بهترین شعرهای سید علی صالحی؛ از بنیانگذاران جریان ادبی «شعر ناب»
«در کبریای کلمات همیشه جایی برای زندگی باقی هست. کلمات… تو را به شنیدنِ شفا و شادمانی فرا می‌خوانند. شعر نجات‌دهنده‌ی آدمی از درد است.» نگارنده‌ی این جملات سید علی صالحی شاعر خوش‌آوازه و نویسنده‌ی برجسته‌ی معاصر است. سید علی صالحی برنده‌ی جایزه‌ی ادبی فروق فرخزاد، به عنوان یکی از بنیان‌گذارن پیشروی موج ادبی «شعر ناب» در ادبیات ایران شناخته می‌شود و پایه‌گذار جریان «شعر گفتار» در شعر معاصر ایران است، جنبشی که با استقبال بسیاری از سوی علاقه‌مندان به شعر سپید مواجه شد و سادگی زبان و لحنی شبیه به گفت‌وگوهای محاوره‌ای از ویژگی‌های بارز آن است. در این مطلب ابتدا نگاه مختصری به زندگی سید علی صالحی داریم و سپس به سراغ بهترین کتاب‌های او می‌رویم.
سید علی صالحی با نام اصلی علی‌پناه متولد اول فروردین سال ۱۳۳۴ در مرغابِ استان خوزستان، شاعر خوش‌نام و نویسنده‌ی خوش‌قریحه‌ی معاصر است. او در خانوادهای فرهنگ‌دوست پرورش یافت و از کودکی به ادبیات علاقه‌مند بود و از دوران ابتدایی شعر می‌نوشت. نخستین اشعار او در سال ۱۳۵۰ به کوشش ابولقاسم حالت شاعر و طنزپرداز معاصر در مجله‌ی محلی شرکت نفت مسجد سلیمان چاپ شد.
این شاعر معاصر از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۴ صالحی با همراهی چند تن از شاعران هم‌نسل و همفکر خود جریان «موج ناب» را در شعر سپید پایه‌گذاری کرد. شاعران معروفی مانند منوچهر آتشی و نصرت رحمانی نیز از حامیان این جنبش ادبی بودند. اگرچه صالحی پس از گذشت ۴ سال در سال ۱۳۵۷ برای آن‌که شعرش در ورطه‌ی تکرار نیافتد و به آثار دیگر شاعران این جریان شبیه نشود، از گروه «موج ناب» فاصله گرفت.
سید علی صالحی سن ۲۴ سالگی به تهران مهاجرت کرد و در پاییز سال ۱۳۵۸ کنکور ادبیات را با موفقیت پشت سر گذاشت و وارد دانشکده‌ی هنرهای دراماتیک شد و با حمایت نویسندگان به‌نامی همچون غلامحسین ساعدی، اسماعیل خویی، نسیم خاکسار و عظیم خلیلی به عضویت کانون نویسندگان ایران در آمد و فعالیت خو را در مطبوعات آغاز کرد. از جمله فعالیت‌های مطبوعاتی او می‌توان به دبیری سرویس ادبی «مجله‌ی دنیای سخن» از سال ۱۳۶۹ تا سال ۱۳۷۹ اشاره کرد.
صالحی در سال ۱۳۶۳ با نقض روش تقطیع سنتی و سطربندی کلاسیک شعر سپید، «تقطیع هموار و مدرن» را پیشنهاد کرد. روشی که توسط بسیاری از شاعران دیگر نیز استفاده شد و موجب رواج این شیوه‌ی تقطیع جدید شد.
سید علی صالحی در سال ۱۳۵۴ با ساده کردن زبان شعر «جنبش شعر گفتار» را به همگان ارائه کرد. جنبشی که با آغاز دهه‌ی ۷۰ به جریانی مقبول و پرطرفدار در شعر فارسی تبدیل شد. او درباره‌ی این جریان متواضعانه چنین می‌گوید: «ریشه‌ی شعر گفتار به گات‌های اوستا بازمی‌گردد. معمار نخست آن حافظ است و نیما و شاملو هم چند شعر نزدیک به این حوزه سروده‌اند. اما فروغ دقیقا یک شاعر کامل در «شعر گفتار» است. من تنها برای این حرکت عنوانی درست یافتم و سپس در مقام تئوریسینِ مؤلف، مبانی تئوریک آن را کشف و ارائه کردم. همین!»
اشعار متفاوت و ماندگار سید علی صالحی علاوه بر این‌که مورد اقبال مخاطبان فارسی زیان قرار گرفته‌اند، به زبان‌های فرانسوی، انگلیسی، عربی، روسی، آلمانی و کردی نیز ترجمه و چاپ شده‌اند. از مشهورترین آثار سیدعلی صالحی که نزد عموم مردم نیز شناخته شده است، شعرهایی است که خطاب به شخصیتی با نام ری‌را سروده شده‌اند. همچنین اشعار کتاب‌های پرتیراژ «نامه‌ها» و «نشانی‌ها» که بعدها با صدای گرم زنده‌یاد خسرو شکیبایی به شکل آلبوم صوتی روانه‌ی بازار شدند، از محبوب‌ترین و به‌یادماندنی‌ترین آثار سیدعلی صالحی هستند.
سید علی صالحی در حوزه‌ی نویسندگی رمان و فیلمنامه نیز فعالیت دارد. «مرگ پلنگ»، «چشم به‌راه بانو» و «علو» از جمله آثار داستانی و رمان‌های سیدعلی صالحی هستند. صالحی همچنین با بهره‌گیری از خاطرات دوران کودکی‌اش در مسجد سلیمان فیلمنامه‌ای با نام «بچه‌های نفت» نگاشته است. اثری که در جشنواره‌ی آتن، جایزه‌ی بهترین داستان را برای او به ارمغان آورد. فیلم سینمایی «بچه‌های نفت» توسط ابراهیم فروزش کارگردانی و توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تولید شد.
بهترین کتاب‌های شعر سید علی صالحی
صالحی به عنوان شاعر و نویسنده‌ای دغدغه‌مند و صاحب اندیشه، همچنان به سرودن شعر و فعالیت ادبی مشغول است. او در مقدمه‌ی مجموعه‌ی کامل اشعارش این‌گونه می‌نویسد:
«کلمه کلمه، زنده‌ام و کار می‌کنم: کلمه به کلمه! روزها… نیمه‌ی دوم همه‌ی روزها پا به راهِ روشناییِ جهان می‌شوم، می‌بینم، می‌شنوم، یاد می‌گیرم، ذخیره می‌کنم: هر چیزی، هر حسی، هر اتفاقی، هر هست‌ی، چه خوب، چه غیر، و لاغیر! شب‌ها وقتی همه‌ی زندگان به خواب اَندَرَند، تازه بیداری بی‌دلیل من آغاز می‌شود، نه به اختیار، تا یاد داردم قرار حیاتِ من همین بوده سات: از دوران دور کار و نان و دبستان تا همین ساعتِ ساکتِ بامدادی که ذره ذره مشغول معامله با کلمات‌ام. عمر خویش را ثانیه ثانیه می‌دهم تا آسمان، کلمه کلمه بستانم، بچینم، ببویَم و برای هر چراییِ خویش، چراغی شاید.»
اشعار سید علی صالحی لطیف، صمیمی و بی‌آلایش‌اند و طی سال‌های گذشته تا هم‌اکنون طیف گسترده و متنوعی از مخاطبین را به خود جلب کرده‌اند. در این مقاله برای آشنایی بیشتر شما خوانندگان، ۱۶ عنوان از بهترین کتاب‌های سید علی صالحی، شاعر صاحب‌ذوق و پیشروی معاصر معرفی می‌شود.
۱- نامه‌ها
کتاب «نامه‌ها» یکی از بهترین و موفق‌ترین آثار سید علی صالحی است. «نامه‌ها» شامل سروده‌هایی از سید علی صالحی است که نخستین بار در سال ۱۳۷۳ توسط نشر دارینوش به چاپ رسید. اشعار کتاب «نامه‌ها» با اقبال عمومی مواجه شد و سرآغازی بر آشنایی طیف گسترده‌ای از مخاطبان و شعردوستان با این شاعر مردمی شد.
مدتی پس از انتشار این مجموعه، اشعار کتاب «نامه‌ها» با دکلمه‌ی بازیگر سرشناس سینما زنده‌یاد خسرو شکیبایی، به صورت آلبوم صوتی روانه‌ی بازار شد و تحسین هنردوستان را برانگیخت. صدای استثنایی، دلنشین و گرم خسرو شکیبایی به اشعار سید علی صالحی جان تازه‌ای بخشید و باعث همدلی و درک بیشتر مخاطبین و شنوندگان شد.
اولین شعر این کتاب با مطلع «سلام! حال همه‌ی ما خوب است.» آغاز می‌شود و با بند «حال همه‌ی ما خوب است اما تو باور مکن!» به پایان می‌رسد. این شعر یکی از مشهورترین اشعار سید علی صالحی است. بند آخز این شعر تا به امروز زبان‌زد خاص و عام و شرح حال دل مردم است و همچون ضرب‌المثلی در گفتار روزمره‌ی آنها استفاده می‌شود.
۲- نشانی‌ها
کتاب مجموعه اشعار «نشانی‌ها» یک سال پس از انتشار کتاب «نامه‌ها» و در سال ۱۳۷۴ توسط انتشارات دارینوش چاپ و منتشر شد.
اشعار این کتاب تحت عنوان چند نشانی در کتاب گنجانده شده‌اند. «نشانی‌ها» شامل مجموعه اشعاری زیبا و به‌یادماندنی است و به عنوان یکی از بهترین و مهم‌ترین آثار سید علی صالحی ادر نزد عموم مردم شناخته شده است.
کتاب با شعر «می‌دانم» آغاز می‌شود: «می‌دانم حالا سال‌هاست که دیگر هیچ نامهای به مقصد نمی‌رسد» و همچون کتاب پرتیراژ «نامه‌ها» شامل بخشی از شاخص‌ترین و شناخته شده‌ترین اشعار شاعر است و به دلیل استقبال عمومی چندین و چند بار تجدید چاپ شده است.
مجموعه‌ی اشعار کتاب «نشانی‌ها» نیز به عنوان یکی از آثار برتر سید علی صالحی با صدای زیبا و ماندگار خسرو شکیبایی به صورت آلبوم صوتی منتشر شد و مانند آلبوم «نامه‌ها» همچنان در دسته‌ی آثار شنیداری پرفروش و محبوب به شمار می‌آید.
۳- عاشق شدن در دی ماه، مردن به وقت شهریور
مجموعه‌ی شعر «عاشق شدن در دی ماه، مردن به وقت شهریور» در سال ۱۳۷۵ از سوی نشر دارینوش روانه‌ی بازار کتاب شد.
این کتاب ۱۳۶ صفحه‌ای حاوی اشعاری عاشقانه و لطیف و سرشار از احساسات انسانی است که سید علی صالحی بین سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۶۹ آنها را سروده است.
این مجموعه نیز همچون کتاب‌های «نامه‌ها» و «نشانی‌ها» از بهترین و پرفروش‌ترین آثار سید علی صالحی محسوب می‌شود و همچنان در میان علاقه‌مندان به شعر صالحی دارای محبوبیت است.
کتاب مجموعه‌ی شعر «عاشق شدن در دی ماه، مردن به وقت شهریور» به دلیل بیان قوی و استوار و تصویرسازی‌های خیال‌انگیز بدیع از اهمیت بسزایی برخوردار است.
۴- سفر بخیر مسافر غمگین پنجاه و هشت
مجموعه‌ی شعر «سفر بخیر مسافر غمگین پنجاه و هشت» در سال ۱۳۷۶ توسط انتشارات محیط در اختیار علاقه‌مندان شعر قرار گرفت.
کتاب شعر «سفر بخیر مسافر غمگین پاییز پنجاه و هشت» در ۱۵۲صفحه به مخاطبان ارائه شد و سید علی صالحی اشعار این مجموعه را در قالب شعر نو و پیرامون موضوعات گوناگونی سروده شده است.
«سفر بخیر مسافر غمگین پنجاه و هشت» به عنوان یکی از بهترین کتاب‌های سید علی صالحی شامل مجموعه‌ای از زیباترین سروده‌های شاعر است که ریشه در عواطف عمیق و بینش ژرف شاعر خوش‌قریحه دارند.
زبان لطیف و زیبا و بیان شیوای سید علی صالحی در این کتاب همچون گذشته بی‌واسطه و صمیمانه با خوانندگان ارتباط برقرار می‌کند و سبب می‌شوند تا شعرهای او در یاد و خاطر محاطبانش ثبت و ماندگار شوند.
۵- آخرین عاشقانه‌های ری‌را
کتاب «آخرین عاشقانه‌های ری‌را» سید علی صالحی در سال ۱۳۷۸ و در ۹ دفتر شعر از سوی انتشارات تهران روانه‌ی بازار کتاب شد.
عناوین ۹ دفتر شعر این کتاب بدین شرح‌اند: دفتر اول: داستان یک استکان شکسته، دفتر دوم: نامه‌های نخست ری‌را، دفتر سوم: چند نشانی از دومین دیدار، دفتر چهارم: درست… همان‌جا که دیگر راهی نیست رهایی آغاز می‌شود، دفتر پنجم: از میان آن‌همه رؤیا، تنها همین پاره‌های مه‌آلود را به یاد می‌آورم، دفتر ششم: اولین دفتر از سفر به هر کجا که پیش بیاید، دفتر هفتم: اگر بخواهی تو هم می‌توانی، این تازه اول الفبای عشق است، دفتر هشتم: ۳/۱/۱۳۷۷ – وازی وار مازندران من، لیمو و آینه و دفتر نهم: تازه‌ها.
کتاب «آخرین عاشقانه‌های ری‌را» با اشعاری زیبا و زبانی تازه و صمیمی علاقه‌مندان به شعر سپید را به خود جذب کرد و به دلیل استقبال خوانندگان در شمار یکی از پرمخاطب‌ترین آثار سید علی صالحی قرار گرفت.
۶- دیر آمدی ری‌را
«دیر آمدی ری‌را! باد آمد و همه‌ی رؤیاها را با خود برد.» این شاید یک نمونه از مشهورترین جملاتی باشد که از اشعار سید علی صالحی در اذهان مخاطبان به یادگار مانده است. سید علی صالحی بارها با اشعار خود قلب فارسی‌زبانان را تسخیر کرده و میراث معنوی گران‌قدری را به یادگار گذاشته است.
کتاب «دیر آمدی ری‌را» نخستین بار در سال ۱۳۸۰ توسط انتشارات دارینوش چاپ و منتشر شد و شامل اشعاری است که سید علی صالحی در فاصله‌ی سال‌های ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۳ سروده است.
اشعار این کتاب در دسته‌ی محبوب‌ترین و بهترین شعرهای سید علی صالحی قرار می‌گیرند. کتاب «دبر آمدی ری‌را» توجه خوانندگان بسیاری را به خود جلب کرد و همچنان در شمار آثار پرفروش این شاعر معاصر قرار دارد.
۷- دریغا مُلا عمر
سید علی صالحی مجموعه شعر «دریغا ملا عمر» را در وصف رنج‌های مردم محنت‌دیده و جنگ‌زده‌ی افغانستان سروده است. او در این کتاب با زبانی شاعرانه به ظلمی که حاکمان ظالم و مرتجع بر اهالی ستم‌دیده‌ی افغانستان روا می‌دارند می‌پردازد.
ناشر این کتاب انتشارات آرویج ایرانیان است که برای اولین بار در سال ۱۳۸۰ کتاب مجموعه‌ی شعر «دریغا ملا عمر» را روانه‌ی بازار نشر کرد.
سیمین بهبهانی شاعر برجسته‌ی معاصر در توصیف تحسین‌آمیز خود از «دریغا ملا عمر» صالحی، خطاب به شاعر این‌چنین می‌نویسد: «آفرین سید علی که دریغا ملا عمر را سرودی! یکبار خواندمش، همراه با تحسین. اکنون هم در تنهایی در آن تعمق می‌کنم و نیمی از بغض گره خورده را در گلوی خشک فرو می‌برم و نیم دیگر را با چشم تر می‌گشایم. دریغ از افغانستان عزیز که برادر کوچک ایران است و چه زمان‌های دراز، آباد و آزاد و پرجمعیت، در کنار برادر آرمیده بود و امروز، بیمار و زخمدار و پریشان، زیر سنگینی ستم درمانده است و بخارایش دیگر انتظار هیچ مسافری را ندارد تا به شوقِ وصل یار مهربان از آموی بگذرد و درشتی راه آن را پرنیان انگارد…»
۸- سمفونی سپیده‌دم
«سمفونی سپیده‌دم» مجموعه شعری است که سید علی صالحی در سال ۱۳۸۶ به علاقه‌مندان شعر خود عرضه کرد.
کتاب مجموعه اشعار «سمفونی سپیده‌دم» توسط انتشارات نگاه روانه‌ی بازار کتاب شد. شاعر این کتاب در چهار دفتر نوشته شده است.
سید علی صالحی در فهرست کتاب دفترهای شعر کتاب «سمفونی سپیده‌دم» با عنوان حلقه دسته‌بندی کرده است.
عناوین کتاب «سمفونی سپیده‌دم» بدین شرح‌اند: حلقه‌ی اول: کیمیا و سِر غیب، حلقه‌ی دوم: در غیاب زن، پیاله و گل سرخ، حلقه‌ی سوم: زمزمه‌ی دعای آزادی و حلقه‌ی چهارم: پنج بر نوشته از الواح بابلی.
۹- ما نباید بمیریم، رؤیاها بی‌مادر می‌شوند
کتاب مجموعه شعر «ما نباید بمیریم، رؤیاها بی‌مادر می‌شوند» اولین بار در سال ۱۳۹۲ از سوی انتشارات نگاه عرضه شد. این کتاب پرفروش و خواندنی در زمره‌ی بهترین کتاب‌های سید علی صالحی قرار دارد و بارها تجدید چاپ شده است.
سید علی صالحی در مقدمه‌ی کتاب «ما نباید بمیریم، رؤیاها بی‌مادر می‌شوند» می‌نویسد: «باید زنده بمانیم. هنوز هم باران هست. راه، رؤیا، روشنایى هست. شب فقط استعاره است، شب هرگز دشمنِ کسى نبوده است. ما در ستایشِ زنده ماندن به شادمانى رسیده‌ایم. امتحان کن، شعر… خوب است، امید است، رضایت است، آزادى است. من برایت از شعر مى‌نویسم، شعر مى‌نویسم، از شفا مى‌نویسم، شفا مى‌نویسم. تکلیفِ ما رعایتِ رؤیاهاست. زندگى در شفا ادامه دارد، عشق ادامه دارد، امید ادامه دارد. من هم یکى از میانِ شما، یکى از شما، از همین بسیارانِ بى‌دریغ‌ام. بسیارانى در من زیسته و من در بسیارانى زندگى کرده‌ام. ما زنده مى‌مانیم، ما باید زنده بمانیم. شعر… خوب است، باران خوب است، بوسه خوب است؛ بوسیدنِ بى‌پایانِ در تو شدن، با تو شدن، از تو شدن.»
۱۰- شبانه‌ها در غیاب احمد شاملو
کتاب «شبانه‌ها در غیاب احمد شاملو» در سال ۱۳۹۳ توسط نشر چشمه منتشر شد. اشعار این کتاب تحت‌تأثیر حال و هوای اشعار شاعر به‌نام و تأثیرگذار معاصر احمد شاملو سروده شده‌اند. صالحی در این کتاب علاوه بر اشعار خود، با زبانی ساده و صمیمی و گفتاری خاطراتی از شاعران هم‌نسل خود را روایت می‌کند.
کتاب «شبانه‌ها در غیاب احمد شاملو» از این حیث حائز اهمیت است که نه تنها شامل اشعاری از سید علی صالحی است بلکه دربرگیرندهی خاطراتی جالب از زبان خود شاعر نیز هست.
سید علی صالحی در کتاب «شبانه‌ها در غیاب احمد شاملو» خاطرات خود با جمع کثیری از نویسندگان و شاعران مهم و شناخته شده را مرور می‌کند. بزرگانی همچون نادر نادرپور، محمدعلی سپانلو، جواد مجابی، احمدرضا احمدی، حمید مصدق، یدالله رویایی، رضا براهنی، طاهره صفارزاده، سیاوش کسرایی، م.آزرم، محمد حقوقی، شیرکو بی‌کس و منوچهر نیستانی در میان خاطرات او حضور دارند و از آنها به نیکی یاد شده است.
۱۱- نثار نامِ کوچکِ تو
کتاب مجموعه اشعار «نثار نام کوچک تو» نخستین بار در سال ۱۳۹۳ در مؤسسه‌ی انتشارات نگاه در ۲۳۹ صفحه به چاپ رسید و منتشر شد.
این کتاب شامل ۴ دفتر است که عنوان‌های آنها بدین‌ترتیب در کتاب قید شده است: دفتر اول: کشف زبان غیب، دفتر دوم: در زندگی آیا دعای آهسته‌ی سحرخیزان را شنیده‌اید؟، دفتر سوم: یک مزمور و هفت خطابه از مخفی‌ترین دفتر مُعَبِر مَرغاب و دفتر چهارم: طرب‌نامه‌ی شب‌زنده‌داران رؤیانویس.
صالحی در مقدمه‌ی این کتاب چنین نوشته است: «با شعر… به دیدارِ دشمن برو، دوست خواهد شد. همه یکی هستیم. اینجا راه هست، روشنایی هست، رسیدن هست، شادمانی، رضایت، رؤیا…! همه یکی هستیم. در این دایره من هیچ دیگری ندیده‌ام. دیگران تکثیرِ من و تو در آینه‌های بلوغ و علاقه‌اند. شعر به من آموخته است که بی‌هم بودن، دروغِ بزرگی است. یادمان بیاید: که شعر… فرصت است، شناختِ فرصت است. و من در فرصتِ واژه‌ها شما را به شناختِ این دعای عجیب دعوت می‌کنم: تا رهایی… چند رؤیا بیش نمانده است.»
۱۲- دختر ویولن زن در کوچه‌های برفی آذرماه
در سال ۱۳۹۶ طی یک نظرسنجی از طرف اهالی اهل قلم نشر چشمه و همچنین کتابفروشانی که با این انتشارات همکاری دارند، کتاب مجموعه شعر «دختر ویولن زن در کوچه‌های برفی آذرماه» سید علی صالحی به عنوان بهترین کتاب شعر سال ۹۶ انتخاب شد.
در شرایطی که نشر کتاب با مشکلاتی بسیاری مواجه بود این کتاب با استقبال علاقه‌مندان به شعر مواجه شد و در همان سال به چاپ دوم رسید.
اشعار این کتاب در قالب شعر آزاد و دارای مضامین اجتماعی و سیاسی است. لحن صالحی در اشعار کتاب «دختر ویولن زن در کوچه‌های برفی آذرماه» نیز همچون گذشته، ساده، صمیمی و نزدیک به زبان محاوره‌ای و گفتار روزمره است.
۱۳- منشور شعر حکمت
کتاب «منشور شعر حکمت» اثری پژوهشی از سید علی صالحی است که در قالب هفت مقاله ارائه شده است. سید علی صالحی در کتاب حاضر به بررسی و مکاشفه در زمینه شعر معاصر می‌پردازد.
کتاب «منشور شعر حکمت» بیانیه‌ی صالحی پیرامون شعر معاصر است. شاعر در این کتاب با شرح و تفسیر موضع خود، نگاه آسیب‌شناسانه‌ای به مقوله‌ی شعر روزگار خود دارد. سید علی صالحی خوانندگان خود را به حکمت دعوت می‌کند. حکمتی که صالحی باور دارد شاعران طراز اولی همچون مولانا در شعر و سخن خود به شایستگی از آن بهره گرفته‌اند.
حکمت در نظرگاه او با تعریف فلسفه یکی نیست و دانشی شهودی محسوب می‌شود. شهودی که به یاری آن می‌شود دریچه‌ای تازه به دیگرگونه دیدن و دیگرگونه گفتن گشود. صالحی در این کتاب شاعران را به داشتن شهود، تخیل و رؤیا فرا می‌خوان؛ زیرا معتقد است که شاعران تنها از این طریق، توانایی دستیابی به جوهره‌ی شعر را پیدا می‌کنند و یگانه راه نجات برای شعر معاصر است تا در ورطه‌ی تکرار و ابتذال نیافتد.
کتاب «منشور شعر حکمت» سید علی صالحی یکی از بهترین آثار شاعر است که در سال ۱۳۹۷ از سوی انتشارات چشمه چاپ شد و در اختیار عموم علاقه‌مندان به آثار پژوهشی و انتقادی قرار گرفت و پس از مدتی در شمار کتاب‌های پرفروش او نیز قرار گرفت.
۱۴- خط هفتم کیمیانویس: هنگام عبور از کوچه‌ی مشرف به مزار فروغ
کتاب «خط هفتم کیمیانویس» با زیر عنوانِ فرعی «هنگام عبور از کوچه‌ی مشرف به مزار فروغ»، دربرگیرندهی ۱۲ قطعه شعر از سید علی صالحی است. اشعاری که به تعبیر خود شاعر به قصد پناه بردن به کلمات سروده شده‌اند تا هر انسانی که آرزوی شریف رسیدن به منزل ممکنات و دستیابی به رؤیای روشن شفا را دارد از خواندن آنها محظوظ شود.
این کتاب در سال ۱۴۰۰ توسط انتشارات چشمه چاپ و منتشر شد. سید علی صالحی در سرآغاز کتاب «خط هفتم کیمیانویس» خطاب به خوانندگان چنین نگاشته است: «تا به خودم بیایم، دیدم سال‌های بی‌شمار بر من گذشته است، و دیدم از من فقط همین واژه‌ها می‌مانند… هم به سال‌های سخت، هم به سال‌های ستمگر. بی‌شادی نیز نبوده‌ام در این هجرتِ هزار و یکی فراز و یکی فرود. چه هجرتِ جلیلی که در آن هرگز از کلمه و خوابزارِ شعر… خسته نخواهم شد. شعر برای من برابر است با امید، علاقه، مقاومت، آدمی و آزادی! نیمی در بشارتِ بی‌دریغ و نیمی کرامتِ کلمات. چه بهره‌ی کم‌نظیری گرفته‌ام از گریبانی که زندگی است، چندان که فکر می‌کنم جهان… بی‌حضورِ شعر، خوابی خنثی و سلوکی خسته است. پس پناه بر تو ای کلمه، ای شفا، ای کلمه‌ی شفا… که مرا در هزاره‌ی گرگِ بی‌آهو… به منزلِ ممکنات رسانده‌ای. شادا… رؤیایی این‌همه روشن: هم از این‌روست که من باید این دفترِ خوانا را تقدیم کنم به هر انسانی که برای خود رؤیای شریفی دارد.»
۱۵- لهجه‌ی آوریل در دست‌نوشته‌های امیلی
«لهجه‌ی آوریل در دست‌نوشته‌های امیلی» عنوان تازه‌ترین اثر سید علی صالحی در مقام شاعری توانا است. این کتاب در سال ۱۴۰۱ توسط انتشارات نگاه منتشر شده است.
نخستین شعر این دفتر از زبان «اوسیپ اِمیلیویچ ماندلشتام» شاعر انقلابی و نویسنده‌ی روسی معترض عصر استالین سروده شده است.
نام این کتاب برگرفته از تقدیر پرفراز و نشیب زندگی امیلی است که بیشترین حوادث زندگی ملتهبش در ماه آوریل اتفاق افتادند.
برزو گوران شاعر معاصر ایرانی در وصف مجموعه‌ی شعر «لهجه‌ی آوریل در دست‌نوشته‌های امیلی» سید علی صالحی می‌نویسد: «آن‌قدر عصیان واژه‌ها، سیل‌آسا، در اولین برگردان زیبا، برابر چشم‌هایم گذشت، گویی از دل تاریخ سرشار از جنایت و فداکاری ما عبور کرده و به من رسیده است و این تنها یکی از زیبایی‌های پارادوکسیکال این اثر است.»
۱۶- راه دور
کتاب «راه دور» یک اتوبیوگرافی جذاب و خواندنی به قلم سید علی صالحی است که به شرح احوالات شخصی شاعر و روزگار زندگانی‌اش پرداخته است.
صالحی در این کتاب زندگی خویش را از نخستین روزهای کودکی تا زمان حاضر، به زیبایی هر چه تمام‌تر تصویر کشیده است. «راه دور» در سال ۱۳۹۹ از سوی نشر چشمه راهی بازار کتاب شد.
سید علی صالحی که همیشه با اشعار زیبا و به یادماندنی‌اش شناخته می‌شود، در کتاب زندگی‌نامه‌ای «راه دور» با قلم روان و جذابش، بار دیگر توانایی غیرقابل انکار خود در نگاشتن نثر را به عنوان نویسنده‌ای صاحب‌ذوق و متبهر به اثبات می‌رساند.
این کتاب پنجره‌ای تازه به جهان شاعرانه و زیبای سید علی صالحی می‌گشاید و حامل آموزه‌ها، درس‌ها و پیام‌هایی عمیق و معنادار از این شاعر برجسته‌ی معاصر است.
نمونه اشعاری از سید علی صالحی
سلام!
حال همه‌ی ما خوب است
ملالی نیست جز گم شدنِ گاه به گاه خیالی دور،
که مردم به آن شادمانی بی‌سبب می‌گویند
با این همه عمری اگر باقی بود
طوری از کنارِ زندگی می‌گذرم
که نه زانوی آهوی بی‌جفت بلرزد و نه این دل ناماندگارِ بی‌درمان!
تا یادم نرفته است بنویسم
حوالیِ خواب‌های ما سالِ پربارانی بود
می‌دانم همیشه حیاط آنجا پر از هوای تازه‌ی بازنیامدن است
اما تو لااقل، حتی هر وهله گاهی، هر از گاهی
ببین انعکاس تبسم رؤیا
شبیه شمایل شقایق نیست!
راستی خبرت بدهم
خواب دیده‌ام خانه‌ای خریده‌ام
بی‌پرده، بی‌پنجره، بی‌در، بی‌دیوار… هی بخند!
بی‌پرده بگویمت
چیزی نمانده است، من چهل ساله خواهم شد
فردا را به فال نیک خواهم گرفت
دارد همین لحظه یک فوج کبوتر سپید
از فراز کوچه‌ی ما می‌گذرد
باد بویِ نامهای کسان من می‌دهد
یادت می‌آید رفته بودی
خبر از آرامش آسمان بیاوری!؟
نه ری‌را جان
نامه‌ام باید کوتاه باشد
ساده باشد
بی‌حرفی از ابهام و آینه،
از نو برایت می‌نویسم
حال همه‌ی ما خوب است
اما تو باور مکن!
می‌دانم
حالا سال‌هاست که دیگر هیچ نه مقصد نمی‌رسد
حالا همه می‌دانند همه‌ی ما یک‌طوری غریب
یک‌طوری ساده و دور
وابسته‌ی دیرسالِ بوسه و لبخند و علاقه‌ایم.
آن روز
همان روز که آفتاب بالا آمده بود
دفتر مشق ما
هنوز خواب عصر جمعه را می‌دید
ما از اولِ کتاب و کبوتر
تا ترانه‌ی دلنشین پریا
ری‌را و دریا را دوست می‌داشتیم
دیگر سراغت را از نارنج رها شده در پیاله‌ی آب نخواهم گرفت
دیگر سراغت را از ماه، ماهِ درشت و گلگون نخواهم گرفت
دیگر سراغت را از گلدان شکسته بر ایوان آذر ماه نخواهم گرفت
دیگر نه خوابِ گریه تا سحر،
نه ترسِ گمشدن از نشانیِ ماه،
دیگر نه بُن‌بستِ باد و
نه بلندای دیوارِ بی‌سؤال…!
من، همین منِ ساده… باور کن
برای یکبار برخاستن
هزار هزار بار فروافتاده‌ام.
دیگر می‌دانم
نشانی‌ها همه دُرُست!
کوچه همان کوچه‌ی قدیمی و
کاشی همان کاشی شب‌شکسته‌ی هفتم،
خانه همان خانه و باد که بی‌راه و
بستر که تهی!
ها ری‌را می‌دانم
حالا می‌دانم همه‌ی ما
جوری غریب ادامه‌ی دریا و نشانیِ آن شوق پُر گریه‌ایم.
گریه در گریه، خنده به شوق،
نوش! نوش… لاجرعه‌ی لیالی!
در جمع من و این بغض بی‌قرار، جای تو خالی!
اشتباه از ما بود
اشتباه از ما بود
که خواب سرچشمه را در خیال پیاله می‌دیدیم!
دست‌هامان خالی
دل‌هامان پُر
گفتگوهامان مثلا یعنی ما!
کاش می‌دانستیم
هیچ پروانه‌ای
پریروز پیلگیِ خویش را به یاد می‌آورد.
حالا مهم نیست که تشنه به رؤیای آب می‌میریم
از خانه که می‌آیی
یک دستمال سفید، پاکتی سیگار، گزینه شعر فروغ،
و تحملی طولانی بیاور
احتمالِ گریستنِ ما بسیار است!
خداحافظ…
خداحافظ پرده‌نشین ِ محفوظ ِ گریه‌ها
خداحافظ عزیزِ بوسه‌های معصومِ هفت سالگی
خداحافظ گُلم، خوبم، خواهرم
خلاصه‌ی هر چه همین هوای همیشه‌ی عصمت!
خداحافظ… خواهر بی دلیل رفتنن‌ها
خداحافظ…!
حالا دیدارِ ما به نمی‌دانم آن کجای فراموشی
دیدارِ ما اصلا به همان حوالیِ هر چه باداباد
دیدار ما و دیدارِ دیگرانی که ما را ندیده‌اند.
پس با هر کسی از کسان من از این ترانه‌ی محرمانه سخن مگوی
نمی‌خواهم آزردگانِ ساده‌ی بی‌شام و بی‌چراغ
از اندوهِ اوقات ما با خبر شوند.
قرارِ ما از همان ابتدای علاقه پیدا بود
قرارِ ما به سینه سپردن دریا و ترانه‌ی تشنگی نبود
پس بی‌جهت بهانه میاور
که راه دور و
خانه ی ما یکی مانده به آخر دنیاست!
نه…
دیگر فراقی نیست
حالا بگذار باد بیاید
بگذار از قرائت محرمانه‌ی نامه‌ها و رویاهامان شاعر شویم
دیدار ما و دیدار دیگرانی که ما را ندیده‌اند
دیدا ر ما به همان ساعتِ معلوم دلنشین
تا دیگر آدمی از یک وداع ساده نگرید
تا چراغ و شب و اشاره بدانند که دیگر ملالی نیست!
حالا می‌دانم سلام مرا به اهل هوای همیشه‌ی عصمت خواهی رساند.
یادت نرود گُلم
به جای من از صمیم همین زندگی
سرارویِ چشم به راه ماندگانِ مرا ببوس!
دیگر سفارشی نیست
تنها، جانِ تو و جانِ پرنده گانِ پربسته‌ای که دی ماه به ایوانِ خانه می‌آیند.
خداحافظ!
دارم هی پابه‌پای نرفتن صبوری می‌کنم
صبوری می‌کنم تا تمام کلمات عاقل شوند
صبوری می‌کنم تا ترنم نام تو در ترانه کامل‌تر شود
صبوری می‌کنم تا طلوع تبسم، تا سهم سایه، تا سراغِ همسایه…
صبوری می‌کنم تا مدار، مُدارا، مرگ…
تا مرگ خسته از دق‌الباب نوبت‌ام
آهسته زیر لب… چیزی، حرفی، سخنی بگوید
مثلا وقت بسیار است و دوباره باز خواهم گشت!
هه! مرا نمی‌شناسد مرگ
یا کودک است هنوز یا شاعران ساکت‌اند!
حالا برو ای مرگ، برادر، ای بیم ساده‌ی آشنا
تا تو دوباره بازآیی
من هم دوباره عاشق خواهم شد!
منبع: دیجی‌کالا مگ
