راهنمای پرورش و نگهداری گیاه پوتوس ساتین در خانه
بدون شک پوتوس یکی از راحت‌ترین گیاهان خانگی برای پرورش است؛ حتی اگر فردی باشید که فراموش می‌کنید گیاهان خود را به میزان کافی آبیاری کنید. اسکینداپسوس پیکتوس (Scindapsus pictus) یک گیاه تاک مانند است که دارای برگهای سبز تیره با لکههای نقره‌ای است که به آن پوتوس ساتین نقره‌ای هم گفته می‌شود. مراقبت از این گیاه خانگی که رشد آهسته‌ای دارد بسیار آسان است.
چگونه میتوان پوتوس ساتین را پرورش داد؟
گیاه پوتوس ساتین (اسکینداپسوس پیکتوس یا Scindapsus pictus) درست شبیه به خویشاوندان نزدیکش، پوتوس (با نام علمی Epipremnum aureum) است. پوتوسها یکی از گیاهان آپارتمانی هستند که به‌راحتی میتوان آنها را پرورش و رشد داد و از خانواده Arum هستند؛ گیاهان رونده‌ی گرمسیری همیشه سبزی که تحمل سرما را ندارند و به همین علت است که پوتوس معمولا در فضاهای داخلی پرورش داده می‌شود.
آنچه موجب تمایز پوتوس ساتین از پوتوس می‌شود اختلاف رنگ و چند رنگ بودن شاخ و برگ آن است. برگهای قلبی شکل با لکههای خاکستری نقره‌ای که ظاهری تقریبا براق را ایجاد کرده و به جذابیت بصری گیاه افزوده است. کثرت تنوع در این گیاه به رقم آن وابسته است.
پوتوس ساتین یک تاک است که با چسبیدن به محیط اطراف مانند یک ستون، یک داربست، سایر گیاهان، یک دیوار یا بخشی از مبلمان و اثاثیه‌ی منزل، خود را محکم نگه می‌دارد. روش چسبیدن تاک به سطوح از طریق ریشه‌‌های هوایی آن است. گاهی اوقات این کار را به صورت مستقل انجام می‌دهد و گاهی احتیاج به یک ابزار کمکی مانند قلاب‌‌های کوچکی دارد که قابل مشاهده هم نیستند. به جای اینکه اجازه‌ی رشد رونده را به این گیاه بدهید، می‌توانید پوتوس ساتین را در یک گلدان آویزان بکارید که امکان آویزان شدن شاخ و برگ‌‌ها را به صورت آبشاری رو به پایین می‌دهد.
| اسم علمی | Scindapsus pictus یا اسکینداپسوس پیکتوس |
| اسم عمومی | پوتوس ساتین، پوتوس ابریشمی، پوتوس نقره‌ای، فیلودندرون نقره‌ای |
| نوع گیاه | تاک چند ساله |
| سایز بالغ | ۶۰۰ سانتی‌متر تا ۳ متر |
| نور | نور غیرمستقیم داخل ساختمان |
| نوع خاک | مخلوط خاک گلدان |
| pH خاک | ۱٫۶ تا ۵٫۶ |
| فصل شکوفه‌دهی | تابستان |
| رنگ گل | غیر مشخص |
| زادگاه بومی | جنوب شرقی آسیا |
| سمی | سمی برای انسان و حیوانات |
مراقبت از پوتوس ساتین
پوتوس ساتین یک گیاه خانگی است که به مراقبت کمی احتیاج دارد. علاوه بر مراقبت‌‌های معمول از نظر آبیاری و کوددهی، یک مرحله‌ی اضافه که می‌تواند موجب بهبود شکل ظاهری آن شود، جدا کردن و حذف هر گونه برگهای آسیب دیده و مرده و هرس آن در زمان رشد بیش از حد تاک است که موجب تُنُک شدن آن هم می‌شود. کوتاه کردن و هرس کردن گیاه موجب ترغیب گیاه به رشد برگهای جدید و پر شدن گیاه خواهد شد. هرس بهتر است در بهار و با شروع فصل رشد انجام شود.
اگر گرد و غبار بر روی گیاه پوتوس ساتین جمع می‌شود می‌توانید برگ‌‌ها را با آب بشویید. اما برای درخشش برگ‌‌ها از روغن استفاده نکنید زیرا این کار می‌تواند موجب مسدود شدن روزنه‌‌ها شده و بر روی توانایی تنفس برگ‌‌ها تأثیر بگذارد.
نور
این گیاه نیاز به نور زیاد اما به صورت غیر مستقیم دارد.
برگهای پوتوس ساتین زمانی که در معرض نور مستقیم قرار گیرند، ظاهر چند رنگ خود را از دست داده و می‌سوزند. اگر گیاه را در نزدیکی پنجره با نور مستقیم قرار داده‌اید، احتیاج به یک پرده جهت محافظت از آن در برابر نور خورشید خواهید داشت.
خاک
از مخلوط خاک گلدان غنی از مواد مغذی که در بازار موجود است استفاده کنید. این خاک به واسطه‌ی داشتن ترکیب پیت ماس، پوسته‌ی کاج و پرلیت یا ورمیکولیت، زهکشی خوبی دارد. اسکینداپسوس پیکتوس‌ها در خاک خیلی خیس (اشباع از آب) و نرم عملکرد خوبی ندارند و به‌خوبی رشد نمی‌کنند.
آب
نکته‌ی اصلی هنگام آبیاری پوتوس ساتین جلوگیری از آبیاری بیش از حد است که باعث زردی و پژمردگی برگهای تاک خواهد شد.
آبیاری فقط زمانی باید انجام گیرد که در صورت فروکردن انگشت یا چوب در خاک، تا عمق ۵ سانتی‌متری سطح خاک خشک باشد. آبیاری با آب هم دمای اتاق و به صورت آهسته و عمیق، تا زمانی که آب از سوراخ‌‌های زیر گلدان خارج شود، ادامه یابد.
دما و رطوبت
پوتوس ساتین یک گیاه گرمسیری است، به این معنی که احتیاج به گرما و رطوبت دارد. دمای مناسب جهت رشد حداکثری و ایدئال این گیاه، ۱۸ تا ۲۹ درجه‌ی سانتی‌گراد است. در دماهای پایین‌تر متحمل آسیب سرمایی شده و می‌میرد. در هوای خشک نوک برگ‌‌ها، قهوه‌ای می‌شوند.
رطوبت نسبی ۴۰ تا ۵۰ درصد در محیط اطراف گیاه ایدئال است. میتوان از طریق قرار دادن گلدان بر روی زیر گلدانی حاوی سنگ ریزه و آب (جزیره)، رطوبت را افزایش داد اما به صورتی که ریشهها در معرض آب قرار نگیرند.
غبار پاشی جهت افزایش رطوبت درباره‌ی اسکینداپسوس پیکتوس توصیه نمی‌شود زیرا ریشه‌‌های هوایی هم رطوبت را جذب کرده و این خود موجب آبیاری بیش از حد خواهد شد.
کود
پوتوس ساتین در طول فصل رشد یعنی از بهار تا پاییز، یک مرتبه در ماه نیاز به کوددهی دارد. کوددهی این گیاه باید با کود کامل قابل حل در آب مخصوص گیاهان آپارتمانی انجام شود.
تعویض گلدان
اگر مشاهده کردید که ریشهها از سوراخ‌‌های زهکش گلدان خارج شده‌اند، زمان تعویض گلدان فرا رسیده است. براساس سرعت رشد اسکینداپسوس پیکتوس ممکن است این کار هر سال یا هر دو سال یک بار ضروری باشد.
تعویض گلدان باید در زمان شروع فصل رشد انجام شود. یک گلدان با اندازه‌ی ۲٫۵ تا ۵ سانتی‌متر بزرگتر از گلدان فعلی انتخاب و با خاک گلدان مخلوط تازه پر کنید. مخلوط‌‌های خاک تجاری معمولا حاوی مقدار کود لازم برای چندین ماه هستند، بنابراین این موضوع باید در زمان تغذیه‌ی گیاه در نظر گرفته شود.
در ادامه مراحلی برای تعویض گلدان اسکینداپسوس پیکتوس ذکر شده است؛
- گیاه را با دقت از گلدان خارج کنید به طوری که به سیستم ریشه‌ی گیاه و ساقه آسیبی وارد نشود.
- تمام آلودگی‌‌های روی ریشهها را با آب بشویید تا کاملا خاک‌‌های قبلی از روی ریشهها پاک شوند.
- ریشهها را از نظر علایم پوسیدگی یا آسیب‌دیدگی بررسی کنید. ریشهها باید سفید و سلامت باشند و رنگ قهوه‌ای و حالت لزج نداشته باشند.
- ریشه‌‌های قدیمی و پوسیده را در صورت لزوم هرس کنید.
- دقت کنید که گلدان جدیدتان دارای سوراخ‌هایی برای زهکشی باشد.
- گلدان جدید را تا نیمه با مخلوط خاک مناسب پر کنید.
- گیاه پوتوس را در عمق مناسب گلدان جدید قرار دهید.
- فضای باقیمانده‌ی گلدان را با خاک مناسب پر کنید.
- خاک اطراف ساقه را به آرامی فشار دهید و گلدان را کامل آبیاری کنید.
تکثیر پوتوس ساتین
تکثیر پوتوس به‌راحتی از طریق قلمه گرفتن از ساقه و ریشه‌دار کردن آنها در آب یا خاک گلدان انجام می‌شود. پس از ریشه‌دار شدن قلمه‌‌ها در آب، در اسرع وقت باید آنها را به خاک منتقل کرد تا بتوانند از مواد مغذی استفاده کنند.
در بهار یا اوایل تابستان، قلمه‌‌های انتهایی به طول ۱۰ سانتی‌متر از یک گیاه سالم تهیه می‌شود. در صورت استفاده از خاک گلدان، این قلمه‌‌ها در گلدان ۱۰ سانتی‌متری که با مخلوط خاک گلدانی پر شده‌اند و دارای زهکشی خوب هستند، قرار می‌گیرند.
خاک گلدان باید مرطوب نگه داشته شده و در محلی با نور غیر مستقیم مشابه با گیاه مادر قرار داده شود. پس از حدود یک ماه رشد جدید، تأییدکننده‌ی ریشه‌دار شدن گیاه است و میتوان برنامه‌ی زمان‌بندی آبیاری را تغییر داد.
آفات و بیماری‌‌های شایع اسکینداپسوس پیکتوس‌ها
اگر از اسکینداپسوس پیکتوس‌ها به‌خوبی مراقبت شود، میتوان از بسیاری از بیماری‌‌ها و آفات که گیاهان خانگی را تحت تأثیر قرار می‌دهند جلوگیری کرد.
پتوس ساتین معمولا عاری از آفات و بیماری‌‌ها هستند اما ممکن است توسط کنه‌‌های عنکبوتی مورد حمله قرار گیرند که می‌تواند آنها را به‌راحتی با شست‌وشو حذف کرد. فراموش نکنید که قسمت زیرین برگ را هم بشویید. اگر میزان آلودگی زیاد باشد، میتوان از صابون حشره‌کش یا روغن باغبانی که برچسب استفاده در گیاهان آپارتمانی را دارد، استفاده کرد.
پوسیدگی ریشه ناشی از آبیاری بیش از حد، رایج‌ترین بیماری درباره‌ی پتوس ساتین نقره‌ای است. با آبیاری گیاه تنها در زمانی که خاک به طور نسبی خشک است، به‌راحتی میتوان از پوسیدگی ریشه و مشکلات قارچی مختلف جلوگیری کرد.
علائم پوسیدگی ریشه معمولا زمانی ظاهر می‌شود که آسیب جدی به سیستم ریشه‌ی گیاه وارد شود. ممکن است متوجه شوید که ساقه‌‌ها قهوه‌ای شدند و لکههای سیاه روی برگ‌‌ها ظاهر شده است. تنها راه برای احیای گیاه پتوس در حال مرگ، قرار دادن آن در یک گلدان جدید با خاک استریل است. باید اطمینان حاصل شود که محیط گلدان دارای زهکشی مناسب است.
انواع پوتوس ساتین
انواع مختلفی از پوتوس با انواع تنوع برگی از جمله لکههای سفید، زرد یا سبز روشن که با رنگ سبز پر رنگ منقطع شده اند، وجود دارد. همچنین ارقامی با برگهای به رنگ سبز روشن هم موجود هستند.
انواع محبوب این گیاه محبوب به شرح زیر هستند؛
پوتوس سیلوری (Silvery): یک رقم با برگهای روشن و برگهای قلبی شکل متنوع
اسکینداپسوس پیکتوس نقره‌ای یا آرگیروس (Argyraeus): دارای برگهای سبز تیره و کوچکتر است. از نظر تعداد لکههای نقره‌ای رنگ با فواصل منظم و مشخص دارای تنوع زیاد است. برگ‌‌ها همچنین دارای لبه‌‌های نقره‌ای هستند که به همین دلیل به اسم نقره‌ای نام‌گذاری شده است. از آنجایی که برگ‌‌ها رانگ تیره دارند، تضاد بین برگ‌‌ها و تنوع در این رقم چشمگیرتر است.
اسکینداپسوس پیکتوس اگزوتیکا (Exotica): دارای برگهای بزرگتر، سبز تیره و نیزه‌ای شکل با لکههای نقره‌ای بزرگ است.
پوتوس مرمری با نام علمی Marble Queen: گونه‌ای با الگوی بسیار جذاب و چند رنگ سفید و سبز که برای حفظ رنگ منحصر به فرد خود، به نور بیشتری نسبت به سایر پوتوسها نیاز دارد.
پوتوس جید یا پوتوس مروارید با نام علمی Pearls and Jade: این گونه نیز سبز و سفید است اما به جای راه راه بودن، رنگ‌‌ها به صورت نقاط کوچک خودنمایی می‌کنند.
پوتوس نئون: این پتوس احتیاج به نور کمتر دارد و برای فضاهای کم نور و تاریک بسیار مناسب است.
سؤالات متداول درباره‌ی نگهداری پوتوس ساتین
گیاهان پوتوس ساتین در لیست گیاهان آپارتمانی قرار دارند که به‌راحتی میتوان از آنها مراقبت کرد. با این حال چندین علائم وجود دارد که نشان‌دهنده‌ی این است که به گیاه زیبای شما تنش وارد شده است. در این بخش چند سؤال متداول درباره‌ی نگهداری این گیاه آورده شده است.
چرا برگهای پوتوس ساتین نقره ای، قهوه‌ای می‌شوند؟
قهوه‌ای شدن برگهای پوتوس نقره‌ای نشان دهنده‌ی سه چیز است؛ رطوبت پایین، کوددهی بیش از حد، نور زیاد خورشید.
رطوبت خیلی کم است: برای افزایش رطوبت باید گیاهان به صورت مرتب مه‌پاشی و نوک قهوه‌ای شده‌ی برگ‌‌ها جدا شود. رطوبت پایین همچنین موجب قرار گرفتن گیاه در معرض آلودگی با کنه‌‌های عنکبوتی می‌شود.
کوددهی بیش از حد است: تجمع زیاد نمک‌‌های معدنی می‌تواند علت قهوه‌ای شدن برگهای پوتوس نقره‌ای باشد. کوددهی را به مدت یک ماه متوقف کرده و خاک را با آب فراوان آبشویی کنید.
نور مستقیم خورشید: اگر گیاه به مدت طولانی در معرض نور مستقیم خورشید باشد، برگهای آن به رنگ قهوه‌ای در خواهند آمد.
چرا برگهای پوتوس ساتین زرد می‌شود؟
اگر برگهای درخشان نقره‌ای و سبز شروع به زرد شدن کنند، نشانه‌ی آبیاری بیش از حد است. همیشه قبل از آبیاری باید خاک از نظر رطوبت چک شود و فقط در زمان خشک بودن کامل خاک آبیاری انجام شود.
چرا برگهای پوتوس ساتین دچار پیچ خوردگی می‌شوند؟
پیچش برگ‌‌ها معمولا نشانه‌ی این است که گیاه اسکینداپسوس پیکتوس شما، غرقاب شده است. باید چک شود که خاک در محل سوراخ‌‌های زهکشی خشک است یا خیر. در صورت خشک بودن میتوان گیاه را آبیاری عمیق انجام داد تا کامل خیس شود.
آیا پوتوس ساتین سمی است؟
اگرچه که پوتوس یک گیاه زیبا برای فضای داخل منزل است، اما در صورت بلعیده شدن، در انسان و حیوانات خانگی مانند گربه‌‌ها و سگ‌‌ها ایجاد مسمومیت می‌کند. بنابراین ضروری است که این گیاه از دسترس حیوانات دور نگه داشته شود. مسمومیت ناشی از پوتوس به‌ندرت کشنده است و به طور معمول فقط منجر به تحریک خفیف دهان و گلو می‌شود. این مسأله ناشی از وجود کریستال‌‌های نامحلول کلسیم اگزالات است که در تماس با رطوبت دهان می‌تواند موجب سوزش و تحریک پوست، دهان و گلو شود.
علایم مسمومیت با این گیاه
- سوزش چشم
- سوزش دهان
- تورم و تحریک‌پذیری دهان
- ایجاد کف در دهان
- ایجاد مشکل در بلعیدن
- استفراغ
- مشکل تنفسی
با کمی دقت در نگهداری پوتوس ساتین می‌توانید به پرورش این گیاهان آپارتمانی پرداخته، انرژی مثبت منزل‌تان را افزایش دهید و هوای پاک‌تری برای خانواده خود به ارمغان بیاورید.
منابع: leafyplace, thespruce
