فیلم خورشید مجیدی از شانسهای اصلی شیر طلای جشنوارهی ونیز است
فیلم «خورشید» در جشنوارهی ونیز به نمایش درآمد و تمام نقدهای منتشر شده از این فیلم مثبت هستند و حتی عدهای خورشید را از شانسهای اصلی دریافت شیر طلایی میدانند.
سینمای ایران پس از چند سال بالاخره با فیلم خورشید به کارگردانی مجید مجیدی توانست نمایندهای در بخش مسابقهی اصلی جشنوارهی ونیز داشته باشد. فیلمی که تا به این ساعت با بازخوردها و نقدهای مثبتی مواجه شده است. فضای نئورئالیسمی فیلم به همراه بازی بازیگران خردسال و تصویرگری درست شرایط زندگی کودکان کار بیش از هر موضوع دیگری برای منتقدین و تماشاگران دوستداشتنی بوده است.
مجیدی با خورشید که قرار است در خارج از ایران با اسم «بچههای خورشید» اکران شود، باری دیگر به سینمای نوجوانمحور خود بازگشته است. خورشید داستان چند کودک کار را روایت میکند که درگیر یک ماجراجویی حساس و نفسگیر میشوند. علی و سه دوستش شخصیتهای اصلی فیلم هستند که برای گذران زندگی به سختی کار میکنند، اما به یکباره همه چیز تغییر میکند و علی در ازای دریافت دستمزدی مناسب متعهد میشود یک گنج زیرخاکی را به دست فردی سودجو برساند. مسیر دستیابی به این گنج از مدرسهی خورشید میگذرد و به همین خاطر نوجوانان فیلم جدید مجیدی در راه رسیدن به هدفشان با دردسرهای زیادی مواجه میشوند.
مجید مجیدی طی مصاحبهای پس از نمایش خورشید در پاسخ به این پرسش که مسألهی فیلم چیست و چه هدفی در این اثر دنبال میشود، بیان کرد: «دغدغهی اصلی فیلم خورشید نشان دادن مسیری برای کشف استعدادهای کودکان کار است. بازیگران فیلم در یک قصه نمادین به دنبال یافتن گنجی گران قیمت هستند، اما گنج اصلی این کودکان و استعدادهای آنها است. آنها به آموزش نیاز دارند و باید مراکز آموزشی برای تحصیل این کودکان دایر شود.»
همچنین مجیدی در کنفرانس مطبوعاتی فیلم خورشید در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران دربارهی اینکه آیا تصویرگری این بخش از جامعه و نمایش کودکان کار برای او دردسرهایی در ایران ایجاد کرده است یا خیر، گفت: «تصور میکنم معضل کودکان کار یک مسأله جهانی باشد، اما به دنبال جنگافروزیهایی که در خاورمیانه صورت میگیرد برخی از کشورها بیشتر درگیر این مشکل هستند. کشور من نزدیک به ۴۰ سال است که با تحریم مواجه است و حتی در این شرایط کرونایی هم ما به دنبال تحریمهای آمریکا برای تأمین دارو با مشکل مواجه هستیم. از سوی دیگر مهاجران افغان و عراقی هم بر مسأله گسترش کودکان کار در ایران دامن زده است، اما در مجموع این یک معضل اجتماعی جهانی است.»
نقدهای فیلم خورشید در جشنوارهی ونیز ۲۰۲۰
ورایتی / پیتر دبروژ
تماشای بچههای خورشید بخشهایی از فیلم «پروژهی فلوریدا» را در ذهن من تداعی کرد. پروژهی فلوریدا یکی از بهترین فیلمهای قرن بیست و یکم درباره کودکان است. اثری که به دور از جهان والت دیزنی رقم میخورد. مجید مجیدی پیش از این با فیلم «بچههای آسمان» یکی از بهترین آثار سینمایی قرن بیستم دربارهی کودکان را ساخته است. اثری که در عین سادگی فیلمهای کمی توان رقابت با آن را دارند؛ زیرا در تمامی صحنهها مخاطب با زندگی کودکان احساس نزدیکی میکند. در بچههای خورشید طرح کلی داستان بسیار پیچیدهتر است، اما هنوز با یک داستان قابل پیشبینی سر و کار داریم.
پیش از صحنهی ابتدایی نسبتا جذاب مرکز خرید که کودکان فیلم را در مقابل آن تجمل غیرقابل دسترس حیرتزده به تصویر میکشد، مجیدی فیلم خود را به ۱۵۲ میلیون کودک کار تقدیم میکند. یکی از اهداف فیلم این است که به ما یادآوری کند کودکان کار هم مستحق حقوق برابر با سایرین هستند.
مجیدی هیچگاه به دنبال داستانهای پیچیده نبوده و به همین خاطر گاهی بیننده چند قدم از شخصیتهای ساده فیلم جلوتر است. شاید برخی مشکلات در ذهن شخصیتها بزرگ و جدی باشند، اما ما میدانیم خطر اخراج و دستگیری چندان آنها را تهدید نمیکنید. اما در همین داستان ساده هم نقاط دراماتیک و غیرمنتظرهای وجود دارد که جالب توجه است. بچههای خورشید با قصه سر راست خود میتواند نظر مثبت عموم مردم را کسب کند.
ایندی وایر / نیکولاس باربر
ارزش کلی: B
مجید مجیدی پیش از شروع فیلم، بچههای خورشید را به ۱۵۲ میلیون کودک کار در سراسر جهان تقدیم میکند. این آمار موضوع مهم و هشدار دهندهای است، اما عاملی نیست که شما را ۹۹ دقیقه سرگرم نگه دارد. درواقع بچههای خورشید بسیار هیجانانگیز است و واقعگرایی اجتماعی دیکنزی را با تمهای فیلمهای سرقت درمیآمیزد و یک درام خوب را پدید میآورد.
جاهطلبیهای فیلم در نمایش معضلات اجتماعی تحسین برانگیز است و مجیدی همانند بازیگر دختر فیلم (شمیلا شیرزاد) کار خود را بهخوبی انجام میدهد. اما با این وجود برخی از اتفاقات فیلم ناگهانی رخ میدهند و ممکن است بیننده آنها را نپذیرد. همچنین به بعضی از شخصیتها برای بیان احساساتشان فرصت کافی داده نمیشود ولی میتوان گفت مجیدی در تصویرگری غم و ناامیدی این کودکان موفق بوده است.
هالیوود ریپورتر / دبورا یانگ
مجید مجیدی، کارگردان ایرانی، تعدادی از خیرهکنندهترین و بهترین فیلمها دربارهی کودکان کم برخوردار و بدسرپرست را ساخته است و بچههای خورشید یکی از بهترینهای آنها است. در تیم بازیگری این اثر از افرادی استفاده شده است که واقعا جزء کودکان کار هستند و با وجود این تیم غیرحرفهای شاهد بازیهای تماشایی از نوجوانان فیلم هستیم که در برخی لحظات شوخی و خنده را جانشین فلسفهبافیهای اثر میکنند.
بخشهایی که نوجوانان به دنبال یافتن گنج هستند (سکانسهای حفاری) همانند فیلمهای فرار از زندان کلاسیک فیلمبرداری شدهاند. علی بهعنوان شخصیت اصلی هرگز خسته نمیشود و با زیرکی تمام موانع پیش رویش را از میان برمیدارد. همچنین برخلاف بسیاری از معلمان حاضر در فیلمهای ایرانی، معلمان فیلم خورشید خونسرد نیستند و حتی یکی از آنها مربی ایدئالی است که از علی و دوستانش محافظت میکند.
خورشید در سی و هشتمین دورهی جشنوارهی فیلم فجر در ۱۰ شاخه نامزد شد و در انتها سیمرغ بلورین سه بخش بهترین فیلم، بهترین فیلمنامه و بهترین طراحی صحنه را به دست آورد.