کدام داروهای مسکن در دوران بارداری بی‌خطرند؟
زنان در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و بزرگ شدن رحم و شکم ممکن است در مقایسه با سایر افراد دردهای بیشتری را تجربه کنند. هنگامی که بارداری با درد همراه است، بسیاری از زنان از خود می‌پرسند که از چه داروهایی می‌توانند با خیال راحت استفاده کنند و آیا باید برای مصرف داروهای مسکن بدون نسخه هم با پزشک مشورت کنند یا خیر.
در دوران بارداری، قبل از مصرف هر دارویی حتی قرص‌های مسکنی که در حالت عادی می‌توان آن‌ها را بدون نیاز به نسخه تهیه کرد، باید با پزشک صحبت کنید. چنین داروهایی ممکن است بی‌ضرر به نظر برسند، اما در دوران بارداری قوانین استفاده از آن‌ها تغییر می‌کند. چون در در این دوران مصرف بعضی از داروهای مسکن بی‌خطر نیست. اگر این مقاله از دیجی‌کالا مگ را تا انتها دنبال کنید، با انواع داروهای مسکن و دستورالعمل‌های مربوط به مصرف آن‌ها در دوران بارداری آشنا خواهید شد.
نحوه‌ی مصرف داروهای مسکن در دوران بارداری
داروهای مسکن یا داروهای ضددرد را می‌توان هم بدون نسخه (OTC) و هم با نسخه تهیه کرد. معمولاً مسکن‌هایی که توسط پزشک تجویز می‌شوند از داروهای OTC قوی‌تر بوده و عوارض بیشتری را برای جنین در حال رشد ایجاد می‌کنند. با این حال، داروهای مسکن OTC هم چندان بدون خطر نیستند.
مصرف بعضی داروهای مسکن در ماه‌های اول بارداری بی‌خطر است، در حالی که ممکن است استفاده از داروی دیگری در سایر ماه‌های بارداری بی‌ضرر باشد. بعضی از داروها می‌توانند به بروز نقایص مادرزادی یا عوارض جدی و حتی کشنده در مادر و کودک منجر شوند. به همین دلیل، باید در دوران بارداری از تمام داروها از جمله داروهای بدون نسخه بااحتیاط و زیر نظر پزشک استفاده کرد.
استامینوفن
اگر تب، سردرد، درد مفاصل یا درد عضلانی دارید، ممکن است استامینوفن یکی از گزینه‌های انتخابی شما باشد. بیشتر زنان باردار در صورت موافقت پزشک می‌توانند از این دارو استفاده کنند. استامینوفن، رایج‌ترین مسکنی است که پزشکان به زنان باردار اجازه‌ی مصرف آن را می‌دهند. به‌طوریکه، تقریباً ۵۰ درصد زنان در سه ماهه‌ی اول بارداری از استامینوفن استفاده می‌کنند.
اگر به استامینوفن حساسیت دارید، به مشکلات کبدی مبتلا هستید یا پزشک استفاده از آن را برای شما خطرناک می‌داند، باید از مصرف آن خودداری کنید. حتی اگر پزشک به شما اجازه می‌دهد که استامینوفن مصرف کنید، تا حد امکان برای مدت کوتاهی از آن استفاده کنید. استامینوفن در بروز مشکلات جدی مانند سقط جنین یا نقایص مادرزادی نقش ندارد، اما مطالعات نشان می‌دهد که می‌تواند تا حدی کودکان را تحت تأثیر قرار دهد.
بعضی تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف روزانه‌ی استامینوفن برای دوره‌های طولانی (۲۸ روز یا بیشتر) احتمال بروز اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD) را افزایش می‌دهد. در سایر تحقیقات هم مشاهده شده است که مصرف روزانه‌ی استامینوفن در نیمه‌ی دوم بارداری با بروز خس‌خس سینه یا آسم در کودکان مرتبط است. البته هیچ‌یک از این تحقیقات ثابت نمی‌کند که استامینوفن باعث بروز این مشکلات می شود. به همین دلیل، باید مطالعات بیشتری در این زمینه انجام شود.
- ۵ مسکن طبیعی که شما را شگفت‌زده خواهند کرد
- همه چیز درباره‌ی اختلال ADHD در کودکان؛ علائم و روش‌های درمان
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)
ممکن است در دوران بزرگسالی بارها ایبوپروفن مصرف کرده باشید، اما در دوران بارداری احتمالاً پزشک از شما می‌خواهد که برای درمان تب، سردرد و درد عضلانی از داروی دیگری استفاده کنید. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین)، بدون نسخه و با نسخه به فروش می‌رسند، اما انتخاب‌های مطمئن‌تری هم برای زنان باردار وجود دارد.
بعضی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف NSAIDs می‌تواند خطر سقط جنین را افزایش دهد. در تحقیقات مختلف ارتباط بین این داروها و نقایص مادرزادی هم بررسی شده است. گفته میشود که اگر در اوایل بارداری از NSAIDs استفاده کنید، ممکن است احتمال بروز مشکل در قلب یا دستگاهی گوارش کودک کمی افزایش یابد. برای اینکه ثابت شود داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی باعث بروز این مشکلات می‌شوند، به تحقیقات بیشتری نیاز است. با این حال، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که به جای NSAIDs از استامینوفن استفاده کنید.
ایبوپروفن و ناپروکسن
غالباً ایبوپروفن و ناپروکسن داروهای بی‌خطری در نظر گرفته می‌شوند. چون مصرف آن‌ها با مشکلات گوارشی و عوارض جانبی کمتری همراه است. با این حال، در دوران بارداری باید از هر دوی آن‌ها بااحتیاط استفاده کرد. به‌طور کلی، تا هفته‌ی ۲۰ بارداری استفاده از ایبوپروفن و ناپروکسن امکان‌پذیر است. اما در بیشتر موارد، مصرف آسپرین در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. در نیمه‌ی دوم بارداری، تمام NSAIDs منع مصرف دارند.
استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی قطعاً در طول سه ماهه‌ی آخر بارداری توصیه نمی‌شود. چون می‌تواند باعث بسته شدن زودهنگام یک رگ در قلب کودک شود. اگر این اتفاق بیفتد، فشار خون در ریه‌های کودک افزایش پیدا می‌کند. علاوه بر این، مصرف NSAIDs می‌تواند زایمان را برای شما سخت‌تر کند یا سطح مایع آمنیوتیک که جنین را در داخل رحم احاطه کرده، کاهش دهد. به این دلایل، باید فقط تحت نظر پزشک خود از NSAIDs استفاده کنید تا مطمئن شوید که مشکلی ایجاد نمی‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهد که اگر بعد از هفته‌ی ۲۰ بارداری فقط به مدت دو روز از NSAIDs استفاده شود، کاهش مایع آمنیوتیک که به نام «الیگوهیدرآمنیوس» (Oligohydramnios) شناخته میشود، رخ می‌دهد. معمولاً پس از تشخیص این مشکل و قطع مصرف دارو، حجم مایع آمنیوتیک به حالت عادی برمی‌گردد. اما اگر استفاده از NSAIDs ادامه یابد، به بروز مشکلات کلیوی و قلبی یا سایر مشکلات تکاملی منجر میشود.
آسپرین
معمولاً آسپرین در دوران بارداری توصیه نمی شود، مگر اینکه در موارد خاص توسط پزشک تجویز شود. گاهی اوقات، ممکن است آسپرین برای درمان بعضی مشکلات دوران بارداری مانند «پره‌اکلامپسی» یا «مسمومیت بارداری» (افزایش فشار خون و دفع پروتئین در ادرار) تجویز شود. استفاده از این دارو با دوز کم می‌تواند در زنان بارداری که به دلیل پره‌اکلامپسی در معرض زایمان زودرس قرار دارند، از بروز عوارض جلوگیری کرده و خطر لخته شدن خون را کاهش دهد.
اسید استیل سالیسیلیک، ماده‌ی فعال موجود در آسپرین، با مهار چند فرآیند شیمیایی در بدن به کاهش درد و التهاب کمک کرده و از لخته شدن خون جلوگیری می‌کند. با این حال، مادران باردار (به استثنای کسانی که در معرض خطر پره‌اکلامپسی قرار دارند) نباید از این دارو به‌ویژه در دوزهای بالا، استفاده کنند. چون می‌تواند برای مادر و جنین مشکلات جدی ایجاد کند.
پیروی دقیق از دستورالعمل‌های پزشک درباره‌ی مقدار و زمان مصرف آسپرین بسیار مهم است. اگر آسپرین در روز زایمان یا روزهای قبل از آن مصرف شود، به خونریزی شدید و غیرقابل کنترل در طول زایمان منجر میشود.
داروهای مسکن اپیوئیدی
اپیوئیدها (کدئین، مورفین و اکسی کدون)، داروهای قوی‌ای هستند که پزشکان می‌توانند آن‌ها را برای درمان درد تجویز کنند. در دوران بارداری، داروهای مسکن اپیوئیدی فقط برای دردهای شدید ناشی از جراحت، جراحی، کارهای دندانپزشکی یا سردردهای میگرنی تجویز می‌شوند. به دلیل عوارض اپیوئیدها، این داروها فقط زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند که فواید آن‌ها از خطرات احتمالی‌شان بیشتر باشد.
بعضی از مطالعات نشان می‌دهند که مصرف اپیوئیدها احتمال تولد نوزاد مبتلا به نقایص مادرزادی و مشکلات قلبی را افزایش می‌دهد. این داروها ممکن است احتمال زایمان زودرس، تولد نوزاد نارس یا حتی مرده‌زایی را هم افزایش دهند.
اگر از قبل از بارداری مصرف اپیوئید را شروع کرده باشید، ممکن است پزشک از شما نخواهد که استفاده از آن را به محض باردار شدن قطع کنید. چون قطع ناگهانی این داروها می‌تواند به سلامت یا بارداری شما آسیب برساند. در عوض ممکن است پزشک مقدار داروی مصرفی را به تدریج کاهش دهد تا از بروز علائم ناشی از ترک یا محرومیت از دارو جلوگیری شود.
سندرم محرومیت نوزاد
اگر در دوران بارداری از اپیوئید استفاده کنید، دارو از جفت عبور کرده و به جنین می‌رسد. درنتیجه، جنین به دارو وابسته میشود. با توجه به اینکه نوزاد پس از تولد دیگر دارو را دریافت نمی‌کند، به «سندرم محرومیت نوزاد» (NAS) مبتلا میشود. این سندرم باعث میشود که کودک شما در زمان تولد خیلی کوچک باشد یا به مشکلات تنفسی مبتلا شود. حتی اگر از اپیوئیدها دقیقاً طبق تجویز پزشک استفاده کرده باشید، امکان بروز این مشکلات وجود دارد.
علائم NAS به نوع داروی مصرفی، دوز آن و مدت زمان استفاده از آن بستگی دارد. غالباً علائم در عرض یک تا سه روز پس از تولد شروع می‌شوند. اما در بعضی نوزادان ممکن است یک هفته طول بکشد تا علائم ظاهر شوند. رایج‌ترین علائم NAS عبارتند از: اسهال، گریه‌ی بیش از حد، تب، تنفس سریع، تشنج، کند بودن روند افزایش وزن، گرفتگی بینی، عطسه، تعریق و استفراغ.
کلام پایانی
داروهای مسکن به دو دسته‌ی بدون نسخه و نیازمند نسخه‌ی پزشک تقسیم می‌شوند. به یاد داشته باشید که در دوران بارداری همیشه قبل از مصرف هر دو نوع دارو باید با پزشک خود مشورت کنید. چون بعضی از داروهای ضددرد می‌توانند عوارض جدی و حتی کشنده را برای شما و کودکتان ایجاد کنند.
معمولاً در زنان باردار از استامینوفن برای تسکین درد استفاده میشود. از داروهای ایبوپروفن و ناپروکسن هم تا هفته‌ی ۲۰ بارداری می‌توان استفاده کرد. مصرف آسپرین و داروهای مسکن اپیوئیدی فقط در موارد خاص و هنگامی که فواید دارو از عوارض احتمالی آن بیشتر باشد، توصیه میشود.
منابع: webmd, medicinenet, verywellfamily
