حساسیت فصل بهار؛ علت، علائم و درمان این آلرژی
آلرژی یا حساسیت به 2 صورت دائمی یا فصلی رخ می‌دهد. آلرژی دائمی در تمام طول سال ادامه دارد و عوامل ایجاد آن شامل مایت‌های گردوغبار، شوره‌ی بدن حیوانات و کپک است. آلرژی فصلی در زمان‌های خاصی از سال به دلیل گردهی گیاهان یا هاگ‌های کپک اتفاق می‌افتد. این مقاله از دیجی‌کالا مگ به حساسیت فصل بهار و راه‌های درمان آن اختصاص دارد. اگر می‌خواهید این فصل را بدون دردسر پشت سر بگذارید و از روزهای زیبای آن لذت ببرید، با ما همراه باشید.
آنچه در ادامه می‌خوانید:
علت حساسیت فصل بهار
علائم حساسیت فصل بهار
زمان مراجعه به پزشک
راه‌های تشخیص آلرژی فصل بهار
درمان حساسیت فصل بهار
پیشگیری از آلرژی فصلی
علت حساسیت فصل بهار
گردهی گیاهان مهم‌ترین عامل تحریک آلرژی در فصل بهار است. درختان، چمن‌ها و علف‌های هرز این دانه‌های ریز را در هوا آزاد میکنند تا سایر گیاهان را بارور کنند. در حالی که بعضی از گیاهان از حشرات برای انتشار گردهی خود استفاده میکنند، سایرین از باد برای این کار بهره می‌برند. بیشتر واکنش‌های آلرژیک زمانی رخ می‌دهند که گرده از طریق باد پخش شود.
گیاهان و درختان مختلف در زمان‌های متفاوتی از سال گرده آزاد میکنند. زمانی که این گرده‌ها وارد بینی فردی که به آن‌ها حساسیت دارد می‌شوند، سیستم ایمنی بدن به اشتباه گرده را یک تهدید در نظر می‌گیرد و آنتی‌بادی‌هایی را برای مقابله با آن تولید می‌کند. در نتیجه، مواد شیمیایی مانند هیستامین در خون آزاد می‌شود و علائمی مانند آبریزش بینی، خارش چشم‌ها و سایر نشانه‌های آلرژی را ایجاد می‌کند.
گرده‌ها می‌توانند مسافت‌های طولانی را طی کنند. بنابراین حساسیت فصل بهار فقط به گیاهان اطراف خانه‌‌ی شما محدود نمی‌شود. تغییر آب‌وهوا هم می‌تواند بر میزان گرده‌ای که گیاهان آزاد میکنند تاثیر بگذارد.
رشد گیاهان و گرده‌افشانی در روزهای گرم افزایش می‌یابد، در حالی که باران انتشار گرده را کاهش می‌دهد. چون مواد آلرژیزا را می‌شوید و از میزان گردهی موجود در هوا می‌کاهد. میزان گرده در روزهایی که باد می‌وزد، بسیار بالا است. چون باد این ذرات حساسیت‌زا را در هوا پراکنده می‌کند و باعث عطسه و سایر علائم آلرژی می‌شود.
علائم حساسیت فصل بهار
آلرژی فصل بهار می‌تواند باعث بروز علائم زیر شود:
- قرمزی و آبریزش چشم
- عطسه
- آبریزش بینی
- خارش چشم، بینی، گوش و دهان
- گرفتگی بینی به دلیل احتقان
- پف کردن چشم
- ترشح پشت حلق
- کهیر
زمان مراجعه به پزشک
در صورتی که آلرژی روی کیفیت زندگی شما تاثیر گذاشته است، به پزشک مراجعه کند. همچنین اگر از عفونت‌های سینوسی، سردردهای مداوم، مشکلات تنفسی یا سرفه مزمن رنج می‌برید، بهتر است با یک متخصص درباره‌ی شرایط خود صحبت کنید تا گزینه‌های درمانی مناسب بررسی شوند.
راه‌های تشخیص آلرژی فصل بهار
پزشک برای تشخیص حساسیت فصل بهار چند آزمایش مختلف انجام می‌دهد، از جمله:
- تست پریک (Prick) یا خراش پوستی: در این روش، پزشک روی پوست خراش ایجاد می‌کند و مقدار کمی از ماده‌ی آلرژیزا را روی آن قرار می‌دهد تا واکنش احتمالی را بررسی کند. نتیجه‌ی این تست معمولا طی 10 تا 20 دقیقه مشخص می‌شود.
- تست درون پوستی: این آزمایش معمولا حساس‌تر از تست پریک است. در این روش، پزشک مقدار بسیار کمی از ماده‌ی آلرژیزا را زیر پوست تزریق می‌کند تا واکنش بدن را ارزیابی کند.
- آزمایش خون: ماده آلرژیزا در آزمایشگاه به نمونه خون شما اضافه می‌شود تا مشخص شود که آیا تعداد آنتی‌بادی‌های تولیدشده افزایش می‌یابد یا خیر.
علاوه بر این آزمایش‌ها، پزشک از شما درباره‌ی علائمی که تجربه می‌کنید، محیط خانه و محل کار و سابقه‌ی پزشکی خانوادگی‌تان سوال می‌پرسد.
درمان حساسیت فصل بهار
درمان آلرژی بهاری شامل مصرف دارو و بعضی روش‌های خانگی است.
1. دارودرمانی
برای درمان آلرژی فصلی داروهای زیادی در دسترس است که بعضی از آن‌ها بدون نسخه و بعضی دیگر با نسخه‌ی پزشک قابل تهیه‌اند:
- آنتیهیستامینها: این داروها می‌توانند علائمی مانند خارش چشم و بینی، آبریزش بینی و عطسه را تسکین دهند. آن‌ها به صورت قرص، شربت و اسپری بینی عرضه می‌شوند.
- اسپری استروئیدی بینی: این اسپری‌ها التهاب را کاهش می‌دهند و پزشکان آن‌ها را موثرترین گزینه برای درمان رینیت آلرژیک می‌دانند. بعضی از آن‌ها مثل بکلومتازون، فلوتیکازون و تریامسینولون بدون نیاز به نسخه در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند.
- ضداحتقانها: این داروها به شکل قرص، شربت، قطره و اسپری بینی موجود هستند و گرفتگی بینی را کاهش می‌دهند. با این حال، استفاده‌ی طولانی‌مدت از آن‌ها می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند.
- مهارکننده‌های لکوترین: این قرص‌ها با مهار عملکرد بعضی از مواد شیمیایی درگیر در واکنش‌های آلرژیک، از شدت علائم می‌کاهند.
- قطره‌های چشمی: برای درمان آلرژی‌های چشمی استفاده می‌شوند و یک تسکین موقتی برای قرمزی، خارش و التهاب چشم‌ها فراهم میکنند.
- سایر اسپری‌های بینی: اسپری‌های دیگری هم برای تسکین خشکی مخاط بینی، کاهش ترشح پشت حلق و پیشگیری از واکنش‌های آلرژیک در دسترس است.
بسیاری از این داروها را می‌توان بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد. اما بهتر است برای انتخاب مناسب‌ترین گزینه با پزشک مشورت کنید. بعضی از داروها ممکن است برای شما مناسب نباشند یا در طول روز باعث خواب‌آلودگی شوند.
2. ایمونوتراپی
ایمونوتراپی (ایمنی‌درمانی) یک راه‌حل بلندمدت است که با هدف کاهش حساسیت بدن به آلرژی‌ها انجام می‌شود. 2 نوع ایمونوتراپی وجود دارد:
- تزریق مواد آلرژیزا: این روش که شامل تزریق آلرژنها به مدت سه تا پنج سال است، به تدریج مقاومت بدن را در برابر این مواد افزایش می‌دهد.
- قرص‌های زیرزبانی: این قرص‌ها فقط برای درمان بعضی از انواع آلرژی مفیدند. شما باید هر روز یک قرص را زیر زبان خود حل کنید و این روند را تقریبا سه سال ادامه دهید. معمولا توصیه می‌شود مصرف قرص را از چند ماه قبل از شروع فصل بهار آغاز کنید.
3. درمان‌های خانگی و مکمل
راهکارهای زیر می‌توانند در بعضی شرایط علائم حساسیت فصل بهار را تسکین دهند:
- بخور دادن: استنشاق بخار به شل شدن مخاط بینی و باز شدن مجاری آن کمک می‌کند.
- شست‌وشوی بینی با محلول سالین: این روش باعث رقیق شدن مخاط می‌شود و گرفتگی بینی را برطرف می‌کند.
- کمپرس گرم یا سرد: استفاده از کمپرس گرم یا سرد روی صورت می‌تواند خارش چشم‌ها یا ناراحتی سینوس‌ها را تسکین دهد؛ اما آلرژی را به طور مستقیم درمان نمی‌کند.
- طب سوزنی: شواهد محدودی وجود دارد که نشان می‌دهد طب سوزنی به کاهش آلرژی کمک می‌کند.
4. درمان‌های گیاهی
در مورد فواید گیاهان دارویی زیر شواهد علمی ضدونقیضی وجود دارد:
- باباآدم جنگلی: این گیاه پتانسیل کاهش علائم آلرژی فصلی را دارد. بعضی از مطالعات نشان داده‌اند که یکی از عصاره‌های آن به نام Ze 339 می‌تواند به اندازه‌ی بعضی از آنتیهیستامینها در تسکین علائم آلرژی موثر باشد.
- کوئرستین: این ماده‌ی مغذی که در پیاز، سیب و چای سیاه یافت می‌شود، می‌تواند از آزاد شدن هیستامین جلوگیری کند.
- گزنه: بعضی از افراد از برگ‌های خشک‌شده‌ی گزنه برای درمان علائم آلرژی استفاده میکنند. اما تحقیقات کافی برای اثبات اثربخشی آن وجود ندارد.
قبل از مصرف هر گونه گیاه دارویی برای درمان حساسیت فصل بهار، با پزشک مشورت کنید. چون این گیاهان ممکن است عوارض جانبی داشته باشند یا با داروهایی که مصرف می‌کنید تداخل ایجاد کنند.
پیشگیری از آلرژی فصلی
برای پیشگیری از آلرژی فصلی باید از قرار گرفتن در معرض گرده و کپک خودداری کنید. برای این کار توصیه می‌شود:
- در روزهایی که میزان گرده در هوا بسیار بالا است، داخل خانه بمانید. معمولا این میزان در ساعات ابتدایی روز به اوج خود می‌رسد.
- در فصل بهار، در و پنجره‌ها را بسته نگه دارید تا مواد آلرژیزا وارد ساختمان نشوند. استفاده از دستگاه تصفیه‌ی هوا هم می‌تواند مفید باشد.
- فیلترهای هوا را مرتب تمیز کنید. همچنین قفسه‌های کتاب، دریچه‌ها و سایر سطوحی که گرده می‌تواند در آن‌ها جمع شود را پاک کنید.
- هنگام بیرون رفتن، از کلاه و عینک آفتابی استفاده کنید تا از ورود گرده به چشم‌ها و چسبیدن آن به موها جلوگیری شود.
- پس از برگشتن به خانه، صورت و موی خود را بشویید. چون مواد آلرژیزا می‌توانند در مژه‌ها و داخل بینی جمع شوند.
- اگر در فضای باز بوده‌اید، لباس‌های خود را عوض کنید تا از انتقال گرده به داخل خانه جلوگیری شود.
- هفته‌ای 2 بار جاروبرقی بکشید. هنگام جارو کردن از ماسک استفاده کنید. چون این کار می‌تواند گرده‌ها، کپک‌ها و گردوغباری را که در فرش گیر کرده‌اند، در هوا پخش کند.
- ملحفه‌های تخت را هفته‌ای یک‌بار بشویید.
- چمن‌های خانه را کوتاه نگه دارید.
- هنگام چمن‌زنی یا باغبانی از ماسک ضدگردوغبار استفاده کنید.
- از تنه‌ی درختان پوسیده دوری کنید.
منابع: medicalnewstoday, webmd
این مطلب صرفا جنبه‌ی آموزش و اطلاع‌رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه‌های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه‌ی رفع مسؤولیت دیجی‌کالا مگ را بخوانید.
سوالات متداول
علائم آلرژی فصل بهار چیست؟
شایعترین علائم عبارتند از: قرمزی و آبریزش چشم، عطسه، آبریزش بینی، خارش چشم، بینی، گوش و دهان، گرفتگی بینی، پف کردن چشم، ترشح پشت حلق و کهیر.
برای حساسیت فصل بهار چه باید کرد؟
بهترین کار این است که تا حد امکان از گردهی گیاهان دوری کنید. اگر این کار برایتان امکانپذیر نیست، با پزشک در مورد مصرف آنتیهیستامین و سایر داروها مشورت کنید.
برای حساسیت فصل بهار چه قرصی بخوریم؟
آنتیهیستامینها و ضداحتقانها به کنترل علائم آلرژی فصلی کمک میکنند.
