زخم معده؛ علل، علائم، رژیم غذایی و درمان‌های خانگی
اگر بعد از مصرف بعضی از مواد غذایی دچار معده درد و حالت تهوع می‌شوید، ممکن است به زخم معده مبتلا باشید. زخم معده منجر به بروز زخم‌های دردناک در پوشش معده می‌شود. این عارضه ممکن است معده و روده‌ی کوچک را تحت تأثیر قرار دهد. زخم معده نه تنها باعث درد می‌شود، بلکه غذا خوردن را هم تبدیل به تجربه‌ای ناخوشایند می‌کند. برای اینکه زخم معده تبدیل به عارضه‌ای مزمن نشود، باید بلافاصله برای درمان آن اقدام کنید. مقاله‌ی امروز را به زخم معده اختصاص داده‌ایم و قصد داریم شما را با علائم، علل و عوامل خطر، نکاتی برای پیشگیری، رژیم غذایی و روش‌های خانگی برای درمان زخم معده آشنا کنیم. تا پایان مقاله در کنار ما باشید.
علائم زخم معده
در ادامه رایج‌ترین نشانه‌های زخم معده را در اختیارتان قرار داده‌ایم. این علائم بیشتر در زمان‌هایی مثل اول صبح و آخر شب بروز می‌کنند که معده خالی است.
- درد خفیف و مداوم در معده که زمانی که غذا، نوشیدنی یا داروی ضداسید مصرف می‌کنید، شدت پیدا می‌کند.
- کاهش وزن
- ناتوانی در غذا خوردن به دلیل درد
- حالت تهوع و استفراغ
- احساس سیری
- نفخ معده
- آروغ زدن به دلیل رفلاکس معده
- احساس سوزش در قفسه‌ی سینه به دلیل سوزش سر معده
- مدفوع به رنگ تیره و قیرمانند
علل و عوامل خطر زخم معده
بعضی از عوامل می‌توانند منجر به زخم معده شوند و بعضی دیگر احتمال ابتلا به این عارضه‌ی دردناک را افزایش می‌دهند. در ادامه علل رایج زخم معده را بررسی می‌کنیم.
- عفونت باکتریایی ناشی از هلیکوباکتر پیلوری
- استفاده‌ی طولانی‌مدت از داروهای ضدالتهابی مثل آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن
- ابتلا به عارضه‌ای به نام سندرم زولینگر الیسون که تولید اسید بدن را افزایش می‌دهد.
عوامل خطر زخم معده در ادامه آورده شده‌اند.
- سن بالای ۵۰ سال
- سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به زخم معده
- استعمال دخانیات
- مصرف الکل
- استرس
- مصرف مواد غذایی تند
روش‌های خانگی برای درمان زخم معده
می‌توانید به کمک ترفندهای خانگی، زخم معده‌ی خود را درمان کنید. در ادامه این ترفندها را معرفی کرده‌ایم.
۱. جوش‌شیرین و سرکه‌ی سیب
شواهد عنوان می‌کنند که جوش‌شیرین به برگرداندن سطح PH معده به حالت اولیه کمک می‌کند. سرکه‌ی سیب هم به دلیل اینکه خواص تسکین‌دهنده‌ی درد دارد، در درمان زخم معده مفید است. ترکیب جوش‌شیرین و سرکه‌ی سیب ممکن است به بهبود زخم معده کمک کند.
مواد لازم
- سرکه‌ی سیب: یک قاشق چای‌خوری
- جوش‌شیرین: نصف قاشق چای‌خوری
- آب گرم: یک لیوان
- عسل: یک قاشق چای‌خوری
طرز تهیه
- در یک لیوان آب گرم، سرکه‌ی سیب و جوش‌شیرین را با هم مخلوط کنید.
- عسل را به لیوان اضافه کنید و خوب هم بزنید.
- مخلوط ایجاد شده را بنوشید.
هر چند وقت یک بار؟
یک بار در روز این نوشیدنی را مصرف کنید.
۲. عسل
عسل حاوی آنزیمی به نام گلوکز اکسیداز است که به توانایی خود در تولید هیدروژن پراکسید شناخته می‌شود. این موضوع ممکن است به مبارزه با باکتری‌های ایجادکننده‌ی زخم معده کمک کند.
مواد لازم
- عسل: یک قاشق چای‌خوری
- آب گرم: یک لیوان
- پودر دارچین: نوک قاشق چای‌خوری
طرز تهیه
- عسل را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید و هم بزنید.
- دارچین را به مخلوط اضافه کرده و خوب با هم ترکیب کنید.
- نوشیدنی به دست آمده را بخورید.
هر چند وقت یک بار؟
دو بار در روز از این روش درمانی استفاده کنید.
۳. سیر
سیر حاوی ترکیبی به نام آلیسین است. این ترکیب خواص ضدمیکروبی قوی دارد و به همین دلیل با «هلیکوباکتر پیلوری» مبارزه می‌کند که نوعی باکتری است و زخم معده را تحریک می‌کند.
مواد لازم
- سیر خام: دو تا سه حبه
طرز تهیه
- دو تا سه حبه سیر خام رنده شده را به سالاد و غذاهای مختلف اضافه کنید.
- همچنین می‌توانید یک یا دو حبه سیر خام را بجوید.
هر چند وقت یک بار؟
هر روز از سیر برای درمان زخم معده استفاده کنید.
۴. زنجبیل
نشان داده شده که زنجبیل اثرات محافظت‌کننده و پیشگیرانه‌ای روی زخم معده دارد و شدت این عارضه را کاهش می‌دهد. به همین دلیل است که این نوع ادویه ممکن است به درمان علائم ایجاد شده در اثر زخم معده کمک کند.
مواد لازم
- ریشه‌ی زنجبیل رنده شده: یک قاشق چای‌خوری
- آب: یک فنجان
- عسل: یک قاشق چای‌خوری
طرز تهیه
- زنجبیل رنده شده را به یک فنجان آب اضافه کنید.
- مخلوط را درون یک قابلمه بریزید و قابلمه را به مدت تقریبا ۵ دقیقه روی حرارت متوسط بگذارید تا آب بجوشد.
- زیر حرارت را خاموش کرده و مخلوط را از صافی رد کنید.
- اجازه دهید دمنوش درست شده کمی خنک شود. سپس به آن عسل را اضافه کنید و بلافاصله آن را بنوشید.
هر چند وقت یک بار؟
سه بار در روز دمنوش زنجبیل را مصرف کنید.
۵. زردچوبه
زردچوبه حاوی ترکیبی به نام کورکومین است که نشان داده شده خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی قوی دارد. این موضوع ممکن است در پیشگیری و درمان زخم معده مفید باشد.
مواد لازم
- پودر زردچوبه: یک قاشق چای‌خوری
- آب گرم: یک لیوان
- عسل: یک قاشق چای‌خوری (اختیاری)
طرز تهیه
- زردچوبه را درون یک لیوان آب گرم بریزید و خوب آن را هم بزنید.
- عسل را به مخلوط اضافه کنید و بعد از هم زدن، آن را بنوشید.
هر چند وقت یک بار؟
دو تا سه بار در روز این روش درمانی طبیعی را به کار بگیرید.
۶. موز
موز خام حاوی ترکیباتی مثل پکتین است که مقاومت مخاطی معده را زیاد می‌کند. این موضوع ممکن است به درمان زخم معده و علائم آن کمک کند.
مواد لازم
- موز رسیده یا نرسیده: یک عدد
طرز تهیه
- یک عدد موز رسیده را بخورید.
- می‌توانید موز نرسیده را بپزید و آن را مصرف کنید.
هر چند وقت یک بار؟
سه بار در روز موز بخورید.
۷. چای سبز
حتما درباره‌ی خواص چای سبز زیاده شنیده‌اید. چای سبز حاوی نوعی پلی‌فنول به نام اپی‌گالوکاتچین گالات (EGCG) است که خواص ضدسرطانی دارد. چای سبز ممکن است به فرآیند درمان زخم معده سرعت ببخشد.
مواد لازم
- چای سبز: یک قاشق چای‌خوری
- آب: یک فنجان
- عسل: یک قاشق چای‌خوری
طرز تهیه
- چای سبز را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید.
- اجازه دهید پنج دقیقه بماند تا رنگ دهد.
- عسل را به چای سبز اضافه کنید و تا داغ است، آن را بنوشید.
هر چند وقت یک بار؟
دو بار در روز برای نوشیدن چای سبز کافی است.
۸. آب آلوئه‌ورا
نشان داده شده که آب آلوئه‌ورا خواص ضدالتهابی قوی دارد. این موضوع ممکن است به سرعت بخشیدن به فرآیند درمان زخم معده کمک کند.
مواد لازم
- آب آلوئه‌ورای تازه: یک فنجان
طرز تهیه
یک فنجان آب آلوئه‌ورای تازه را بنوشید.
هر چند وقت یک بار؟
یک تا دو بار در روز از این روش درمانی استفاده کنید.
۹. کلم
کلم یکی از بهترین ترکیبات برای درمان زخم معده به شمار می‌رود. این ماده‌ی غذایی منبع غنی نوعی اسید آمینه به نام گلوتامین به شمار می‌رود. این ترکیب به تغذیه و ترمیم پوشش معده و روده کمک می‌کند که به خاطر زخم‌‌ها آسیب دیده است. گلوتامین همچنین حاوی فاکتور ضدزخم گوارشی (ویتامین U) است که شاید به فرآیند بهبودی زخم معده سرعت دهد.
مواد لازم
- کلم خام: نصف یک عدد
طرز تهیه
- یک عدد کلم را به دو نیم تقسیم کرده و آن را نسبتا ریز خرد کنید و در آب‌میوه‌گیری بریزید.
- آب کلم را سر بکشید.
هر چند وقت یک بار؟
یک بار در روز آب کلم را بنوشید.
۱۰. فلفل کاین
فلفل کاین حاوی نوعی ترکیب به نام کپسایسین است که اسیدهای معده را خنثی می‌کند و ترشح مخاط معده را بهبود می‌بخشد. این موضوع ممکن است در درمان زخم‌های گوارشی اثربخش باشد.
مواد لازم
- پودر فلفل کاین: نصف قاشق چای‌خوری
- آب گرم: یک لیوان
- عسل: یک قاشق چای‌خوری
طرز تهیه
- پودر فلفل کاین را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید و خوب آن را هم بزنید.
- عسل را اضافه کنید و بعد از اینکه هم زدید، آن را بنوشید.
هر چند وقت یک بار؟
دو بار در روز این مخلوط را بنوشید.
۱۱. شیرین‌بیان
شیرین‌بیان هم یکی از ترکیبات معروف برای درمان فوری زخم معده محسوب می‌شود. تحقیقات علمی نشان می‌دهند که شیرین‌بیان اثرات محافظت‌کننده‌ای روی زخم‌‌ها دارد و ترشح مخاط معده را افزایش می‌دهد. این موضوع ممکن است به درمان زخم معده کمک کند.
مواد لازم
- چای شیرین‌بیان: یک تا دو قاشق چای‌خوری
- آب: یک فنجان
- عسل
طرز تهیه
- چای شیرین‌بیان را به یک فنجان آب گرم اضافه کنید و آن را درون یک قابلمه‌ی کوچک بریزید.
- قابلمه را روی حرارت متوسط قرار دهید و اجازه دهید به مدت ۵ دقیقه بجوشد.
- مخلوط را از صافی رد کنید و آن را کنار بگذارید تا کمی خنک شود.
- عسل را به آن اضافه کنید و بنوشید.
هر چند وقت یک بار؟
دو تا سه بار در روز چای شیرین‌بیان را بنوشید.
۱۲. ویتامین E
ویتامین E خواص ضدزخم دارد. علت این موضوع احتمالا افزایش سنتز گلوتاتیون و پروستاگلاندین توسط این ویتامین است. ویتامین E به دلیل ذکر شده اثرات منفی زخم معده را به حداقل می‌رساند.
مواد لازم
- ویتامین E: ۱۵ تا ۲۰ میلی‌گرم
طرز تهیه
هر روز ۱۵ تا ۲۰ میلی‌گرم ویتامین E مصرف کنید. می‌توانید بعد از مشورت با پزشک، از مکمل این ویتامین استفاده کنید.
هر چند وقت یک بار؟
هر روز ویتامین E را از منابع غذایی یا مکمل آن مصرف کنید.
۱۳. آب کرن‌بری
آب کرن‌بری حاوی ترکیباتی به نام پروآنتوسیانیدین است که از چسبیدن هلیکوباکتر پیلوری به پوشش روده جلوگیری می‌کند.
مواد لازم
- آب کرن‌بری: یک فنجان (۲۵۰ میلی‌لیتر)
طرز تهیه
یک فنجان آب کرن‌بری شیرین نشده را بنوشید.
هر چند وقت یک بار؟
دو بار در روز از این روش درمانی استفاده کنید.
۱۴. نارگیل
نشان داده شده که روغن نارگیل و شیر نارگیل خواص ضدزخم دارند که این موضوع برای کاهش و مدیریت زخم معده اثرگذار است.
نکته
شیر نارگیل مؤثرتر از آب نارگیل به شمار می‌رود.
مواد لازم
- آب نارگیل: یک فنجان
طرز تهیه
- یک فنجان آب نارگیل تازه را بنوشید.
- همچنین می‌توانید شیر نارگیل یا نارگیل رنده شده را به غذاها و سالادهای مختلف اضافه کنید تا از خواص آن بهره‌مند شوید.
هر چند وقت یک بار؟
این روش درمانی را هر روز به کار بگیرید.
۱۵. تخم شنبلیله
تخم شنبلیه خواص ضدالتهابی دارد و ممکن است به برگرداندن مخاط پوشش آسیب‌دیده‌ی روده به سطح اولیه کمک کند.
مواد لازم
- تخم شنبلیله: یک تا دو قاشق غذاخوری
- آب: به مقدار لازم
طرز تهیه
- تخم شنبیله و یک لیوان آب را درون یک قابلمه‌ی کوچک بریزید و آن را روی حرارت متوسط قرار دهید تا بجوشد.
- اجازه دهید مخلوط تا زمانی که میزان آب آن نصف شود، روی حرارت بماند.
- مخلوط را از صافی رد کنید و اجازه دهید کمی خنک شود. سپس آن را بنوشید.
هر چند وقت یک بار؟
یک بار در روز این ترکیب را بنوشید.
۱۶. مورینگا
برگ‌های گیاه مورینگا خواص بهبوددهنده و ضدالتهابی دارند که این موضوع ممکن است به کاهش زخم‌های گوارشی و پیشگیری از آسیب بیشتر کمک کند.
مواد لازم
- برگ گیاه مورینگا: ۱۰ گرم
- آب: به مقدار لازم
- ماست: به مقدار لازم
طرز تهیه
- با مخلوط کردن آب و برگ‌های مورینگا، یک خمیر غلیظ درست کنید.
- به ترکیب به دست آمده مقداری ماست اضافه کرده و آن را نوش جان کنید.
هر چند وقت یک بار؟
هر روز ترکیب ایجاد شده را مصرف کنید.
۱۷. چای قاصدک
چای قاصدک حاوی خواص ضدالتهابی قوی است و به همین دلیل ممکن است به کاهش شدت زخم معده و همچنین سرعت بخشیدن به فرآیند درمان کمک کند.
مواد لازم
- چای قاصدک: یک تا دو قاشق چای‌خوری
- آب داغ: یک فنجان
- عسل: یک قاشق چای‌خوری
طرز تهیه
- چای قاصدک را به آب جوش اضافه کنید و ۵ تا ۱۰ دقیقه کنار بگذارید تا رنگ دهد. سپس آن را از صافی رد کنید.
- مقداری عسل به چای قاصدک اضافه کنید و آن را بلافاصله بنوشید.
هر چند وقت یک بار؟
سه بار در روز برای مصرف این چای کافی است.
رژیم غذایی مناسب برای زخم معده
رژیم غذایی نقش قابل‌توجهی روی زخم معده دارد. هلیکوباکتر پیلوری به‌عنوان یکی از علل اصلی شکل‌گیری زخم معده شناخته می‌شود؛ به همین دلیل محققان در حال بررسی مواد غذایی هستند که به مبارزه با این باکتری کمک می‌کنند.
مواد غذایی مفید برای زخم معده
به غیر از داروهای تجویز شده توسط پزشک، مواد غذایی زیر ممکن است در مبارزه با باکتری ایجادکننده‌ی زخم معده مفید باشند.
- گل‌کلم
- کلم
- سیب
- بلوبری
- بلک‌بری
- گیلاس و آلبالو
- توت‌فرنگی
- فلفل‌دلمه‌ای
- هویج
- کلم‌بروکلی
- سبزیجات دارای برگ سبز مثل کلم‌پیچ و اسفناج
- مواد غذایی غنی از پروبیوتیک از جمله ماست، کفیر، میسو و کمبوچا
- روغن زیتون و سایر روغن‌های گیاهی
- عسل
- سیر
- چای سبز بدون کافئین
اگر علت زخم معده باکتری هلیکوباکتر پیلوری است، مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان ممکن است مفید باشد. این مواد غذایی می‌توانند به محافظت و فعال کردن سیستم ایمنی بدن کمک کرده و با عفونت‌ها مبارزه کنند. این خوراکی‌ها همچنین ممکن است در محافظت از شما در برابر سرطان معده اثرگذار باشند.
مواد غذایی مثل بلوبری، گیلاس و آلبالو و فلفل‌دلمه‌ای سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند. سبزیجات دارای برگ سبز مانند کلم‌پیچ و اسفناج کلسیم و ویتامین‌های B دارند. کلم‌بروکلی حاوی سولفورافن است که بر ضد باکتری هلیکوباکتر پیلوری فعالیت می‌کند. بعضی از تحقیقات نشان می‌دهند که روغن زیتون حاوی اسیدهای چرب است و می‌تواند عفونت هلیکوباکتر پیلوری را درمان کند.
نشان داده شده که مواد غذایی حاوی پروبیوتیک از جمله کیمچی و میسو برای درمان زخم معده مفید هستند. محققان در حال مطالعه‌ی زردچوبه به‌عنوان یک داروی مناسب برای زخم معده هستند. سیر، چای سبز بدون کافئین و شیرین‌بیان هم از جمله مواد غذایی هستند که باید در رژیم غذایی مخصوص زخم معده قرار بگیرند.
مواد غذایی مضر برای زخم معده
بعضی از افرادی که زخم معده دارند، به رفلاکس معده هم مبتلا هستند. بعضی از بیماران ممکن است بعد از خوردن یک سری مواد غذایی سوزش سر معده، سوءهاضمه و درد را تجربه کنند. در ادامه به مواد غذایی اشاره کرده‌ایم که رفلاکس معده را بدتر می‌کنند.
- قهوه
- شکلات
- غذاهای تند
- الکل
- غذاهای اسیدی مثل مرکبات و گوجه‌فرنگی
- کافئین
توجه داشته باشید که پرخوری و غذا خوردن دو تا سه ساعت قبل از خوابیدن هم می‌توانند علائم رفلاکس معده را بدتر کند.
مکمل‌ها
اگر برای درمان زخم معده‌ی خود آنتی‌بیوتیک می‌خورید، مصرف پروبیوتیک را هم در نظر داشته باشید. این کار می‌تواند به کاهش علائم مرتبط با مصرف آنتی‌بیوتیک کمک کند. همچنین ممکن است اثربخشی آنتی‌بیوتیک را بیشتر کند. از پزشکتان بپرسید بهتر است کدام پروبیوتیک را به همراه آنتی‌بیوتیک مصرف کنید.
توصیه‌هایی برای پیشگیری از زخم معده
برای پیشگیری از زخم معده به نکات زیر توجه کنید.
- سیگار کشیدن را ترک کنید.
- مصرف داروهای ضدالتهابی مانند ایبوپروفن و آسپرین را محدود کنید.
- دستانتان را به‌طور منظم بشویید تا دچار عفونت‌های ایجادکننده‌ی زخم معده نشوید.
- یک رژیم غذایی متعادل را دنبال کنید.
کلام آخر
زخم معده عارضه‌ی رایجی است که این روزها افراد زیادی را درگیر خود کرده است. توصیه می‌کنیم درمان را در سریع‌ترین زمان ممکن شروع کنید. اگر زخم معده درمان نشود، ممکن است منجر به خونریزی داخلی و حتی مرگ شود. می‌توانید زخم معده خفیف یا متوسط را با روش‌های طبیعی درمان کنید.
برای درمان زخم معده‌ی شدید باید داروهای تجویز شده توسط پزشک را مصرف کنید. در مقاله‌ی امروز دیجی‌کالا مگ درباره‌ی علل و عوامل خطر، علائم، رژیم غذایی و روش‌های پیشگیری از زخم معده صحبت کردیم. همچنین ۱۷ ترفند خانگی برای درمان زخم معده را معرفی کردیم.
منبع: health line, style craze
