موجودات زنده و آرایه‌های خورشیدی جدید به ایستگاه فضایی بین‌المللی رسیدند
محموله‌ی مهم ناسا که شامل آزمایش‌های علمی از جمله آزمایش سنگ کلیه و آزمایش ماهی مرکب و همچنین آرایه‌های جدید خورشیدی برای تأمین نیروی ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) است، لحظاتی پیش توسط کپسول باری دراگون اسپیس‌ایکس به ماژول هارمونی پیوست.
اسپیس‌ایکس که بیش از یک روز گذشته یک مجموعه‌ی کاملا جدید را راهی ایستگاه فضایی بین‌المللی کرد. این مجموعه نه تنها شامل ۳۳۱۱ کیلوگرم آزمایش‌ها، تجهیزات و وسایل تازه برای خدمه‌ی ایستگاه می‌شود، بلکه موشک و کپسول باری دراگون این پرتاب هم برای نخستین بار استفاده شدند.
پرتاب مأموریت CRS-22 اسپیس‌ایکس ۳ ژوئن ساعت ۱۳:۲۹ منطقه‌ی زمانی شرقی (۱۳ خرداد ساعت ۲۱:۵۹ به وقت تهران) از مرکز فضایی کندی ناسا انجام شد و با توجه به نیاز به یکسان کردن سرعت و مسیر، ۴۰ ساعت در راه بود تا به ایستگاه فضایی در مدار زمین برسد و در نهایت عملیات پیوستن به ایستگاه طی دو مرحله اتصال نرم در ساعت ۰۵:۰۹ منطقه‌ی زمانی شرقی (۱۳:۳۹ به وقت تهران) و اتصال سخت در ساعت ۰۵:۲۰ منطقه‌ی زمانی شرقی (۱۳:۵۰ به وقت تهران) کامل شد.
با به‌کارگیری بوستر تازه‌نفس B1067، این نخستین بار در سال ۲۰۲۱ میلادی است که اسپیس‌ایکس از یک بوستر کاملا تازه برای پرتاب‌های فضایی خود استفاده می‌کند. با توجه به قابل بازیابی بودن بوستر موشک‌های اسپیس‌ایکس، این شرکت تا کنون در سال جاری از موشک‌های بازیابی شده استفاده کرده بود و حتی توانست به رکورد ۱۰ بار استفاده از یک بوستر دست یابد.
فضاپیمای باری دراگون استفاده شده در این پرتاب هم که با شماره سریال C209 شناخته می‌شود، برای نخستین بار استفاده شده و ناوگان فعال باری دراگون (Cargo Dragon) را که نسخه‌ی به‌روز شده با نام کارگو دراگون ۲ است، به دو فروند توسعه داده می‌دهد. سومین کپسول کارگو دراگون ۲ هم در حال ساخت است.
آرایه‌های خورشیدی تازه
اما این مأموریت از جهت دیگری هم ویژه است. آرایه‌های خورشیدی تازه‌ای برای تأمین انرژی ایستگاه فضایی بین‌المللی درنظر گرفته شده که با کپسول باری دراگون به آن رسیدند و در مأموریت‌های دیگری بر روی ایستگاه نصب خواهند شد.
این پنل‌های خورشیدی در کنار صفحات قبلی ایستگاه جای می‌گیرند و در کنار باتری‌های تازه‌ی ایستگاه، سیستم تأمین برق آن را به اندازه‌ای توسعه می‌دهند که امکان عملیات پایدار در مدار زمین تا پایان دهه‌ی ۲۰۳۰ میلادی فراهم باشد. فضانوردان پیش از این طی چند راهپیمایی فضایی محل اتصال این آرایه‌های تازه را آماده کرده بودند.
دو آرایه‌ی خورشیدی از ۶ آرایه‌ی خورشیدی جدید ایستگاه فضایی بین‌المللی در کپسول باری دراگون اسپیس‌ایکس
Credit: NASA/SpaceX
آزمایش‌های زیستی
آزمایش‌های علمی ناسا هم که اسپیس‌ایکس با خود به ایستگاه فضایی برد و با همکاری چند شرکت خصوصی انجام می‌شوند، جالب توجه است. شرکت «تارگت» (Target) پشتیبانی مالی محموله‌ای با نام «تیک‌تاک» (TICTOC) را بر عهده دارد که به عنوان بخشی از تلاش برای افزایش پایداری حضور انسان در فضا، روی رشد گیاهان پنبه تمرکز دارد. هر ساله ۲۵ میلیون تن پنبه کشت می‌شود که هر کیلوگرم از آن به هزاران لیتر آب نیاز دارد و پرورش آن در فضا با منابع محدود آب، یک چالش بزرگ خواهد بود.
آزمایش «سلول کلیه-۰۲» (Kidney Cell-02) هم شیوه‌ی تشکیل سنگ کلیه در فضا را بررسی خواهد کرد. پژوهشگران سلول‌های کلیه را با کمک تراشه‌های بافتی به فضا می‌فرستند تا درک بهتری از شکل‌گیری سنگ کلیه داشته باشند. پژوهشگران امیدوارند با کسب اطلاعات بیشتر از طریق این آزمایش‌ها، بتوانند روش‌های درمانی بهتری برای بیماران روی زمین و حتی فضانوردان در مأموریت‌های طولانی‌مدت ایجاد کنند.
«کولگیت-پالمولیو» (Colgate-Palmolive) دیگر شرکتی است که یک آزمایش علمی را با همکاری ناسا پیش خواهد برد. این آزمایش شامل محموله‌ای است که به بررسی میکروبیوم دهانی (ریزاندامگان هم‌زیست دهانی) در فضا می‌پردازد.
برای تحقیق از دستگاهی استفاده می‌شود که رشد زیست‌لایه (بیوفیلم) را روی سطح مینای دندان، با استفاده از بزاق بیماران سالم، بیماران دارای سوراخ دندان و بیماران مبتلا به پریودنتیت (پیرادندان‌آماس) یا بیماری بافت اطراف دندان، شبیه‌سازی می‌کند. این کار به پژوهشگران امکان می‌دهد تا عوامل بیماری‌زای پلاک دندان را شناسایی کرده و بررسی کنند که گرانش چه نقشی در تشکیل زیست‌لایه ایفا می‌کند.
اثر ریزگرانش بر تعامل نوعی باکتری با ماهی مرکب دم‌کل توسط ناسا در فضا بررسی خواهد شد.
Credit: Jamie S. Foster/University of Florida
دانشگاه فلوریدا و شرکت «تِک‌شات» (TechShot) هم به عنوان بخشی از تحقیقات موسوم به «درک اثر ریزگرانش بر روی تعاملات میکروب‌های حیوانی» (UMAMI) 128 پارالارو ماهی مرکب را به ایستگاه فضایی بین‌المللی می‌برند. این آزمایش که در کپسول دراگون و در مسیر رسیدن به ایستگاه اجرا خواهد شد، رابطه‌ی همزیستی میان حیوانات و میکروب‌ها را، در این مورد، ماهی مرکب دم‌کل (Bobtail) و نوعی باکتری به‌نام V. fischeri بررسی می‌کند.
همراه با ماهی مرکب، ناسا ۲۰۰۰ «تاردیگرید» (Tardigrade) یا خرس آبی را به ایستگاه فضایی بین‌المللی می‌فرستد تا بررسی کند که این ارگانیسم‌های مقاوم چگونه قادر به کنترل تنش‌های ریزگرانش هستند.
خرس آبی یا خوکچه‌ی خزه‌ای، نوعی ارگانیسم است که به عنوان یک گونه‌ی «شدیددوست» یا «اکستریموفیل» (Extremophile) شناخته می‌شود و می‌تواند در شرایط یخ‌زدگی زنده بماند و حتی در خلأ موجود در فضا زندگی کند. پژوهشگران امیدوارند که این میکروارگانیسم‌های کوچک به بشر کمک کنند تا دریابد که کدام ژن‌ها باعث می‌شوند تا تاردیگریدها تا این اندازه سرسخت و سازگار باشند.
با رسیدن کپسول باری دراگون به ماژول هارمونی ایستگاه فضایی بین‌المللی، این آزمایش‌ها توسط خدمه‌ی «اعزام ۶۵» (Expedition 65) پیش خواهند رفت تا نتایج آن در مأموریت‌های آینده به‌کار گرفته شود. انتظار می‌رود که کپسول دراگون بیش از یک ماه در مدار زمین به ایستگاه متصل بماند و سپس راهی زمین شود.
عکس کاور: کپسول باری C209 دراگون اسپیس‌ایکس در نزدیکی ایستگاه فضایی بین‌المللی
Credit: NASA
