اضطراب جدایی کودکان چیست و چه چاره‌ای باید برای آن اندیشید؟
اختلال اضطراب جدایی کودکان (SAD) وضعیتی است که در آن کودک هنگام دوری از خانه یا جدا شدن از یکی از عزیزان – معمولاً والدین یا سایر مراقبان – که کودک به او وابسته است، ترس و عصبی میشود. برخی از کودکان نیز با فکر جدایی دچار علائم فیزیکی مانند سردرد یا معده درد می‌شوند. ترس از جدایی باعث ناراحتی شدید کودک میشود و ممکن است در فعالیت‌های عادی او مانند رفتن به مدرسه یا بازی با کودکان دیگر اختلال ایجاد کند.
اضطراب جدایی کودکان بسیار کوچک (آن‌هایی که بین ۸ تا ۱۴ ماهه هستند) طبیعی است. بچه‌ها اغلب مرحله‌ای را پشت سر می‌گذارند که «چسبیده» هستند و از افراد و مکان‌های ناآشنا می‌ترسند. هنگامی که این ترس کودک بالای ۶ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد، شدید است یا بیش از ۴ هفته طول می‌کشد، کودک ممکن است به اختلال اضطراب جدایی مبتلا شود.
علائم اختلال اضطراب جدایی
در زیر برخی از شایع ترین علائم اختلال اضطراب جدایی کودکان آورده شده است:
- نگرانی غیر واقعی و دائمی مبنی بر اینکه در صورت ترک فرزند، اتفاق بدی برای والدین یا مراقب او بیفتد
- نگرانی غیر واقعی و دائمی که در صورت ترک سرپرست، اتفاق بدی برای کودک رخ خواهد داد
- امتناع از رفتن به مدرسه به منظور ماندن در کنار مراقب
- امتناع از خوابیدن بدون اینکه مراقب نزدیک باشد یا دور از خانه بخوابد
- ترس از تنها ماندن
- کابوس در مورد جدا شدن
- شب ادراری
- شکایت از علائم فیزیکی، مانند سردرد و معده درد
- عصبانیت‌های مکرر یا التماس
- ترس یا احساس گناه شدید
علل و عوامل خطر اختلال اضطراب جدایی کودکان
علل و عوامل خطر احتمالی برای SAD عبارتند از:
- یک رویداد استرس زا یا آسیب زای مهم در زندگی کودک، مانند اقامت در بیمارستان، مرگ یک عزیز یا حیوان خانگی، یا تغییر در محیط (مانند نقل مکان به خانه دیگر یا تغییر مدرسه)
- کودکانی که والدین آنها بیش از حد محافظ هستند ممکن است بیشتر در معرض اضطراب جدایی باشند. در واقع، ممکن است لزوماً یک بیماری کودک نباشد، بلکه نشانه‌ای از اضطراب جدایی والدین نیز باشد – والدین و فرزند می‌توانند اضطراب دیگری را تغذیه کنند.
- کودکان مبتلا به اضطراب جدایی اغلب اعضای خانواده خود دارای اضطراب یا سایر اختلالات روانی هستند که نشان می دهد خطر ابتلا به این اختلال ممکن است ارثی باشد.
- دلبستگی ناایمن به والدین یا مراقبان
- فشار
- سایر اختلالات اضطرابی مانند حملات پانیک، اختلال اضطراب اجتماعی، فوبیا یا آگورافوبیا
- کودکان مبتلا به SAD همچنین ممکن است اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) یا افسردگی داشته باشند.
تشخیص اختلال اضطراب جدایی کودکان
پزشک کودک شما را از نظر علائم و نشانه‌های اختلال اضطراب جدایی بررسی می‌کند. اگر آنها در مطب حضور داشته باشند، پزشک در مورد سابقه پزشکی کودک شما می‌پرسد و او را معاینه فیزیکی می‌کند. اگرچه هیچ آزمایش آزمایشگاهی برای تشخیص خاص اختلال اضطراب جدایی وجود ندارد، پزشک ممکن است از آزمایش‌های مختلفی مانند آزمایش خون و سایر اقدامات آزمایشگاهی برای رد کردن بیماری جسمی یا عوارض جانبی دارویی به عنوان علت علائم استفاده کند.
اگر علائمی از یک بیماری جسمی پیدا نکردند، پزشک ممکن است کودک شما را به روانپزشک یا روانشناس کودک و نوجوان، متخصصان سلامت روان که به طور ویژه برای تشخیص و درمان بیماری‌های روانی در کودکان و نوجوانان آموزش دیده‌اند، ارجاع دهد. روانپزشکان و روانشناسان از ابزارهای مصاحبه و ارزیابی ویژه طراحی شده برای ارزیابی یک بیماری روانی کودک استفاده می‌کنند. پزشک تشخیص را بر اساس گزارش علائم کودک و مشاهده آنها از نگرش و رفتار کودک استوار می‌کند.
درمان اختلال اضطراب جدایی کودکان
اکثر موارد خفیف اختلال اضطراب جدایی کودکان نیازی به درمان پزشکی ندارند. در موارد شدیدتر یا زمانی که کودک از رفتن به مدرسه امتناع می‌کند، ممکن است نیاز به درمان باشد. اهداف درمان شامل کاهش اضطراب در کودک، ایجاد احساس امنیت در کودک و مراقبین و آموزش کودک و خانواده/مراقبان در مورد نیاز به جدایی طبیعی است. درمان‌هایی که ممکن است مورد استفاده قرار گیرند عبارتند از:
- درمان شناختی رفتاری (CBT): همچنین به عنوان گفتار درمانی شناخته میشود، این شکل اصلی درمان اختلال اضطراب جدایی است. تمرکز بر این است که به کودک کمک کنیم تا جدا شدن از مراقب خود را بدون اینکه جدایی باعث ناراحتی یا اختلال در عملکرد شود، مدیریت کند. این درمان برای تغییر شکل تفکر (شناخت) کودک عمل می‌کند تا رفتار او مناسب تر شود. خانواده درمانی همچنین ممکن است به آموزش خانواده در مورد این اختلال کمک کند و به اعضای خانواده کمک کند تا در دوره‌های اضطراب از کودک بهتر حمایت کنند.
- دارو: داروهای ضد افسردگی یا سایر داروهای ضد اضطراب ممکن است برای درمان موارد شدید اختلال اضطراب جدایی کودکان استفاده شوند.
- مداخله مدرسه: پزشکان بهداشت روان در مدرسه فرزند شما می‌توانند برای مدیریت علائم SAD به او کمک کنند تا درمان ارائه دهند.
- کارهایی که والدین می‌توانند انجام دهند: با درمانگر فرزندتان صحبت کنید تا بهتر درک کنید که چگونه SAD در زندگی روزمره آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اطمینان حاصل کنید که فرزند شما قادر است طبق برنامه در جلسات درمانی شرکت کند. درمان منظم منجر به نتایج بهتر خواهد شد. دریابید که چه چیزی باعث ایجاد علائم اضطراب در کودک شما میشود و از تکنیک‌های درمانی برای کمک به فرزندتان برای مدیریت احساسات خود در خانه یا مدرسه استفاده کنید.
پیشگیری از اختلال اضطراب جدایی کودکان
هیچ راه شناخته شده‌ای برای پیشگیری از اضطراب جدایی کودکان وجود ندارد، اما شناختن علائم و اقدام بر روی آنها در زمان بروز می‌تواند ناراحتی را کاهش دهد و از مشکلات مربوط به مدرسه نرفتن جلوگیری کند. علاوه بر این، تقویت استقلال و عزت نفس کودک از طریق حمایت و تایید ممکن است به جلوگیری از اپیزودهای اضطراب در آینده کمک کند.
چشم انداز اختلال اضطراب جدایی
اکثر کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی بهتر می‌شوند، اگرچه علائم آنها ممکن است برای سال‌های طولانی به ویژه در زمان‌های استرس‌زا عود کند. درمانی که زود شروع میشود و کل خانواده را شامل میشود، به احتمال زیاد موفقیت آمیز است.
چه چیزی باعث اضطراب جدایی کودکان می شود؟
کارشناسان معتقدند SAD هم توسط عوامل بیولوژیکی و هم عوامل محیطی ایجاد میشود. کودک ممکن است تمایل به مضطرب بودن را به ارث ببرد. عدم تعادل ۲ ماده شیمیایی در مغز (نوراپی نفرین و سروتونین) به احتمال زیاد نقش مهمی را ایفا می‌کند.
کودک همچنین می‌تواند اضطراب و ترس را از اعضای خانواده و دیگران بیاموزد. یک رویداد آسیب زا نیز ممکن است باعث SAD شود.
کدام کودکان در معرض خطر اختلال اضطراب جدایی هستند؟
SAD در مردان و زنان به طور مساوی اتفاق می‌افتد. اما کودکانی که والدینی با اختلال اضطراب دارند، بیشتر به SAD مبتلا می‌شوند.
علائم اختلال اضطراب جدایی کودکان چیست؟
اولین علائم SAD اغلب در حدود کلاس سوم یا چهارم ظاهر میشود. اضطراب جدایی در کودکان ممکن است پس از استراحت از مدرسه، مانند تعطیلات یا تابستان، یا پس از یک بیماری طولانی مدت شروع شوند. هر کودک ممکن است علائم متفاوتی داشته باشد.
اختلال اضطراب جدایی در کودک چگونه درمان میشود؟
درمان اضطراب جدایی کودکان به علائم، سن و سلامت عمومی کودک شما بستگی دارد. همچنین به شدت این وضعیت بستگی دارد.
درمان SAD اغلب شامل ترکیبی از موارد زیر است:
- درمان شناختی رفتاری: این درمان به کودک کمک می‌کند تا یاد بگیرد که چگونه اضطراب خود را بهتر کنترل کند. هدف همچنین کمک به کودک در تسلط بر موقعیت‌هایی است که ممکن است منجر به اضطراب شود.
- داروها: داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطراب ممکن است به برخی از کودکان کمک کند تا احساس آرامش کنند.
- خانواده درمانی: والدین در هر درمانی نقش حیاتی دارند.
چگونه می‌توانم به پیشگیری از اختلال اضطراب جدایی در فرزندم کمک کنم؟
کارشناسان نمی‌دانند چگونه از SAD در کودکان و نوجوانان جلوگیری کنند. اما اگر علائم SAD را در کودک خود مشاهده کردید، می‌توانید با به پزشک متخصص مراجعه کنید. درمان زودهنگام می‌تواند علائم را کاهش دهد و رشد طبیعی کودک شما را تقویت کند.
چگونه می توانم به فرزندم کمک کنم تا با اختلال اضطراب جدایی زندگی کند؟
به عنوان والدین، شما نقش کلیدی در درمان فرزندتان دارید. در اینجا مواردی وجود دارد که می‌توانید برای کمک انجام دهید:
- تمام قرارهای ملاقات با پزشک را به موقع انجام دهید
- به کودک خود اطمینان و حمایت نشان دهید. استقلال مناسب سن را تشویق کنید.
- موقعیت‌هایی را که ممکن است کودک شما را تحت فشار قرار دهد، بشناسید. دانستن اینکه چه چیزی کودک شما را تحت فشار قرار می‌دهد و برنامه ریزی از قبل می‌تواند به شما کمک کند فرزندتان را برای موفقیت آماده کنید.
- به دیگران در مورد SAD فرزندتان بگویید. با مشاور و مدیر مدرسه فرزندتان برای ایجاد یک برنامه درمانی همکاری کنید. به معلمان یادآوری کنید که فرزند شما در شرایط خاص به اطمینان و حمایت بیشتری نیاز دارد.
- ارتباط با سایر والدینی که فرزند مبتلا به SAD دارند ممکن است مفید باشد.
نکات کلیدی در مورد اختلال اضطراب جدایی در کودکان
- SAD نوعی مشکل سلامت روان است. کودک مبتلا به SAD به شدت نگران جدا بودن از اعضای خانواده یا سایر افراد نزدیک است.
- علت SAD هم بیولوژیکی و هم محیطی است.
- علائم SAD شدیدتر از اضطراب جدایی طبیعی است که تقریباً هر کودک تا حدودی بین سنین ۱۸ ماهگی تا ۳ سالگی دارد.
- یک کودک باید علائمی داشته باشد که حداقل ۴ هفته طول بکشد تا SAD در نظر گرفته شود.
- ارزیابی سلامت روان برای تشخیص SAD مورد نیاز است.
- درمان شامل درمان و دارو است.
چگونه از پزشک کمک برای درمان اضطراب جدایی کودکان کمک بگیرم؟
نکاتی که به شما کمک می‌کند از ملاقات با پزشک فرزندتان بیشترین بهره را ببرید عبارتند از:
- دلیل اصلی اضطراب کودک خود را پیدا کنید
- قبل از بازدید، سوالاتی را که می‌خواهید پاسخش را پیدا کنید، یادداشت کنید.
- در ویزیت، نام تشخیص جدید و هر گونه دارو، درمان یا آزمایش جدید را یادداشت کنید. همچنین هر دستورالعمل جدیدی که پزشک برای فرزندتان به شما می‌دهد را یادداشت کنید.
- بدانید که چرا یک دارو یا درمان جدید تجویز میشود و چگونه به کودک شما کمک می‌کند. همچنین بدانید که چه عوارضی دارد.
- در مورد انواع درمان اضطراب جدایی کودکان سوال کنید.
- بدانید که اگر فرزندتان دارو را مصرف نکند در چه شرایطی قرار خواهد گرفت.
- بدانید چگونه می‌توانید در شرایط اضطراری پزشک را پیدا کنید.
سخن پایانی
در پایان در نظر داشته باشید طبیعی است که فرزند خردسال شما هنگام خداحافظی احساس اضطراب کند. در اوایل دوران کودکی، گریه، عصبانیت، یا چسبیدن – همه نشانه‌های اضطراب جدایی – واکنش‌های سالم به جدایی و مرحله طبیعی رشد هستند. ممکن است قبل از اولین تولد کودک شروع شود و ممکن است تا سن چهار سالگی دوباره تکرار شود. در حالی که شدت و زمان اضطراب جدایی از کودکی به کودک دیگر می‌تواند بسیار متفاوت باشد، مهم است که به یاد داشته باشید که کمی نگرانی در مورد ترک مادر یا پدر طبیعی است، حتی زمانی که کودک شما بزرگتر است. با درک و راهبردهای مقابله ای مناسب، ترس های فرزندتان را می توان تسکین داد – و باید با بزرگتر شدن به طور کامل محو شود.
با این حال، برخی از کودکان اضطراب جدایی را تجربه می‌کنند که حتی با بهترین تلاش والدین از بین نمی‌رود. این بچه‌ها در طول سال‌های دبستان یا بعد از آن، تداوم یا تکرار اضطراب جدایی شدید را تجربه می‌کنند. اگر اضطراب جدایی به اندازه ای بیش از حد باشد که در فعالیت های عادی مانند مدرسه و دوستی ها اختلال ایجاد کند و ماه ها طول بکشد تا چند روز، ممکن است نشانه ای از یک مشکل بزرگتر باشد: اختلال اضطراب جدایی.
منبع: webmd
