چاپ سه‌بعدی موشک‌های عظیم ممکن است اسپیس‌ایکس را به چالش بکشد
یک شرکت نوپای آمریکایی قصد دارد با ساخت نخستین موشک‌های چاپ سه‌بعدی با قابلیت استفاده‌ی مجدد، فناوری اسپیس‌ایکس در پرتاب‌های فضایی را به چالش بکشد.
شرکت «ریلیتیویتی اسپیس» (Relativity Space) با جذب ۶۵۰ میلیون دلار سرمایه‌ی تازه، آماده‌ی اجرای برنامه‌ی بلندپروازانه‌ی خود برای چاپ سه‌بعدی موشک‌های بزرگ و قابل استفاده‌ی مجدد است.
به گفته‌ی «تیم الیس» (Tim Ellis) رئیس اجرایی این شرکت بودجه‌ی جدید، توسعه‌ی وسیله‌ی نقلیه‌ی «تران-آر» (Terran-R) را سرعت می‌بخشد. اندازه‌ی این موشک بزرگ مداری تقریبا برابر با موشک فالکون ۹ «اسپیس‌ایکس» (SpaceX) خواهد بود.
او افزود: «کل وسیله‌ی نقلیه شامل مرحله‌ی اول و دوم موشک و همچنین کپسول محموله، قابل بازیابی است و این ظرفیت را خواهد داشت تا ۲۰ تن بار را به مدار پایین زمین برساند که حدود ۲۰ درصد بیشتر از ظرفیت موشک فالکون ۹ اسپیس‌ایکس است.»
بدین ترتیب شرکت ریلیتیویتی اسپیس نه تنها قصد دارد وسیله‌ی نقلیه‌ای هم‌تراز با موشک قدرتمند فالکون ۹ داشته باشد بلکه می‌خواهد از آن هم فراتر برود. الیس خاطرنشان کرد: «ما قصد داریم به روش خود در این زمینه فعالیت داشته باشیم و اگر صادقانه بگویم، پیوسته از مشتریان می‌شنویم که نمی‌خواهند فقط یک خدمات‌دهنده‌ی سریع و بدون رقیب در این حوزه وجود داشته باشد.
با استفاده از هفت موتور اصلی، موشک تران آر در ابتدا از مرکز فضایی کیپ کاناورال در فلوریدا پرتاب خواهد شد. ریلیتیویتی هدف خود را برای نخستین پرتاب اصلی در سال ۲۰۲۴ تعیین کرده است و به گفته‌ی الیس این شرکت قراردادهای الزام‌آور برای پرتاب‌های پرشمار را با یک مشتری بزرگ امضا کرده است. هرچند نام این مشتری و هزینه‌ی این قرارداد اعلام نشده است.
الهام از اسپیس‌ایکس
الیس ۵ سال پیش شرکت ریلیتیویتی اسپیس را به همراه «جردن نون» (Jordan Noone) در حالی تأسیس کرد که هر دو تحت تأثیر دستاوردهای اسپیس‌ایکس شامل فرود عمودی موشک‌های مداری و هدف ایلان ماسک برای ایجاد یک پایگاه انسانی بر روی مریخ بودند.
به گفته‌ی الیس با وجود موفقیت‌های اسپیس‌ایکس آن‌ها متوجه دو موضوع اساسی در فعالیت این شرکت شدند که به نبود برنامه‌ریزی برای چگونگی زندگی در مریخ و همچنین استفاده‌ی صنعت فضایی از روش‌های کارگری برای پیشبرد برنامه‌ها بازمی‌گشت.
برای سکونت یک میلیون نفر در مریخ به تکرار زیرساخت‌ها در ابعاد وسیع نیاز است و افراد بسیاری باید روی آن‌ها کار کنند. بنابراین برای سرعت بخشیدن به فعالیت‌ها، ریلیتیویتی اسپیس قصد دارد این کار را با فناوری چاپ سه‌بعدی پیش ببرد.
چاپگر سه‌بعدی DED ریلیتیویتی اسپیس
Credit: Relativity Space
بدین ترتیب فعالیت هوافضایی طولانی‌مدت برای ساخت یک موشک که به چیدمان دقیق هزاران قطعه نیاز دارد، تغییر می‌کند. در نهایت این شرکت امیدوار است با استفاده از آنچه در مورد چاپ سه‌بعدی موشک‌های قابل بازیابی و تجهیزات روی زمین می‌آموزد بتواند زیستگاه‌ها و دیگر لوازم مورد نیاز را با فناوری مواد افزودنی در مریخ بسازد.
در حالی که اهداف ریلیتیویتی اسپیس در حقیقت همان ادامه‌ی راه اسپیس‌ایکس برای تبدیل بشر به یک گونه‌ی چند سیاره‌ای است، اما اگر تران آر با موفقیت توسعه یابد، می‌تواند قراردادهای اسپیس‌ایکس را برای پرتاب‌های دولتی و خصوصی به چالش بکشد.
هرچند به گفته‌ی الیس مقایسه‌ی تران آر با فالکون ۹ اشتباه است و این وسیله‌ی نقلیه بیشتر شبیه یک نسخه‌ی مینیاتوری از موشک «استارشیپ» (Starship) اسپیس‌ایکس است که از یک مرحله‌ی بالایی برای پرتاب محموله‌ها به فضا، ماه و حتی مریخ استفاده خواهد کرد. علاوه بر این از نظر ظاهری هم بیشتر به استارشیپ شباهت دارد.
کاملا قابل بازیابی
بوستر مرحله‌ی اول تران آر بر روی یک کشتی بدون سرنشین در دریا فرود می‌آید و مرحله‌ی دوم هم پس از جدا شدن از ماهواره، محفظه‌ی بار را حفظ می‌کند و سپس یک فرود کنترل شده را از مدار آغاز می‌کند. به گفته‌ی الیس این دومین وسیله‌ی نقلیه‌ی کاملا قابل بازیابی پس از استارشیپ به‌شمار می‌آید و حتی برنامه‌ی زمانی آن هم تعیین شده است.
مرحله‌ی اول موشک از آلیاژ آلومینیوم سفارشی ساخته می‌شود و مرحله‌ی بالایی از یک ماده‌ی مقاوم در برابر حرارت شدید ساخته خواهد شد تا در برابر دمای ورود مجدد به جو مقاومت کند. الیس گفت برای نخستین مأموریت‌های این موشک، ریلیتیویتی تلاش خواهد کرد تا مرحله‌ی اول را بازگرداند و در مأموریت‌های بعدی بازیابی کل وسیله‌ی نقلیه انجام خواهد شد.
مقایسه‌ی ابعاد موشک فالکون ۹ اسپیس‌ایکس با تران-آر ریلیتیویتی اسپیس
Credit: Relativity Space
اگرچه این برنامه‌ها هم‌اکنون برای شرکتی که هنوز پرتاب موشکی انجام نداده، بلندپروازانه به‌نظر می‌رسند اما توسعه‌ی منابع انسانی این شرکت به ۴۰۰ نفر و جذب بیش از ۱.۳۴ میلیارد دلار سرمایه احتمال موفقیت آن را بالا می‌برد.
ریلیتیویتی حتی به نخستین تلاش برای پرتاب تران آر هم نزدیک شده است و قصد دارد یک نسخه‌ی بسیار کوچک‌تر از موشک اصلی را با ظرفیت ۱.۲۵ تن به مدار زمین پایین بفرستد. هم‌اکنون ۸۵ درصد این موشک شامل مرحله‌ی اول و دوم چاپ شده و قرار است پس از آزمایش آتش داغ مرحله‌ی اول در مرکز فضایی استنیس میسیسیپی، سایت پرتاب هم در اوایل پاییز فعال شود. علاوه بر این طبق برنامه‌ریزی این شرکت نخستین محموله‌ی تجاری را هم در سال جاری به مدار منتقل خواهد کرد.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از موشک تران-آر ریلیتیویتی اسپیس
Credit: Relativity Space
منبع: Ars Technica
