دانشمندان پس از سال‌ها راز سحابی حلقوی آبی را کشف کردند
دانشمندان راز ۱۶ ساله‌ی سحابی حلقوی آبی را کشف کردند و دریافتند که این سحابی پس از آن شکل گرفته است که یک ستاره‌ی خورشید-مانند همدم ستاره‌ای خود را بلعیده است.
سحابی آبی بیش از یک دهه است که دانشمندان را شگفت‌زده کرده است، اما یافته‌های تازه نشان می‌دهد که این سحابی جوان‌ترین نمونه‌ی شناخته شده از ادغام دو ستاره است. این سحابی برای نخستین بار در سال ۲۰۰۴ (۱۳۸۳ خورشیدی) کشف شد و دانشمندان را در این فکر فرو برد که چه چیزی باعث ایجاد یک حلقه‌ی نورانی آبی در اطراف این ستاره با نام TYC 2597-735-1 شده است.
در یک پژوهش تازه تیمی از دانشمندان پیشنهاد کرد که این حلقه در واقع یک مخروط است و بقایای درخشان پس از آن تشکیل شده که یک ستاره‌ی خورشید-مانند، یک ستاره‌ی کوچکتر را در برگرفته است. طی این فرآیند ابر عظیمی از بقایای داغ به فضا پرتاب و توسط قرص گاز به دو قطعه تقسم بریده شد اما چون فقط یکی از مخروط ها رو به زمین است، به‌عنوان یک حلقه آبی مرکزی دیده می‌شود.
طرحی از شیوه‌ی قرارگیری سحابی حلقوی آبی نسبت به زمین
Credit: NASA
اگرچه این سحابی در تصاویر آبی است اما در حقیقت نور مرئی قابل مشاهده توسط انسان از خود تابش نمی‌کند و برای بیش از یک دهه دانشمندان از طریق طیف‌های الکترومغناطیسی دیگر سخت مشغول بررسی راز آن بوده‌اند. ۱۶ سال پیش هنگامی که سحابی حلقه‌ی آبی توسط سامانه‌ی فضایی «گلکس» (GALEX) ناسا که کوتاه‌شده‌ی «کاوشگر تکامل کهکشان» (Galaxy Evolution Explorer) است، کشف شد، دانشمندان اعلام کردند که «این چیزی نیست که پیش از این در کهکشان راه شیری دیده شده باشد.»
«مارک سیبرت» (Mark Seibert) اخترفیزیکدان مؤسسه‌ی علوم کارنگی و عضو تیم گلکس گفت: «هر وقت فکر می‌کردیم این موضوع را فهمیده‌ایم، چیزی به ما می‌گفت، نه، درست نیست. این موضوع برای یک دانشمند چیز ترسناکی است اما من همچنان عاشق منحصربه‌فرد بودن این جرم و تلاشی هستم که که افراد زیادی برای کشف آن انجام می‌دهند.»
اما در مطالعه‌ی اخیر که ۱۸ نوامبر (۲۸ آبان) در نشریه‌ی Nature به صورت آنلاین منتشر شده است، دانشمندان عنوان کردند که سرانجام این معما را حل کرده‌اند. در این پژوهش معلوم شد که این سحابی یک ترکیب ستاره‌ای نسبتا تازه است که تقریبا هزار سال پیش از یک ستاره به اندازه‌ی خورشید ما و ستاره‌ی کوچک دیگری با جرمی حدود ۱۰۰ برابر مشتری حاصل شده است.
تصویر ستاره‌ی میرا (شگفت‌اختر) که طی فرآیند مشابهی به تابش فرابنفش می‌پردازد
Credit: NASA
هنگامی که ستاره خورشید-مانند در حال مرگ بوده، شروع به تورم کرده و این موضوع آن را به سمت جرم ستاره‌ای کوچکتر نزدیک کرده و سرانجام آن را دربر گرفته است. نتیجه‌ی این رویداد سهمگین به دو مخروط منتهی شده است، اما در زاویه‌ای قرار گرفته‌اند که با رصد از زمین به صورت دایره دیده می‌شود. نور تولید شده پس از برخورد مولکول‌های هیدروژن را تحریک کرده و باعث تابش آن‌ها با نور فرابنفش شده است، به اندازه‌ای درخشان که گلکس قادر به رصد آن بود.
«کری هودلی» (Keri Hoadley) نویسنده‌ی اصلی این مقاله و پژوهشگر فوق دکتری فیزیک مؤسسه‌ی فناوری کالیفرنیا (Caltech) گفت: «ادغام دو ستاره نسبتا رایج است، اما با گسترش و خنک شدن گردوغبار خارج شده، به سرعت پوشیده می‌شوند و نمی‌توانیم ببینیم چه اتفاقی افتاده است.»
او افزود: «ما فکر می‌کنیم که این جرم نشان‌دهنده‌ی یک مرحله‌ی نهایی از این حوادث گذرا است، هنگامی که گرد و غبار سرانجام پاک می‌شود و ما دید خوبی داریم. اما ما همچنین فرآیند را قبل از اینکه خیلی دیر شود رصد کرده‌ایم. زیرا با گذشت زمان، سحابی در محیط میان‌ستاره‌ای حل می‌شود و اصلا نمی‌توانیم بگوییم که چه روی داده است.»
عکس کاور: تصویر پردازش شده‌ی سحابی حلقوی آبی TYC 2597-735-1 که راز آن پس از سال‌ها کشف شد.
Credit: NASA
منبع: Daily Mail
