت بوداده بخورند، چون طعم بهتری دارد. اما می‌توانید آن را به‌شکل خام هم مصرف کنید. در مقاله‌ی امروز دیجی‌کالا مگ درباره‌‌ی خواص تخمه آفتابگردان صحبت می‌کنیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

ارزش غذایی تخمه‌ی آفتابگردان

تخمه‌ی آفتابگردان دارای یک پوسته‌ی بیرونی سخت است. از آنجا که نمی‌توانید این پوسته را هضم کنید، باید آن را دور بریزید و فقط از مغز تخمه استفاده کنید. یک اونس (۲۸ گرم) تخمه‌ی آفتابگردان بدون پوست مواد مغذی زیر را در اختیار بدن قرار می‌دهد:

خاصیت تخمه آفتابگردان اغلب به مواد مغذی موجود در آن نسبت داده می‌شود. تخمه‌ی آفتابگردان سرشار از ویتامین E، سلنیوم، اسید فنولیک و فلاونوئید است. این مواد مغذی آنتی‌اکسیدان‌های مهمی هستند که از سلول‌های بدن در برابر آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند و خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن را کاهش می‌دهند.

• خواص تخم شربتی و هر آنچه باید در مورد این دانه‌های پرخاصیت بدانید

خواص تخمه آفتابگردان

گنجاندن تخمه‌ی آفتابگردان در رژیم غذایی می‌تواند فواید زیادی برای سلامتی داشته باشد، از جمله:

۱. بهبود هضم و درمان یبوست

تخمه‌ی آفتابگردان به‌دلیل داشتن فیبر به حفظ سلامت دستگاه‌ی گوارش کمک می‌کند و احتمال ابتلا به یبوست را کاهش می‌دهد. فیبر یک نوع کربوهیدرات  است که دستگاه‌ی گوارش نمی‌تواند آن را هضم یا جذب کند. بنابراین، به‌صورت دست نخورده و همراه با مدفوع از بدن دفع می‌شود.

۲. کاهش التهاب و از بین بردن میکروب‌ها

التهاب کوتاه‌مدت یکی از واکنش‌های طبیعی سیستم ایمنی بدن است، اما التهاب مزمن یک عامل خطر برای بسیاری از بیماری‌ها محسوب می‌شود. به‌عنوان مثال، احتمال ابتلا به بیماری قلبی و دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد.

در یک مطالعه که روی بیش از ۶ هزار بزرگسال انجام شد، در افرادی که حداقل پنج بار در هفته از تخمه‌ی آفتابگردان و سایر دانه‌ها استفاده می‌کردند، در مقایسه با کسانی که این خوراکی‌ها را نمی‌خوردند، میزان التهاب ۳۲ درصد پایین‌تر بود. به اعتقاد محققان، ویتامین E، فلاونوئیدها و سایر ترکیبات گیاهی که به‌وفور در تخمه‌ی آفتابگردان وجود دارند باعث کاهش التهاب می‌شوند.

از سوی دیگر، مشخص شده است که تخمه‌ی آفتابگردان خاصیت ضدقارچی و ضدباکتریایی دارد و به بهبود زخم کمک می‌کند. این فواید به فنل‌ها، تانن‌ها و ساپونین‌های این ماده‌ی غذایی نسبت داده می‌شوند.

۳. محافظت از سلامت قلب

فشار خون بالا خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می‌دهد و به حمله‌ی قلبی و سکته‌ی مغزی منجر می‌شود. یکی از ترکیبات موجود در تخمه‌ی آفتابگردان باعث مهار آنزیم منقبض‌کننده‌ی عروق خونی می‌شود. درنتیجه، عروق شل می‌شوند و فشار خون کاهش می‌یابد.

منیزیم تخمه‌ی آفتابگردان هم در کاهش فشار خون نقش دارد. به‌علاوه، تخمه‌ی آفتابگردان سرشار از اسیدهای چرب غیراشباع به‌ویژه اسید لینولئیک است. بدن از اسید لینولئیک برای ساخت یک ترکیب هورمون مانند استفاده می‌کند که باعث شل شدن عروق خونی می‌شود و فشار خون را کاهش می‌دهد. این اسید چرب همچنین به کاهش کلسترول کمک می‌کند.

در یک مطالعه‌ی سه هفته‌ای، در زنان مبتلا به دیابت نوع ۲ که از یک رژیم غذایی متعادل پیروی می‌کردند و روزانه ۳۰ گرم تخمه‌ی آفتابگردان می‌خوردند، فشار خون ۵ درصد، کلسترول بد ۹ درصد و تری‌گلیسیرید ۱۲ درصد کاهش پیدا کرد. به‌علاوه، بررسی ۱۳ مطالعه‌ی مختلف نشان داد که اسید لینولئیک می‌تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را ۱۵ درصد و احتمال مرگ ناشی از آن را ۲۱ درصد کاهش ‌دهد.

از سوی دیگر، تخمه‌ی آفتابگردان منبع غنی ویتامین E و کاروتنوئید (پیش‌ساز ویتامین A) است که هر ۲ خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند و رادیکال‌های آزاد را از بین می‌برند. بدن نمی‌تواند این ترکیبات را بسازد، بنابراین آن‌ها را باید از طریق رژیم غذایی به دست آورد. خوردن تخمه‌ی آفتابگردان راه‌ی مناسبی برای افزایش دریافت این مواد مغذی است.

۴. کنترل قند خون

در بدن افراد مبتلا به دیابت موادی تولید می‌شود که به بدن صدمه می‌زنند. تخمه‌ی آفتابگردان حاوی ترکیباتی است که این مواد را مهار می‌کنند. در یک مطالعه، در افرادی که رژیم غذایی سالم داشتند و روزانه ۳۰ گرم تخمه‌ی آفتابگردان می‌خوردند، در مقایسه با کسانی که فقط از رژیم غذایی مناسب پیروی می‌کردند، قند خون ناشتا در عرض ۶ ماه ۱۰ درصد کاهش یافت. تاثیر تخمه‌ی آفتابگردان روی قند خون به اسید کلروژنیک موجود در آن نسبت داده می‌شود.

تحقیقات نشان داده‌اند که افزودن تخمه‌ی آفتابگردان به غذاهایی مانند نان می‌تواند به کاهش تاثیر کربوهیدرات روی قند خون کمک کند. پروتئین و چربی این دانه سرعت تخلیه‌ی معده را کم می‌کنند و باعث می‌شوند قند موجود در کربوهیدرات‌ به‌تدریج وارد جریان خون شود.

• ۱۲ خاصیت شگفت‌انگیز تخم کتان که به سلامتی شما کمک می‌کنند

۵. خواص تخمه آفتابگردان برای پوست و استخوان

تخمه‌ی آفتابگردان حاوی اسید چرب امگا ۶ است که برای داشتن پوست سالم به آن‌ نیاز دارید. تحقیقات نشان می‌دهد که کمبود اسیدهای چرب ضروری روی عملکرد و ظاهر پوست تاثیر دارد. با در نظر گرفتن این موضوع، گنجاندن منابع اسیدهای چرب ضروری در رژیم غذایی می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های پوستی مانند درماتیت کمک کند و از تاثیر افزایش سن روی پوست بکاهد.

تخمه‌ی آفتابگردان همچنین حاوی زینک است، یک ماده‌ی معدنی ضروری که از سلامت پوست محافظت می‌کند. علاوه بر این، مقدار زیادی منیزیم، کلسیم و فسفر دارد که برای حفظ سلامت استخوان‌ها ضروری هستند.

۶. خواص تخمه آفتابگردان برای لاغری

تحقیقات نشان داده‌اند که افزایش مصرف فیبر با کاهش خطر ابتلا به چاقی و دیابت نوع ۲ مرتبط است. فیبر موجود در تخمه‌ی آفتابگردان به شما کمک می‌کند که سریع‌تر سیر شوید و کمتر غذا بخورید (البته به شرطی که در مصرف تخمه زیاده‌روی نکنید).

عوارض زیاده‌روی در مصرف تخمه‌ی آفتابگردان

تخمه‌ی آفتابگردان برای سلامتی مفید است، اما گاهی ‌اوقات ممکن است به‌دلایل زیر عوارضی هم داشته باشد:

۱. کالری و نمک

اگرچه دانه‌ی آفتابگردان سرشار از مواد مغذی است، اما کالری نسبتا بالایی دارد. بیشتر کالری تخمه‌ی آفتابگردان از چربی تامین می‌شود که بخش عمده‌ی آن از چربی‌های سالم تشکیل شده است.

علاوه بر این، معمولا برای بو دادن تخمه از مقدار زیادی نمک (کلرید سدیم) استفاده می‌شود که این می‌تواند فشار خون را بالا ببرد. در یک چهارم لیوان (۳۰ گرم) تخمه‌ی آفتابگردان بیش از ۲۵۰۰ میلی‌گرم سدیم وجود دارد که معادل ۱۰۸ درصد نیاز بدن است. بنابراین، خواص تخمه آفتابگردان خام از تخمه‌ی آفتابگردان بوداده بیشتر است.

۲. کادمیوم

گیاه‌ی آفتابگردان کادمیوم موجود در خاک را جذب می‌کند و در مقایسه با سایر غذاها، کادمیوم بیشتری دارد. اگر برای مدت طولانی مقدار زیادی کادمیوم دریافت کنید، این فلز سنگین به کلیه‌های شما آسیب می‌زند. بنابراین، بهتر است تخمه‌ی مصرفی خود را به حداکثر ۳۰ گرم در روز محدود کنید.

۳. نهفتگی مدفوع

چنانچه در مدت زمان کوتاه مقدار زیادی تخمه‌ بخورید، ممکن است به نهفتگی مدفوع دچار شوید. این عارضه که هم در کودکان و هم در بزرگسالان اتفاق می‌افتد، به معنی گیر کردن مدفوع سفت و خشک در روده‌ی بزرگ است. خوردن پوسته‌ی تخمه احتمال نهفتگی مدفوع را افزایش می‌دهد، چون بدن نمی‌تواند آن را هضم کند.

نهفتگی مدفوع اجابت مزاج را غیرممکن می‌کند و باعث یبوست می‌شود. علاوه بر این، ممکن است به دل درد و حالت تهوع منجر شود. برای درمان این مشکل، پزشک شما را بی‌هوش می‌کند تا بتواند انسداد را رفع کند.

۴. آلرژی

آلرژی به تخمه‌ی آفتابگردان به‌ندرت اتفاق می‌افتد، اما مواردی از آن گزارش شده است. کسانی که به تخمه‌ی آفتابگردان حساسیت دارند، بعد از مصرف آن علائمی مانند آسم، تورم دهان، خارش دهان، بثورات پوستی، استفراغ و آنافیلاکسی را تجربه می‌کنند. آلرژی به تخمه‌ی آفتابگردان در افرادی که به‌دلیل شغل خود در معرض گیاه یا دانه‌‌ی آفتابگردان قرار دارند، مانند کشاورزان، شایع‌تر است.

کره‌ی تخمه‌ی آفتابگردان هم می‌تواند به اندازه‌ی دانه‌های آن آلرژی‌زا باشد. احتمال کمی وجود دارد که روغن آفتابگردان تصفیه‌شده حاوی پروتئین‌های آلرژی‌زا باشد. اما در موارد نادر، افراد بسیار حساس به این روغن واکنش نشان می‌دهند.

علاوه بر آلرژی غذایی، بعضی از افراد با دست زدن به تخمه‌ی آفتابگردان دچار آلرژی می‌شوند و واکنش‌هایی مانند خارش و التهاب دست را تجربه می‌کنند.

• کینوا یا خاویار گیاهی چیست و چه فواید و ضررهایی برای سلامتی دارد؟

کلام پایانی

تخمه‌ی آفتابگردان یک میان وعده‌ی سالم و خوشمزه است که مواد مغذی ضروری و ترکیبات گیاهی مفید را در اختیار بدن قرار می‌دهد. این ماده‌ی غذایی پرخاصیت منبع خوب فیبر است و خاصیت ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی دارد. به همین دلیل، احتمال ابتلا به بیماری‌های مزمن را کاهش می‌دهد و از سلامت پوست و استخوان‌ها محافظت می‌کند. با این حال، پرکالری است و در صورت مصرف زیاد ممکن است به عوارض جانبی ناخواسته منجر شود.

منابع: healthline, medicalnewstoday, verywellfit