کهیر عصبی چیست و چه علل، نشانه‌ها و راه‌های درمانی دارد؟
کهیر عصبی ممکن است به صورت بثورات پوستی که خارش ایجاد می‌کنند ظاهر شود و در هر جایی از بدن آن را ببینید. این عارضه به دلیل سطوح بالای اضطراب رخ می‌دهد و عوامل دیگر مانند آلرژی در آن کمتر دخالت دارند. اضطراب میتواند ترشح برخی مواد شیمیایی را در بدن افزایش دهد که به بروز واکنش‌های فیزیکی مانند بثورات پوستی منجر می‌شود.
درمان‌های موضعی یا آنتی هیستامینها ممکن است به تسکین علائم کوتاه مدت کهیر عصبی کمک کنند اما درمان طولانی مدت این عارضه شامل تکنیک‌های مقابله‌ای برای مدیریت اضطراب و کاهش استرس می‌شود. کاهش اضطراب به درمان و پیشگیری از کهیر عصبی کمک میکند. در این مقاله درباره علائم، علل و اثرات احتمالی احساسی کهیر عصبی می‌خوانید. همچنین درمان، پیشگیری و چگونگی تشخیص اینکه کهیر ناشی از اضطراب است یا علت دیگری دارد را بررسی خواهیم کرد.
کهیر عصبی چیست؟
شاید بدانید که کهیر چیست؟ کهیر عصبی دانه، جوش یا بثورات پوستی با احساس خارشی است که گاهی شبیه ورمی سرخ رنگ روی پوست ظاهر می‌شود. با اینکه کهیر به دلیل عوامل مختلفی مانند برخی غذاها یا داروها ایجاد می‌شود اما دلیل کهیر عصبی، اضطراب است.
پژوهشگران دریافته‌اند که اضطراب مزمن واکنش سیستم عصبی سمپاتیک به استرس را افزایش می‌دهد. این پاسخ باعث آزاد شدن هیستامین می‌شود، ماده‌ای که بدن معمولاً برای پاسخ به التهاب یا واکنش‌های آلرژیک آزاد میکند. افزایش ترشح هیستامین ممکن است منجر به راش یا کهیر شود. اگر عکس کهیر عصبی را مشاهده کنید، ممکن است در نگاه اول تصور کنید که با کهیر عادی تفاوتی ندارد اما در واقع، این دو از نظر ظاهری و آثاری که دارند، با یکدیگر متفاوت هستند.
اثرات عاطفی کهیر عصبی
کهیر عصبی ممکن است شدت اضطراب فرد را به دلیل شرمساری و خجالت از ظهور علائم آن در بدن افزایش دهد. اگرچه ممکن است برخی افراد سعی کنند کهیر را پنهان کنند اما پوشاندن آن با آرایش، لوسیون یا لباس‌های تنگ ممکن است به بدتر شدن این عارضه بینجامد.
بثورات و ضایعات پوستی ناشی از استرس یا اضطراب معمولاً در عرض ۲۴ ساعت برطرف می‌شود و درمان‌های موضعی میتواند به کاهش بثورات و علائم ناراحت‌کننده کمک کند.
تمرکز بر تکنیک‌ها و ابزارهای آرام‌بخش برای کاهش اضطراب نیز به افراد کمک میکند احساس اضطراب کمتری داشته باشند که در درمان کهیر عصبی مؤثر است.
علت کهیر عصبی
کهیر اغلب نتیجه یک واکنش آلرژیک به چیزی در محیط پیرامون شماست اما استرس عاطفی نیز میتواند باعث ایجاد کهیر شود. دلیل این امر این است که استرس واکنشی را در سیستم عصبی سمپاتیک ایجاد میکند و منجر به آزاد شدن هیستامین می‌شود. هیستامین ترکیبی است که به طور معمول توسط بدن در واکنش به آسیب، آلرژی و واکنش‌های التهابی تولید می‌شود اما استرس و اضطراب نیز ممکن است آن را ایجاد کند.
برای درمان کهیر عصبی باید بدانید که چه چیزی باعث بروز آن می‌شود و تفاوت آن با راش پوستی چیست. معمولاً کهیر به طور کلی نتیجه‌ی یکی از دلایل زیر است:
- مواد شیمیایی: مواد شیمیایی می‌توانند پوست شما را تحریک کنند یا باعث ایجاد واکنش آلرژیک و در نتیجه ایجاد کهیر شوند.
- ورزش: ورزش ممکن است باعث ایجاد کهیر شود اما دلیل دقیق آن هنوز مشخص نیست.
- آب و هوای نامناسب: برخی از افراد ممکن است در اثر قرار گرفتن در معرض هوای سرد دچار کهیر شوند که به این پدیده کهیر سرد (cold urticarial) می‌گویند.
- پوشیدن لباس نامناسب: برخی پارچه‌ها می‌توانند روی پوست شما کهیر ایجاد کنند. همچنین، برخی از شوینده‌ها و نرم‌کننده‌ها نیز قابلیت ایجاد واکنش پوستی آلرژیک یا حساسیت‌زا دارند.
- مصرف بعضی از غذاها: مواد حساسیت‌زا یا آلرژن‌های غذایی رایجی که ممکن است باعث کهیر شوند شیر، آجیل، سویا، تخم مرغ، غذاهای دریایی و گندم هستند.
- عفونت: عفونت‌های ویروسی، باکتریایی و انگلی می‌توانند باعث ایجاد کهیر و تورم شوند.
- داروها: کهیر ممکن است در نتیجه دارویی که فرد مصرف میکند مانند آسپرین ایجاد شود.
- گرده گیاهان: گرده یک آلرژن رایج است که میتواند باعث واکنش آلرژیک، از جمله بثورات پوستی یا کهیر شود.
- نور خورشید: ممکن است به نور خورشید واکنش آلرژیک داشته باشید که منجر به کهیر شود که به عنوان کهیر خورشیدی (solar urticarial) شناخته می‌شود.
- عرق کردن: فعالیت‌هایی که باعث ایجاد تعریق می‌شوند مانند ورزش و حمام کردن ممکن است منجر به ایجاد کهیر شوند که به عنوان کهیر کولینرژیک (cholinergic urticarial) شناخته می‌شوند.
اگر این دلایل رایج را نداشته باشید، ممکن است استرس یا اضطراب عامل ظهور کهیر باشد اما علل بروز کهیر عصبی چیست؟ اگر به تازگی روی پوست خود کهیر را تجربه می‌کنید و به دنبال علت آن برای درمان می‌گردید، باید با ارزیابی فعالیت‌های خود در چند روز گذشته شروع کنید. هر گونه تغییر غیرعادی در برنامه‌ی روزانه‌ی شما یا قرار گرفتن در معرض مکان‌ها یا اشیای جدید ممکن است در ایجاد کهیر نقش داشته باشد.
در این زمینه برخی از سوالاتی که برای یافتن علت باید از خود بپرسید، عبارت‌اند از:
- علائم از چه زمانی شروع شد؟
- آیا مواد شوینده یا صابون‌های لباسشویی را عوض کرده‌اید؟
- آیا چیزی خورده‌اید که معمولاً نمی‌خورید؟
اگر نمی‌توانید علت را مشخص کنید و استرس زیادی را تجربه کرده‌اید، کهیر شما ممکن است یک کهیر عصبی باشد و باید به دنبال علت کهیر عصبی خود باشید.
کهیر عصبی اغلب در زنان در دهه ۳۰، ۴۰ و ۵۰ سالگی زندگی ظاهر می‌شود. افرادی که در گذشته کهیر آلرژیک داشته‌اند نیز در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به کهیر عصبی هستند. البته کهیر عصبی ممکن است روی هر فردی که دارای اضطراب است، تأثیر بگذارد. این افراد به دلایل مختلفی دچار اضطراب می‌شوند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- ژنتیک: تحقیقات نشان داده که افراد با بستگان مبتلا به اختلال اضطراب، بیشتر دچار اضطراب می‌شوند.
- عوامل محیطی: رویدادهای استرس‌زای زندگی، تروما (ضربه یا شوک روحی)، غم و اندوه، سبک نادرست زندگی یا بیماری مزمن ممکن است بروز اضطراب را شدت ببخشند.
نشانه‌های کهیر عصبی
اگر دچار کهیر عصبی شده باشید، ممکن است علائم کهیر در کودکان و بزرگسالان را به این ترتیب تجربه کنید:
- بثوراتی که احساس خارش یا تحریک دارد اما در عرض ۲۴ ساعت برطرف می‌شود
- برجستگی‌های کوچک یا جوش‌های نوک تیز روی پوست
- کهیر یا جوش‌های برجسته روی پوست
- بثورات پوستی اگر در ارتباط با سطوح بالای اضطراب یا استرس باشد، بدون هیچ عامل واضح دیگری ظاهر می‌شوند
شایع‌ترین علت کهیر وارد شدن آلرژن به بدن است. به عنوان مثال، یک فرد مبتلا به تب یونجه ممکن است در اثر قرار گرفتن در معرض گرده‌ها دچار کهیر شود.
البته همان‌طور که گفتیم استرس عاطفی نیز علت کهیر عصبی می‌شود. ممکن است برخی تغییرات هورمونی یا شیمیایی نیز در واکنش به این استرس رخ دهد. ممکن است این تغییرات باعث انبساط و نشت رگ‌های خونی شده و لکه‌های قرمز و متورمی روی پوست ایجاد کند. در چنین شرایطی دلایلی که مشکل شما را جدی‌تر خواهند کرد به این ترتیب هستند:
- مصرف الکل یا کافئین
- قرار گرفتن در معرض دمای بالا
در کنار نشانه‌های کهیر عصبی، ممکن است اضطراب یا استرس بسیاری را تجربه کنید. علائم درگیر شدن با اضطراب نیز ممکن است یکی از این موارد باشد:
- احساس دلهره یا ترس در مورد موقعیت‌های غیر تهدیدکننده
- احساس اضطراب بدون دلیل
- احساس بی قراری یا زودرنجی
- در نظر گرفتن بدترین سرانجام ممکن برای هر چیزی که روانشناسان آن را فاجعه‌پنداری (catastrophizing) می‌نامند
- مراقب بودن برای هرگونه نشانه‌ای از خطر که برخی از کارشناسان آن را هوشیاری بیش از حد (hypervigilance) می‌نامند
سایر علائم فیزیکی اضطراب ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ضربان قلب یا تپش قلب
- تنگی نفس
- افزایش تعریق
- لرزش و پرش
- سردرد
- خستگی
- بی‌خوابی
- ناراحتی معده یا مشکلات گوارشی
اگر علائم اضطراب را به طور مداوم تجربه می‌کنید، ممکن است دچار اختلال اضطراب شده باشید. اختلالات اضطرابی رایج هستند و راه‌های درمان مؤثر و فراوانی دارند. بنابراین حتی در این صورت نیز جای نگرانی نیست.
درمان کهیر عصبی
مهم‌ترین کاری که برای درمان کهیر عصبی باید انجام دهید استفاده از تکنیک‌های کاهش اضطراب برای کنترل اضطراب خود است. کاهش علائم اضطراب، چه کهیر مربوط به اضطراب باشد یا نه، در بهتر شدن کیفیت زندگی مؤثر است. اغلب کهیرها باعث ایجاد اضطراب و استرس مفرط شده که به خودی خود باعث بدتر شدن کهیر می‌شود.
برخی از استراتژی‌هایی که می‌توانید در این شرایط به کار ببرید عبارت‌اند از:
- درمان شناختی رفتاری
- تنفس عمیق و سایر تمرینات آرامش‌بخش
- داروهای ضد اضطراب
- تقویت عزت نفس
به طور کلی اضطراب خود را کنترل کنید. اگر علت کهیر عصبی اضطراب باشد، کهیر در نهایت برطرف می‌شوند. در صورتی که ضایعات و بثورات پوستی بیش از حد مخرب نباشد، شاید با گذشت زمان بهبود یابید.
بااینحال، کهیر اغلب خود به خود از بین نمی‌رود و ممکن است چند روز تا یک هفته درمان آن طول بکشد. ضایعات پوستی ممکن است بدون هیچ دلیلی ایجاد شوند و از بین بروند و حتی پس از کاهش اضطراب، ممکن است برای مدت کوتاهی باقی بمانند. برخی از درمان‌های کهیر عصبی را در ادامه می‌خوانید.
درمان خانگی کهیر عصبی
درمان‌های خانگی زیادی برای کهیر عصبی وجود دارد و احتمالاً حتی نیازی به رفتن به داروخانه ندارید. برای از بین بردن و درمان خانگی کهیر عصبی می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:
- قرار دادن کمپرس یا کیسه‌ی آب سرد روی نواحی آسیب‌دیده
- گرفتن دوش آب ولرم یا حمام آرامش‌بخش با ترکیب بلغور جو دوسر و شیر
- استفاده از لوسیون‌های بدون عطر و رنگ
- نوشیدن مایعات فراوان و کاهش مصرف الکل و کافئین
- تهیه ضماد گیاهی برای کاهش التهاب پوست
- اجتناب از دوش آب گرم یا رطوبت بالا
- خودداری از پوشیدن لباس‌های تنگ یا هر چیزی که به پوست فشار وارد میکند.
کنترل اضطراب
اگر کهیر ناشی از استرس است، باید تعداد عوامل استرس‌زا را در زندگی خود کاهش دهید. روش‌های زیادی برای کمک به آرامش ذهن و کاهش استرس وجود دارد، از جمله آن‌ها عبارت‌اند از:
- مراجعه به روانپزشک یا روانشناس
- انجام تمرین مدیتیشن یا یوگا
- ورزش منظم به روشی که باعث بدتر شدن کهیر نشود
- اختصاص زمانی برای سرگرمی‌های شخصی، مانند آشپزی، شیرینی‌پزی یا کیک بوکسینگ
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل
- داشتن خواب و استراحت کافی
اگر تکنیک‌هایی را شناسایی کردید که با انجام آن‌ها آرامش پیدا می‌کنید و دیدگاه خود را درباره‌ی زندگی به طور مثبتی تغییر دهید، متوجه خواهید شد که وضعیت پوست شما در حال بهبود است.
داروی کهیر عصبی
اگر علائم شما بدتر شد یا بیش از ۶ هفته طول کشید، باید با پزشک مشورت کنید. کهیرهایی که بیش از ۶ هفته طول میکشد مزمن در نظر گرفته می‌شوند و ممکن است تا یک سال باقی بمانند.
پزشک معمولاً یکی از موارد زیر را برای درمان کهیر شدید یا مزمن، به عنوان داروی کهیر عصبی تجویز میکند:
- آنتی هیستامین
- کورتیکواستروئیدهایی مانند پردنیزون
- آنتی بادی‌های مونوکلونال مانند اومالیزوماب (Xolair)
- سیکلوسپورین که برای درمان التهاب استفاده می‌شود
- مونتلوکاست (Singulair) یا سایر داروهای آلرژی
- داروهایی که میزان قرمزی و تورم را کاهش می‌دهند
- داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی که به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرند
قرص برای کهیر عصبی
قرص خاصی به عنوان قرص برای کهیر عصبی وجود ندارد زیرا واکنش‌های هر فرد در چنین شرایطی ممکن است متفاوت باشد. بااینحال برخی از آنتی هیستامین‌های رایج مورد استفاده برای علائم خارش و کهیر، از جمله مواردی که در اثر استرس تشدید می‌شوند، عبارت‌اند از:
- ستیریزین: ستیریزین(Zyrtec) به دلیل اثربخشی آن در کاهش خارش و کهیر ناشی از واکنش‌های آلرژیک شناخته شده است.
- لوراتادین: لوراتادین (کلاریتین) یکی دیگر از قرص‌های محبوب است که آرام‌بخش نیست و به طور کلی بدن آن را به خوبی تحمل میکند.
- دیفن هیدرامین: دیفن هیدرامین (بنادریل) باعث تسکین سریع کهیر می‌شود اما ممکن است باعث خواب آلودگی نیز شود. در نتیجه برای استفاده در شب مناسب‌تر خواهد بود.
- فکسوفنادین: فکسوفنادین (Allegra) آرام‌بخش نیست و برای تسکین خارش و واکنش‌های آلرژیک موثر است.
پماد برای کهیر عصبی
چندین کرم و پماد بدون نسخه (OTC) وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خارش و ناراحتی ناشی از کهیر عصبی استفاده کنید.
کرم‌ها و پمادهای OTC که اغلب به عنوان پماد برای کهیر عصبی توصیه می‌شوند عبارت‌اند از:
- کرم‌های استروئیدی: مانند کرم هیدروکورتیزون (به شکل عمومی یا با نام تجاری کورتیزون موجود است) کرم هیدروکورتیزون به کاهش التهاب، قرمزی و خارش ناشی از بثورات پوستی کمک میکند.
- لوسیون کالامین: لوسیون کالامین یک درمان موضعی رایج برای خارش است.
- کرم ضد خارش: کرم‌هایی مانند کرم سه‌گانه بنادریل یا کرم ضد خارش آوینو می‌توانند به کاهش خارش ناشی از کهیر کمک کنند. استفاده از این کرم‌ها و پمادها در کاهش ناراحتی مؤثر است و در عین حال از بدتر شدن خارش ناشی از کهیر جلوگیری میکند.
کلام آخر
مقابله با استرس و اضطراب دشوار است. اضطراب حتی میتواند تجربه‌ی کهیر با احساس خارش را بدتر کند. خوشبختانه، کهیر عصبی معمولاً با رعایت برخی نکات قابل کنترل است. اگر مستعد ابتلا به کهیر عصبی هستید، بهترین راه برای پیشگیری، کنترل استرس و اضطراب است. پیشنهاد می‌کنیم که درباره راه‌هایی که به شما در درمان کهیر عصبی کمک می‌کنند، با پزشک، روانپزشک یا روانشناس صحبت کنید. درمان کهیر عصبی ممکن است شامل دارو، روان‌درمانی یا ترکیبی از این دو باشد.
منابع: medicalnewstoday , medicalnewstoday , verywellmind
