اخترشناسان بلعیده شدن یک ستاره توسط یک سیاهچاله را رصد کردند
گروهی از اخترشناسان با استفاده از مجموعه‌ای از تلسکوپ‌های زمینی و فضایی توانستند فرآیند از هم پاشیده شدن یک ستاره توسط یک ابرسیاهچاله را با دقت و جزئیات زیادی رصد کنند. این رویداد در کهکشانی مارپیچی که ۲۱۵ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد رخ داده است.
گروهی از پژوهشگران پس از ثبت یک درخش نور جدید در نزدیکی یک ابرسیاهچاله این ناحیه را با تلسکوپ‌های VLT و NTT رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) و چند تلسکوپ دیگر به دقت زیر نظر گرفتند. هدف پژوهشگران مطالعه فرآیند بلعیده شدن این ستاره توسط ابرسیاهچاله مرکز یک کهکشان مارپیچی بود.
اگر ستاره‌ای بیش از اندازه به یک ابرسیاهچاله نزدیک شود کشش گرانشی بسیار شدید سیاهچاله باعث از هم پاشیده شدن ستاره می‌شود. در چنین شرایطی بخشی از مواد ستاره به درون سیاهچاله سقوط می‌کند و درخش پرنوری ایجاد می‌شود.
البته رصد این پدیده حتی با وجود فوران قدرتمند و پرنوری که پدید می‌آید چندان آسان نیست. در اغلب موارد بقایای ستاره و غبارْ آن چه که در اطراف سیاهچاله اتفاق می‌افتد را از چشم ما دور نگه می‌دارد. در پژوهش اخیر اما اخترشناسان بالاخره موفق شدند آن چه در پشت پرده غبار اتفاق می‌افتد را رصد کنند.
خوشبختانه چند پروژه پیمایش آسمان تابش حاصل از رویداد اخیر را به سرعت و درست پس از متلاشی شدن ستاره ثبت کردند. بلافاصله پس از آن گروهی از پژوهشگران این ناحیه را با استفاده از تلسکوپ‌های زمینی و فضایی به مدت شش ماه زیر نظر گرفتند. ثبت سریع این رویداد به اخترشناسان فرصت داد تا بتوانند به دقت و با جزئیات زیاد این رویداد را رصد کنند. آن هم در زمانی که غبار هنوز مانع از ثبت آن چه که در اطراف سیاهچاله اتفاق می‌افتاد نشده بود.
اخترشناسان با رصد رویداد اخیر به این نتیجه رسیدند که پس از این که یک سیاهچاله ستاره‌ای را می‌بلعد مواد با قدرت به سمت بیرون فوران می‌کنند و همچون مانعی بر سر راه رصد آن چه در اطراف سیاهچاله اتفاق می‌افتد قرار می‌گیرند. در واقع غبار و بقایای ستاره بر اثر فوران قدرتمند مواد توسط سیاهچاله در محیط پخش و با سرعت ده هزار کیلومتر بر ثانیه به سمت بیرون پرتاب می‌شود. در انیمیشن زیر جزئیات این فرآیند به زیبایی به تصویر کشیده شده است.
اخترشناسان با تحلیل رصدهایی که در طیف‌های فرابنفش، مرئی، پرتو ایکس و رادیویی انجام دادند به این نتیجه رسیدند که جرم ستاره‌ای که در این رویداد متلاشی شد تقریبا با جرم خورشید برابر بوده است. رصدها نشان می‌داد پس از متلاشی شدن ستاره بر اثر نیروهای کشندی حدود نیمی از جرم آن توسط ابرسیاهچاله بلعیده شده است. جرم این ابرسیاهچاله بیش از یک میلیون برابر جرم خورشید است.
نتایج این پژوهش به درک بهتر ابرسیاهچاله‌ها و رفتار مواد در محیط‌هایی با گرانش بسیار قوی کمک زیادی می‌کند.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از متلاشی شدن یک ستاره بر اثر نیروهای کشندی یک ابرسیاهچاله.
Credit: ESO/M. Kornmesser
منبع: ESO
