۱۱ علامت اینکه بیش از حد به خودتان سخت می‌گیرید (و راه‌های مقابله با آن)
حتما شما هم در اطرافتان کسانی را دیده‌اید که نسبت به خودشان سخت‌گیر هستند. شاید خودتان هم جزء همین دسته از افراد باشید. افرادی که در هیچ زمینه‌ای به کمتر از عالی راضی نمی‌شوند و دوست دارند در همه چیز بهترین باشند. این افراد مدام در حال تلاش هستند تا ایرادات خود را برطرف کنند و به موفقیت دست پیدا کنند. افرادی که به خودشان سخت می‌گیرند، شاید از نظر دیگران عملکرد خیلی خوب یا عالی‌ای داشته باشند، اما به نظر خودشان هنوز عیب و ایراداتی دارند که باید آن‌ها را برطرف کنند.
سخت‌گیری نسبت به خود باعث بالا رفتن انتظارات و تلاش دائمی (و گاهی اوقات بیهوده) برای بهتر و بهتر شدن می‌شود. در این مقاله از دیجی‌کالا مگ با ۱۱ ویژگی افرادی که به خودشان سخت می‌گیرند، آشنا می‌شوید. ببینید چند مورد از ویژگی‌های زیر را دارید. در پایان مقاله روش‌هایی را برای برطرف کردن سخت‌گیری نسبت به خود به شما معرفی می‌کنیم. تا پایان مقاله ما را همراهی کنید.
۱. همیشه به دنبال رسیدن به کمال هستید
کمال‌گرایی ویژگی بارز افرادی است که به خودشان سخت می‌گیرند. این افراد تا جایی که امکان داشته باشد، تلاش می‌کنند به بهترین هر چیز دست پیدا کنند. اگر جزء این دسته از افراد باشید، هضم نواقص و کمبود‌ها برایتان دشوار است. به همین دلیل مدام روی نقطه‌ضعف‌های خود تمرکز می‌کنید و به دنبال راهکاری برای برطرف کردن آن‌ها هستید.
افراد سخت‌گیر نسبت به خود باید کارها را به روش خاصی که دارند، انجام دهند. این افراد زمانی که دیگران مشغول پروژه‌های مربوط به آن‌ها می‌شوند، یک سری قوانین مشخص می‌کنند تا دیگران به استانداردهای آن‌ها نزدیک شوند و کارها باب میلشان انجام شود.
۲. تمرکزتان روی شکست‌هایتان است تا موفقیت‌ها
«من اگر نصف موفقیت‌های تو را داشتم، دیگر از زندگی هیچ چیز نمی‌خواستم!» این حرفی است که دیگران زیاد به افرادی می‌زنند که نسبت به خودشان سخت‌گیر هستند. اما آن‌ها گوششان بدهکار نیست و همچنان معتقدند که نقطه‌ضعف‌ها و ناتوانایی‌های زیادی دارند و باید روی برطرف کردن این مشکلات تمرکز کنند.
این افراد خیلی خوب می‌توانند علل شکست خود را شناسایی کنند، اما وقتی موفق می‌شوند بلد نیستند چطور موفقیت خود را جشن بگیرند. علت این موضوع این است که این افراد همیشه باید طبق نقشه‌ای که در ذهن دارند، جلو روند.
آن‌ها به موفقیت فکر می‌کنند و اگر به موفقیت نرسند، همه‌ی برنامه‌هایشان به هم می‌ریزد. این افراد زمانی که شکست می‌خورند، مدام خودشان را سرزنش می‌کنند و به خودشان حق اشتباه کردن نمی‌دهند.
جالب است بدانید که چنین افرادی حتی وقتی موفق می‌شوند هم چندان خوشحال نمی‌شوند و یا موفقیت‌هایشان را دست‌‌کم می‌گیرند یا به‌کلی آن‌ها را انکار می‌کنند؛ انگارنه‌انگار که کلی زحمت کشیده‌اند تا به چنین موفقیتی دست پیدا کنند!
۳. به اشتباهاتتان زیاد فکر می‌کنید
این افراد نه تنها در هر موقعیتی روی نقاط ضعف خود تمرکز می‌کنند، بلکه وقت زیادی را صرف فکر کردن دربارهی اشتباهاتی می‌کنند که در گذشته کرده‌اند. ارائه‌ی نامناسب در یک جلسه، نداشتن عملکرد مناسب در فلان برهه از زمان یا انتخاب‌های بد در زندگی از جمله چیزهایی هستند که این افراد مدام در ذهنشان مرور می‌کنند.
اگر نسبت به خودتان سخت‌گیر باشید، نمی‌توانید درک کنید که همه‌ی افراد مرتکب اشتباه می‌شوند. شما فکر می‌کنید که همیشه باید بی‌عیب‌ونقص باشید.
۴. به دنبال این هستید که فورا از اشتباهات خود درس بگیرید
در نظر داشته باشید که گاهی اوقات در اشتباهات درسی برای یاد گرفتن وجود ندارد.
یکی از علت‌هایی که این افراد زیاد به اشتباه خود فکر می‌کنند این است که باور دارند در هر اشتباهی درسی برای یاد گرفتن است. افرادی که به خودشان سخت می‌گیرند، برای یاد گرفتن در هر لحظه و هر جا بی‌صبر هستند و آن‌قدر به اشتباه خود فکر می‌کنند تا بالاخره یک چیزی را برای درس گرفتن از آن پیدا کنند.
همه‌ی ما گاهی اوقات اشتباهات ناخواسته‌ای انجام می‌دهیم. اگر قرار باشد کلی به اشتباهی که کرده‌ایم فکر کنیم تا بتوانیم نکته ای را برای درس گرفتن از آن پیدا کنیم، باید مدام روی استباهاتمان تمرکز کنیم که این موضوع اصلا خوب نیست و حتی می‌تواند جلوی پیشرفتمان را بگیرد. گاهی باید از اشتباهی که کردیم، گذر کنیم. گذشتن از اشتباهات را یاد بگیرید.
۵. چیزها را یا سیاه می‌بینید یا سفید
شما مسائل را به دو گروه تقسیم می‌کنید و برای هیچ چیز حد وسط قائل نیستید. خوب یا بد، شکست یا موفقیت، درست یا اشتباه. شما به چیزی به غیر از این‌ها اعتقاد ندارید. این موضوع باعث می‌شود زمانی که کارها آن‌طور پیش نروند که برنامه‌ریزی کرده‌بودید، حسابی خودتان را سرزنش کنید؛ حتی اگر در پایان همه چیز به‌خوبی تمام شود.
شما ۵ دقیقه دیر رسیدن به سرکار یا قرار کاری را فاجعه می‌دانید و فکر می‌کنید آدم تنبل و بی‌مسؤولیتی هستید که نمی‌توانید به موقع به سرکار برسید.
اگر فقط یک مقدار بیشتر به غذایتان نمک بزنید، به نظرتان غذا خراب شده است. زمانی که در مسائل کاری یک اشتباه کوچک می‌کنید، خودتان را احمق‌ترین و بی‌عرضه‌ترین فرد روی زمین می‌دانید.
۶. برای رسیدن به قله‌ی موفقیت صبر ندارید
چون فقط موفقیت یا شکست را می‌شناسید و فکر می‌کنید هیچ چیزی در میان این دو وجود ندارد، تا زمانی که به موفقیت برسید، مدام استرس و اضطراب دارید. حتی اگر نسبت به شروع پیشرفت چشمگیری داشته باشید، آن را نادیده می‌گیرید و تا زمانی که موفق نشوید، خیال‌اتان راحت نمی‌شود.
شما همیشه بهترین را در نظر دارید و به چیزی کمتر از آن قناعت نمی‌کنید. اگر در رسیدن به بهترین‌ها ناموفق شوید، از عملکرد خودتان ناراضی خواهید شد. همیشه به دنبال روش‌هایی برای سرعت بخشیدن به فرآیند کارها و رسیدن زودتر به موفقیت هستید.
این موضوع از جایی خطرناک می‌شود که برای کسب موفقیت هر کاری که از دستتان برمی‌آید را انجام دهید؛ چه تلاش صادقانه و بی‌وقفه و چه میانبر زدن و تقلب کردن. برای شما مهم نیست از کدام روش استفاده کنید. تنها چیزی که مد نظر دارید، رسیدن به اهدافتان است.
۷. از شکست خوردن می‌ترسید
از بچگی می‌شنیدیم که می‌گفتند: «شکست جزئی از موفقیت است.» اما گوش شما به این حرف‌ها بدهکار نیست و فکر می‌کنید این حرف را افراد تنبل زده‌اند تا شکست خوردن خود را توجیه کنند.
صبر نداشتن برای موفق شدن باعث می‌شود ترس از شکست خوردن در شما ریشه کند، چون فکر می‌کنید اگر شکست بخورید، مجبور هستید دوباره از اول شروع کنید که این موضوع باعث می‌شود کلی از برنامه‌اتان عقب بمانید.
شما صبح تا شب تلاش می‌کنید تا به اهداف بلند‌پروازانه‌‌ای که برای خودتان تعیین کرده‌اید دست پیدا کنید، چون نمی‌توانید و دوست ندارید دیگران را از خودتان ناامید کنید. شما فکر می‌کنید اگر شکست بخورید، نظر دیگران دربارهی شما تغییر می‌کند و شما را فردی نالایق و ناتوان می‌دانند. از این طرز فکر تنفر دارید و به همین دلیل از هیچ چیز بیشتر از شکست خوردن نمی‌ترسید.
۸. به حرف‌های دیگران بیش از حد توجه می‌کنید
نمی‌توانید تحمل کنید که دیگران شما را دوست ندارند، به شما احترام نمی‌گذارند و قدر‌دان‌اتان نیستند. به همین دلیل است که تمام تلاش‌اتان را می‌کنید تا دیگران را از خودتان راضی نگه دارید. از محدودیت‌هایتان عبور می‌کنید و بدون ذره‌ای استراحت کردن، برای بهتر و بهتر شدن به‌شدت تلاش می‌کنید، چون از حقارتی که همراه با شکست خوردن است، بیشتر از هر چیزی بدتان می‌آید.
همیشه سعی می‌کنید کارفرما را از خودتان راضی نگه دارید و آن‌ها را ناامید نکنید. فکر می‌کنید دوستان‌اتان دستاوردهای شما را مسخره می‌کنند و خانواده‌اتان هم از جایگاه فعلی‌اتان در زندگی ناراضی هستند.
مدام در تکاپو هستید که خانواده، دوستان، همکاران و اطرافیان‌اتان را راضی نگه دارید و به این موضوع توجه نمی‌کنید که با این کار خواسته‌های خودتان را زیر پا می‌گذارید.
۹. زمانی که کسی شما را نقد می‌کند، مضطرب می‌شوید
از اینکه نقد شوید، متنفر هستید. مهم نیست که نقد سازنده باشد یا مخرب، در هر صورت مورد نقد قرار گرفتن را دوست ندارید. اگر نقد شوید، اولین کاری که می‌کنید، سرزنش کردن خودتان است، چون فکر می‌کنید عملکردتان خوب نبوده و باعث شده دیگران به خودشان اجازه دهند شما را انتقاد کنند. زمانی که کسی به شما می‌گوید می‌توانستید بهتر عمل کنید، احساس تنفر و ناامیدی از خود در شما شکل می‌گیرد.
۱۰. خودتان را به‌شدت انتقاد می‌کنید
بدتان می‌آید که دیگران شما را انتقاد کنند، اما مدام خودتان را نقد می‌کنید. از تمام نواقصی که دارید، آگاه هستید. همیشه چه در مقابل دیگران و چه پیش خودتان، روی نقاط ضعف‌اتان تأکید می‌کنید.
مهم نیست اگر دیگران این موضوع را رد کنند و شما را موفق‌ترین فردی بدانند که می‌شناسند، چون فکر می‌کنید آن‌ها با شما تعارف می‌کنند و واقعیت را نمی‌گویند. مهم‌تر از همه اینکه خودتان خیلی خوب می‌دانید که این موضوع درست نیست و کلی نقطه‌ضعف کوچک و بزرگ دارید.
۱۱. به دیگران حسودی می‌کنید
حسودی کردن فقط در بین کودکان رایج نیست و متأسفانه بسیاری از بزرگسالان هم این عادت زشت را دارند. زندگی دیگران را از روی ظاهر و شادی‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی ثبت می‌کنند، قضاوت می‌کنید و پیش خودتان می‌گویید:«کاش می‌توانستم به اندازه‌ی آن‌ها خوشحال، آزاد و موفق باشم.» چشم‌اتان را روی گرفتاری‌ها و مشکلات آن‌ها می‌بندید و فقط روی شادی ظاهریشان تمرکز می‌کنید.
چطور با سخت‌گیری نسبت به خود مقابله کنیم؟
حالا که با ویژگی‌های افرادی که نسبت به خودشان سخت می‌گیرند آشنا شدید، اگر متوجه شدید که جزء این گروه از افراد هستید، وقت آن است که با این عادت‌اتان مقابله کنید. در ادامه شما را راهنمایی می‌کنیم.
۱. ببینید موضوع یک هفته، یک ماه و یک سال دیگر هم اهمیت دارد؟
از خودتان بپرسید مسأله‌ای که دارید به خاطر آن به خودتان سخت می‌گیرد، یک هفته، یک ماه یا یک سال دیگر همچنان برایتان اهمیت دارد؟ در ۹۰ درصد مواقع جواب منفی خواهد بود. پس چرا زندگی را برای خودتان سخت می‌کنید؟
هر زمان که کارها آن‌طور که توقع داشتید پیش نرفت، به جای اینکه بلافاصله خودتان را نقد کنید و عملکردتان را زیر سؤال ببرید، ببینید مسأله‌ای که به خاطر آن چنین حساسیتی را نشان می‌دهید، یک هفته یا یک ماه دیگر همین‌قدر برایتان مهم است یا نه. در نظر داشته باشید که شاید تا یک هفته‌ی دیگر حتی این موضوع را به‌خاطر نیاورید.
۲. قبول کنید که آینده را نمی‌توان پیش‌بینی کرد
باید به این فکر کنید که شما روی آینده و اتفاقاتی که قرار است برایتان بیفتد، هیچ تسلطی ندارید. سرنوشت باب‌میل ما رقم نمی‌خورد. چیزی که امروز آن را شکست تلقی می‌کنید، ممکن است شروعی برای موفقیت باشد.
همچنین چیزهایی که آن‌ها را بهترین می‌دانید، ممکن است آن‌قدر که شما فکر می‌کنید، عالی و بی‌عیب‌ونقص نباشند. این حقیقت را بپذیرید که زندگی غیرقابل‌پیش‌بینی است.
۳. با خودتان مثل بهترین دوستتان برخورد کنید
بیشتر از اینکه به کسانی که دوست دارید سخت بگیرید، به خودتان سخت می‌گیرد. چرا سعی نمی‌کنید همان‌طور که با دیگران برخورد می‌کنید با خودتان رفتار کنید؟ وقتی بهترین دوستتان از اشتباهش با شما صحبت می‌کند، او را دلداری می‌دهید و به او یادآوری می‌کنید که همه در زندگی اشتباه می‌کنند.
در چنین مواقعی دوستتان را سرزنش نمی‌کنید، بلکه سعی می‌کنید او را برای تلاش دوباره و پرقدرت‌تر از قبل تشویق کنید. بنابراین وقتی اشتباه می‌کنید، به جای احمق و نالایق دانستن خود، به خودتان حق اشتباه کردن بدهید.
۴. با دوستانتان صحبت کنید
بعضی از افراد زمانی که شکست می‌خورند و ناراحت هستند، تمایل ندارند با دیگران صحبت کنند. برعکس این افراد، خیلی از افراد دوست دارند دربارهی مشکلی که برایشان پیش آمده است با دیگران صحبت کنند و با این کار خودشان را آرام کنند.
اگر جزء گروه دوم هستید، زمانی که در کاری شکست می‌خورید، با یکی از دوستان نزدیک خود صحبت کنید و اجازه دهید آن‌ها با حرف‌های امیدوارکننده و آرام‌بخش خود به شما کمک کنند. صحبت کردن دربارهی احساسات درونی می‌تواند در تسکین ناراحتی اثرگذار باشد.
۵. خودتان را با دیگران مقایسه نکنید
شما جای دیگران نیستند و نمی‌دانید در زندگی واقعی آن‌ها چه می‌گذرد. دست از قضاوت کردن دیگران از روی عکس‌های اینستاگرام بردارید. در ذهن داشته باشید که همه‌ی افراد (حتی خود شما!) عادت دارند لحظات خوش خود را با دیگران به اشتراک بگذارند.
خندیدن‌ها و شادی‌ها فقط بخشی از زندگی این افراد است. همه در زندگیشان مشکل دارند، فقط آن‌ها را به نمایش نمی‌گذارند. اگر به مقایسه‌ی خودتان با دیگران بپردازید، زندگی برایتان جهنم می‌شود. این موضوع باعث می‌شود از زندگی خود ناراضی شوید.
کلام آخر
در این مقاله از دیجی‌کالا مگ علائمی را بررسی کردیم که نشان می‌دهند به خودتان سخت می‌گیرید. این علائم در شما وجود داشت؟ اگر این علائم را داشتید، به توصیه‌هایی که در پایان مقاله به آن‌ها اشاره کردیم، توجه کنید. شما چه راهکارهای مفید دیگری را برای مقابله با سخت‌گیری نسبت به خود می‌شناسید؟ پیشنهاداتتان را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
منبع: a conscious rethink
عالی و جامع