رم DDR4 یا DDR5؛ خرید کدام یک منطقی‌تر است؟

با ورود رم‌های DDR5 به بازار این پرسش به وجود آمده که اگر قصد خرید یک سیستم را داشته باشیم آیا منطقی است برای رم DDR5 هزینه کنیم؟

فناوری حافظه‌ی رم هر چند سال یک بار ارتقا پیدا می‌کند؛ سال‌ها بود که فقط رم‌های DDR2 راهی بازار می‌شدند، بعدها DDR3 و چند سال بعد از آن هم شاهد رم‌های DDR4 در بازار بودیم. حالا اگرچه این رم‌ها سرعت بسیار بالایی در انجام کارهای مختلف دارند و می‌توانند نیاز کاربران را برطرف کنند اما رم‌های DDR5 هم به بازار آمده‌اند که سرعت بسیار بیشتری دارند. با وجود این رم‌ها این پرسش به وجود می‌آید که هنگام خرید یک سیستم جدید آیا منطقی است به سراغ پلتفرم DDR5 برویم؟

• چگونه رم کامپیوتر را نصب کنیم؟ (راهنمای گام به گام)

DDR5 یا DDR4؟ کدام یک ارزش خرید بیشتری دارد؟

رم قطعه‌ای بسیار مهم در یک سیستم به حساب می‌آید که در واقع وظیفه‌ی آن نگه‌داری اطلاعات موقت است تا سیستم مجبور نباشد برای فراخوانی آن‌ها به سراغ حافظه‌ی داخلی برود. رم‌ها معمولا در انجام بازی یا کارهای سنگین اگر حجم بالایی داشته باشند عملکرد خوبی هم از خود به نمایش می‌گذارند اما یک فاکتور مهم هم وجود دارد و آن سرعت حافظه‌ی رم است.

رم‌های DDR5 سرعت بسیار بالاتری از نسل قبل دارند که اگرچه نمی‌توان گفت ارزش خرید آن‌ها بسیار بالاتر از رم‌های DDR4 است اما به صورت کلی اگر کسی توانایی پرداخت هزینه را داشته باشد، منطقی‌تر است این نوع رم‌ها را انتخاب کند چرا که در انجام کارهای مختلف سرعت بالاتری دارند. البته باید این را در شرایطی بگوییم که نیاز است برای تهیه‌ی یک سیستم جدید یا ارتقای آن، مادربرد و پردازنده را هم تغییر دهید. یعنی کل پلتفرم سیستم را اگر بخواهید تهیه کنید، خرید رم DDR5 منطقی‌تر است.

اما آن دسته از کاربرانی که بخواهند سیستم اقتصادی تهیه کنند چطور؟ این افراد معمولا به سراغ پردازنده‌های Core-i3 می‌روند که قیمت آن‌ها کمتر از ۱۵۰ دلار است. برای این دسته از افراد خرید مادربردی که بتواند از رم‌های DDR5 پشتیبانی کند و خود رم DDR5 ممکن است هزینه‌بر باشد. اما آیا ارزشش را دارد یا بهتر است به سراغ همان رم‌های DDR4 بروند؟

برای مثال یکی از ارزان‌ترین مادربردهای بازار که بتواند از رم‌های DDR5 پشتیبانی کند، ۱۶۰ دلار است که نسخه‌ی DDR4 آن با قیمت ۱۳۰ دلار به فروش می‌رسد. این یعنی ۲۳٪ بین آن‌ها اختلاف قیمت وجود دارد. حال اگر نسخه‌ی DDR5 را خریداری کنید باید برای خرید یک رم DDR5 معمولی ۱۶ گیگابایتی با سرعت ۴۸۰۰ مگاهرتز، ۸۴ دلار بپردازید در حالی که همان رم از نوع DDR4 با سرعت ۲۴۰۰ مگاهرتز و همان ظرفیت، ۴۵ دلار قیمت دارد. این یعنی شما تقریبا با نصف قیمت یک رم DDR5 رده بالا و حداقل ۵۰ دلار کمتر برای مادربرد‌ می‌توانید یک سیستم با رم DDR4 رده پایین تهیه کنید.

به صورت کلی می‌توان اینطور نتیجه گرفت که اگر عملکرد سیستم مجهز به رم DDR4 با سیستم مجهز به رم DDR5 مشابه باشد، حتی در کنار پردازنده‌ی اقتصادی نظیر Core i3-12100 هم منطقی است که از رم DDR5 استفاده کنید. با این حال نتایج بنچمارک همیشه ایده‌ی درست‌تری به ما می‌دهند.

بنچمارک

یک توضیح قبل از پرداختن به بنچمارک‌ها وجود دارد که باید به آن اشاره کنیم. سیستم تست از گرافیک RTX 3090 Ti بهره می‌برد که در وضوح 1080P باید بازی‌ها را اجرا کند. این یعنی پردازنده در این حالت بیشترین فشار را متحمل می‌شود چون گرافیک یادشده برای اجرای بازی‌ها در وضوح بالاتری طراحی شده است و در این میزان اصلا توان خاصی را ارائه نمی‌کند و فشار هم روی پردازنده قرار می‌گیرد. تنظیمات هم به گونه‌ای اعمال شده تا بیشترین میزان فریم‌ریت داده شود. این اتفاق در شرایط عادی رخ نمی‌دهد اما تصمیم بر این است که ببینیم زمانی که پردازنده تحت فشار قرار می‌گیرد یا ضعیف است، داشتن رم DDR5 یا DDR4 تأثیری روی عملکرد کلی سیستم می‌گذارد یا خیر.

در بازی‌هایی چون Shadow of the Tomb Raider ،Cyberpunk 2077 ،Horizon Zero Dawn و Spider-Man Remastered معمولا تمرکز کاربران روی دریافت بهترین تجربه‌ی بصری است و در نتیجه همیشه اگر قرار باشد فشاری وارد شود روی گرافیک است نه پردازنده. بازی‌های پردازنده محور نظیر Rainbow Six، فورتنایت، Counter-Strike: Global Offensive یا هر بازی مشابه دیگری هستند که پردازنده دائما باید حالت‌های جدید را پیش‌بینی کند و در نتیجه همیشه تحت فشار قرار دارد.

سیستم تست

در این سیستم RTX 3090 Ti به عنوان پردازشگر گرافیکی و Core i3-12100 به عنوان قلب تپنده ایفای نقش می‌کنند. در کنار این پردازنده از رم‌های مختلف DDR4 و DDR5 استفاده شده که در بنچمارک‌ها شاهد آن‌ها خواهیم بود. اما از آن‌جایی که پردازنده‌ی یادشده نمی‌تواند در حالت Gear 1 (حالتی که در آن سرعت کنترلر پردازنده با سرعت رم برابر است) از میزان DDR4-3600 فراتر برود. این یعنی با رم DDR4-4000، سیستم به حالت Gear 2 می‌رود (جایی که سرعت کنترل پردازنده به نصف سرعت رم می‌رسد).

بنچمارک‌ها

تست با بازی Watch Dogs Legion آغاز شد. در این بازی پردازنده‌ی Core i3-12100 با رم DDR5-4800 در میزان فریم ریت ۸۹ عملکرد خوبی داشت و تقریبا هم توانست امتیازی مشابه سیستم تست با رم DDR-4000 داشته باشد. اما اینطور که به نظر می‌رسد، زمان تأخیر اهمیت بسیار زیادی داشته چرا که سیستم تست با رم DDR4-3200 توانست از هر دوی آن‌ها امتیاز بالاتری کسب کرده و به عبارتی مشابه سیستم تست با رم DDR5-6400 عمل کند.

به صورت کلی در انجام بازی سیستم‌هایی با رم DDR4-3600 CL16 و DDR4-3800 CL18 عملکردی مشابه DDR4-3200 CL14 دارند و این یعنی در تست کنونی، DDR5-4800 با رم‌های DDR4 قدرتمند برابری می‌کند.

در بازی رینبو سیکس، رم DDR5-4800 نتوانست آنطور که باید سیستم را حمایت کند؛ به خصوص در وضوح 1080P. رم DDR4 توانست در این تست تقریبا ۷٪ عملکرد بهتری از خود به نمایش بگذارد.

در بازی هیتمن ۳ واقعا DDR5 درخشان ظاهر شد و توانست با سرعت ۴۸۰۰ مگاهرتز تمام رم‌های DDR4 را پشت سر بگذارد؛ حتی رم DDR4-3200 که عملکرد بسیار عالی در تست‌های قبل داشت.

در مقایسه با رم DDR4-4000، رم DDR5-4800 حدودا ۶٪ سریع‌تر بود. البته این اختلاف خیلی چشمگیر نیست اما با همان میزان هزینه، به نظر می‌رسد تا اینجای کار خرید رم DDR5 منطقی‌تر به نظر برسد.

در بازی Tiny Tina’s Wonderlands که یک بازی گرافیک‌محور است، تمام رم‌ها عملکرد خوبی از خود به نمایش گذاشتند؛ حتی DDR4-2400. البته بالاتر از این میزان به صورت کلی در یک سطح بوده‌اند. دلیل اصلی اینکه چنین نتیجه‌ای را شاهد هستیم این است که در این بازی اصلا پردازنده تحت فشار خاصی قرار نگرفت که عملکرد رم تعیین‌کننده باشد.

در بازی F1 22 که انتظار می‌رفت پردازنده را تحت فشار قرار دهد، به جز سیستم مجهز به DDR4-2400، در تمامی سیستم‌ها گرافیک تحت فشار قرار گرفت تا بار دیگر نتیجه‌ی مشابهی را شاهد باشیم. با رم DDR5-6400 اگرچه عملکرد بسیار بهتری را شاهد هستیم اما از DDR4 به DDR5 خیلی پیشرفت چشمگیری را شاهد نیستیم.

اجرای بازی اسپایدرمن که اگر در وضوح 4K صورت بگیرد فوق‌العاده گرافیک‌محور خواهد بود در وضوح 1080P باعث شد فشار زیادی به پردازنده وارد شود. در نتیجه می‌بینیم که عملکرد DDR5-4800 تقریبا با DDR4-4000 و حتی DDR4-3200 برابر شده است. این البته در حالی است که DDR5-6400 توانست ۳۰٪ عملکرد سریع‌تری از خود به نمایش بگذارد.

بازی Tomb Raider اگرچه یکی دیگر از بازی‌های پردازنده محور است اما Core-i3-12100 آنقدر توانایی دارد که بتواند نرخ فریم بیشتر از ۱۰۰ فریم را ارائه دهد. در این تست می‌بینیم که DDR5-4800 توانست عملکردی مشابه DDR4-3200 و DDR4-4000 داشته باشد اما DDR4-2400 با فاصله‌ی زیادی در رده‌ی آخر قرار گرفت.

تا اینجای کار به نظر می‌رسد اگرچه خرید رم DDR5-6400 برای یک سیستم اقتصادی زیاد به نظر می‌رسد اما خرید مدل ۴۸۰۰ با توجه به اینکه امکان ارتقا به مدل سریع‌تر را هم دارد، منطقی‌تر است.

Horizon Zero Dawn نشان داده که حتی با رم DDR5 میان‌رده هم می‌توان تجربه‌ی لذت‌بخش‌تری از بازی روی سیستم مجهز به رم DDR4 داشت. اگرچه اختلاف خیلی چشمگیر نیست اما با این حال با توجه به ظرفیت و قیمت و آن هم در حالت Gear 2، به نظر می‌رسد DDR5-4800 کار خود را به خوبی انجام داده است.

در بازی سایبرپانک هم شرایط مشابه است. در این بازی هم DDR5-4800 توانست عملکرد خوبی از خود به نمایش بگذارد و جز DDR4-3600، تمامی کیت‌های DDR4 را پشت سر گذاشت.

بازی ACC یکی از عناوینی است که میزان تأخیر رم در آن اهمیت بسیار بالایی دارد و باید روی کمترین میزان ممکن قرار داشته باشد. با استفاده‌ی کمتر از گرافیک و فشار وارد کردن به پردازنده، می‌بینیم که DDR5-4800 با زمان تأخیر نسبتا بالای خود اصلا نتوانست عملکرد خوبی داشته باشد و در حد و اندازه‌های DDR4-2400 ظاهر شد. در این تست DDR5-6400 طبق معمول در صدر قرار گرفت و DDR4-3600 هم در مقایسه با سایرین، بهترین عملکرد را از خود به نمایش گذاشت. اگر این نتیجه در تمامی بازی‌ها یکسان بود، می‌شد گفت که نباید به سراغ رم‌های DDR5 رفت.

در بازی Riftbreaker رم‌های DDR5 عملکرد خوبی از خود به نمایش گذاشتند. در این بازی عملکرد DDR5-4800 با رم خوب DDR4-3200 و DDR4-4000 تقریبا برابر بود اما DDR4-3600 با اختلاف نسبتا خوبی بهتر ظاهر شد. همچنین DDR5-6400 هم با اختلاف ۱۵٪ در صدر قرار گرفت.

در بازی CS:GO که شدیدا پردازنده محور است، عملکرد رم خیلی تعیین‌کننده نبود. DDR4-3200 توانست بهترین عملکرد را از خود به نمایش بگذارد و در کمال تعجب حتی DDR5-6400 را هم هرچند با اختلاف اندک اما با این حال از میان بردارد. اما نکته‌ی جالب‌تر اینکه DDR4-2400 با DDR5-6400 فقط ۹٪ اختلاف عملکرد داشت که این یعنی در این بازی اصلا رم نقش مهمی را ایفا نکرد.

امتیاز متوسط

به صورت متوسط، امتیاز سیستم‌ها با رم‌های مختلف ب شرح زیر است:

همانطور که مشاهده می‌کنید، ماژول‌های ۸ گیگابایتی DDR5-4800 توانستند با DDR4-4000 و حتی DDR4-3600 با زمان تأخیر بسیار کمی که دارد تقریبا برابری کند و فقط ۵٪ کندتر ظاهر شود. جالب‌تر اینجاست که از ۲۴۰۰ تا ۳۲۰۰ شاهد ۳۳٪ افزایش فرکانس بودیم اما عملکرد فقط ۱۲٪ تفاوت داشت.

از ۴۸۰۰ تا ۶۴۰۰ هم ۳۳٪ اختلاف را شاهد بودیم اما تفاوت عملکرد فقط ۱۰٪ بود. این نشان می‌دهد که در آینده و با ورود بازی‌های سنگین‌تر، DDR5 انتخاب منطقی‌تری به نظر می‌رسد و اگر بخواهید یک سیستم جدید خریداری کنید، بهتر است یک رم DDR5 8 گیگابایتی با پردازنده‌ی معمولی و مادربرد نسبتا خوب تهیه کنید که در آینده بتوانید هم رم را ارتقا دهید و هم پردازنده.

جمع‌بندی

اگر هدف‌تان این است که بودجه‌تان تا جایی که امکان دارد حفظ شود، قطعا خرید رم DDR5 کار منطقی نیست چون شما با همان رم DDR4 هم می‌توانید تمام نیازهای گیمینگ خود را برطرف کنید. اما اگر آینده نگر هستید، پیشنهاد می‌شود یک مادربرد خوب با رم متوسط و پردازنده‌ی معمولی تهیه کنید و کمی بعد که شرایط فراهم بود، سیستم را ارتقا دهید. با در نظر گرفتن قیمت پردازنده و مادربرد، در نهایت سیستمی که بتواند از رم DDR5 پشتیبانی کند شاید در کمترین میزان فقط ۵٪ هزینه‌ی بیشتری روی دستتان بگذارد.

فایده‌ی این انتخاب این است که با همه‌گیر شدن رم‌های DDR5 قیمت آن‌ها کاهش پیدا می‌کند و آن وقت می‌توانید یک پردازنده‌ی قدرتمندتر و رم بهتر و سریع‌تری را خریداری کنید که توان سیستم‌تان را دوچندان کند. البته اگر همین حالا یک سیستم با رم DDR4 دارید که قدرت سخت‌افزاری آن بالاست، اصلا پیشنهاد نمی‌کنیم به سراغ رم‌های DDR5 بیایید چون در این صورت باید مادربرد و پردازنده را هم تغییر دهید. فقط در صورتی این رم‌های جدید را انتخاب کنید که قصد تهیه‌ی یک سیستم با پردازنده‌های نسل جدید را داشته باشید.

• رم دو کاناله چیست و چه تأثیری بر عملکرد کامپیوتر دارد؟

منبع: TechSpot