رایج‌ترین علائم عدم تحمل گلوتن
عدم تحمل گلوتن یک عارضه‌ی رایج به شمار می‌رود. فردی که دچار این عارضه باشد، در اثر خوردن گلوتن دچار بعضی عوارض جانبی می‌شود. گلوتن نوعی پروتئین است که در گندم، بلغور جو و گندم سیاه وجود دارد. ناتوانی در تحمل گلوتن علل مختلفی دارد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توانیم به بیماری سلیاک، حساسیت به گلوتن غیرسلیاکی و آلرژی به گندم اشاره کنیم. هر سه علت عدم تحمل گلوتن می‌توانند منجر به علائم مختلفی شوند که بسیاری از آن‌ها هیچ ربطی به هضم ندارند. در مقاله‌ای امروز دیجی‌کالا مگ قرار است شما را با نشانه‌های عدم تحمل گلوتن آشنا کنیم. تا پایان مقاله در کنار ما بمانید.
۱. نشانه‌های بیماری سلیاک
بیماری سلیاک شدیدترین حالت عدم تحمل گلوتن محسوب می‌شود. سلیاک یک نوع بیماری خودایمنی است که تقریبا ۱ درصد از جمعیت را تحت تأثیر قرار داده است و ممکن است منجر به آسیب به دستگاه گوارش شود. این بیماری می‌تواند منجر به عوارض متنوعی شود که از جمله‌ی آن‌ها می‌توانیم مشکلات پوستی، مشکلات گوارشی، تغییر خلق‌وخو و… را نام ببریم. در ادامه چند نمونه از رایج‌ترین علائم بیماری سلیاک را در اختیارتان قرار داده‌ایم.
۱. اسهال، یبوست و مدفوع بودار
افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند، بعد از خوردن گلوتن التهاب در روده‌ی کوچک را تجربه می‌کنند. این موضوع به پوشش روده آسیب می‌رساند و منجر به ناراحتی گوارشی قابل‌توجه، اسهال مکرر یا یبوست می‌شود. اسهال مکرر می‌تواند مشکلات دیگری را برای سلامتی بدن به دنبال داشته باشد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توانیم به از دست رفتن الکترولیت بدن، کم‌آبی بدن و ضعف و خستگی اشاره کنیم. علاوه بر این افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند، ممکن است به دلیل جذب ضعیف مواد مغذی بدبو یا بی‌رنگ شدن مدفوع را تجربه کنند.
۲. خستگی و ضعف
خستگی یک احساس رایج در میان افراد مبتلا به اختلالات خودایمنی از جمله بیماری سلیاک به شمار می‌رود.
باور بر این است که عوامل مختلف منجر به خستگی در افراد مبتلا به بیماری سلیاک می‌شوند که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره کرده‌ایم.
- درد مزمن
- اختلالات خواب
- عارضه‌های روانی از جمله افسردگی
بیماری سلیاک ممکن است با افزایش خطر ابتلا به کم‌خونی ناشی از فقر آهن در ارتباط باشد. عارضه‌ی ذکر شده روی توانایی بدن برای تولید گلبول‌های قرمز سالم اثر منفی می‌گذارد. این عارضه عوارض جانبی خطرناکی را به دنبال دارد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توانیم کاهش سطح انرژی بدن و ضعف و خستگی را نام ببریم.
- ۹ دلیل پزشکی برای خستگی مزمن و راه‌های درمان آن
- ۱۰ دلیل که چرا همیشه خسته هستید (و درمان طبیعی هر کدام)
۳. واکنش‌های پوستی
عدم تحمل گلوتن همچنین می‌تواند روی پوست شما اثر منفی بگذارد. عارضه‌ای به نام درماتیت هرپتی‌فرم یکی از علائم بیماری سلیاک به شمار می‌رود. اگرچه تمام افراد مبتلا به سلیاک به گلوتن حساس هستند، با این حال بعضی از افراد علائم گوارشی که نشان‌دهنده‌ی بیماری سلیاک هستند را تجربه نمی‌کنند. علاوه بر این نشان داده شده که افراد مبتلا به سایر مشکلات پوستی از جمله بیماری‌های زیر با دنبال کردن رژیم غذایی بدون گلوتن بهبود بیماری را تجربه کردند.
۱. پسوریازیس
این بیماری التهابی منجر به پوسته پوسته شدن و قرمزی پوست می‌شود.
۲. آلوپسی آره‌آتا
این عارضه یک بیماری خودایمنی است که منجر به ریزش مو می‌شود.
۳. کهیر (اورتیکاریا) مزمن
این مشکل پوستی به ضایعات قرمز یا صورتی اشاره دارد که مرکز آن‌ها بی‌رنگ است و منجر به خارش می‌شوند.
۴. افسردگی و اضطراب
افسردگی هر ساله حدود ۶ درصد از افراد بزرگسال را تحت تأثیر قرار میدهد. علائم افسردگی که معمولا شامل احساس تنهایی و ناراحتی می‌شوند، می‌توانند اثرات قابل‌توجهی روی زندگی روزمره داشته باشند. به نظر می‌رسد افرادی که به مشکلات گوارشی مبتلا هستند، در مقایسه با افرادی که هیچ بیماری زمینه‌ای ندارند، بیشتر مستعد افسردگی و اضطراب هستند. افسردگی و اضطراب به‌طور ویژه در میان بیماران مبتلا به سلیاک رایج است. نظریه‌های مختلفی درباره‌ی اینکه عدم تحمل گلوتن چطور می‌تواند منجر به افسردگی شود وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ایم.
۱. سطح نامعمول سروتونین
سروتونین یک انتقال‌دهنده‌ی عصبی است که به سلول‌ها اجازه‌ی ارتباط برقرار کردن میدهد. معمولا به سروتونین هورمون شادی گفته می‌شود، چون کاهش سطح سروتونین با افسردگی ارتباط دارد.
۲. تغییر در میکروبیای روده
افزایش میزان باکتری‌های مضر و کاهش مقدار باکتری‌های مفید روده ممکن است روی سیستم عصبی مرکزی اثر بگذارد که این موضوع ممکن است افزایش خطر ابتلا به افسردگی را به همراه داشته باشد.
۵. کاهش وزن بدون دلیل
تغییر بدون دلیل وزن معمولا نگران‌کننده است. اگرچه کاهش وزن بدون دلیل می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، با این حال این موضوع معمولا عارضه‌ی جانبی بیماری سلیاک تشخیص داده نشده به شمار می‌رود. در یک مطالعه‌ی قدیمی روی بیماران مبتلا به سلیاک نشان داده شد که دو سوم بیماران طی ۶ ماه کاهش وزن را تجربه کردند. کاهش وزن ممکن است در اثر علائم گوارشی مختلف و جذب ضعیف مواد مغذی رخ دهد.
۶. کم‌خونی ناشی از فقر آهن
کمبود آهن یکی از رایج‌ترین اختلالات تغذیه‌ای است و علت۵۰ درصد از تمام موارد آنمی (کم‌خونی) در سراسر جهان به شمار می‌رود. کمبود آهن منجر به علائم مختلفی می‌شود که در ادامه تعدادی از آن‌ها را آورده‌ایم.
- حجم پایین خون
- خستگی
- تنگی نفس
- احساس گیجی
- سردرد
- بی‌رنگ شدن پوست
- ضعف
در بیماری سلیاک جذب مواد مغذی در روده‌ی کوچک مختل می‌شود. این موضوع کاهش میزان آهن جذب شده از غذا را به دنبال دارد. کم‌خونی ناشی از فقر آهن ممکن است در میان اولین نشانه‌های بیماری سلیاک قرار بگیرد که پزشک به آن پی می‌برد. مطالعاتی که به‌تازگی انجام شده‌اند عنوان می‌کنند که کمبود آهن ممکن است در کودکان و افراد مبتلا به سلیاک چشمگیر باشد.
۷. اختلالات خودایمنی
بیماری سلیاک یک اختلال خودایمنی است که باعث می‌شود بعد از خوردن گلوتن، سیستم ایمنی بدن به دستگاه گوارش حمله کند. اگر به سلیاک مبتلا باشید، احتمال ابتلا به سایر بیماری‌های خودایمنی از جمله اختلالات تیروئیدی در شما افزایش پیدا می‌کند. اختلالات تیروئیدی ممکن است عامل خطر افسردگی باشند. بیماری سلیاک در افرادی که دچار سایر بیماری‌های خودایمنی از جمله دیابت نوع ۱ و بیماری التهابی روده هستند، رایج‌تر است.
۸. درد مفصلی و عضلانی
افراد به دلایل مختلف دچار درد مفصلی و عضلانی می‌شوند. یکی از این دلایل می‌تواند ابتلا به بیماری سلیاک باشد.
۹. بی‌حس شدن دست و پا
یکی از دیگر علائم شوکه‌کننده‌ی عدم تحمل گلوتن نروپاتی است که باعث می‌شود در ناحیه‌ی دست و پا دچار بی‌حسی یا گزگز شوید. نوروپاتی در افراد مبتلا به دیابت و کمبود ویتامین B12 رایج است. این عارضه همچنین می‌تواند در اثر مسمومیت یا سوءمصرف الکل رخ دهد. هرچند بعضی از تحقیقات عنوان می‌کنند افرادی که دچار بیماری سلیاک هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به نوروپاتی قرار می‌گیرند که در اثر وجود بعضی از آنتی‌بادی‌ها ایجاد می‌شود.
۲. نشانه‌های حساسیت به گلوتن غیرسلیاکی
اگرچه بیماری سلیاک شدیدترین نوع عدم تحمل گلوتن محسوب می‌شود، با این حال ۵ تا ۱۳ درصد از افراد ممکن است دچار حساسیت به گلوتن غیر سلیاکی شوند که نوع خفیف‌تر عدم تحمل گلوتن به شمار می‌رود. این عارضه می‌تواند منجر به بعضی علائم شود که در ادامه تعدادی از آن‌ها را نام برده‌ایم.
۱. نفخ
نفخ زمانی رخ میدهد که بعد از غذا خوردن شکمتان متورم یا پر از گاز می‌شود. این عارضه می‌تواند باعث ناراحتی شما شود. اگرچه نفخ بسیار رایج است و می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، با این حال ممکن است نشانه‌ی عدم تحمل گلوتن باشد. در حقیقت احساس نفخ یکی از مشکلات رایج در میان افراد مبتلا به عدم تحمل یا حساسیت به گلوتن محسوب می‌شود. یک مطالعه به این نتیجه رسید که ۸۷ درصد از افراد مبتلا به حساسیت به گلوتن غیرسلیاکی نفخ را تجربه کردند.
۲. اسهال و یبوست
ابتلا به اسهال و یبوست به‌طور گه‌گاه طبیعی است، اما اگر به‌طور مرتب دچار این عارضه‌ها شوید، این موضوع می‌تواند نگران‌کننده باشد. افرادی که به حساسیت به گلوتن مبتلا هستند، اگر مواد غذایی حاوی گلوتن بخورند، دچار مشکلات گوارشی می‌شوند. در حقیقت بیش از ۵۰ درصد از افرادی که به گلوتن حساسیت دارند، به‌طور مرتب اسهال را تجربه می‌کنند و ۲۵ درصد از آن‌ها دچار یبوست می‌شوند.
۳. شکم درد
شکم درد یک عارضه‌ی بسیار رایج است که می‌تواند به دلایل مختلف رخ دهد. این عارضه یکی از رایج‌ترین علائم عدم تحمل گلوتن به شمار می‌رود. تخمین زده شده است که ۸۳ درصد از افراد مبتلا به عدم تحمل گلوتن بعد از خوردن گلوتن شکم درد و ناراحتی را تجربه می‌کنند.
۴. سردرد
بسیاری از افراد هر چند وقت یک بار دچار سردرد یا حملات میگرن می‌شوند. میگرن یک عارضه‌ی رایج است که تقریبا از هر ۶ نفر ۱ نفر را تحت تأثیر قرار میدهد. بعضی از مطالعات نشان می‌دهند که افراد مبتلا به عدم تحمل گلوتن ممکن است بیشتر از دیگران دچار میگرن شوند. اگر بدون دلیل مشخص به‌طور مرتب دچار سردرد یا میگرن می‌شوید، این احتمال وجود دارد که به گلوتن حساسیت دارید.
۵. خستگی
خستگی احساسی است که همه‌ی ما آن را تجربه می‌کنیم و معمولا با عارضه‌ی خاصی ارتباط ندارد. با این حال اگر به‌طور مرتب احساس خستگی می‌کنید، باید به دنبال دلیل آن باشید. افرادی که دچار عدم تحمل گلوتن هستند، به‌‌ویژه بعد از خوردن مواد غذایی حاوی گلوتن بیشتر مستعد ضعف و خستگی می‌شوند. یک مطالعه روی ۴۸۶ فرد مبتلا به حساسیت به گلوتن غیرسلیاکی به این نتیجه رسید که ۶۴ درصد از شرکت‌کنندگان خستگی و ضعف را تجربه کردند.
۶. افسردگی و اضطراب
باور بر این است که اختلالات اضطراب تقریبا ۳۳ درصد از افراد را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهند. اضطراب شامل احساس نگرانی و بی‌قراری می‌شود. این عارضه معمولا با افسردگی همراه است. به نظر می‌رسد افراد مبتلا به عدم تحمل گلوتن بیشتر از افرادی که دچار هیچ بیماری زمینه‌ای نیستند، مستعد اضطراب و افسردگی هستند. یک مطالعه به این نتیجه رسید که تا ۴۰ درصد از افراد مبتلا به حساسیت به گلوتن به‌طور مرتب اضطراب را تجربه می‌کنند.
چندین مطالعه نشان داده‌اند که افراد مبتلا به افسردگی و عدم تحمل گلوتن گزارش کرده‌اند که با دنبال کردن رژیم غذایی بدون گلوتن حتی اگر علائم گوارشی آن‌ها به‌طور کامل برطرف نشود، احساس بهتری پیدا می‌کنند. این موضوع نشان میدهد که گلوتن صرف‌نظر از علائم گوارشی ممکن است به‌تنهایی منجر به احساس افسردگی شود.
۷. درد
گلوتن ممکن است منجر به التهاب در افراد مبتلا به حساسیت به گلوتن شود. التهاب ممکن است منجر به درد در بخش‌های مختلف بدن از جمله عضلات و مفاصل شود. به نظر می‌رسد افراد مبتلا به حساسیت به گلوتن بیشتر از دیگران دچار بی‌حسی در دست و پا می‌شوند. اگرچه دلیل این موضوع مشخص نیست، با این حال بعضی از مطالعات قدیمی بین درد و وجود بعضی از آنتی‌بادی‌های مرتبط با عدم تحمل گلوتن در بدن ارتباط برقرار کرده‌اند.
۸. مه‌مغزی
مه‌مغزی به احساس ناتوانی در درست فکر کردن اشاره دارد. افراد عارضه‌ی ذکر شده را به روش‌های زیر تعریف کرده‌اند.
- فراموشکار شدن
- دشواری در فکر کردن
- تجربه‌ی احساس خستگی ذهنی
ابتلا به مه‌مغزی یک علامت رایج در عدم تحمل گلوتن به شمار می‌رود؛ به‌طوری که این عارضه ۴۰ درصد از افراد مبتلا به ناتوانی در تحمل گلوتن را تحت تأثیر قرار میدهد. این علامت ممکن است در اثر واکنش به بعضی آنتی‌بادی‌ها در گلوتن رخ دهد، اما دلیل آن واضح نیست.
۳. نشانه‌های حساسیت به گندم
حساسیت به گندم نوعی حساسیت غذایی است که باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن به بعضی از پروتئین‌های موجود در گندم از جمله گلوتن و سایر ترکیبات واکنش نشان دهد. حساسیت به گندم در میان کودکان رایج‌تر از بزرگسالان است. در حقیقت تخمین زده شده که حساسیت به گندم در ۶۵ درصد از کودکان تا سن ۱۲ سالگی برطرف می‌شود. در ادامه رایج‌ترین علائم حساسیت به گندم را در اختیارتان قرار می‌دهیم.
۱. راش پوستی
حساسیت به گندم مانند سایر علل عدم تحمل گلوتن ممکن است با بعضی از مشکلات پوستی در ارتباط باشد. حساسیت به گندم معمولا می‌تواند منجر به کهیر شود. این نوع راش پوستی منجر به خارش، قرمزی و التهاب پوست می‌شود. این مشکل پوستی بلافاصله بعد از خوردن محصولات گندم رخ میدهد و به مرور زمان به‌تدریج کاهش پیدا می‌کند.
۲. مشکلات گوارشی
مطالعات به این نتیجه رسیده‌اند افرادی که به گندم حساسیت دارند، مشکلات گوارشی مختلف از جمله نمونه‌های زیر را تجربه می‌کنند.
- حالت تهوع
- استفراغ
- گرفتگی عضلات معده
- اسهال
حساسیت به غذا می‌تواند سایر علائم گوارشی را تحریک کند که در ادامه آن‌ها را نام برده‌ایم.
- نفخ
- درد
- سوءهاضمه
علت این موضوع پاسخ سیستم ایمنی بدن است که زمانی تحریک می‌شود که فرد آلرژن یا ماده‌ی آلرژی‌زا مانند گندم را مصرف کند.
۳. گرفتگی بینی
عطسه کردن، گرفتگی بینی و آبریزش بینی هم می‌توانند از علائم حساسیت به گندم به شمار روند. این علائم به‌طور ویژه در نانوایان مبتلا به آسم رایج هستند. بر اساس نتایج یک مطالعه ۸۹ درصد از نانوایانی که به آسم مبتلا بودند، گزارش کردند که دچار علائمی مانند گرفتگی بینی هستند.
۴. آنافیلاکسی
آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک شدید محسوب می‌شود که اگر درمان نشود، می‌تواند زندگیتان را تهدید کند. این عارضه می‌تواند منجر به علائم خطرناک مختلفی شود که از جمله‌ی آن‌ها می‌توانیم تورم، کهیر، حالت تهوع، استفراغ و دشواری در تنفس بعد از مصرف ماده‌ی آلرژی‌زا مانند گندم را نام ببریم. اگرچه علائم بلافاصله بعد از خوردن ماده‌ی آلرژی‌زا رخ می‌دهند، اما ممکن است تا یک ساعت طول بکشد تا بروز پیدا کنند. برای درمان این عارضه بعد از شروع آنافیلاکسی دارویی به نام اپی‌نفرین به‌طور مستقیم در پوست تزریق می‌شود.
کلام پایانی
عدم تحمل گلوتن می‌تواند منجر به علائم مختلفی شود. هرچند باید در نظر داشته باشید که بیشتر علائم ذکر شده در این مقاله ممکن است به دلایل دیگر رخ دهند. در هر حال اگر به‌طور منظم و بدون دلیل علائم بالا را تجربه می‌کنید، ممکن است دچار عدم تحمل گلوتن باشید.
منبع: health line
