نگاهی به سری بازی‌های رزیدنت اویل؛ مظهر ترس و بقا

«رزیدنت اویل» (Resident Evil) که در ژاپن با نام Biohazard شناخته می‌شود، یک مجموعه در سبک ترسناک است که توسط کمپانی کپ‌کام (Capcom) ساخته شده است. این سری شامل بازی‌های مختلفی در سبک‌های مختلف اول شخص و سوم شخص است که معمولا بازیکنان را در دنیایی پر از زامبی و موجودات جهش یافته قرار می‌دهد. این مجموعه مختص بازی‌های ویدیویی نبوده و با محبوبیت آن به سینما، تلویزیون، کتاب‌های کمیک، رمان‌ و سایر رسانه‌ها گسترش یافته است. رزیدنت اویل با فروش 127 میلیون نسخه‌ای تا ژوئن ۲۰۲۲، پردرآمدترین مجموعه‌ی ترسناک است و بعید است که طرفداران ژانر وحشت نام آن را نشنیده باشند.

با این حال این آی‌پی همانطور که با یک بازی ویدیویی متولد شده، همواره در این صنعت موفقیت بیشتری کسب کرده و برای سال‌ها کابوس بسیاری از گیمرها بوده است. این سری که اخیرا با بازی‌هایی نظیر رزیدنت اویل ۷ و نسخه‌ی ویلج ریبوت شده، مسیر جدیدی را پیش گرفته که تاکنون تا حد زیادی موفقیت‌آمیز بوده، با این حال بسیاری از طرفداران همچنان المان‌های نسخه‌های قدیمی را دوست دارند و آن‌ها را به نسخه‌های جدید ترجیح می‌دهند. در طی دو ماه گذشته مطالبی را برای شما تدارک دیدیم و در هر کدام از آن‌ها به یکی از نسخه‌های اصلی این مجموعه پرداخته و جنبه‌های مختلف آن را بررسی کردیم. خواندن این مطالب می‌تواند به خوبی شما را با فراز و نشیب‌های سری و روند تکاملی آن آشنا کند و از طرفی دلایل ریبوت آن را شرح دهد.

رزیدنت اویل ۱

اولین نسخه از رزیدنت ایول در سال ۱۹۹۶ توسط کپ‌کام برای پلی‌استیشن ۱ ساخته و منتشر شد. در این بازی بازیکنان کنترل کریس ردفیلد و جیل ولنتاین را به عنوان اعضای گروه ویژه‌ی .S.T.A.R.S برعهده دارند و باید از عمارتی پر از زامبی و هیولاهای دیگر فرار کنند. توکورو فوجی‌وارا (Tokuro Fujiwara)، تهیه‌کننده‌ی بازی، این اثر را به عنوان بازسازی بازی ترسناک قبلی‌اش یعنی Sweet Home 1989 طراحی کرد و توسعه‌ی آن توسط شینجی میکامی (Shinji Mikami) رهبری شد.

 بدون شک رزیدنت اویل ۱ با المان‌های منحصربه‌فرد خود در دهه‌ی ۹۰ میلادی باعث شد تا ژانر ترس و بقا در میان دیگر سبک‌ها جایگاهی برای خود پیدا کند. با این حال تمام این عناصر پس از چندین دنباله و اسپین‌آف کمرنگ شدند. در واقع کپ‌کام تصمیم گرفت با تمرکز بیشتر روی اکشن تا عناصر ترس، تغییری اساسی در این مجموعه ایجاد کند. تغییری که در ابتدا بسیار عالی واقع شد و اثری با نام رزیدنت اویل ۴ ساخته شد که با نوآوری‌های خود نظیر سیستم دوربین روی شانه مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و با فروش فوق‌العاده‌ی خود، امروزه به طور گسترده به عنوان یکی از بهترین و تاثیرگذارترین بازی‌های تمام دوران شناخته می‌شود.

رزیدنت اویل ۲

رزیدنت اویل ۲ در سال ۱۹۹۸ برای پلی‌استیشن ۱ منتشر شد. در این بازی بازیکنان کنترل لیان کندی و کلر ردفیلد را بر عهده دارند و دو ماه پس از وقایع نسخه‌ی اول باید از شهر راکون فرار کنند. گیم‌پلی بازی روی کاوش، حل پازل و مبارزه تمرکز دارد و تفاوت اصلی آن با نسخه‌ی قبل، مسیرهای مختلف شخصیت‌ها است.بازی به تهیه‌کنندگی شینجی میکامی و به کارگردانی هیدکی کامیا (Hideki Kamiya) توسط یک تیم تقریبا ۵۰ نفره در ۲۱ ماه ساخته شد. با اینکه دو سوم از روند توسعه‌ی نسخه‌ی اولیه‌ی بازی که با نام رزیدنت اویل ۱.۵ شناخته می‌شود، تکمیل شده بود، میکامی تصمیم به تغییر آن گرفت.

شاید کمتر کسی فکر می‌کرد که نسخه‌ی دوم رزیدنت ایول بتواند از زیر سایه‌ی موفقیت بازی اول به خوبی بیرون بیاید. این بازی نه تنها توانست مجموعه‌ی رزیدنت اویل را بار دیگر بر سر زبان‌ها بیندازد بلکه بسیاری از بازی‌های آینده‌ی ژانر ترس و بقا را تحت تاثیر خود قرار داد. ۲۴ سال از عرضه‌ی بازی می‌گذرد و حتی با نسخه‌هایی افسانه‌ای مانند بازی رزیدنت اویل ۴، هیچکدام از نسخه‌های این سری به اندازه‌ی بازی دوم منحصربه‌فرد نبوده‌اند. در نهایت می‌توان گفت که این واقعیت که رزیدنت اویل ۲ با وجود مشکلات ذکر شده توانست عالی ظاهر شود شاید یک موفقیت بزرگ محسوب شود، اما اینکه بعد از ۲۴ سال همچنان یکی از بهترین بازی‌های این سبک است، یک معجزه محسوب می‌شود.

رزیدنت اویل ۳: نمسیس

رزیدنت اویل ۳ در سال ۱۹۹۹ برای پلی‌استیشن ۱ منتشر شد. اتفاقات بازی همزمان با وقایع نسخه‌ی دوم در جریان است و در آن بازیکن باید جیل ولنتاین را کنترل کرده و از شهری پر از زامبی فرار کند. این بازی از موتور بازی‌سازی نسخه‌های قبلی استفاده کرده و دارای مدل‌های سه‌بعدی در پس‌زمینه‌های از پیش رندر شده با زوایای دوربین ثابت است. بازی همزمان با رزیدنت اویل کد: ورونیکا ساخته شد و در ابتدا قرار بود تا به عنوان یک اثر فرعی منتشر شود. بازی همچنین یکی از شخصیت‌های مشهور مجموعه یعنی نمسیس را معرفی کرد که ساخت آن از ربات T-1000 از فیلم ترمیناتور ۲ الهام گرفته شده بود.

رای بسیاری از طرفداران سری، تاثیرهای مثبت رزیدنت اویل ۳ روی این مجموعه در مقابل روایت جذاب نسخه‌ی دوم ناچیز است، با این حال این بازی رویکردی را برای گیم‌پلی خود در نظر گرفت که آن را به یکی از بهترین نسخه‌های سری از این حیث تبدیل کرده است. رویکرد اکشن محور آن یکی از مؤثرترین راه‌ها برای خروج از المان‌های قدیمی نسخه‌های ابتدایی رزیدنت ایول بود و نشان داد که دور شدن از یک روند ثابت شده و اجازه دادن به توسعه‌دهندگان جهت پیاده‌سازی خلاقیت‌هایشان، می‌تواند به خوبی نتیجه دهد.

 رزیدنت اویل کد: ورونیکا

رزیدنت اویل کد: ورونیکا در سال ۲۰۰۰ برای دریم‌کست منتشر شد. این بازی چهارمین قسمت از سری رزیدنت اویل و اولین بازی مجموعه است که روی که روی پلتفرمی غیر از پلی‌استیشن عرضه شد. داستان بازی سه ماه پس از وقایع رزیدنت اویل ۲ اتفاق می‌افتد و روایتگر تلاش کلر ردفیلد و برادرش کریس برای زنده ماندن در یک جزیره‌ی دورافتاده در اقیانوس جنوبی و یک مرکز تحقیقاتی در قطب جنوب است. بازی المان‌های ترس و بقای نسخه‌های قبلی را حفظ می‌کرد، با این حال برخلاف پس‌زمینه‌های از پیش رندر شده بازی‌های قبلی، از محیط‌های سه‌بعدی و حرکت دوربین پویا بهره می‌برد. پس از اینکه شینجی میکامی به عنوان تهیه‌کننده و تیمش فهمیدند که نمی‌توانند رزیدنت اویل ۲ را به سگا ساترن منتقل کنند، توسعه‌ی اثری را به کارگردانی هیروکی کاتو (Hiroki Kato) آغاز کردند که در نهایت به کد: ورونیکا ختم شد. این بازی اگرچه به عنوان یک اسپین‌آف شناخته ‌می‌شود اما به عنوان دنباله‌ی نسخه‌ی دوم مجموعه طراحی شده است.

رزیدنت اویل کد: ورونیکا در زمان انتشار مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و نسخه‌ی بازسازی آن یعنی کد: ورونیکا ایکس روی پلی‌استیشن ۲ نیز تقریبا همان بازخورد را دریافت کرد. از طرفی اگر از یکی از طرفداران کنسول دریم‌کست در مورد بهترین بازی‌های ترس و بقا از نظر آن‌ها بپرسید، اغلب به کد: ورونیکا اشاره خواهند کرد. متاسفانه با وجود این همه تمجید، ورونیکا امروزه چندان شناخته شده نیست. الهام گرفتن از گیم‌پلی نسخه‌ی اول مجموعه و طراحی مراحل ضعیف نیمه‌ی اول آن در کنار برخی نقص‌‌های داستانی، باعث شدند تا بازی نتواند اسم و رسمی برای خود ایجاد کند. با این حال کد: ورونکیا برای سری رزیدنت اویل همان چیزی است که کسلوینیا ۱۹۹۹ برای سری کسلوینیا بود.

بازسازی رزیدنت اویل ۱

بازسازی رزیدنت اویل ۱ در سال ۲۰۰۲ برای گیم‌کیوب منتشر شد. بازی در طول یک سال و دو ماه به عنوان بخشی از قرارداد انحصاری بین کپ‌کام و نینتندو توسعه یافت. کارگردانی بازی را شینجی میکامی به عنوان کارگردان نسخه‌ی اصلی برعهده داشت. میکامی تصمیم گرفت این نسخه را بسازد زیرا احساس می‌کرد که قابلیت‌های گیم‌کیوب می‌تواند بازی را به آن چیزی که در ابتدا قرار بود باشد، نزدیک‌تر کند. بازی نه تنها از جنبه‌ی بصری بهبود یافته بود بلکه جزئیات داستانی جدیدی در کنار المان‌های و مکانیک‌های مختلف به آن اضافه شده بود.

رزیدنت اویل ۲۰۰۲ نسخه‌ای بازسازی شده از بازی اول مجموعه است که نه برای تکرار، بلکه برای نوسازی المان‌های نسخه‌ی اصلی و ارائه تجربه‌ای پویا برای طرفداران و تازه واردان عرضه شده است. شما می‌توانید از جذابیت جنبه‌های سرگرم‌کننده‌ی بازی لذت ببرید و در عین حال در اتسمفر ترسناکی که از همان ابتدا به عنوان هدف بازسازی در نظر گرفته شده بود، غرق شوید. ممکن است که بسیاری از موارد در این نسخه بازبینی شده باشند، اما هویت رزیدنت ایول همچنان ثابت باقی مانده است. در نهایت می‌توان گفت که با گذشت بیست سال از عرضه‌، بازسازی رزیدنت اویل ۱ همچنان یکی از بهترین دستاوردهای گیم‌کیوب است.

رزیدنت اویل ۴

رزیدنت اویل ۴ ابتدا در سال ۲۰۰۵ برای گیم‌کیوب منتشر شد. در این بازی بازیکنان نقش لیاون کندی، مامور ویژه‌ی دولت ایالات متحده، را کنترل می‌کنند که برای نجات دختر رئیس جمهور یعنی اشلی گراهام که توسط یک فرقه ربوده شده، فرستاده می‌شود. در مناطق روستایی اسپانیا، لیان با انبوهی از روستاییان آلوده به یک انگل ذهنی مبارزه می‌کند و در این بین با ایدا وانگ نیز دوباره متحد می‌شود. توسعه‌ی بازی برای پلی‌استیشن ۲ از سال ۱۹۹۹ آغاز شده بود و چهار نسخه از آن کنار گذاشته شدند. اولین نسخه‌ی بازی توسط هیدکی کامیا کارگردانی شد که در نهایت به اثری به نام دویل می کرای ختم شد. در نهایت شینجی میکامی بازی را با نوآوری در زاویه‌ی دوربین یعنی دوربین روی شانه کارگردانی کرد.

رزیدنت اویل ۴ این سری را به طرز چشمگیری تغییر داد. این بازی دارای کمپینی بود که تا ۲۰ ساعت طول می‌کشید. این در حالی است که یک بازی رزیدنت ایول معمولا ۶ تا ۱۰ ساعت طول می‌کشید و حتی امروزه نیز بیشتر از این مقدار نمی‌شود. از طرفی بازیکنان این بار با دشمنانی روبرو می‌شدند که نردبان‌ها را به سمت پنجره‌ها بالا می‌بردند، اره‌های برقی خود را روی درها می‌کشیدند و سعی می‌کردند که با برافروختن آتش، آن‌ها را بسوزانند. این در مقایسه با محدودیت‌های دشوار و نبردهای درون راهروهای رزیدنت اویل زیرو که در سال ۲۰۰۲ منتشر شده بود، یک دنیای کاملا جدید بود. اگرچه طرفداران به دنباله‌هایی که پس از این بازی معرفی شده بود خوش‌بین بودند، اما کپ‌کام نتوانست راه رزیدنت اویل ۴ را به خوبی ادامه دهد.

رزیدنت اویل ۵

رزیدنت اویل ۵ در مارس ۲۰۰۹ برای کنسول‌های پلی استیشن ۳، ایکس‌باکس ۳۶۰ و در سپتامبر همان سال برای رایانه‌های شخصی منتشر شد. بازی راه رزیدنت اویل ۴ را در راستای اکشن بیشتر پیش گرفته بود. در این اثر در قالب یک گیم‌پلی کوآپ، باید کریس ردفیلد و شیوا آلومار را یک منطقه‌ی خیالی در غرب آفریقا کنترل کنید. در این بین کریس باید با گذشته‌اش در قالب یک دشمن قدیمی یعنی آلبرت وسکر و شریک سابقش، جیل ولنتاین، روبرو شود. کارگردانی این بازی برخلاف انتظار، برعهده‌ی یاسوهیرو آنپو (Yasuhiro Anpo) و کنیچی اوئدا (Kenichi Ueda) بود.

زیدنت اویل ۵ تلاش می‌کند که در بسیاری از لحظات خود مانند نسخه‌ی چهارم سری عمل کند و گاهی اوقات این کار را با موفقیت انجام می‌دهد، اما به طور کلی شکست می‌خورد زیرا تعادل مناسبی بین اکشن و ترس برقرار نمی‌کند. هر لحظه‌ی هیجان‌انگیز بازی تلاشی برای به تصویر کشیدن دوباره‌ی عظمت رزیدنت اویل ۴ یا چیزهایی است که قبلا در نسخه‌های کلاسیک سری دیده‌ بودیم. از طرفی زمانی که بازی قصد دارد تا چیز جدیدی را ارائه دهد، تنها به تقلید از بازی‌های دیگر بسنده می‌کند.

با این حال این بازی حتی به عنوان یک اثر ترسناک، افتضاح محسوب نمی‌شود. اگر مواردی مانند هوش مصنوعی بهتر بودند، این بازی به عنوان یک تجربه‌ی کوآپ عالی بود، اما بدون هدف است و در کنار مشکلات متعدد گیم‌پلی، حتی از داستان باکیفیتی نیز برخوردار نیست. گفتنی است که این بازی امروزه فقط در صورتی که از طرفداران بزرگ این مجموعه باشید، ارزش تجربه کردن دارد.

رزیدنت اویل ۶

رزیدنت اویل ۶ در سال ۲۰۱۲ برای پلی‌استیشن ۳، ایکس‌باکس ۳۶۰ و رایانه‌های شخصی عرضه شد. یکی از قسمت‌های اصلی سری Resident Evil، Resident Evil 6 برای پلی‌استیشن ۳ و ایکس‌باکس ۳۶۰ در اکتبر ۲۰۱۲ و برای ویندوز در سال ۲۰۱۲ منتشر شد. داستان بازی حول چهار کمپین در هم تنیده با محوریت شخصیت‌های لیان، ایدا، کریس و جیک است که هر کدام منحصربه‌فرد هستند. ایده‌های بازی در سال ۲۰۰۹ بررسی شدند و سال بعد از آن زیر نظر هیرویوکی کوبایاشی، تهیه‌کننده‌ی رزیدنت اویل ۴، ساخت آن آغاز شد. بیش از ۶۰۰ نفر روی بازی کار کردند که در آن زمان در کپ‌کام بی‌سابقه بود. با وجود انتقاداتی که علیه بازی در راستای دور شدن از ریشه‌های سری وارد شد، بازی بیش از ۱۰ میلیون نسخه فروخت. عملکرد ضعیف این نسخه باعث شد تا کپ‌کام مجموعه را با نسخه‌ی هفتم ریبوت کند.

رزیدنت اویل ۶ بدون شک آن چیزی نبود که طرفداران به دنبال آن بودند. بازی تبدیل به یک اکشن محص شده بود اما در عین حال از لحظه‌های سرگرم‌کننده‌ و همچنین ترسناکی بهره می‌برد و لیاقت توجه‌ی بیشتری داشت. از طرفی ساخت آن با توجه به حرکت سری به سمت اکشن بیشتر، چندان دور از انتظار نبود. در نهایت با رزیدنت اویل ۶ می‌توان به این نتیجه رسید که همه‌ی بازی‌ها نمی‌توانند ترسی روانشناختی را به ما القا کنند. گاهی اوقات، هجوم گله‌ای زامبی‌ها با نهایت سرعت به سمت شما در حالی که باید خشاب سلاح خود را پر کنید، می‌تواند بسیار وحشتناک باشد.