پرواز موفق نمونه‌ی آزمایشی فضاپیمای استارشیپ با فرود انفجاری همراه شد
اسپیس‌ایکس پس از انجام چندین مرحله آتش ایستا و چندین جهش آزمایشی، ساعاتی پیش نخستین پرواز چند کیلومتری موشک استارشیپ SN8 خود را با موفقیت انجام داد که در هنگام فرود با انفجار همراه شد.
این پرتابگر با نام Starship SN8 در ساعت ۱۷:۴۵ منطقه‌ی زمانی شرقی (۰۲:۱۵ امروز صبخ به وقت تهران) از تأسیسات این شرکت در بوکا چیکا (Boca Chica) تگزاس بلند شد. پرتاب آزمایشی این نمونه‌ی اولیه ابتدا برای ۸ دسامبر (۱۸ آذر) برنامه‌ریزی شده بود که با توجه به مسائل فنی موتورها ساعت‌های طولانی تأخیر داشت و در نهایت هنگام تلاش نخست در لحظه‌ی پرتاب متوقف شد.
موشک استارشیپ سیستم حمل‌ونقل فضایی در حال توسعه توسط اسپیس‌ایکس برای انجام مأموریت‌های اعماق فضاست تا مردم را به مقصدهای دوردست مانند ماه و مریخ برساند. این فضاپیما متشکل از یک سفینه‌ی فضایی به نام استارشیپ با ارتفاع ۵۰ متر و یک موشک غول‌پیکر معروف به سوپرهوی (Super Heavy) است. طبق اعلام ایلان ماسک، بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت اسپیس‌ایکس هر دو این وسایل نقلیه همانند موشک فالکون ۹ به سرعت قابل بازیابی و استفاده‌ی مجدد هستند.
استارشیپ و سوپرهوی هر دو از موتو جدید «رپتور» (Raptor) اسپیس‌ایکس بهره می‌برند که در نسخه‌ی تکمیل‌شده به ترتیب ۶ و ۳۰ موتور خواهند داشت. پیش از این مجموعه‌ای از نمونه‌های اولیه‌ی استارشیپ طی مأموریت‌های «استارهاپر» (Starhopper) و SN5 و SN6 هر سه با یک موتور به ترتیب در تابستان ۲۰۱۹ و آگوست و سپتامبر امسال به جهش‌های حداکثر ۱۵۰ متری دست یافته بودند.
برای آزمایش امروز ابتدا برای ارتفاع حدود ۲۰ کیلومتر هدف‌گذاری شده بود که سپس به ۱۵ و درنهایت با توجه به بادهای شدید در ارتفاع بالا به ۱۲٫۵ کیلومتر کاهش یافت. این بار SN8 با سه موتور رپتور، دارای یک دماغه و پایدارکننده‌های بسیار پیچیده‌تر نسبت به نمونه‌های اولیه‌ی قبلی بود و موفق شد به اهداف این پرواز آزمایشی ازجمله ارتفاع ۱۲٫۵ کیلومتر دست یابد، مانور ورود به پهلو را انجام دهد اما پس از چرخش بدنه و در آخرین گام هنگام اجرای آتش فرود، طبق برنامه‌ریزی پیش نرفت و سرعت بالای آن باعث شد ۶ دقیقه و ۴۲ ثانیه پس از پرتاب، با رسیدن سریع به سکوی فرود، منفجر شود.
انفجار نمونه‌ی اولیه‌ی استارشیپ SN8 هنگام اجرای مانور فرود
Credit: SpaceX
هرچند این اتفاق اثری در روحیه‌ی ایلان ماسک، مدیرعامل این شرکت نداشت. به گفته‌ی اسپیس‌ایکس این پرواز زیرمداری برای آزمایش اهداف گوناگونی ازجمله شیوه‌ی عملکرد سه موتور رپتور، توانایی‌های کلی آیرودینامیکی فرآیند بازگشت مانند فلپ‌های بدنه و همچنین شیوه‌ی مدیریت انتقال پیشرانه توسط سیستم‌های این موشک انجام شد. SN8 نخستین وسیله‌ی نقلیه‌ای با این ابعاد است که موفق به انجام مانور پرتاب و بازگشت مستقل حتی تا همین مرحله می‌شود.
ایلان ماسک در توییتی نوشت: «فشار سوخت مخزن بالایی هنگام اجرای آتش فرود، پایین بود که باعث شد سرعت نشستن بالا باشد و دچار فروپاشی برنامه‌ریزی نشده (RUD) شود اما ما همه‌ی داده‌های مورد نیاز را به‌دست آوردیم. تبریک به تیم اسپیس‌ایکس!»
اکنون با توجه به موفقیت نسبی پرواز استارشیپ SN8 آزمایش بعدی این موشک طبق برنامه‌ریزی تنها چند هفته‌ی دیگر انجام خواهد شد. استارشیپ SN9 هم‌اکنون کاملا مونتاژ شده و آماده‌ی قرارگیری بر سکوی پرتاب است. این موشک تنها به یک یا دو آتش ایستا نیاز خواهد داشت و در حالی که برای پرتاب آن برنامه‌ریزی می‌شود، موشک‌های بعدی استارشیپ هم درحال تولید هستند. SN10 و SN11 هم‌اکنون در منطقه قرار دارند و بخش‌هایی از فضاپیماهای تا SN16 هم در تأسیسات این شرکت دیده می‌شود.
نمونه‌ی اولیه‌ی SN8 استارشیپ در تأسیسات بوکا چیکا پیش از پرتاب
Credit: NASA Space Flight
ایلان ماسک پیش از این سرعت تولید را عاملی کلیدی برای دستیابی به اهداف پروازهای آزمایشی استارشیپ عنوان کرده بود. این نداشتن تأخیرهای طولانی از آزمایش‌های اولیه و افزایش داده‌ها در هر مرحله ناشی می‌شود تا استارشیپ را در موقعیتی مناسب برای دستیابی به پرواز مداری قرار دهد.
اگرچه نمونه‌ی اولیه‌ی استارشیپ در نخستین نمایش پرواز بلند خود عملکرد کاملی نداشت اما شکست در گام آخر پرواز آزمایشی یک فاجعه محسوب نمی‌شود. به گفته‌ی اسپیس‌ایکس: «در آزمایشی مانند این، موفقیت با تکمیل اهداف خاص سنجیده نمی‌شود بلکه به طور کلی می‌توان از آن آموخت و با پیشرفت سریع اسپیس‌ایکس در توسعه‌ی استارشیپ، احتمال موفقیت را در آینده بیشتر می‌کند.»
حتی هر شکست داده‌های بسیاری برای برنامه‌ریزی سیستم‌ها، مواد استفاده شده و فرآیند تولید فراهم می‌کند. برای نمونه در حالی که بیشتر بخش‌های استارشیپ از آلیاژ فولاد ۳۰۴L ساخته شده‌اند، اما همچنان در برخی بخش‌ها از آلیاژ فولاد ۳۰۱ استفاده شده و اسپیس‌ایکس قصد دارد در آینده از آلیاژ اختصاصی خود بیشتر استفاده کند.
این شرکت پیش از این هم در توسعه‌ی موشک‌های خود ازجمله فالکون ۹ با شکست‌هایی مواجه شده است اما امروزه به‌خوبی آن‌ها را توسعه داده است و به طور عادی برای مأموریت‌هایی مانند اعزام فضانوردان به ایستگاه فضایی بین‌المللی استفاده می‌کند.
عکس کاور: پرواز آزمایشی فضاپیمای استارشیپ SN8 اسپیس‌ایکس
Credit: SpaceX
منابع: SpaceX, Space, NASA Space Flight
خدایی همین اتفاق تو ایران افتاد چه حرف ها که خود ما ایرانی نزدیم و چقدر خود تحقیری کردیم، این در حالیه که ما عمر صنعت فضایی مون نصف عمر ناسا هم نیست