راهنمای گذراندن تعطیلات تابستانی عالی همراه با کودکان در ۱۱ مرحله
این روزها امتحانات پایان سال تحصیلی در حال انجام است و همین می‌تواند بهترین نشانه‌ی نزدیک شدن به تعطیلات تابستانی باشد. همیشه بچه‌ها از اینکه تابستان شروع می‌شود خوشحال هستند اما معمولا والدین به اندازه‌ی آن‌ها خوشحال نمی‌شوند. چون قرار است ۳ ماه بچه‌ها در خانه باشند و اگر اوقات فراغتشان را پر نکنند، هم خودشان کلافه می‌شوند و هم والدین اذیت می‌شوند. اما امسال تابستان می‌تواند متفاوت باشد.
اگر فرزند شما درگیر اضطراب، اختلالات طیف اوتیسم و ADHD باشد کار کمی سخت‌تر هم می‌شود. تمام شدن مدرسه یک روتین طولانی مدت را از آن‌ها گرفته و به همین دلیل می‌تواند میزان اضطرابشان را بیشتر کند. پیشنهاد ما این است که تابستان امسال را به عنوان زمانی برای ایجاد چالش‌های جدید و رشد عاطفی و ذهنی خانواده در نظر بگیرید.
در این مطلب از دیجی‌کالا مگ می‌خواهیم چند نکته و راهکار برای نگه داشتن فرزندان در مسیر درست و استفاده از تمام امکانات خانواده برای گذراندن تعطیلات تابستانی را به شما آموزش دهیم.
۱. برنامه‌ی خود را حفظ کنید
۲. برنامه‌ی روزانه را بنویسید
۳. برای همه چیز برنامه‌ریزی کنید
۴. از خانه بیرون بروید
۵. چند رفتار خوب را پرورش دهید
۶. خودتان را فراموش نکنید
۷. روتین روزانه را فراموش نکنید، حتی در سفر
۸. روی نقاط قوت و علایق فرزندتان کار کنید
۹. ترس‌ها و نگرانی‌های فرزندتان را بشناسید
۱۰. برای سازگار شدن به کودکتان زمان بدهید
۱۱. خود را برای روزهای سخت آماده کنید
۱. برنامه‌ی خود را حفظ کنید
هیچ وقت نمی‌توانید ساختار مدرسه را در طول تابستان حفظ کنید اما برای خارج نشدن کودکان از روتینی که ۹ ماه آن را رعایت کرده‌اند می‌توانید زمان خواب و صرف غذا را تا حد امکان مثل قبل حفظ کنید. بیدار ماندن تا دیروقت، دیر بیدار شدن و غذا خوردن در ساعت‌هایی متفاوت از روزهای مدرسه خیلی جذاب و وسوسه انگیز است اما در طولانی مدت می‌تواند کار را سخت کند. پس بهتر است روتین همیشگی را در طول هفته حفظ کنید و فقط آخر هفته‌ها را خارج از قوانین همیشگی بگذرانید.
۲. برنامه‌ی روزانه را بنویسید
کودکانی که مستعد اضطراب هستند، مثل کودکانی که در طیف اوتیسم قرار دارند، با برنامه‌هایی که به خوبی قابل مشاهده و درک هستند استقبال می‌کنند. شما می‌توانید با نقاشی تصاویری همراه با کودکتان، برنامه‌ی روزانه را به شکل بصری آماده کنید. فراموش نکنید که جزئیات این برنامه باید مشخص باشد مثلا مشخص کنید که فرزندتان ساعت ۷ صبح بیدار می‌شود، به دستشویی می رود، صورت خود را می‌شوید و ۸ صبح سر میز صبحانه می‌نشیند.
۳. برای همه چیز برنامه‌ریزی کنید
سعی کنید قبل از انجام کارها برای همه چیز برنامه‌ریزی کنید و فرزندتان را در جریان برنامه قرار دهید. این یعنی ساده‌ترین و بزرگ‌ترین کارها را هم باید در این برنامه بنویسید. مثلا «پنجشنبه ساعت ۵ عصر به خانه‌ی خاله می‌رویم و برای شام آنجا هستیم» یا «فردا صبح ساعت ۱۰ به استخر می‌رویم و ساعت ۱۲ برمی‌گردیم».
این کار به کودکان کمک می‌کند بتوانند برای بازی، استراحت یا تماشای برنامه‌ی مورد علاقه‌شان بر اساس آن تصمیم بگیرند. البته باید گفت که تعیین ساعت بازی کودکان با دوستانشان کمی سخت است. پس بهتر است با والدین آن‌ها در ارتباط باشید و با هم در این مورد برنامه‌ریزی کنید.
۴. از خانه بیرون بروید
این موضوع برای همه‌ی کودکان مهم است و فقط شامل کودکانی که مشکلات احساسی و ارتباطی دارند نمی‌شود.
خانه می‌تواند به راحتی به حاشیه‌ی امن کودکان تبدیل شود. این موضوع در کودکانی که مشکلات حسی دارند و با صداها و مناظر اضافی اذیت می‌شوند، یا کودکانی که در ایجاد ارتباطات اجتماعی مشکل دارند بیشتر هم دیده شود. فراموش نکنید که به هیچ وجه نباید در تعطیلات تابستانی فرزندتان ساعت‌ها جلوی تلویزیون یا مانیتور بنشیند و بازی کند یا کارتون نگاه کند.
حتما برنامه‌ای برای وقت گذراندن خارج از خانه داشته باشید. اگر نمی‌توانید او را به اردوهای تابستانی بفرستید با هم برنامه‌ی پیاده‌روی، دوچرخه سواری و بازی در پارک بچینید. سعی کنید آخر هفته‌ها همراه با خانواده به شهربازی، پارک آبی، استخر یا پیک‌نیک بروید.
۵. چند رفتار خوب را پرورش دهید
کودک یا نوجوان فرقی نمی‌کند، آن‌ها همیشه دوست دارند نشان دهند که می‌دانند باید چه کارهایی انجام دهند و چطور رفتار کنند. اما حقیقت این است که واقعا نمی‌دانند و اگر بدانند چه انتظاری از آن‌ها دارید احساس امنیت بیشتری می‌کنند.
این ایجاد انتظار نباید به صورت دستوری و اجباری باشد، چون تجربه ثابت کرده است که نتیجه‌ی برعکس می‌دهد. شما می‌توانید برای تابستان امسال ۲ یا ۳ رفتار خوب و مثبت را به روشی دوستانه و همراه با سیستم پاداش مناسب در آن‌ها پرورش دهید.
وقتی در مسیر یادگیری و اجرا قرار گرفتند تا حد امکان از رفتارهای منفی چشم‌پوشی کنید، در زمان‌های مناسب به آن‌ها پاداش بدهید و تشویقشان کنید که در همین مسیر باقی بمانند. فقط فراموش نکنید که پاداش باید چیزی به آن‌ها بدهد، پس بازی‌های کامپیوتری پاداش به حساب نمی‌آیند.
برای اینکه نتیجه‌ی این کار را بهتر و سریع‌تر ببینید بهتر است یک نمودار درست کنید و عملکرد کودک را در زمان‌های مشخص بررسی کنید، سپس نتیجه را روی نمودار یادداشت کنید. این کار به معنای واقعی معجزه می‌کند چون کودک با علاقه تلاش می‌کند که روند نمودار صعودی باقی بماند.
این نکته را هم فراموش نکنید که اگر محدودیتی برای آن‌ها قرار می‌دهید حتما به آن پایبند باشید. یعنی اگر در روز فقط ۳۰ دقیقه اجازه‌ی استفاده از کامپیوتر را دارند باید از آن اطلاع داشته باشند و شما هم حتما به آن پایبند باشید.
۶. خودتان را فراموش نکنید
اگر قرار است در طول تعطیلات تابستانی به فرزندتان خوب رسیدگی کنید و آن‌ها را خوشحال نگه دارید باید روحیه‌ی خوبی داشته باشید. سر و کله زدن دائمی با کودکان و غرق شدن در دنیای آن‌ها می‌تواندن خسته‌کننده باشد. پس بهتر است برای خودتان وقت بگذارید و به اصطلاح یک پشتیبانی قوی از خودتان انجام دهید.
مثلا می‌توانید گاهی فرزندان را به اردوی تابستانی بفرستید تا زمان بیشتری برای خودتان داشته باشید، یا یک پرستار بچه استخدام کنید که روزهای خاصی از فرزندانتان نگهداری کند تا شما بتوانید با دوستان خود وقت بگذرانید.
اگر به هر دلیلی امکان استخدام پرستار ندارید هم نباید نگران باشید. می‌توانید از همسرتان بخواهید که چند ساعت از فرزندان نگهداری کند یا حتی کودکان را به یکی از اقوام نزدیک بسپارید تا بتوانید با همسر و دوستانتان وقت بگذرانید.
وقتی روحیه‌ی شما خوب باشد مطمئنا فرزند شما هم با اشتیاق بیشتری با شما ارتباط برقرار می‌کند، قوانین مربوط به برنامه‌ریزی تابستانی را رعایت می‌کند و دیگر نیازی نیست برای حفظ نظم روزانه تلاش فراوانی بکنید.
۷. روتین روزانه را فراموش نکنید، حتی در سفر
اگر روتین روزانه را در سفر هم رعایت کنید هم خودتان هم فرزندتان احساس بهتری خواهید داشت. درست است که اقامت در هتل و استفاده از خدمات آن لذت‌بخش است اما زمان خالی زیادی خواهید و قطعا حوصله‌تان سر می‌رود. ضمن اینکه خارج شدن از روتین روزانه می‌تواند به صورت پنهانی شما یا فرزندتان را دچار اضطراب کند.
پس بهتر است وقتی به سفر می‌روید یک سوئیت یا آپارتمان اجاره کنید، چند وعده غذایی که از قبل پخته‌اید را به همراه داشته باشید و حتما برای خرید مواد غذایی تازه، مثل شیر و میوه، به فروشگاه‌های محلی سر بزنید. با این کار هم از تعطیلات و سفر لذت می‌برید و هم از روتین روزانه‌تان خارج نشده‌اید.
۸. روی نقاط قوت و علایق فرزندتان کار کنید
بررسی کنید که فرزند شما به چه چیزی علاقه دارد و نقاط قوت او چیست. مثلا ورزش و بازی مورد علاقه‌ی او را پیدا کنید، ببینید در طبیعت خوشحال است یا از کلنجار رفتن با کیت رباتیک خوشحال می‌شود. سپس بر اساس نقطه قوت‌ها و علاقه‌ی فرزندتان برای پرورش خلاقیت او برنامه‌ریزی کنید.
۹. ترس‌ها و نگرانی‌های فرزندتان را بشناسید
تابستان به همان اندازه که می‌تواند سرگرم‌کننده باشد، همانقدر هم می‌تواند باعث ایجاد اضطراب در کودکان شود. دکتر کلارک گلدشتاین (Clark Goldstein)، روانشناس، می‌گوید: «قبل از اینکه فعالیت خاصی را برای فرزندتان برنامه‌ریزی کنید، ابتدا ترس‌ها و نگرانی‌های او را بشناسید. فرقی ندارد این ترس به دلیل دور شدن از شما باشد یا بازی در تیم فوتبال، بالاخره باعث نگرانی او می‌شود.»
اگر برای شناسایی ترس‌ها مشکل دارید از کودکتان سوالاتی بپرسید که به او احساس ترس را منتقل نمی‌کند اما می‌توانید متوجه مسائلی که او را نگران می‌کند بشوید. سوالاتی مثل:
- برای رفتن به اردو نگرانی خاصی داری؟
- از اینکه قرار است به اردوی مخصوص تعطیلات تابستانی بروی چه احساسی داری؟
وقتی متوجه ترس‌ها بشوید می‌توانید او را به روبه‌رو شدن با آن‌ها تشویق کنید. در واقع هدف از انجام این کار این است که به فرزندتان یاد بدهید درست است که احساس اضطراب ناراحت کننده است اما اگر از آن عبور کنید کم می‌شود و حتی ممکن است از بین هم برود.
۱۰. برای سازگار شدن به کودکتان زمان بدهید
یک روش مناسب برای تسکین اضطراب کودک در مورد یک تجربه‌ی جدید، مواجهه‌ی تدریجی است. دکتر گلدشتاین می‌گوید: «اگر فرزند شما اضطراب جدایی یا اضطراب اجتماعی دارد ممکن است به دلیل خجالت از حضور در جمع یا ترس از دوست داشته نشدن باشد. مثلا اگر در بازی فوتبال شرکت نمی‌کند ابتدا با او به تماشای بازی در مدرسه‌ی فوتبال محله بروید. سپس در دفعات بعدی کمی عقب‌تر بایستید و اجازه دهید تنهای ببازی را ببیند. بعد از مدتی محل را ترک کنید. حالا او برای حضور در آن جمع راحت است.» همچنین می‌توانید به مربی یا شخصی که سرپرست جمع کودکان است موضوع را بگویید تا او هم بتواند از حضور کودکتان در آن جمع حمایت کند.
۱۱. خود را برای روزهای سخت آماده کنید
حتی اگر بهترین و دقیق‌ترین برنامه‌ریزی را داشته باشید ممکن است در طول تعطیلات کمی از آن عقب بمانید و حتی پسرفت داشته باشید. پس بهتر است به جای نگرانی و فشار آوردن به خود و فرزندتان، کمی استراحت کنید. با این کار آماده می‌شوید دوباره، و بدون اضطراب و عجله، برنامه‌ی روزانه را از سر بگیرید.
فراموش نکنید که وقتی از برنامه عقب می‌مانید نباید به فرزندتان استرس وارد کنید، سر او فریاد بکشید و او را ناکارآمد بدانید. این کار می‌تواند به اعتماد به نفس او آسیب رسانده، باعث اضطراب هم بشود.
مرور کلی
تابستان فصل تعطیلی مدارس و شروع اوقات فراغت کودکان است. همانقدر که کودکان از این موضوع خوشحال هستند والدین می‌توانند ناراحت باشند چون باید ۳ ماه وقت آن‌ها را پر کنند تا حوصله‌شان سر نرود. در این مطلب راهکار گذراندن تعطیلات تابستانی مفید برای کودکان را در ۱۱ مرحله آموزش دادیم. اگر شما هم ایده‌ی خاصی برای بهتر گذراندن تعطیلات تابستانی برای کودکان دارید، در قسمت کامنت‌ها بنویسید.
منبع: childmind
