راهنمای طبیعت‌گردی مسؤولانه؛ چگونه بدون آسیب زدن از طبیعت لذت ببریم؟
گشت‌وگذار در طبیعت و کمپینگ یکی از لذت‌بخش‌ترین تفریحاتی است که می‌توانید در سفر یا حتی در شهر محل زندگی خود تجربه کنید. اما این تفریح جذاب نباید به آسیب رسیدن به طبیعت منتهی شود. کمپینگ مسؤولانه هم مثل هر کار دیگری، آداب و اصولی دارد که باید بدانید تا کمترین آسیب را برای محیط زیست ایجاد کنید. در ادامه با دیجی‌کالا مگ همراه باشید تا این نکات را یک بار دیگر بخوانید؛ نکاتی که بسیاری از آن‌ها آشنا است ولی گاهی از آن غفلت می‌کنیم و به طبیعت آسیب می‌زنیم.
کمپینگ چیست؟
کمپینگ یکی از اشکال طبیعت‌گردی است. در کمپینگ افراد برای چند ساعت تا چند روز، در طبیعت زندگی می‌کنند و چادر می‌زنند. کمپینگ در دل طبیعت بهترین فرصت برای رها شدن از شلوغی و ازدحام زندگی شهری و لذت بردن از طبیعت است. اما این تفریح لذت‌بخش و مفید برای سلامت جسم و روح، گاهی اوقات باعث آسیب‌های جبران‌ناپذیر به طبیعت می‌شود.
اگر از علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی و سفر باشید احتمالا بسیاری از این نکات را قبلا شنیده‌اید. متأسفانه با وجود تذکرها و آموزش‌های فراوان هنوز هم افرادی وجود دارند که برای کمپینگ در طبیعت، این نکات را برای حفظ محیط زیست در نظر نمی‌گیرند.
نکاتی درباره‌ی کمپینگ مسؤولانه
شما به‌عنوان یک علاقه‌مند به طبیعت و محیط زیست می‌توانید سفیری برای حفظ آن باشید. این نکات را بخوانید و آن را به سایر همراهان خود گوشزد کنید. فراموش نکنید که در طبیعت به غیر از رد پا چیزی باقی نگذارید و هیچ‌چیزی جز خاطره‌های خوب با خودتان نبرید.
۱. از مناطق شلوغ و محبوب دوری کنید
حتما دلیلی وجود دارد که برخی مقصدهای طبیعت‌گردی شلوغ‌تر و محبوب‌تر از دیگر مقصدها هستند. اما لازم است بدانید که استفاده‌ی بیش از اندازه از این مقصدها، تاثیرات منفی زیادی روی آن‌ها دارد که باید مورد توجه قرار دهید. البته علاوه بر آسیب‌هایی که شلوغی بیش از حد دارد، وجود جمعیت زیاد می‌تواند مانع لذت بردن از سکوت و آرامش طبیعت شود.
برای اینکه از مقصدهای شلوغ فاصله بگیرید، دو گزینه‌ی زیر پیش رو دارید.
- مقصد دیگری انتخاب کنید. طبیعت بی‌انتها است و هر کجای آن که بروید از زیبایی و آرامش آن حیرت‌زده می‌شوید. مقصدهایی که تا به حال به آن‌ها سر نزده‌اید انتخاب کنید. پارک‌های ملی، جنگل‌ها و اردوگاه‌های زیادی وجود دارند که معمولا دور از چشم مسافران و گردشگران می‌مانند. این مقصدها هم به اندازه‌ی مقصدهای مشهور می‌توانند جذاب باشند.
- در فصل شلوغ سفر نکنید. اگر دوست دارید مقصدهای محبوب را ببینید سعی کنید فصل‌هایی را انتخاب کنید که جمعیت کمتری راهی سفر شده باشند؛ مثلا در سال تحصیلی که بسیاری از والدین سفر نمی‌کنند یا در روزهای وسط هفته که معمولا این مقصدها خلوت‌تر هستند.
۲. با محیط زیست مهربان باشید
قدم زدن در مسیرهای جنگلی می‌تواند گیاهان را نابود کند و باعث آسیب رسیدن به خاک و پوشش گیاهی شود. این کار حتی باعث فرسایش هم می‌شود. البته این کار اجتناب‌ناپذیر است و برای پیدا کردن جای مناسب مجبور می‌شوید در طبیعت راه بروید و گیاهان را پایمال کنید. اما باید تلاش کنید تا جایی که ممکن است، اثرات فیزیکی حضور خود را کاهش دهید.
در مکان‌های مشخص شده چادر بزنید
در مقصدهای محبوب معمولا مکان‌های خاصی برای چادر زدن و کمپینگ در نظر گرفته می‌شود. سعی کنید فقط در جای مخصوص چادر بزنید یا زمین‌های سفر را برای این کار انتخاب کنید. سعی کنید در قسمت‌هایی که خاک نرم یا پوشش گیاهی دارد چادر نزنید.
از مسیرهای قبلی عبور کنید
در طبیعت سعی کنید از مسیرهایی که از قبل هم وجود دارد حرکت کنید و موقع پیاده‌روی، مسیر جدیدی را دنبال نکنید.
پراکنده شوید
اگر مسیری وجود ندارد سعی کنید اگر با گروهی از همراهان خود قدم می‌زنید، پراکنده شوید تا با راه رفتن زیاد، مسیر جدیدی ایجاد نکنید.
موقع راه رفتن، شاخه‌های درختان را نشکنید
بند چادر را به شاخه‌های درختان گره نزنید و از شاخه‌ها برای آویزان کردن وسایل خود استفاده نکنید.
۳. زباله خود را به خانه برگردانید
بعد از کمپینگ و پیاده‌روی باید تمام زباله‌های خود را جمع کنید و با خود به خانه ببرید. هیچ‌کدام از زباله‌ها را در طبیعت رها نکنید. بعد از بردن به خانه می‌توانید کارهایی مثل بازیافت و کمپوست کردن را انجام دهید.
برای جمع‌آوری زباله به نکات زیر توجه کنید.
اگر موقع کمپینگ چیزی از وسایل شما شکست یا خراب شد، مثلا چادر شما به خاطر طوفان پاره شد، تمام تکه‌های آن را جمع کنید و بعدا وقتی به خانه رفتید آن را به درستی دفع کنید.
زباله‌های طبیعت‌گردی معمولا شامل باقیمانده‌ی غذاها است. باقیمانده‌ی غذا را در اجاق‌ها یا هر جای دیگر در طبیعت رها نکنید. این زباله‌ها نه‌تنها ظاهر بدی برای سایر گردشگران در محیط طبیعت ایجاد می‌کند، بلکه باعث می‌شود که حیوانات به پیدا کردن غذا در اطراف اردوگاه‌ها عادت کنند و در مناطقی دیده شوند که نباید آنجا باشند.
بسته‌بندی مواد را قبل از خروج از منزل به حداقل برسانید. با این کار زباله‌های کمتری برای بردن به خانه دارید و گشت‌وگذار شما راحت‌تر می‌شود. علاوه بر این احتمال رها شدن پلاستیک در طبیعت به صفر می‌رسد؛ مثلا بیسکویت‌ها را به جای حمل‌ونقل در بسته‌بندی پلاستیکی، در یک ظرف قرار دهید.
۴. فاضلاب را مسؤولانه دفع کنید
منظور از فاضلاب آب خاکستری یعنی آب حاصل از شست‌وشو و فاضلاب دستشویی است.
آب خاکستری شامل هر نوع آب کثیف است؛ مثلا آبی که حاصل شستن ظرف‌ها، شستن صورت و دست یا مسواک زدن است. مواد شوینده و صابون موجود در این آب وارد خاک می‌شود و مسیرهای آبی را آلوده می‌کند. این آلودگی می‌تواند حیات وحش را به خطر بیاندازد.
برای اینکه فاضلاب و آب خاکستری حاصل از طبیعت‌گردی شما آسیبی به محیط زیست نزند، نکته‌های زیر را به خاطر بسپارید.
- استفاده از صابون، شامپو، خمیردندان و مواد شوینده‌ی ظروف را به حداقل برسانید به‌خصوص برای مناطقی که روش خوبی برای خلاص شدن از شر آب خاکستری وجود ندارد.
- از صابون‌ها و شوینده‌های زیست تخریب‌پذیر استفاده کنید. به‌خصوص وقتی در محیط‌هایی با حساسیت بیشتر کمپینگ می‌کنید. برای اجتناب از مصرف شوینده‌ها می‌توانید روش‌های جایگزین داشته باشد. مثلا ظرف‌ها را با یک دستمال پاک کنید یا از شن و خاکستر برای شستن آن استفاده کنید.
- اگر مجبور به استفاده از شوینده‌ها، صابون و خمیرندان هستید، حتما سعی کنید که موقع استفاده حداقل ۵۰ متر از مسیرهای آبی مثل رودخانه‌ها فاصله دارید. در استفاده از مواد شوینده، زیاده‌روی نکنید و فقط با کمترین مقدار مورد نیاز، کار خود را انجام دهید.
- آب خاکستری را به‌طور پراکنده دفع کنید. یعنی همیشه در یک نقطه، کار شست‌وشو را انجام ندهید.
فاضلاب انسانی
در حالت ایدئال باید سعی کنید در مناطقی چادر بزنید که سرویس بهداشتی در نزدیکی شما وجود داشته باشد مثلا اردوگاه‌ها را برای کمپینگ انتخاب کنید. اما اگر طبیعت بکر را انتخاب کرده‌اید، کار شما سخت می‌شود. در این شرایط بهتر است توالت‌های قابل‌حمل همراه خود داشته باشید.
برای دفن کردن فاضلاب‌های انسانی نکات زیر را به‌خاطر بسپارید.
- از نزدیکی محل در نظر گرفته شده برای چادر زدن یا مسیرهای رفت‌وآمد دور شوید و حداقل ۱۰۰ متر از مسیرهای آبی مثل چشمه‌ها و رودخانه‌ها فاصله بگیرید.
- با بیلچه یک گودال به عمق ۱۵ سانتیمتر ایجاد کنید. اگر زمین شنی است، عمق گودال باید ۵۰ سانتیمتر باشد.
- بعد از دفن فاضلاب، روی گودال را کاملا بپوشانید.
- محصولات بهداشتی زنانه را در این گودال‌ها دفن نکنید. این زباله‌ها را در پوشش مناسب بپیچید و همراه با سایر زباله‌ها، به خانه برگردانید و بعد دفع کنید.
۵. از حیات وحش بومی حفاظت کنید
در طبیعت اگر با حیوانات بومی مواجه شدید باید از آن‌ها حفاظت کنید. برای این منظور، نکات زیر را به‌خاطر بسپارید.
حیوانات را لمس نکنید یا به آن‌ها غذا ندهید
فرقی نمی‌کند که حیوانی که پیدا می‌کنید چقدر جذاب و دوست‌داشتنی باشد و عکس آن در اینستاگرام هزاران لایک بگیرد. شما هرگز نباید حیوانات را لمس کنید. علاوه براین، غذا دادن به حیوانات شاید کار جالب و سرگرم‌کننده‌ای به‌نظر برسد ولی نباید این کار را انجام دهید چون مواد غذایی ممکن است در گوارش آن‌ها اختلال ایجاد کند. علاوه بر این شما نمی‌دانید که حیواناتی که آن‌ها را می‌بینید، بیمار هستند یا نه.
غذا دادن به حیوانات باعث می‌شود که به غذای انسانی وابسته شوند و به غذا گرفتن از آدم‌ها عادت کنند. تکرار این اتفاق، آن‌ها را مهاجم می‌کند و باعث ایجاد مزاحمت در محیط اردوگاه‌ها می‌شود.
غذای خود را به‌درستی نگهداری کنید
غذای همراه خود را در اطراف چادر رها نکنید. برخی حیوانات ممکن است غذای شما را بدزدند یا بوی غذا باعث جلب توجه حیوانات و کشاندن آن‌ها به سمت چادر شما شود.
موقع تماشای حیوانات، به آن‌ها فضای کافی بدهید
شما وارد زیستگاه آن‌ها شده‌اید و این کار می‌تواند باعث ایجاد استرس در حیوانات شود. به آن‌ها زیاد نزدیک نشوید و از دور تماشا کنید. می‌توانید دوربین‌های دوچشمی باکیفیت بخرید یا لنزهای بزرگ و مخصوص عکاسی از حیوانات تهیه کنید.
۶. به فکر دیگران هم باشید
بیشتر افراد وقتی به دل طبیعت می‌زنند، دنبال آرامش و سکوت هستند و با سروصدای اضافه مشکل دارند. در واقع طبیعت‌گردی فرصتی برای آرامش بیشتر و تجدید قوا برای ادامه‌ی زندگی ماشینی امروزی است.
هنگامی که در طبیعت هستید، سعی کنید از صداهای خود طبیعت لذت ببرید؛ صدای باد، صدای آواز پرندگان، صدای موج و آب در ساحل و… بدون تردید هیچ‌کسی در این فضا دوست ندارد صدای بلند موسیقی یا برگزاری مهمانی را بشنود.
بنابراین وقتی در طبیعت هستید و افراد دیگری غیر از شما و همراهان‌تان در نزدیکی شما حضور دارند، نکات زیر را به خاطر داشته باشید.
سروصدای خود را به حداقل برسانید
در دل طبیعت سعی کنید سروصدای اضافه ایجاد نکنید. مثلا صدای بلند موسیقی یا قهقه زدن بدون ملاحظه می‌تواند به دیگران آزار برساند.
صدای بلند برای طبیعت خوب نیست
شاید تعجب کنید ولی سروصدای بلند می‌تواند به حیات‌وحش هم آسیب بزند و بسیاری از موجودات زنده را دچار استرس کند. بنابراین در طبیعت بکر، برای حفظ سلامت حیات وحش، سروصدای خود را کنترل کنید.
زباله‌های خود را جمع کنید
اگر از اردوگاه ها برای کمپینگ استفاده می‌کنید، حتما تمام زباله‌های خود را جمع کنید و زحمت جمع کردن زباله‌ها را روی دوش دیگران نیاندازید.
قوانین استفاده از پهپاد را بپرسید
اگر دوست دارید تصاویر هوایی بگیرید و می‌خواهید از پهپاد استفاده کنید، حتما از قبل درباره‌ی قوانین استفاده از آن سؤال کنید. هرگز پهپاد را بالای سر مردم به پرواز در نیاورید و از حریم خصوصی دیگران عکاسی و فیلم‌برداری نکنید. ضمنا فراموش نکنید که پهپادها هم می‌توانند صدای مزاحم ایجاد کنند و روی حیات‌وحش منطقه به‌خصوص پرندگان، تأثیر منفی بگذارند.
۷. کمتر آتش روشن کنید
برای بسیاری از افراد، طبیعت‌گردی بدون روشن کردن آتش کامل نمی‌شود. حتی در گرمای تابستان، بسیاری از افراد دوست دارند وقتی به طبیعت می‌روند آتش روشن کنند و نوشیدنی و غذای خود را روی آن درست کنند. قبل از هر چیز مطمئن شوید که آیا در اردوگاه یا پارک مقصدتان اجازه‌ی آتش روشن کردن دارید یا نه. در بعضی از پارک‌های ملی و مناطق حفاظت‌شده امکان آتش روشن کردن وجود ندارد و فقط باید از اجاق‌هایی که مخصوص این کار در نظر گرفته شده استفاده کنید.
آتش روشن کردن در طبیعت با کمی غفلت می‌تواند به یک فاجعه منجر شود. پس سعی کنید تا جایی که ممکن است، اصلا آتش روشن نکنید. اگر امکان‌پذیر نیست، حتما جای مناسبی برای روشن کردن آن در نظر بگیرید. آتش نباید در نزدیکی شاخ و برگ گیاهان و شاخه‌های خشک باشد.
برای روشن کردن آتش در طبیعت حتما به نکات زیر توجه کنید.
- در خصوص قوانین آتش روشن کردن از قبل اطلاع کسب کنید و اگر ممنوع است قانون‌شکنی نکنید.
- همراه خودتان زغال و هیزم ببرید. در برخی مناطق ممکن است هیزم پیدا نکنید و مجبور به شکستن شاخه‌های درختان شوید. در بعضی مناطق هم استفاده از هیزم موجود در طبیعت، ممنوع است. پس حتما خودتان زغال و هیزم تهیه کنید و با خود ببرید.
- از اجاق‌هایی که قبلا در طبیعت توسط دیگران ایجاد شده استفاده کنید و اجاق جدید درست نکنید. اگر اجاق‌های مخصوص ساخته شده، از همان اجاق‌های آماده استفاده کنید.
- یک آتش کوچک تهیه کنید تا جایی که قابل کنترل باشد و پاسخگوی نیاز شما هم باشد. کنترل آتش بزرگ خیلی زود از دستتان خارج می‌شود.
- هرگز آتش را به حال خود رها نکنید. اگر آتش روشن است، حتما باید بالای سر آن باشید و آتش را روشن رها نکنید.
- بعد از اینکه کارتان با آتش تمام شد، حتما مطمئن شوید که کاملا خاموش شود. روی آن به اندازه‌ی کافی آب بریزید. آب خاکستری هم برای خاموش کردن آتش مناسب است.
جمع‌بندی
کمپینگ و طبیعت‌گردی یکی از بهترین تفریحاتی است که می‌توانید تجربه کنید. همه‌ی ما به خاطر زندگی‌های پرمشغله‌ی امروزی به استراحت در طبیعت بکر نیاز داریم. اما طبیعت‌گردی ما نباید باعث آسیب زدن به محیط زیست شود. برای حفظ طبیعت و محیط زیست باید راه و رسم طبیعت‌گردی مسؤولانه را یاد بگیرید.
اگر امروز مراقب طبیعت و محیط زیست نباشیم، نه تنها محیط زیست بلکه‌ی آینده‌ی خودمان و فرزندان‌مان را به خطر می‌اندازیم. با رعایت کردن نکته‌هایی که در بالا مطرح کردیم، به‌عنوان یک شهروند مسؤولیت‌پذیر، هم از طبیعت لذت می‌برید هم باعث آسیب رسیدن به آن نمی‌شوید.
شما به‌عنوان یک شهروند مسؤولیت‌پذیر، چقدر در طبیعت‌گردی‌های خود به محیط زیست اهمیت می‌دهید؟ اگر تجربه‌ای از طبیعت‌گردی و کمپینگ مسؤولانه دارید، نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
منبع: Queenslandandbeyond
