۱۱ راهکار ساده و عالی برای درمان حساسیت دندان
آیا با مصرف غذاها یا نوشیدنی‌های گرم، سرد، شیرین یا اسیدی، دندان‌های شما شروع به درد می‌کنند؟ این احساس ممکن است نشان‌دهنده‌ی حساسیت دندان‌ها باشد، مشکل شایعی که طبق تحقیقات ۱۱/۵ تا ۳۳/۵ درصد مردم آن را تجربه می‌کنند. اصلی‌ترین علت حساس شدن دندان‌ها این است که مینای دندان ساییده شده یا آن‌قدر نازک می‌شود که عاج بیرون می‌زند.
مینای دندان عصب ندارد، اما عاج که زیر آن قرار دارد حاوی پایانه‌های عصبی است. فرسایش مینا از علل مختلفی ناشی می‌شود، از جمله ساییده شدن دندان‌ها به‌دلیل مسواک زدن اشتباه یا مصرف زیاد غذاهای اسیدی، پوسیدگی یا شکستگی دندان‌ها و بیماری‌های لثه.
مراجعه‌ی منظم به دندانپزشک به اندازه‌ی سایر چکاپ‌های سالانه مهم است، به‌خصوص اگر دائما بعد از غذا خوردن دچار دندان درد می‌شوید. برای درمان حساسیت دندان ابتدا باید منبع آن را پیدا کنید. با این حال، تا زمانی که نزد دندانپزشک بروید می‌توانید راهکارهای خانگی زیر را امتحان کنید.
نحوه‌ی درمان حساسیت دندان در خانه
برای بهبود درد ناشی از حساس بودن دندان‌ها از راهکارهای زیر کمک بگیرید:
۱. از خمیردندان ضدحساسیت کمک بگیرید
اگر مطمئن هستید که یک مشکل جدی مثل پوسیدگی یا شکستگی باعث حساسیت دندان نشده است، خمیردندان ضدحساسیت اولین چیزی است که باید به سراغ آن بروید. این خمیردندان حاوی ترکیباتی است که از پایانه‌های عصبی در برابر عوامل تحریک‌کننده محافظت می‌کنند.
بسیاری از خمیردندان‌های ضدحساسیت حاوی نیترات پتاسیم هستند، ترکیبی که با تأثیر بر عصب دندان از انتقال سیگنال‌های درد به مغز جلوگیری می‌کند. از سایر مواد تشکیل‌دهنده‌ی این خمیردندان‌ها می‌توان به فلوراید قلع اشاره کرد که با مسدود کردن توبول‌های دندان باعث توقف درد می‌شود.
غالبا خمیردندان‌های ضدحساسیت نسبت به خمیردندان‌های معمولی حاوی مواد اولیه‌ی کمتری هستند، بنابراین هنگام استفاده از آن‌ها مواد محرک کمتری به عصب دندان می‌رسد. پس از چند بار استفاده از این خمیردندان‌ها، حساسیت دندان‌های شما کمتر می‌شود.
۲. آب نمک غرغره کنید
تحریک و التهاب اعصاب باعث حساسیت دندان‌ها می‌شود. نمک هم ضدعفونی‌کننده است و هم می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند. برای کاهش درد و التهاب دندان‌های حساس، روزی دو بار آب نمک غرغره کنید. یک‌دوم تا سه‌چهارم قاشق چای‌خوری نمک را به یک لیون آب گرم اضافه کرده و خوب هم بزنید. محلول را ۳۰ ثانیه در دهان بچرخانید و سپس آن را دور بریزید.
۳. پراکسید هیدروژن را امتحان کنید
هنگام استفاده از پراکسید هیدروژن باید احتیاط کنید. استفاده از پراکسید هیدروژن با غلظت بالا (بیش از ۳ درصد) می‌تواند به مینای دندان آسیب برساند.
معمولا از پراکسید هیدروژن برای کمک به استریل کردن بریدگی‌ها، سوختگی‌ها و سایر زخم‌ها و جلوگیری از عفونت استفاده می‌شود. این ماده مثل آب نمک التهاب را کاهش می‌دهد، بنابراین می‌توان از آن برای التیام لثه‌ها و کاهش حساسیت دندان‌ها استفاده کرد. برای استفاده از پراکسید هیدروژن به عنوان دهان‌شویه:
- دو قاشق غذاخوری پراکسید هیدروژن ۳ درصد را با دو قاشق غذاخوری آب گرم مخلوط کنید.
- محلول را ۳۰ ثانیه در دهان بچرخانید و سپس آن را بیرون بریزید.
- دهان خود را با آب بشویید تا پراکسید هیدروژن باقیمانده از بین برود.
۴. از زردچوبه کمک بگیرید
زردچوبه به‌دلیل داشتن ماده‌ای به نام کورکومین خاصیت ضدالتهابی دارد و می‌تواند حساسیت دندان را برطرف کند. برای حفظ سلامت دهان و دندان و تسکین دندان‌های حساس می‌توانید پودر زردچوبه را روی دندان ماساژ دهید. راهکار دیگر این است که یک قاشق چای‌خوری زردچوبه، نصف قاشق چای‌خوری نمک و نصف قاشق چای‌خوری روغن خردل را با هم مخلوط کنید و خمیر به دست آمده را دو بار در روز روی دندان‌ها و لثه‌ها بمالید.
زنجبیل هم مثل زردچوبه خاصیت ضدالتهابی دارد و می‌تواند درد دندان را کاهش دهید. اگر از حساسیت دندان رنج می‌برید، پودر زنجبیل را مستقیما روی آن بمالید.
۵. از سیر استفاده کنید
سیر هم ماده‌ی غذایی دیگری است که به‌دلیل داشتن آلیسین باکتری‌ها را از بین می‌برد و درد دندان‌های حساس تسکین می‌دهد. برای بهره‌مندی از خواص سیر می‌توانید یک برش از آن را روی دندان خود قرار دهید.
۶. دهان‌تان را با چای سبز بشویید
چای سبز به‌خاطر فواید زیادی که برای سلامتی دارد، محبوبیت زیادی پیدا کرده است. چای سبز خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی دارد و به همین دلیل از آن در پیشگیری از سرطان و بهبود سلامت قلب و عروق استفاده می‌شود. چای سبز همچنین می‌تواند به سلامت دهان و دندان کمک کند. برای تسکین دندان‌های حساس، دو بار در روز از چای سبز شیرین‌نشده به‌عنوان دهان‌شویه استفاده کنید تا التهاب کاهش پیدا کند.
۷. از مسواک با برس نرم استفاده کنید
ممکن است احساس کنید مسواک سخت دندان‌هایتان را تمیزتر می‌کند، اما در حقیقت این نوع مسواک باعث سایش مینای دندان می‌شود (مینا از اعصاب دندان محافظت می‌کند). علاوه بر این، مسواک زدن محکم یا بیش از حد می‌تواند منجر به عقب‌نشینی لثه‌ها شود که این امر دندان‌ها را در معرض محرک‌های بیشتری قرار می‌دهد. استفاده از مسواک نرم از مینای دندان و لثه‌ها محافظت می‌کند.
نکته‌ی دیگری که باید به آن توجه کنید، طول عمر مسواک است. کارشناسان توصیه می‌کنند وقتی موهای برس مسواک شروع به جدا شدن کردند، مسواک خود را عوض کنید (احتمالا هر سه یا چهار ماه یک‌بار). مسواک برقی هم می‌تواند گزینه‌ی مناسبی باشد و دندان‌ها را بهتر تمیز کند.
- ۵ نکته‌ی مهم که باید برای خرید مسواک دستی در نظر بگیرید
- راهنمای خرید مسواک برقی؛ ویژگی‌ها، نکات مهم پیش از خرید و پرفروش‌ها
۸. از فلوراید کمک بگیرید
از هر خمیردندانی که استفاده می‌کنید، چه معمولی و چه ضدحساسیت، به‌دنبال محصولات حاوی فلوراید باشید. فلوراید یک ماده‌ی معدنی مهم است که مینای دندان‌ها را تقویت می‌کند و مانع پوسیدگی آن‌ها می‌شود. درنتیجه، از ریشه و اعصاب دندان محافظت می‌شود و حساسیت دندان‌ها کاهش می‌یابد.
این روزها بیشتر خمیردندان‌ها و دهان‌شویه‌ها حاوی فلوراید هستند. همچنین هنگامی که به‌طور منظم به دندانپزشک مراجعه می‌کنید، احتمالا فلورایدتراپی را به شما پیشنهاد می‌دهد. این روش از محصولات بدون نسخه حاوی فلوراید قوی‌تر است.
مکمل‌های فلوراید تجویزی هم به‌شکل قرص یا قطره وجود دارند، اگرچه متخصصان آن‌ها را فقط برای کودکان ۶ ماهه تا ۱۶ ساله که به فلوراید کافی در آب آشامیدنی دسترسی ندارند و همچنین مستعد پوسیدگی دندان هستند توصیه می‌کنند. با پزشک خود در مورد اینکه به چنین محصولاتی نیاز دارید یا خیر، صحبت کنید.
۹. روش مسواک زدن خود را اصلاح کنید
اگر هنگام مسواک زدن فشار زیادی روی دندان‌ها وارد کنید، به‌خصوص اگر مسواک‌تان نرم نباشد، بافت لثه‌ی اطراف دندان‌ها از بین می‌رود. در حالی که قسمت‌های فوقانی دندان‌ها فاقد پایانه‌ی عصبی هستند، بخش‌های زیر لثه پایانه‌ی عصبی دارند و کنار رفتن لثه به این معنی است که این نواحی در معرض دید قرار می‌گیرند. به جای اینکه مسواک را روی دندان‌ها به سمت عقب و جلو بکشید، به‌آرامی و با حرکات دایره‌ای شکل آن‌ها را تمیز کنید.
حتی اگر بهترین روش را برای مسواک زدن به‌کار ببرید، حتما باید از نخ دندان استفاده کنید. نخ دندان با حذف غذایی که بین دندان‌ها باقیمانده است به حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌ها کمک می‌کند.
۱۰. در استفاده از محصولات سفیدکننده احتیاط کنید
در حالی که محصولات حاوی فلوراید باعث کاهش حساسیت دندان می‌شوند، سفیدکننده‌ها می‌توانند در جهت مخالف عمل کنند. این موضوع شامل خمیردندان‌های حاوی جوش شیرین و پراکسید می‌شود. این توصیه به این معنی نیست که اگر دندان‌های حساسی دارید نمی‌توانید از فناوری سفیدکننده استفاده کنید، فقط احتمالا مجبور هستید روش دیگری را دنبال کنید. ممکن است لازم باشد ابتدا حساسیت را کاهش دهید و سپس به سراغ محصولات سفیدکننده بروید.
۱۱. مصرف غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی را کاهش دهید
غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی هم ممکن است در حساسیت دندان نقش داشته باشند، چرا که مینای دندان را را از بین می‌برند. چه خوراکی‌هایی اسیدی محسوب هستند؟ چیزهایی که طعم ترش دارند مثل لیموترش و سایر مرکبات و همچنین گوجه‌فرنگی اسیدی محسوب می‌شوند. نوشیدنی‌های گازدار (معمولی و رژیمی) هم مانند چای و قهوه سرشار از اسید هستند.
بعضی از بیماری‌ها هم می‌توانند سطح اسید را در دهان افزایش دهند، از جمله رفلاکس معده، آنورکسیا (بی‌اشتهایی عصبی) و بولیمیا (پرخوری عصبی). لازم است مراقب دهان‌شویه‌های حاوی اسید هم باشید، چون می‌توانند حساسیت را تشدید کنند. به گفته‌ی پزشکان، محدود کردن اقلام اسیدی به کاهش پوسیدگی دندان کمک می‌کند.
سایر توصیه‌ها
در کنار روش‌های خانگی، راهکارهای زیر هم به پیشگیری از حساسیت دندان‌ها و درمان آن کمک می‌کنند:
به‌طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید
شما اغلب می‌توانید تفاوت بین حساسیت دندان و درد ناشی از پوسیدگی یا سایر مشکلات را تشخیص دهید. حساسیت روی تمام یا تعداد زیادی از دندان‌های شما تأثیر می‌گذارد، در حالی که پوسیدگی موضعی‌تر است. حساسیت دندان معمولا به‌صورت یک درد کوتاه و تیز احساس می‌شود و این با دندان درد آزاردهنده‌ای که شما را در نیمه‌شب از خواب بیدار می‌کند متفاوت است. از سوی دیگر، درد و ناراحتی ناشی از حساس بودن دندان‌ها با یک محرک مثل دمای سرد یا گرم یا مسواک زدن شروع می‌شود.
با این حال، دلایل دیگری هم برای دندان درد وجود دارد که ممکن است آن‌ها را با حساسیت اشتباه بگیرید. به همین دلیل، توصیه می‌شود به‌طور منظم نزد دندانپزشک بروید.
اقدامات لازم برای جلوگیری از بیماری لثه را انجام دهید
رعایت بهداشت دهان و دندان به پیشگیری از بیماری پریودنتال (لثه) که باعث حساس شدن دندان‌ها می‌شود، کمک می‌کند. اگر از مسواک و نخ دندان به‌خوبی استفاده نکنید، باکتری‌ها در اطراف دندان‌های شما جمع شده و باعث عقب راندن لثه‌ها و آشکار شدن اعصاب می‌شوند. عوامل دیگری که می‌توانند به بیماری لثه منجر شوند عبارتند از: استفاده از تنباکو، پیرسینگ ناحیه‌ی دهان و بعضی از تغییرات هورمونی در زنان.
کلام پایانی
روش‌های خانگی به رفع حساسیت دندان کمک می‌کنند، اما به‌طور موقت درد را کاهش می‌دهند و ممکن است منبع ناراحتی شما را درمان نکنند. اگر علائم پس از چند روز از بین نرفتند یا درمان‌های خانگی مؤثر نبودند، حتما مشکل خود را با دندانپزشک در میان بگذارید.
منابع: verywellhealth, healthline, thehealthy
