روسیه نسل بعدی سامانه‌ی موقعیت‌یاب جهانی گلوناس را در مدار قرار داد

امیر نیک‌رو

۱۰ آذر ۱۴۰۳ | ۱۰:۰۳ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۲ دقیقه

صبح امروز ماهواره‌ی نسل بعدی مجموعه‌ی گلوناس روسیه توسط موشک سایوز در مدار قرار گرفت تا این شبکه‌ی موقعیت‌یاب کامل‌تر شود.

این ماهواره ساعت ۱۹:۰۸ ساعت هماهنگ جهانی (۲۲:۳۸ به وقت تهران) سوار بر موشک Soyuz 2-1b با مرحله‌ی نهایی فرگت (Fregat) از پایگاه فضایی پلستسک (Plesetsk Cosmodrome) در شمال غربی روسیه به فضا پرتاب شد و حدود ۴ ساعت بعد در مدار قرار گرفت تا به شبکه‌ی گلوناس بپیوندد.

گلوناس (GLONASS) که سرواژه‌ی عبارت «سامانه‌ی ماهواره‌ای ناوبری جهانی» (Global Navigation Satellite System) است، یک سامانه‌ی موقعیت‌یاب سراسری مانند GPS ایالات متحده‌ی آمریکا و مجموعه‌ی موقعیت‌یاب «گالیله» (Galileo) اروپاست. این مجموعه شامل شبکه‌ای از ماهواره‌های جداگانه با نام «اوراگان» (Uragan) به معنای توفند (Hurricane) است.

نخستین ماهواره‌های اوراگان شبکه‌ی گلوناس برای عمر ۳ سال طراحی شده بودند و پس از چند سال خراب می‌شدند اما نسل بعدی که در سال ۲۰۰۱ وارد مدار شد، قابلیت‌های بیشتر و عمر طولانی‌تری را دارد و ستون فقرات گلوناس محسوب می‌شود که اکنون هم به طور کامل نوسازی شده است.

پرتاب امروز ماهواره‌ی نسل سوم Uragan-K با شماره‌ی 15L را در مدار قرار داد. این ماهواره‌ها توسط شرکت روسی «ریشتنف» (Reshetnev) ساخته شده‌اند. ماهواره‌ی ۹۳۵ کیلوگرمی پرتاب شده‌ی امروز برای عمر ۱۰ سال طراحی شده است.

طرحی گرافیکی از ماهواره‌ی GLONASS-K
Credit:ISS Reshetnev

نیروی این ماهواره‌ها توسط سلول‌های خورشیدی تأمین می‌شود. همچنین هر ماهواره در مجموعه‌ی گلوناس به ساعت سزیمی مجهز است تا زمان دقیق برای سیگنال‌های خود فراهم کند. این سیگنال‌ها در باند فرکانسی L منتشر می‌شوند.

سیگنال‌های L1و L2 و L3 به ترتیب در فرکانس‌های حدود ۱۶۰۲ و ۱۲۴۶ و ۱۲۰۲ با فرکانس دقیق از ماهواره به ماهواره منتقل می‌شوند. این سیگنال‌ها از مجموعه‌ای از سیگنال‌های نظامی و غیر نظامی تشکیل شده است. برای نمونه L1OF یک سیگنال غیرنظامی باز و بدون محدودیت است که به صورت آزاد در دسترس هر کاربر قرار دارد.

پرتاب امروز سایوز در حالی انجام می‌شود که در هفته‌های گذشته نسخه‌ی Soyuz 2-1a این موشک مسئول فرستادن فضانوردان به ایستگاه فضایی بین‌المللی بود. امروز موشک Soyuz 2-1b از مرحله‌ی آخر Fregat هم استفاده کرد که به ماهواره‌ها کمک می‌کند تا در مدارهای بالاتر یا پیچیده‌تری نسبت به آنچه وسیله‌ای اصلی انجام می‌دهد، مستقر شوند.

در حالی که پیش از این ماهواره‌های گلوناس با موشک‌های پروتون در مدار قرار می‌گرفت، پرتاب امروز دوازدهمین سال و یازدهمین باری است که سایوز این مسؤولیت را بر عهده دارد. پرتاب بعدی سایوز در اواسط ماه نوامبر (اواخر آبان) سه ماهواره‌ی ارتباطی Gonets-M را در مدار قرار خواهد داد. انتظار می‌رود سری بعدی ماهواره‌های گلوناس هم در دسامبر (آذر) انجام شود.