۱۰۰ سالگی دیزنی؛ ۱۱ فیلم و انیمیشن مهم که نقطه عطف هر دهه شدند
تابستان ۱۹۲۳ والت دیزنی جوان با یک انیمیشن کوتاه صامت به نام «سرزمین عجایب آلیس» وارد هالیوود شد. او این انیمیشن لایو اکشن و چندرگه را سرلوحه قرار داد و در ادامه کمدی‌های آلیس یکی یکی توزیع شدند. او به همراه برادرش روی استودیوی برادران دیزنی را تأسیس کرد (که بعدها با نام والت دیزنی شناخته شد) و بقیه ماجرا همانطور که می‌دانید بدل به افسانه گشت.
سهم انبوه دیزنی در سینما و سرگرمی در قرن اخیر غیرقابل انکار بوده است. برای بسیاری از طرفداران سینما اولین مواجهه با این رسانه از طریق اثری از دیزنی بوده است، حالا چه روی پرده سینما یا تلویزیون خانگی و نوارهای وی اچ اس. هویت دیزنی به عنوان یک استودیوی فیلمسازی عظیم نه تنها به طور منحصربه‌فردی بر حافظه عمومی حک شده، بلکه به نوعی فرهنگ‌ساز هم بوده است. دیزنی در تمام این سال‌ها بر زندگی بسیاری تاثیر گذاشته، خاطره‌سازی کرده و سلیقه مخاطبان انبوهی را تربیت کرده است.
- اگر ۱۵ پرنسس مشهور دیزنی به دنیای واقعی بیایند چطور زندگی می‌کنند؟
- ۱۰ ترانه عاشقانه انیمیشن‌های دیزنی را ببینید و بشنوید
۱۱) کشتی بخار ویلی (Steamboat Willie)
- کارگردان: والت دیزنی٬ اب ایورکس
- امتیاز Imdb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
- سال انتشار: ۱۹۲۸
والت دیزنی به دنبال نوآوری حتی در دوران ابتدایی شرکت، متوجه شد که آینده صنعت سینما متعلق به صدای همگام است. دیزنی با الهام از فیلم «خواننده جاز» برادران وارنر، تصمیم به تولید اولین کارتون با صدای کاملا همگام گرفت که همین امر منجر به اولین نمایش سینمایی میکی و مینی ماوس شد.
در حالی که دیالوگ‌ها (ارائه توسط خود والت) عمدتا در سطح غرولند کردن است، «کشتی بخار ویلی» با سوت زدن ماندگار میکی آغاز می‌شود. در طول کارتون میکی انواع اصوات را به شکل موسیقی در موقعیت‌های گوناگون تولید می‌کند. برای مثال او از حیوانات به عنوان ساز بهره می‌برد و خوک را چون آکاردئون می‌نوازد. «کشتی بخار ویلی» با تحسین بسیاری مواجه گشت و نام میکی ماوس و والت دیزنی را به همگان شناساند.
۱۰) سفید برفی و هفت کوتوله (Snow White and the Seven Dwarfs)
- کارگردان: دیوید هند٬ ویلیام کاترل٬ ویلفرد جکسون٬ لری موری و …
- امتیاز Imdb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰
- سال انتشار: ۱۹۳۷
موفقیت میکی ماوس به دیزنی این فرصت را داد تا تجربیاتش در این حوزه را ادامه دهد، به خصوص با مجموعه «سمفونی‌های احمقانه» که به نوعی محل آزمایش تکنیک‌ها و فناوری‌های تازه بود که در نهایت منجر به تولید اولین انیمیشن بلند در تاریخ تصاویر متحرک شد؛ «سفید برفی و هفت کوتوله».
این فیلم که توسط مخالفان هالیوود به عنوان حماقت دیزنی در زمان تولیدش شناخته می‌شد، ریسک مالی بزرگی بود که منجر شد والت خانه‌اش را گرو بگذارد و بعدتر به دنبال وام برای تکمیل آن باشد. بودجه ساخت از ۲۵۰هزار پوند اولیه، که خودش ده برابر پروژه قبلی بود، به حدود ۱/۵ میلیون پوند رسید؛ یک رقم سرسام‌آور برای تولید اثری در سال ۱۹۳۷. با این حال با انتشار «سفید برفی و هفت کوتوله» انواع تحسین‌ها نثار انیمیشن شد و لقب موفق‌ترین اثر مصوت تاریخ را به خود اختصاص داد. انیمیشن ترکیبی از شخصیت‌های پرجنب و جوش با نوآوری‌های فنی و تصاویر نفس‌گیر است که منجر به آغاز دوران طلایی دیزنی شد.
۹) فانتازیا (Fantasia)
- کارگردان: جیمز آلگر٬ ویلفرد جکسون٬ بن شارپستین٬ ساموئل آرمسترانگ و …
- امتیاز Imdb به فیلم: ۷.۷ از ۱۰
- سال انتشار: ۱۹۴۰
به عنوان سومین اثر استودیو والت دیزنی فیلم تجربی و رویاگونه «فانتازیا» را منتشر کرد و انتظارات را زیر پا گذاشت. پروژه‌ای پرشور که در ابتدا با هدف احیای محبوبیت رو به زوال میکی ماوس آغاز شد. دیزنی در ادامه تصمیم گرفت این کارتون کوتاه را در قالب یک اثر بلند با همراهی هفت بخش موزیکال دیگر تولید کند. «فانتازیا» که موسیقی‌اش توسط ارکستر فیلادلفیا ضبط شده است منجر به شکل‌گیری استاندارد تازه‌ای برای استودیو شد.
اپیزود برجسته این انیمیشن «شبی در کوه برهنه» بود که در آن بال‌های چرنابوگ شیطانی بر فراز قله‌ای ناهموار باز می‌شود. ارواح شیطانی و روح‌ها در منظره نیمه‌شب می‌چرخند و آوای «آوه ماریا» فرانتس شوبرت نواخته می‌شود.
۸) جزیره گنج (Treasure Island)
- کارگردان: بایرون هاسکین
- امتیاز Imdb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
- سال انتشار: ۱۹۵۰
در حالی که دهه نخست دیزنی با دستاوردهای مهم در انیمیشن تعریف شد، بودجه‌های هنگفت و کاهش سود استودیو را مجبور به صرفه‌جویی کرد و با رخ دادن جنگ جهانی دوم کمی زمان برد تا دیزنی جای پایش را از دوباره محکم کند.
در نهایت «سیندرلا» آغازگر عصر نقره‌ای دیزنی در دهه ۱۹۵۰ شد، با این تفاوت که خود والت به نسبت آثار قبلی دخالت مستقیم کمتری در تولید آن داشت. او مشغول کار بر روی اولین اثر لایو اکشن کامل دیزنی در انگلستان بود؛ «جزیره گنج» که اقتباسی نسبتا وفادار از این رمان کلاسیک بود، با هنرنمایی بابی دریسکول در نقش جیم هاوکینز. فیلم از نمایش مضامین سیاه‌تر داخل رمان دوری نمی‌کند که شامل صحنه‌های خشونت‌آمیزی چون تیراندازی دزد دریایی به صورت و یا فرو بردن خنجر به سینه است. این اثباتی است بر این نکته که دیزنی همیشه نیاز به بی‌خطر کردن منبع اقتباسش را احساس نمی‌کرد.
۷) مری پاپینز (Mary Poppins)
- کارگردان: رابرت استیونسن
- امتیاز Imdb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰
- سال انتشار: ۱۹۶۴
پس از اینکه شاهکار بلندپروازانه و گران‌قیمت «زیبای خفته» در فروش ناامیدکننده ظاهر شد، فناوری انیمیشن ارزان‌تر زیراکس با «صد و یک سگ خالدار» دوران تازه‌ای را رقم زد. در همین حال انتشار «مری پاپینز» حوزه لایو اکشن را به اوج تازه‌ای رساند.
با خرید حق استفاده رمان از نویسنده پی.ال تراورز، والت دیزنی بالاخره توانست قولش به دخترانش را عملی کند و این پرستار بچه دوستداشتنی اما عبوس را به پرده نقره‌ای بیاورد. این فیلم که به طور گسترده‌ای مهم‌ترین دستاورد او در زمینه لایو اکشن در نظر گرفته می‌شود، جایزه اسکار را برای جولی اندروز به ارمغان آورد و به اولین فیلم دیزنی بدل شد که در زمان حیات والت نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم می‌شود. تراورز که به شدت به استفاده از انیمیشن و ترانه‌های برادران شرمن اعتراض داشت، از فیلم اصلا خوشش نیامد و اجازه ساخت دنباله‌های آن را نداد.
۶) سیاه‌چاله (The Black Hole)
- کارگردان: گری نلسون
- امتیاز Imdb به فیلم: ۵.۹ از ۱۰
- سال انتشار: ۱۹۷۹
در بیشتر سال‌های دهه ۱۹۷۰ و در پی مرگ برادران دیزنی استودیو مشکلات زیادی را برای ادامه راه خود از سر گذراند. رئیس جدید شرکت، ران میلر، بارها با مدیران دیگر درگیر شد و در عین حال اصرار داشت که مخاطبان اصلی دیزنی برای اینکه منجر به سوددهی بالا شوند زیادی جوان هستند. پس از موفقیت‌های عظیم «جنگ ستارگان» در استودیوی فاکس قرن بیستم، پروژه بلندمدت و علمی–تخیلی «سیاه‌چاله» سرانجام به تولید رسید.
«سیاه‌چاله» با بازیگران پرستاره، موسیقی گوش‌نواز جان بری و سیستم تازه خودکارشده جلوه‌های تصویری بدل به گران‌ترین فیلم دیزنی تا آن زمان شد. در حالی که چند دیالوگ با وجود کلماتی چون لعنت در فیلم حضور دارند، فیلم با مرگ وحشیانه یک شخصیت اصلی و چند تصویر واقعا کابوس‌وار مخاطبان را غافلگیر می‌کند.
۵) پری دریایی کوچک (The Little Mermaid)
- کارگردان: جان ماسکر٬ ران کلمنتس
- امتیاز Imdb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰
- سال انتشار: ۱۹۸۹
در حالی که لایو اکشن‌های دیزنی در دهه ۱۹۸۰ رفته رفته بهتر می‌شدند، اوضاع انیمیشن‌ها نوسانی بود. تضاد فرهنگی بین نسل‌ها و محدودیت‌های مالی برای ابراز خلاقیت منجر شد تا برخی از آثار سیاه‌تر نتوانند مخاطب انبوهی را جذب کنند. دیزنی با بازگشت به دریاچه داستان‌های کلاسیک، «پری دریایی کوچک» را ساخت تا مسیر را از نو هموار سازد.
هاوارد اشمن ترانه‌سرای نابغه‌ای بود که همراه با آلن منکن آهنگساز به احیای انیمیشن‌های دیزنی کمک کرد. اشمن با درک همبستگی طبیعی میان انیمیشن و تئاتر موزیکال و به وسیله احساسات منحصر به فردش استاندارد طلایی تازه‌ای را برای داستان‌سرایی دیزنی وضع کرد. هنگامی که اریل اولین نغمه‌های «بخشی از دنیای تو» را زمزمه می‌کند یک زلزله بزرگ در صنعت به راه می‌افتد.
اشمن در حین کار بر روی «دیو و دلبر» بر اثر عوارض ناشی از ایدز می‌میرد اما تاثیر گسترده‌اش تا ابد ماندگار خواهد ماند.
۴) داستان اسباب‌بازی (Toy Story)
- کارگردان: جان لستر
- امتیاز Imdb به فیلم: ۸.۳ از ۱۰
- سال انتشار: ۱۹۹۵
رنسانس انیمیشن دیزنی دهه ۱۹۹۰ را به تسلط خود در آورد و بر اساس طرحی که از هاوارد اشمن فقید برجای مانده بود دومین عصر طلایی انیمیشن‌ها که به طور یکپارچه از CGI استفاده می‌کردند آغاز شد و شرکت نوپایی به نام پیکسار نیز شروع به کار کرد.
دیزنی که تحت تاثیر انیمیشن کوتاه برنده اسکارش «اسباب‌بازی حلبی» بود، قراردادی را با پیکسار برای تولید اولین انیمیشن کاملا کامپیوتری امضا کرد. «داستان اسباب‌بازی» که در اصل اقتباسی از آن انیمیشن کوتاه بود چندین بار بازنویسی شد تا در نهایت فرمول کلاسیک فیلم دوستانه که به امضای پیکسار بدل شد شکل گرفت. انتشار «داستان اسباب‌بازی» پیکسار را به عنوان نیروگاه خلاق تازه‌ای معرفی کرد که می‌تواند دستاوردهای فنی تازه را با داستان‌گویی صمیمانه دیزنی تلفیق کند. بعد از این نه فیلم‌ها مثل سابق شدند و نه خود دیزنی.
۳) دبیرستان موزیکال (High School Musical)
- کارگردان: کنی اورتگا
- امتیاز Imdb به فیلم: ۵.۵ از ۱۰
- سال انتشار: ۲۰۰۶
هزاره جدید چالش‌های تازه‌ای را با خود به همراه داشت زیرا انیمیشن‌های دیزنی وارد یک دوره به شدت آزمایشی و تجربی شدند. پس از مجموعه‌ای از ناامیدی‌ها، که شامل اثر قدرنادیده‌ای چون «سیاره گنج» بود، پایان انیمیشن‌های کشیده‌شده با دست رسمی شد. در بخش‌های دیگر استودیو با لایو اکشن‌های «دزدان دریایی کارائیب» و خریداری پیکسار روزهای موفقیت‌آمیزی را پشت سر می‌گذارند. با این حال یکی از بزرگ‌ترین موفقیت‌های دهه از جایی دور از ذهن ناشی شد.
«دبیرستان موزیکال» یک پیروزی نادر برای اثری تلویزیونی بود که از خاستگاه کوچک خود فراتر رفت و بدل به پدیده‌ای جهانی شد که دنباله‌ها، اسپین-آف‌ها، تورهای کنسرت و اتفاقات هیجان‌انگیز دیگری را به همراه داشت. «دبیرستان موزیکال» که در اصل برای بازسازی برخی از اپیزودهای موزیکال موفق شبکه دیزنی ساخته شده بود، از ترکیب برنده‌ای شامل داستان عاشقانه‌ای کلاسیک، ستاره‌های جوان دوستداشتنی، آهنگ‌های به شدت جذاب و پیام‌های اخلاقی بود. پس از اینکه قسمت دوم «دبیرستان موزیکال» بیشترین مخاطب فیلم کابلی در تمام دوران‌ها را به خود اختصاص داد، این اثر بدل به یک ابر برند شد که کارنامه نوجوانانی چون زک افرون، ونسا هاجنز و بعدها دمی لواتو، سلنا گومز و برادران جوناس را دگرگون ساخت.
۲) جنگ ستارگان: نیرو برمیخیزد (Star Wars: The Force Awakens)
- کارگردان: جی. جی آبرامز
- امتیاز Imdb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰
- سال انتشار: ۲۰۱۵
دیزنی دهه ۲۰۱۰ با CGIهای موفقیت‌آمیزی چون «یخ‌زده» که منجر به احیای انیمیشن‌ها شد وارد دوران تازه‌ای گشت. در همین حال شرکت همچنان در حال تلاش برای سرمایه‌گذاری در مارول و جهان سینمایی‌اش بود که در نهایت با «اونجرز» این اتفاق رخ داد. اما غافلگیری واقعی چندماه بعد آن رخ داد که این شرکت با خرید لوکاس فیلم ساخت سه‌گانه‌ای تازه از جهان «جنگ ستارگان» را آغاز کرد.
در حالی که جرج لوکاس خالق این جهان رفتارهای تندی در قبال سه‌گانه دوم داشت، طرفداران با تصور بازگشت مارک همیل، کری فیشر و هریسون فورد پس از ۳۰ سال به هزاره فالکون سر از پا نمی‌شناختند. «جنگ ستارگان: نیرو برمیخیزد» پس از اکران انرژی تازه‌ای به این جهان اضافه کرد و در نهایت این فرنچایز به کار خود بیش از پیش ادامه داد.
۱) آرزو (Wish)
- کارگردان: کریس باک٬ فاون ویراسانتورن
- سال انتشار: ۲۰۲۳
صد سال گذشت و والت دیزنی پرکارتر از همیشه است. این شرکت با خرید فاکس قرن بیستم توانست مردان ایکس را به مارول برگرداند، به همراه «تایتانیک» و و مجموعه فیلم‌های «آواتار» که باعث شد تا دیزنی صاحب ۹ عنوان از ۱۰ فیلم پرفروش تاریخ شود.
اما بازگشت همیشه به انیمیشن است. موفقیت شبکه تازه تاسیس دیزنی پلاس به ساخت آثار زیادی منجر شده است و حالا هم شصت و دومین انیمیشن این کمپانی در راه است. «آرزو» با الهام از خود صدمین سالگرد استودیو، دارای یک سبک تازه نقاشی در انیمیشن است که با وجود استفاده از CGI غنای تصویرسازی با دست را تداعی می‌کند. این انیمیشن که نوامبر امسال وارد سینماها می‌شود داستانی را روایت می‌کند که مترادف با خود دیزنی بوده است، از زمانی که صدای سفید برفی در چاه آرزو طنین‌انداز شد، ژپتو رو به یک ستاره آرزو کرد و والت دیزنی پا به هالیوود گذاشت؛ رویاهایی که به حقیقت می‌پیوندند.
منبع: bfi
بیشتریا شاهکار بودن
ولی به آرزو امید ندارم
سلام
آرزو که هنوز اکران نشده است ولی اگر بتونه بدرخشه امسال هم مثل دو سال پیش که انکانتو جایزه را برد میتونه از سد مرد عنکبوتی بگذره و اسکار رو بگیره