چرا داد زدن سر کودکان هیچ فایده‌ای ندارد؟ (۱۰ روش برای ترک این عادت)
بسیاری از والدین عادت دارند سر کودک خود داد می‌زنند. داد زدن سر کودک آن‌ها را می‌ترساند و باعث می‌شود که احساس بی‌پناهی کنند. متخصصان هم می‌گویند که داد زدن سر کودک فایده‌ای هم ندارد. اگر در پی ترک این عادت بد هستید، در ادامه با دیجی‌کالامگ همراه باشید و این چند روش را به کار ببرید.
چرا نباید سر کودک داد بزنید و چرا این کار فایده‌ای ندارد؟
بسیاری از متخصصان ترتیبت کودک هشدار می‌دهند که داد زدن سر کودکان، هیچ نتیجه‌ی مثبتی در ترتیب فرزند ندارد. نه تنها نتیجه ندارد بلکه می‌تواند آثار بسیار مخربی روی روح و روان کودک داشته باشد. در ادامه به چند دلیل اشاره می‌کنیم که چرا نباید سر کودک داد بزنید.
کودکان در وضعیت واکنش ستیز یا گریز یاد نمی‌گیرند
وقتی سر کودکان داد می‌زنید، در شرایط «واکنش ستیز یا گریز» قرار می‌گیرند. در این شرایط بخشی از مغز که مربوط به یاد گرفتن است، کار نمی‌کند.
پاسخ جنگ یا گریز، یک واکنش فیزیولوژیکی است که زمانی رخ می‌دهد که ما چیزی را تجربه می‌کنیم که مغزمان آن را تهدیدکننده می‌داند. به این ترتیب، کودک شما نمی‌تواند وقتی سر او فریاد می‌زنید، چیزی یاد بگیرد زیرا مغزش به او می‌گوید این فرد بزرگسال که سرش فریاد می‌زند یک تهدید است و به طور موثر سایر بخش‌های مغز را که به محافظت و دفاع اختصاص ندارد، خاموش می‌کند.
از سوی دیگر، ارتباط مسالمت‌آمیز و آرام، به کودک کمک می‌کند تا احساس امنیت داشته باشد و او را نسبت به درسی که می‌آموزد پذیراتر می‌کند.
با فریاد زدن، کودک احساس بی‌ارزش بودن می‌کند
تمام افراد در هر سن و سالی باشند دوست دارند که برای دیگران ارزشمند باشند. این احساس در کودکان، بسیار بیشتر است. وقتی سر کودک داد می‌زنید، توانایی‌ها، قابلیت‌ها و ارزش خود را زیر سوال می‌برد و عزت‌نفس خود را از دست می‌دهد. در واقع داد زدن سر کودک، سریع‌ترین راهی است که باعث می‌شود احساس بی‌ارزش بودن کند.
داد زدن سر کودک باعث اضطراب، افسردگی و کاهش اعتمادبه‌نفس می‌شود
تحقیقات نشان داده است کودکانی که معمولا در معرض داد و فریاد والدین خود هستند، بیشتر احتمال دارد که دچار اضطراب شوند و میزان افسردگی در آن‌ها افزایش پیدا می‌کند. در واقع کودکان اضطراب را که ناشی از این رفتار والدین است، جذب می‌کنند. علاوه‌بر‌این، احتمال پرخاشگر شدن کودک هم بیشتر می‌شود. کودکان رفتار والدین خود را تقلید می‌کنند در نتیجه اگر زیاد سر کودک داد می‌زنید باید انتظار داشته باشید که کودک شما هم نشانه‌هایی از پرخاشگری را نشان دهد.
فریاد زدن، روابط والدین و فرزند را ضعیف می‌کند
فریاد زدن سر کودک رابطه‌ی والدین و کودکان را ضعیف می‌کند. این رفتار، شما و کودک را در دو جبهه‌ی مخالف قرار می‌دهد. کودک دیگر مانند گذشته با شما احساس صمیمیمت نمی‌کند. برای اینکه واکنش مشابهی از طرف شما دریافت نکند، ممکن است حتی به پنهان‌کاری روی بیاورد.
با فریاد زدن، کودک احساس می‌کند که والیدن در طرف مقابل او قرار دارند و یار و همراه کودک نیستند.
فریاد زدن سر کودک، آسیب‌زا است
مطالعات متعدد نشان داده‌اند که فریاد زدن، به کودکان آسیب می‌رساند. بر اساس این مطالعه‌ها، فریاد زدن یا جیغ زدن به عنوان یکی از معیارهای «انضباط خشن» در خانه شناخته می‌شود و کودکانی که به این شیوه تنبیه می‌شوند، در آینده دچار مشکلاتی مثل عملکرد ضعیف در مدرسه، مشکلات رفتاری و حتی رفتارهای بزهکارانه می‌شوند.
مطالعه‌ی دیگری نشان داده است که داد زدن سر کودک روی کودکان تأثیری مشابه با تنبیه بدنی دارد. آزار کلامی و فریاد زدن مکرر حتی می‌تواند نحوه رشد مغز کودک را تغییر دهد.
چطور داد زدن سر کودک را متوقف کنیم؟
فریاد زدن سر کودک ناشی از عصبانیت زیاد والدین است. اما عصبانیت دلیل قانع‌کننده‌ای نیست برای اینکه هر رفتاری خواستید در برابر کودک نشان دهید. با این چند روش می‌توانید عصبانیت خود را کنترل کنید و سر کودک فریاد نزنید.
۱. محرک‌های خود را شناسایی کنید
فریاد زدن بیهوده و ناگهانی اتفاق نمی‌افتد. فریاد زدن سر کودک معمولا ناشی از یک رفتار خاص کودک و حتی حاصل دغدغه‌هایی است که در تمام طول روز، والدین به آن فکر می‌کنند. به عبارت دیگر، این فریاد زدن حتما یک عامل محرک دارد. اگر بتوانید این عامل محرک را شناسایی کنید، احتمال اینکه بتوانید از آن اجتناب کنید، بیشتر می‌شود.
اگر دغدغه‌های دیگر زندگی باعث می‌شود که سر کودک داد بزنید، ابتدا برای حل آن‌ها فکری کنید. مثلا اگر مادر شاغلی هستید که در خانه هم وظایف زیادی بر عهده دارید، برای کم کردن وظایف خود و سپردن بخشی از آن به افراد دیگر، وقت‌تان را آزاد کنید. به عنوان یک مادر، نباید دغدغه‌ای مهم‌تر از سلامت روان فرزندتان داشته باشید.
۲. به کودکان هشدار دهید
زمانی که حس می‌کنید فشار زیادی را تحمل می‌کنید و در شرف عصبانی شدن هستید، به کودکان هشدار جدی بدهید. بیشتر اوقات کودکان با یک هشدار جدی آرام می‌گیرند. به آن‌ها بگویید که رفتارشان دارد شما را عصبانی می‌کند و ممکن است کنترل خود را از دست بدهید.
گاهی اوقات می‌توانید برای کودکان مهلت تعیین کنید. مثلا اگر برای رفتن به رخت‌خواب تعلل می‌کنند، به آن‌ها بگویید که فقط پنج دقیقه فرصت دارند که بازی خود را تمام کنند و به تخت بروند. بعد از پنج دقیقه تنبیهی که در انتظارشان است را تشریح کنید. معمولا بچه‌ها با این تهدیدهای جدی، رفتار خود را اصلاح می‌کنند.
۳. محل را ترک کنید
یکی از بهترین کارهایی که در مواقع عصبانیت می توانید انجام دهید این است که محل را ترک کنید. حتی می‌توانید بروید جای دیگری و فریاد بزنید ولی هرگز سر کودک داد نزنید. برای کاهش اضطراب و عصبانیت می‌توانید راهکارهای دیگری را هم امتحان کنید. معمولا ترک کردن حضوری محل می‌تواند مفید باشد. علاوه بر ترک کردن می‌توانید کارهای دیگری هم انجام دهید؛ مثلا در فضای باز قدم بزنید و هوا بخورید.
کافی است چند دقیقه از آن محیط فاصله بگیرید و هیچ عکس‌العملی نشان ندهید.
۴. نفس عمیق بکشید
وقتی عصبانی می‌شوید، نفس کشیدن عمیق کمک می‌کند تا کنترل بیشتری روی رفتار خود پیدا کنید. در واقع عصبانیت و قبل از اینکه فریاد بزنید، چند نفس عمیق بکشید تا با فکر بازتری بتوانید در مورد روش تنبیه فرزند تصمیم بگیرید. به هر حال هر کار اشتباه از طرف فرزند، نیازمند تبیه است ولی نه تنبیه فیزیکی یا تنبیه با فریاد.
۵. طرز فکر خود را تغییر دهید
گاهی اوقات ما از کودکات توقع داریم که رفتارهایی منطقی و عاقلانه انجام دهند. در حالی که کودکان هنوز در سنی نیستند که رفتار درست را تشخیص دهند. هر بار که احساس می‌کنید در حال عصبانی شدن هستید، به این فکر کنید که کودک، کاملا ناخواسته رفتار نادرست انجام می‌دهد. نباید از او توقع داشته باشید که همیشه مطابق میل شما رفتار کند.
فکر کردن به این ویژگی کودک باعث می‌شود که بیش‌از‌حد از رفتار او عصبانی نشوید.
۶. به عواقب کار خود فکر کنید
گاهی اوقات ما کارهای مختلف را به این دلیل انجام می‌دهیم که از عواقب آن بی‌خبریم. شاید فکر کنید که فریاد زدن سر کودک، مشکلی ایجاد نمی‌کند. یا شاید این کار را قبلا امتحان کرده باشید و نتیجه گرفته باشید. اما اگر به عواقب کار خود فکر کنید، همین مسئله باعث می‌شود که نتوانید به‌راحتی سر کودک خود فریاد بکشید.
همان طور که بالاتر هم اشاره کردیم، فریاد زدن سر کودک می‌تواند عواقب زیادی برای او داشته باشد. این عواقب ناخوشایند را ممکن است در همان کودکی یا حتی در بزرگسالی تجربه کند. علاوه بر این، ممکن است یک بار با فریاد زدن به مقصود خود رسیده باشید، اما این کار اگر مرتب تکرار شود، اثرگذاری خود را از دست می‌دهد.
۷. کودک را تهدید نکنید
معمولا در موقع عصبانیت، حرف‌هایی می‌زنیم که غیرمنطقی هستند. ممکن است وقتی عصبانی می‌شوید، بچه‌ها را تهدید کنید و این تهدیدها، از نظر شما غیرواقعی و فقط برای ترساندن کودک باشند. اما بچه‌ها این تهدیدها را جدی می‌گیرند و در ذهن آن‌ها باقی می‌ماند.
پس قبل از اینکه چیزی به کودک بگویید، اجازه دهید تا عصبانیت شما فروکش کند. حرف‌هایی که موقع عصبانیت می‌زنید، برای شما بی‌اهمیت است ولی بچه‌ها فراموش نمی‌کنند.
۸. به کودک چیزی یاد ندهید
شاید فکر کنید با عصبانیت و داد و فریاد، می‌توانید کار درست را به کودک یاد بدهید؛ اما اشتباه می‌کنید. با عصبانیت و داد و فریاد، بچه‌ها چیزی یاد نمی‌گیرند و حتی چیزهایی که به آن‌ها تذکر می‌کنید، ممکن است کاملا برعکس آن عمل کنند. اگر می‌خواهید در مورد رفتار نادرست کودک به او درس بدهید، این کار را به زمانی عصبانی نیستید موکول کنید.
۹. آب بنوشید
موقع عصبانیت آب بنوشید. نوشیدن آب باعث می‌شود برای دقایقی ذهن شما موقعیت ایجاد شده منحرف شود. نوشیدن آب کمک می‌کند تا برای چند دقیقه آرام بگیرید تا بتوانید درست فکر کنید.
۱۰. از قبل، خط قرمزها را مشخص کنید
وقتی عصبی هستید، موقع خوبی برای یاد دادن مسائل خلاقی به کودک نیست. باید از قبل خط قرمزهای خود را برای کودک مشخص کنید. برای او توضیح دهید که هر رفتارش چه نتایجی ممکن است داشته باشد. با تعیین کردن این خط قرمزها، معمولا می‌توانید کودکان را راحت‌تر کنترل کنید. اما اگر بعد از هر رفتار اشتباه، سعی کنید کودک را با داد و فریاد تربیت کنید، نتیجه‌ی عکس می‌گیرید.
چه زمانی فریاد کشیدن ایرادی ندارد؟
گاهی اوقات ممکن است برای نجات دادن کودک از خطر یا حتی تاکید کردن روی عصبانیت خود، لازم است که صدایتان را بالا ببرید. در این مواقع اشکالی ندارد اگر کمی فریاد بزنید ولی فراموش نکنید که تکرار یک کار، اثرگذاری آن را از بین می‌برد. در واقع اگر با فریاد زدن می‌خواهید شدت عصبانیت خود را نشان دهید ، این کار فقط برای یکی دو بار جواب می‌دهد.
جمع‌بندی
داد زدن سر کودک می‌تواند عواقب ناخوشایند زیادی در سلامت روان کودک داشته باشد. دانستن این عواقب کمک می‌کند که این بار، موقع عصبانیت، بیشتر سعی کنید که روی اعصاب خود مسلط باشید و رفتار نادرستی در برابر کودک نداشته باشید. با به کار بستن چند راهکار، می‌توانید عصبانیت خود را کنترل کنید و تنبیه مناسب‌تری برای رفتارهای نادرست کودک پیدا کنید.
منبع: Todaysparent, Parents
سر دختر دو ساله ام خیلی داد میزنم و زود عصبانی میشم 🥺 اما با خوندن این مطلب تمام تلاشمو میکنم تا دیگه داد نزنم سرش و دعواش نکنم
باسلام
واقعا مطالب عالی و مفیدی بود. به خودم قول دادم که از الان تمرین کنم ک رفتار داد زدنم را کنترل کنم.